Dagblaðið Vísir - DV - 03.08.2001, Blaðsíða 10

10
FÖSTUDAGUR 3. ÁGÚST 2001

Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jönsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerð: (safoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Vandi umhvetýisráðherra
Erfitt verkefni bíður Sivjar Friðleifsdóttur umhverfis-
ráðherra eftir úrskurð Skipulagsstofnunar um Kára-
hnjúkavirkjun. Stofnunin lagðist gegn virkjuninni enda er
það mat hennar að hún muni hafa í för með sér umtals-
verð umhverfisáhrif og að ekki hafi verið sýnt fram á að
annar ávinningur af fyrirhuguðum framkvæmdum verði
slíkur að hann vegi upp þau verulegu, óafturkræfu og nei-
kvæðu umhverfisáhrif sem framkvæmdin mun fyrirsjáan-
lega hafa.
Landsvirkjun hefur látið að því liggja að úrskurðurinn
verði kærður til umhverfisráðherra enda segir í tilkynn-
ingu frá fyrirtækinu að standi þessi úrskurður óbreyttur
verði ekki séð að vatnsorka í jökulánum á Austurlandi
verði nýtt. Virkjana- og stóriðjuáform þau sem ríkisstjórn-
in hefur beitt sér fyrir á Austurlandi eru því í uppnámi eft-
ir úrskurð Skipulagsstofnunar.
Stór hópur Austfirðinga hefur sótt það fast að fá virkj-
un og stóriðju í framhaldi hennar í fjórðunginn. Undirbún-
ingur álbræðslu i Reyðarfirði hefur staðið lengi. Fram-
kvæmdin er hins vegar afar dýr og hefur óvéfengjanlega
mikil áhrif á umhverfi og náttúrufar á viðkvæmu hálendi
íslands. Afstaða almennings hefur verið að breytast og því
eiga slíkar stórframkvæmdir undir högg að sækja. Nátt-
úruverndarsinnum hefur vaxið fiskur um hrygg. í viða-
mikilli matsskýrslu Skipulagsstofnunar kemur fram að
Kárahnjúkavirkjun valdi verulegri umhverfisröskun, upp-
blæstri og hafi áhrif á jarðveg, gróðurfar og dýralíf.
Þessir þættir vega þyngra en áður. Náttúruverndar-
menn og aðilar í ferðaþjónustu hafa bent á að ósnortið víð-
erni landsins skapi ekki síður verðmæti en stóriðjufram-
kvæmdirnar. í tilkynningu Náttúruverndarsamtaka ís-
lands kemur raunar fram að niðurstaða Skipulagsstofnun-
ar sé talinn stærsti sigur náttúruverndar hér á landi. Þar
kemur fram að nú gefist tími til að meta vandlega þann
kost sem felst í stofnun þjóðgarðs norðan Vatnajökuls.
Umhverfisráðherra á því úr vöndu að ráða. Siv Frið-
leifsdóttir stendur frammi fyrir vel rökstuddri skýrslu og
höfnun Skipulagsstofnunar en horfir um leið til fleiri
þátta, stefnu ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, atvinnu-
mála á Austurlandi og kröftugra óska margra Austfirðinga
um framkvæmdirnar. En ráðherrann verður einnig að líta
til þess hvernig fjárfestar bregðast við þessum úrskurði. í
DV í gær kom fram að úrskurðurinn gæti breytt afstöðu
þeirra íslensku lífeyrissjóða sem eru að kanna aðkomu og
fjárfestingu í álveri við Reyðaríjörð. Þátttaka þessara stóru
lífeyrissjóða er mikilvæg eigi álvershugmyndirnar að
verða að veruleika. Geir A. Gunnlaugsson, stjórnarformað-
ur Reyðaráls, segir úrskurðinn óneitanlega setja strik í
reikninginn. Menn væru óraunsæir ef þeir viðurkenndu
það ekki.
Þá liggur enn ekki fyrir hvaða áhrif þessi niðurstaða
Skipulagsstofnunar hefur á hug Norsk Hydro til álvers-
framkvæmdanna í Reyðarfirði. Fulltrúi norska stórfyrir-
tækisins segir í DV í dag að beðið verði pólitískrar ákvörð-
unar á íslandi. Sú ákvörðun virðist liggja í orðum Halldórs
Ásgrímssonar, utanríkisráðherra og formanns Framsókn-
arflokksins, í blaðinu í dag. Það er stefna stjórnvalda, seg-
ir Halldór, að þessi virkjun verði byggð og þessi úrskurð-
ur Skipulagsstofnunar breytir engu þar um.
Kjósi umhverfisráðherra að fylgja virkjana- og stóriðju-
stefnu stjórnvalda fast eftir og ganga gegn úrskurði Skipu-
lagsstofnunar má búast við hörðum deilum í samfélaginu
og allt eins er víst að málið fari þá til úrskurðar dómstóla.
Jónas Haraldsson
DV
Sama gamla
glóruleysið
Jóhannes
Sígurjónsson
blaðamaður
jjjSiJJJ
Verslunarmannahelgin. Ung-
lingafyllirí. (Aö ógleymdri of-
drykkja eldri borgara sem ekki má
þegja yfir). Umferðarslys. Slagsmál.
Óvæntar uppákomur. Óvæntar
uppáferðir. Nauðganir og fleira nöt-
urlegt. Börn og unglingar sem
koma heim á mánudegi illa til
reika á sál og líkama. Ekki mörg,
sem betur fer. En eitt er einu of
mikið.
En það þarf auðvitað ekki versl-
unarmannahelgi til að standa und-
ir svona lýsingu, venjulegar helgar
hafa dugað hingað til. En líkurnar
eru kannski meiri á slysum af ýms-
um toga um þessa helgi ársins en
aðrar.
Það þarf svo sem engan að undra
þó við foreldrar þessa lands séum
ekki í rónni fyrir og um þessa
helgi. Ekki síst vegna þess að við
þekkjum flest sjálf þessa helgi af
eigin raun.
Við vorum þar, gerðum þetta,
lentum í hinu, upplifðum eitt og
annað og ekki allt jafngott og bless-
að um verslunarmannahelgar þeg-
ar við vorum á sama reki og börn-
in okkar eru í dag.
Forpokaðir foreldrar
Ástandið var oft dálítið glórulaust
þegar við vorum á dögum sem ung-
lingar. Og það hefur lítið breyst,
a.m.k. varla batnað mikið og
kannski heldur ekki versnað veru-
lega. Af því að börnin okkar eru eins
og við vorum á þeirra aldri, hvorki
betri nér verri, vitlausari eða vísari.
Þetta vitum við vel og þess vegna
höfum við áhyggjur. Við sluppum
kannski með skrekkinn á sínum
tíma en við munum hvað stund-
um gerðist, vitum hvað hefði
getað gerst og hvað mun
kannski gerast um þessa
helgi sem nú fer í hönd.
En það er i raun ósköp
lítið sem við getum gert í
málinu. Á sama hátt
stóðu foreldrar okkar
ráðalausir og kv'ðn-
fullir þegar við
æddum á úti-
hátíðir á sín-
um tíma,
óttalaus
og hams-
laus í
stuðið,
stútinn,
strák-
ana og
stelpurn-
ar. Umvanu-
anir og fortölur
forpokaðra for-
eldra dugðu
skammt í denn og duga síst lengra á
unglingana um þessa helgi. Þessi
kynslóð verður eins og við og æskan
á öllum tímum að læra af reynsl-
unni. Misstíga sig og kunna síðan
fótum sínum forráð, brenna sig og
forðast upp frá þvi eldinn. Vonandi.
En auðvitað er alltaf ákveðinn hóp-
ur sem aldrei lærir af reynslunni.
Og reynslan reynist sumum of dýru
verði keypt. Það er lífsins saga.
Tuð um stuð
Auðvitað skilja
unglingarnir
Nú tekur í
(Kára)hnjúkana
Jón Birgir
Pétursson
blaðamaður
Hvað er skrifstofufólk í Reykja-
vík að skipta sér af því hvað
Austfirðingar gera? Eru Austfirð-
ir of fallegir til að þar megi virkja
fallvötnin? Mundi álver í Reyðar-
firði fylla þann fjörð og nágranna-
firði af skit og ógeðslegu, lífs-
hættulegu ryki og reyk? Austfirð-
ingar eru í vanda í atvinnumál-
um og árum saman hafa þeir beð-
ið eftir að virkjað verði norðan
Vatnajökuls og raforkunni veitt
til stóriðju í þeirra landsfjórð-
ungi. Tugir manna, einkum á höf-
uðborgarsvæðinu, hafa haft ágætt
lifibrauð af hugmyndum um aust-
firska stóriðju. Mér er sagt að
kostnaðurinn við alls konar und-
irbúning, rannsóknir og álitsgjöf
hlaupi á hundruðum milljóna.
Gamli Thors og ungi
Thors
Raunamæddir Austfirðingar
hringdu í mig í gær, góðir vinir
minir og daglegir samstarfsmenn
við fréttaöflunina eystra. Þeir
eiga ekki orð yfir þau vandræði
sem steðja að þeirra góöa lands-
fjórðungi. Núna síðast slengir
skipulagsstjóri ríkisins, staffirug-
ur Thórsari, firnamiklu og þungu
plaggi á borðið og nánast dauð-
rotar vonir Austfirðinga um bætt
kjör sér til handa. Thors vill ekki
virkjun við Kárahnjúka. En
gamli Thor, langafi hans og sann-
ur frumkvöðull, hefði ekki beðið
um álit skipulags ríkisins. Hann
hefði skellt upp álveri án þess að
spyrja kóng eða prest, og rok-
grætt á því. Svona breytast tím-
arnir.
„Það er alveg ljóst að nú tekur
í hnjúkana," sagði vinur minn og
mikill merkismaður eystra. „Hér
mun skella á landflótti úr fjórð-
ungnum. Þið skuluð fara að und-
irbúa að taka á móti nokkur þús-
und austfirskum flóttamönnum,“
sagði sá góði maður svona hér
um bil. Það er alltaf gaman að
hitta góða Austfirðinga og auðvit-
að eru þeir velkomnir á malbik-
inu - en skemmtilegast er þó að
hitta þá í ómengaðri ausfirskri
náttúru. Vonandi verður svo
áfram.