Dagblaðið Vísir - DV - 10.11.2000, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2000
FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2000
19
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiðlun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoóarritstjóri: Jönas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, síml: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.ls/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritsfjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugerö: isafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu fonni og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Lausn í nýju launaketfi
Hvergi sést í land, sagði Davíð Oddsson forsætisráð-
herra í gærkvöld þegar hann lýsti stööunni í harðri kjara-
deilu framhaldsskólakennara og ríkisins. Ráðherra lýsti
að vonum áhyggjum af ástandinu enda lamar verkfall
skólana og þar með vinnu nær tuttugu þúsund framhalds-
skólanema. Kennarar, jafnt grunnskólakennarar sem
framhaldsskólakennarar, hafa á undanförnum árum
gengið harkalega fram í kjarabaráttu sinni og beitt verk-
fallsvopninu tíðar er flestar aðrar starfsstéttir. Það bitn-
ar hins vegar á þeim sem sist skyldi, æskulýð landsins.
Það er skylda ríkisins að veita þúsundum nemenda þjón-
ustu, sagði Davíð, en bætti við að vegna verkfalls fram-
haldsskólakennara væri mennta- og starfsframa þeirra
stefnt í hættu.
Framhaldsskólakennarar telja sig hafa dregist verulega
aftur úr viðmiðunarstéttum meðal háskólamenntaðra
manna á nýliðnu samningstímabili. Á þeirri forsendu
vilja þeir leiðréttingu launa áður en kemur að eiginlegum
samningum. Leiðréttingarkrafan nemur um 34 prósenta
hækkun og kjarakrafan ofan á það er 30 prósenta hækkun
launa næstu tvö ár, þ.e. 15 prósent á ári.
Enginn efi er á því að kennarastarfið er mikilvægt og
kennurum ber kjarabót. Augljóst er þó hverjum manni að
kröfur þeirra eru óaðgengilegar viðsemjandanum, fjár-
málaráðuneytinu. Yrði að þeim gengið setti það hóflega al-
menna kjarasamninga, fyrr á þessu ári, í uppnám. Með
öðru yrði slíkt til þess að uppsagnarákvæði þeirra kjara-
samninga yrðu í fullu gildi í febrúar næstkomandi. Krist-
ján Ragnarsson, formaður Landssambands íslenskra út-
vegsmanna, lýsti því raunar svo, í setningarræðu þings
samtakanna í gær, að launakröfur opinberra starfsmanna,
sem væru margfaldar á við það sem aðrir hefðu fengið,
væru sem tifandi tímasprengja. Það væri á ábyrgð ríkis-
stjórnarinnar hvort sú sprengja spryngi.
Framhaldsskólakennarar miða sig við aðrar stéttir há-
skólamanna í störfum hjá ríkinu. Ekkert er óeðlilegt við
það en kennarar mega ekki gleyma því að í síðustu kjara-
samningum völdu þeir aðra leið í kjarasamningum sinum
en önnur félög innan Bandalags háskólamanna. Formaður
Félags framhaldsskólakennara hefur lýst því svo að kenn-
arar hafi lokast inni í miðlægum kjarasamningi af því að
þeir fóru ekki vinnustaðasamningsleiðina 1997. Hlutur
dagvinnulauna hefur minnkað hjá kennurum en aukist
hjá öðrum. Leið til úrbóta og samræmingar þarf því að
frnna en lausnin má ekki leiða til þess að kjarasamningar
meirihluta launamanna verði í uppnámi.
Þótt treglega horfi nú um lausn kjaradeilu framhalds-
skólakennara og fjármálaráðuneytisins hlýtur lausn henn-
ar að felast í nýju launakerfi sem, auk hóflegra kjarabóta
nú, bætir kjör kennarastéttarinnar sé litið til lengri tíma.
Samninganefnd ríkisins hefur lagt fram tilboð um nýtt
launakerfi sem hugsanlegan lykil að lausninni og samn-
inganefnd kennara hefur lýst sig reiðubúna að ræða það
kerfi og hugsanlega tilfærslu á yfirvinnugreiðslum yfir í
dagvinnu. Með þessu færðust framhaldsskólakennarar
nær þeim stéttum sem þeir vilja miða sig við.
Mikilvægt er að samninganefndir deiluaðila komi sér
saman um niðurstöðu hið fyrsta. Nú er að líða fyrsta vika
verkfallsins sem lamar starf framhaldsskólanna í landinu.
Því hefur verið haldið fram að standi verkfallið lengur en
í 10 daga takist ekki að ljúka haustönn í skólunum, með
ófyrirséðum afleiðingum. Verkfallsvopnið er vandmeðfar-
ið. í þessu tilfelli skaðar það þann helst sem enga aðild á
að verkfallinu, æskulýð landsins.
Jónas Haraldsson
r>v
Hvernig raða skal lýðræði
„Það kom því einhvem veginn ótrúlega flatt upp á mig,
þegar ég var að raða í hillur, samviskusamlega eftir staf-
rófsröð, að á bókasafninu er enginn greinarmunur gerður
á bókum. Enginn gæðamunur, á borgarbókasafninu er
ekkert stigveldi í bókmenntum, engin kanóna.“
Ég er eitt af þeim smádýr-
um í múmíndalnum sem hafa
aldrei almennilega skilið póli-
tík. Ekki svo að skilja að ég
sé ekki pólitísk; ég hef skýrar
og ákveðnar skoðanir á póli-
tík og rek heilmikla heimatil-
búna pólitíska stefnu, en það
er þetta með pólitíkina sem
vandlega afmarkað fyrirbæri,
stjórnmálaumræðuna og
stjórnmálafræðina sem ég
bara næ ekki.
Þetta er allt saman ábyggi-
lega mjög merkilegt og bráð-
nauðsynlegt (allavega hlýtur kona að
álykta svo þegar hún horfir upp á
grafaivarlega jakkafataskrýdda karla
ræða pólitík í sjónvarpinu (sem betur
fer sér hún slíkt hvergi annars stað-
ar)) en þegar ég verð fyrir því að lesa
um stjórnmál eða heyra talað um
stjómmál hef ég allt í einu athyglis-
gáfu á við menntskæling (innan við 1
min.) og fer að hugsa um eitthvað
annað. Eins og til dæmis ... bókasöfn.
Gott dæmi um lýðræði
Þannig var það, að þegar svo atvik-
aðist að ég fékk í hendur fagurlega
bleika bók um framtíð lýðræðis á tím-
um hnattvæðingar, þá byrj-
aði ég samviskusamlega að
lesa formálann og fann
hvemig ég fylltist áhuga um
þetta merka málefni: hver
verða örlög lýðræðis í
tæknivæddri framtíð? Á lýð-
ræði eftir að flækja sig vand-
lega í vefjum tæknisamfé-
lagsins eöa verður lýðræðið
eitt af þeim fjölmörgu fyrir-
bærum (eins og mennska,
náttúra, peningaseðlar) sem
faila í gegnum möskva nets-
ins og týnast í sílíkonhaf-
inu? Ég hef einmitt lesið svo mikið af
áhugaverðum sæberpönk skáldsögum
sem taka á þessari spurningu um lýð-
ræði og alvald stórfyrirtækja, mikið er
nú sæberpönkið merkileg og vanmetin
bókmenntagrein, sem minnir mig á að
bókasafnið á allt of lítið af góðu sæ-
berpönki - úbbs, sjáiði, þarna er ég aft-
ur komin út i bókasöfnin.
Reyndar, þegar ég fer að hugsa um
það, þá eru bókasöfn alveg ofboðslega
gott dæmi um lýðræði.
Þegar ég vann fyrst hjá borgarbóka-
safninu var ég nýútskrifaður bók-
menntafræðingur og stútfull af þekk-
ingu á heimsbókmenntunum, ismum
og atviksorðum. Það kom því ein-
hvern veginn ótrúlega flatt upp á mig,
þegar ég var að raða í hillur, sam-
viskusamlega eftir stafrófsröð, að á
bókasafninu er enginn greinarmunur
gerður á bókum. Enginn gæðamunur,
á borgarbókasafninu er ekkert stig-
veldi í bókmenntum, engin kanóna.
Barbara Cartland heldur móðurlegri
vemdarhendi yfir Raymond Carver,
Dostojevskí nuggar kjölum saman við
Arthur Conan Doyle, Sue Grafton og
Maxím Gorkí snúa bökum saman,
James Joyce og Jóhamar eru mestu
mátar og Halldór Laxness deilir glað-
ur hillu með H. R. Haggard.
Rithöfundar allra þjóða sameinast
undir merkjum stafrófsins, og það
eina sem aðskilur Suður-Afríska höf-
undinn Coetzee frá Guðrúnu frá
Lundi eru nokkrir bókstafir. Sömu-
leiðis er flokkakerfið lýðræöislegt þar
sem heimspeki, dulspeki og tölvu-
fræði eiga samleið, listir og íþróttir
eru dús og ýktar æviminningar eru
óhikað felldar undir sagnfræði.
Muldur úr hillunum
Snemma á morgnana, þegar
myrkrið lúskrar enn i augum glugg-
anna, má heyra lágt muldur úr hillun-
um þar sem Raskolnikof og Sherlock
Holmes ræða um glæpi og refsingar
og veikt skrjáf þegar Bjartur snýr aft-
ur úr ævintýraferð til náma Salómons
konungs; Joyce hækkar röddina þegar
hann predikar módemisma yfir Jó-
hamri og deilan endar með litlum
dynk. Bók liggur á gólfinu.
Sagan segir að á nýársnóttu fari
bækurnar á skrið og skiptist á síðum;
markmiðið er aö búa til bók sem inni-
heldur eina lykilsíðu úr öllum heims-
ins bókum. Enginn hefur enn fundið
þessa bók bókanna en þeir sem hana
lesa öðlast eilíft líf.
Úlfhildur Dagsdóttir
Úlfhildur
Dagsdóttir
bókmenntafræöingur
Sjáandinn og símsvarinn
tónað boðskapinn um nýj-
an skóla og nýjar viddir í
menntun lands og lýðs.
Nýr skóli þar sem framtíð-
arverur sitja allar sem
fastast á sama stað en era
þó sem skáldið forðum
enn að ferðast. Var hans
kvæði þó ort af mun
minna tilefni.
En þarna iða í sama
sæti íhugular og einbeitt-
ar menntahetjur framtíð-
arinnar og þjóta um víðan
völl frá Timbúktú til Tíbet
um Trékyllisvík og sprikla
ekki einu sinni eitt andartak í net-
inu. Hvílík sæla hefur það ekki ver-
ið okkur jarðbundnum þrælum van-
ans að hlýða á þennan lofsöng og
seint verður það fullofað aö slíkur
sjáandi skuli upp rísa meöcd vor og
láta svo lítið að gegna í senn ráð-
herraembætti, því hvaö er einn ráð-
herrastóll anda sem á sér slíka fram-
tíðarsýn?
Niöur til moldvörpunnar
Að vísu hefur á stundum laumast
að mér púki og hvíslað að ekki sé
gott að sameina þjónkun við valdhaf-
ana hugsjóninni en sem betur fer
hafa bemskuáhrifin unnið á þeim
leiða fauta og gleðin fyllt huga minn
á ný. Þar til í gær. Þá varð mér ófor-
varendis á að hlýða á umræður á Al-
þingi sem er ákaflega óhollt þeim
sem vill trúa á stórar hugsjónir því
margur er þar maður jarðbundinn
og geflnn fyrir þvarg og þras. Um-
ræðuefnið var líka þess eðlis að
dregur hugann fremur niður til
moldvörpunnar en lyftir til himin-
sala; karp um kjaramál.
Og vegna þess að þarna
voru rædd kjaramál kennara
kom að því að fram steig sjá-
andinn og hugsjónajöfurinn
Bjöm Bjamason og lyftist þá
önd min. Nú myndi umræð-
an lyftast á hærra plan. En
undarlega var maðurinn
breyttur, likt og heföi lent í
álögum illra trölla; í stað
hins forkláraða vígreifa hug-
sjónamanns með eld í augum
og gullvængjuð orð á tungu
var kominn lúpulegur læðu-
púki sem tuldraði og muldr-
aði í gaupnir sér meðan aug-
un hvikuðu til og frá: Ég er nýtur, ég
er gegn, ég svara öllum fyrirspurn-
um. Öðruvísi mér áður brá, komin
svarvél í stað hins glaðbeitta sveim-
huga sem lýsti upp menntabrautir
framtíðarinnar.
Fróm ósk til ráðherra
Já, svo brá mér að síðan hef ég vart
fest blund á brá. Því er það mín
fróma ósk og bón til hæstvirts
menntamálráðherra Bjöms Bjama-
sonar að til þess að hugsjónaeldurinn
kulni ekki út meðal þjóðarinnar, og
síst af öllu má hún við því í skamm-
degissvartnættinu, að hann útvegi
ráðuneyti sinu sem allra fyrst sím-
svara sem örugglega fæst með kosta-
kjörum hjá Landsímanum, afhendi
honum síðan öll sín embættistákn,
titla jafnt sem tignarklæði, og læsi
síðan kirfilega á eftir sér þegar hann
gengur út úr ráðuneytinu til að boða
þjóð sinni glæsta framtíð og uppmála
henni stórar sýnir. Því af sjáendum
er aldrei nóg en í ráðherraembætti
nægir að nota símsvara.
Geirlaugur Magnússon
Geirlaugur
Magnússon,
framhaldsskólakennari
og skétd
„Og vegna þess að þama vom rœdd kjaramál kennara
kom að því að fram steig sjáandinn og hugsjónajöfur-
inn Bjöm Bjamason og lyftist þá önd mín. Nú myndi
umræðan lyftast á hærra plan. En undarlega var mað-
urinn breyttur..."
Frá unga aldri, sennilega fyrir
áhrif Æskunnar, Ljósberans og bibl-
iusagnanna, hef ég hrifist af sjáend-
um og hugsjónamönnum. Uppljómað-
ir innra eldi stíga þeir fram meðal
lýðsins og óttast hvergi grjótkast,
háðsglósur eða krossfestingar fái þeir
að lýsa glæstum framtíðarsýnum og
göfugum áformum. Þótt einhverjir
raunsæishaftavinir séu að tauta að
frá þeim sýnum sé langt til fram-
kvæmda þá skiptir slíkt engu því hin
máttuga sýn kveður í kútinn gráma
hversdagsleikans og ryður burt svart-
sýnisþokunni úr hugskotinu.
Á sama stað en ferðast þó
Því hefur það verið sönn ánægja
og ósegjanlegur hugarléttir aö fylgj-
ast með framgangi Bjöms Bjarna-
sonar menntamálaráöherra undan-
farin ár . Hann hefur við mýmörg
tækifæri stigið fram, forkláraður til
augnanna, lyft sjónum til hæða og
Með og á móti
Fyrirlitlegur þankagangur
j „Samtök þjóð-
emissinna eru
n andstyggilegt fyrir-
W bæri sem stendur
fyrir allt það
lægsta í majmeðlinu - for-
dóma, kynþáttahatur og slik-
an ömurleika sem hvað eftir
annað hefur leitt heimsbyggð-
ina inn I hörmulegar styrjald-
ir. Milljónir manna liggja í
valnum og heilu og hálfu þjóð-
unum hefur verið útrýmt.
Að í upphafi 21. aldarinnar skuli
einhverjir mannvesalingar enn vera
við sama heygarðshom mannfyrir-
litningarinnar og fyrr er mér óskilj-
Björgvin G.
Sigurðsson,
framkvæmdastjóri
Samfylkingarinnar.
anlegt. Það er mér fyrirmun-
að að skilja slíkan þankagang
og mér fmnst hann fyrirlitleg-
ur.
Hins vegar er ekki rétt aö
banna slíkum samtökum að
starfa en ef þau færa sig upp
á skaftið og fara að ata út-
lendinga rógi og beita þá of-
beldi, líkamlegu eða andlegu,
á að sjálfsögðu að grípa til
þeirra ráðstafana sem lög
gera ráð fyrir.“
nasistaflokks á Islandi
Afnám tjáningarfrelsis er aöferð alræðisins
stjómmálaflokka sem þeim litist
illa á. Það reynir fyrst á trú okk-
ar á málfrelsið þegar einhver
segir eitthvað sem okkur mislík-
ar. Öðru máli gegnir hins vegar
ef stjómmálaflokkurinn beitir
sér fyrir ólöglegum aðgerðum;
hefúr t.d. ofsóknir gegn einhverj-
um hópi manna. Shkt er nú þeg-
ar bannað. Nasistaflokkur
Hitlers þrifist því ekki á íslandi.
Rökræðan er besta vopnið
rBoðskapur svo-
kallaðra íslenskra
þjóðemissinna
leggst hrikalega illa
i mig. Ég er samt
ekki viss um að ég hafi rétt til
þess að banna þeim að tala. Eitt
af einkennum alræðis er virðing-
arleysið fyrir málfrelsinu. I Sov-
étríkjunum mátti enginn vera
ósammála Stalín og í Þýskalandi
höföu menn verra af ef þeir and-
mæltu boðskap nasista. Lýðræðisríki
Vesturlanda hafa hins vegar valið leið
málfrelsis. Það yrði íslendingum ekki til
góðs ef valdamenn þjóðarinnar á hverj-
um tíma tækju upp á því að banna þá
Hafsteinn Þór
Hauksson
laganemi.
gegn röngum hugmyndum. Við rökræðu
kemur í ljós hver hefur rangt fyrir sér og
hver rétt. Ég hef því ekki áhyggjur þótt
þjóðemissinnum sé heimilt að tjá skoð-
anir sínar.“ -rt
Nokkrir einstaklingar hafa boðað stofnun þjóðernissinnaös flokks. Flokkurinn hefur samið svartan lista yfir þau fyrirtæki sem hafa útlendlnga í vinnu. Um-
deilt er hvort leyfa eigi flokkinn sem sumir telja vera nasistaflokk.
Ummæli
Aðhaldssöm
peningastefna
„Stefnan í pen-
ingamálum er að-
haldssamari um
þessar mundir en
nokkru sinni síðan
núverandi skipan
fiármálakerfis og
peningastjómunar
komst á. Áhrifa
hærri stýrivaxta Seðlabankans gætir
þvi nú með fullum þunga og stuðla
að því að draga úr eftirspum og
treysta forsendur verðstöðugleika á
næstu misserum. Miðað við núver-
andi aðstæður mun Seðlabankinn
áfram reka aðhaldssama peninga-
stefnu þar til ótvíræð merki sjást um
að úr ofþenslunni dragi og að verð-
bólga stefni öragglega á það stig sem
er í okkar viðskiptalöndum."
Birgir Isleifur Gunnarsson seölabanka-
stj. I Mbl. 9. nóvember.
Kreppan sýnir sig
„Milliuppgjörin
vora vonbrigði,
rekstraramhverfi
fyrirtækjanna hef-
ur breyst mjög til
hins verra og al-
mennt er frekar
dökkt framundan á
hlutabréfamarkaöi.
Verðtryggð rikisskuldabréf eru
kannski helsti kosturinn í stöðunni
núna, ekki síst í ljósi verðbólguútlits.
Allt verðfall á verðbréfum, hvort sem
um ræðir hátæknifyrirtæki eða rikis-
skuldabréf, hefur þau áhrif að fiár-
munir tapast og það getur leitt til
samdráttar."
Þorvaldur Lúövík Sigurjónsson,
sérfræöingur hjá Kaupþingi,
í Degi 9. nóvember.
Eitt stórt
skipulagsleysi
„í allri fiölmiðl- *
un er afskaplega
mikilvægt að menn
velji sér ákveðinn
markhóp sem stil-
að skal á, til dæm-
is ákveðnir aldurs-
hópar eða þá að
höfðað sé til ákveð-
inna áhugahópa og svo framvegis.
Sjónvarpið fer hins vegar þá leið að
búa til huggulegan magasínþátt sem
fiölskyldan getur sameinast við að
horfa á meðan hún fær sér ís eftir
steikina á laugardagskvöldi. Útkoman
í þættinum verður því eins og maður
sé kominn í gamla kaupfélagsverslun
úti á landi; allt fæst og ægir öllu sam-
an í einu stóru skipulagsleysi."
Siguröur Bogi Sævarsson blm.
f Degi 9. nóvember.
Skoðun
Vitnisburður
tveggja forseta
Karl Th.
Birgisson
blaöamaöur
Þegar þetta er ritað er
kjaradeila framhalds-
skólakennara enn óleyst.
Fréttir af samningum
eru, eins og flestar fréttir
af samningum, okkur
dauðlegum og óinnvigð-
um fullkomlega óskiljan-
legar. Ósamrýmanlegar
fullyrðingar um prósent-
ur hér og þar era
marklausar því að þeir
eru líklega teljandi á
fingrum annarrar handar
sem skilja launakerfi
framhaldsskólakennara '
frekar en önnur launakerfi.
Það er hins vegar áberandi hvað
ekki er talað um: Eru skólarnir nógu
góöir? Eru kennararnir nógu góðir?
Hvemig standa íslenzkir framhalds-
skólanemendur í samanburði viö ná-
grannalöndin? Og svo framvegis.
Kennarar halda því auðvitað fram
- og með nokkrum rétti - að með
hærri launum fáist betri kennarar
og þar með betri skólar. Þetta er
hins vegar afar þröngt sjónarhorn á
skólamál og stendur umræðu um
þau fyrir þrifum. - Undir þetta taka
tveir forsetar sem gert hafa launa-
baráttu kennara að viðfangsefni
sínu, þótt með ólíkum hætti
sé.
sem voru ekki einu sinni rétt
stafsett.
Clinton lagði þess vegna til
að kennarar yrðu látnir
þreyta próf til að tryggja að
þeir byggju yfir sömu kunn-
áttu og krafizt var af nemend-
um í 8. bekk. Eins og við var
að búast brugöust kennara-
samtök ókvæða við þessum
hugmyndum og sögðu þær
jafngilda árás á kennarastétt-
ina alla og óumdeilda hæfi-
leika hennar.
En Clinton hafði sitt fram
og niðurstaðan varð sú að
1.300 kennarar í Arkansas ýmist
féllu á prófinu eða vildu ekki taka
það og hættu. 1 kjölfarið hækkaði
Clinton laun kennara um tíu pró-
sent.
Þetta ásamt fleiru varð til þess að
í Arkansas urðu hraðari framfarir í
skólamálum en í flestum öðrum ríkj-
um og Clinton fékk orð á sig fyrir að
láta ekki hagsmunasamtök ráða
stefnu sinni heldur gæta hagsmuna
almennings, sem í þessu tilviki voru
nemendur og skattgreiöendur.
Og Ólafur Ragnar
Á Degi símenntunar hélt Ólafur
Ragnar Grímsson ræðu sem vakti of
litla athygli miðað við innihaldið.
Dæmi um lýsingar forseta lýðveldis-
ins á stöðunni í íslenzkum skólamál-
um:
„Hefðin festist hægt og bítandi í
kerfi reglugerða og laga og stéttarfé-
lög kennara, skólameistara og sér-
fræðinga ófu hagsmuni sína saman
við námsform fyrri alda.
Skólinn varð ekki aðeins hús og
starfsvettvangur í föstum skorðum
tíma og árstíða heldur einnig vel girt
vígi hagsmuna, réttinda og kjara.
Menntunin var skilgreind sem ein-
ingarmæld afurð með fastmótað upp-
haf og skýr endalok og oft hefur virst
sem hagsmunir stofnana og starf-
stétta hafl ráðið þar meiru en inn-
takið sjálft.
Undanfarin ár og jafnvel áratugi
hefur umræoa okkar íslendinga á
vettvangi skólamála og menntunar
verið of bundin við samninga um
kaup og kjör, um lög og reglugerðir,
réttindi og kröfur, skipulag stofnana
og húsakost. Allt eru þetta þörf við-
fangsefni og nauðsynleg, en þau
mega hvorki byrgja okkur sýn né
læsa okkur í liðnum tíma.“ - Er
nokkur að hlusta á forsetana?
Karl Th. Birgisson
Bill Clinton
Þegar Bill Clinton, fráfar-
andi Bandaríkjaforseti, var
ríkisstjóri í Arkansas vora
menntamál honum mjög
hugleikin. Þau voru í
nokkrum ólestri og ríkið
stóðst engan veginn saman-
burð við aðra landshluta,
sama hvort mælikvarðinn
var frammistaða nemenda,
laun kennara eða útgjöld
sem hlutfall af tekjum ríkis-
ins eöa miðað við höfðatölu.
í Arkansas, eins og víða
annars staðar, höfðu kenn-
arar uppi kröfur um hærri
laun og héldu því fram að
launahækkun væri forsenda
þróunar og framfara í skóla-
starfi. Clinton tók undir
þetta svo langt sem það náði
en hann hafði lika áhyggjur
af því að kennarar væru
ekki nógu góðir og bar m.a.
fyrir sig kvartanir foreldra
sem höfðu sýnt honum bréf
frá kennurum barna sinna
Bill Clinton og Ólafur Ragnar Grímsson - „tveir forsetar sem
gert hafa launabaráttu kennara að viðfangsefni sínu þótt með
ólikum hœtti sé.“ - En er nokkur að hlusta á forsetana?