Dagblaðið Vísir - DV - 25.11.2000, Side 33

LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 2000
Helqarblað
33
DV
tökumar. Hvað hefur komið í stað-
inn?
„Fjölmiðlarnir hafa að verulegu
leyti tekið að sér að sjá fólki fyrir
blóði og ofbeldi. Dauðinn sjálfur er
orðinn mjög fjarlægur fólki því hann
hefur verið fluttur út af heimilunum
inn á stofnanir á borð við elliheimili
og sjúkrahús. Stærstur hluti manna
deyr á slíkum stofnunum - öfugt við
fyrir 100 árum þegar næstum allir
dóu í baðstofunni innan um aðra
heimilismenn. Þessi dauði er farinn
úr híbýlum fólks, en í staðinn er kom-
inn fjölmiðladauði
sem gerir viðskiln-
aðinn mun óraun-
verulegri en hann
ætti að vera. Fólk
er komið úr tengsl-
um við dauðann
því hann er ekki sá
hluti af mannlegri
tilvera sem hann
var.“
Heimspeki
grafaranna og
Hallgríms
Bókin er mjög
persónuleg og lýsir
reynslu Óttars af
dauðanum og hans
fjölmörgu birtingarmyndum. Óttar
segir að dauðinn sé eins og ástin. Það
geti enginn skrifað um ástina nema
sá sem hefur orðið ástfanginn. Það sé
því ekki hægt að skrifa bók um dauð-
ann nema leggja töluvert af sjálfum
sér í hana.
Óttar leggur nú stmid á geðlækn-
ingar en hann segist hafa mikla
reynslu af vinnu á gjörgæsludeildum,
bráðamóttökum og lyflækningadeiid-
um þó að bókin mótist fyrst og fremst
af honum sjálfum sem manneskju. En
af því að hann er læknir hefur hann
fengið innsýn í ríki dauðans og vill
miðla af þeirri reynslu. f bókinni seg-
ir hann m.a. frá erfiðu dauðastríði
fólks sem hafði mjög mikil áhrif á
hann.
„Faðir minn var svo lengi að deyja
að ég lifði í nálægð við dauðann árum
saman,“ segir Óttar. „Hann var það
heilsulaus að hann var oft fluttur nær
dauða en lífi á sjúkrahús og dauðinn
og umhugsunin um dauðann var mér
skiljanlega alltaf mjög nálæg. Ungur
fór ég að vinna í kirkjugörðum og
lærði þá inn á heimspeki grafara og
Hallgríms Péturssonar."
Það era fleiri atvik sem tengjast
dauðanum sem höfðu afgerandi áhrif
á líf Óttars.
„Ég var sendur i áfallahjálp til
Flateyrar eftir snjóflóðið og sú vinna
lauk upp augum mínum fyrir mörgu
sem ég þurfti að athuga og velta fyrir
mér varðandi líf mitt. Það urðu hjá
mér vatnaskil; ég fór tii Þýskalands
að læra sögu og þýsku og sagði skilið
við þjóðkirkjuna."
Frásögn Óttars um Flateyri birtist
hér til hliðar.
Guð og dauðinn horfnir af
heimilunum
Óttar segir að bókin sé einnig til-
raun til að taka dauðanum sem fyrir-
bæri allsendis utan sorgarumræð-
unnar sem hefur verið áberandi und-
anfarin ár.
„I dauðafræðum er dauðinn skoð-
aður sem marg-
hliða fyrirbæri
sem spannar öll
svið heimspeki,
trúarbragða og
sögu. Ég hef líka
mikið verið að
velta því fyrir
mér hvaða áhrif
fjarvist dauðans
mun hafa á
mannlega hugs-
un, heimspeki,
bókmenntir og
listir. Dauðinn
sem raunverulegt
fyrirbæri er far-
inn út úr tilvist
hms almenna
borgara. Stór
hluti íslendinga um fimmtugt hefur
aldrei séð lík. Hvaða áhrif hefur það
á aht huglægt starf?“
Óttar ræðir einnig um áhrif fjar-
vistar dauðans á trúarbrögðin. Hann
segir að Guð sé horfinn af heimilun-
um eins og dauðinn.
„Öll trúarbrögð mannkyns byggj-
ast á því að veita svar við því hvað
tekur við eftir dauðann. Vitund
mannsins um eigin dauðleika var
e.t.v. forsenda trúarbragðanna. Þegar
dauðinn verður svo óraunveralegur -
verður Guð þá ekki líka óraunvera-
legur? Hverfur Guð kannski með
dauðanum?
- Kemur þá ekki bara tómhyggja í
staðinn?
„Algengasta umkvörtunin sem fólk
kemur með til okkar geðlæknanna er
almennur kvíði og lífsleiði. Fáir
koma hins vegar og lýsa yfir dauða-
hræðslu eða ótta við dómsdag. Það er
ekki lengur í tísku vegna þess að
dauðinn er ekki eins raunverulegur
og hann var.“
Menn halda aö tíminn sé
nægur
- Hugsar þá enginn um dauðann?
„Jú, auðvitað. En það hefur breyst
frá því að dauðinn var heimilisfastur
á baðstofuloftinu. Karlmaður um
fimmtugt fyrir um 150 árum hafði
sennilega misst báða foreldra sína í
gröfma, eina tU tvær eiginkonur úr
bamsfararsótt, tvö tU tíu böm og
„Ég held að ég hafi veríð
fullmikill áhugamaður
um dauðann oft og tíð-
um. Ég hef verið óþreyt-
andi að leita uppi staði
eða minningar um
mannlega harmleiki, s.s.
Auschwitz, Treblinka,
Tróju og Theresienstadt.
Það skemmtir ekki -
heldur heillar og kitlar. “
Þú nærö alltaf sambandi
_ við okkur!
550 5000
alla virka daga kl. 9-22
sunnudaga kl. 16-22
@ dvaugl@ff.is
V ' hvenær sólarhringsins sem er
550 5000
flesta sina vini. Nú er auðveldlega
hægt að finna fólk um fimmtugt sem
aldrei hefur misst neinn."
- Ert þú að bæta úr þessu dauða-
leysi að einhverju leyti - með bók-
inni?
„Já, ég held að dauðinn sé forsenda
lífsins og sá sem ekki upplifir sinn
endanleika getur heldur ekki að notið
lífsins. Ef maður hugsar aldrei hvað
maður vill gera áður en þessu öUu er
lokið rætast aldrei neinir draumar,
því menn halda að timinn sé nægur -
sem er auðvitað mjög alvarlegur mis-
skilningur. Ef maður er aldeilis
ómeðvitaður um það að aUt tekur
þetta einhvem endi - tU hvers er
maður þá að lifa lífinu? Dauðinn er
undirstaða lífsins og gleðinnar."
- Verður maður að geta sagt, kom
þú sæU þá þú vUt, eins og HaUgrím-
ur?
„Já maður verður að geta sagt það
sem allra oftast - meðvitaður um að
sú hamingja sem maður upplUir er
endanleg." -þhs
=1 B LÆ R
I í STOFUNA ÞÍNA
LIÐ-AKTÍN
VIRKAR!
LIÐ-AKTÍN inniheldur 2 efni sem
byggja upp brjóskið í liðunum:
Chondroitin sulfate er mikilvægt
byggingarefni brjósks, sina og beina. Það
verndar brjósk gegn árásum ensíma sem
valda á því skemmdum.
Glucosamine sulfate er nauðsynlegt til
myndunar bandvefs í líkamanum. Helsta
hlutverk þess er að efla framleiðslu
brjósks og hefur reynst vel til að viðhalda
heilbrigðu brjóski í liðum.
Gréta Guðráðsdóttir
þjáðist af
brjóskeyðingu í baki
„ Fyrir u.þ.b. ári fór ég að nota
Lið-Aktín og eftir nokkurn tíma fann
ég fyrir verulegum bata.
í dag held ég mér verkialausri
með Lið-Aktín “
O ■?,
CC/R
Éh
ndttúrulega
eilsuhúsið
Skólavörðustíg, Kringlunni & Smáratorgi
<=■■■ .‘í'l-f '