Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.2001, Qupperneq 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 21. ÁGÚST 2001
Skoðun i>V
Spurning dagsins
Hver er uppáhalds-
maturinn þinn?
Spádómar og vísindi
Úlfhildur Hilmarsdóttir, 2ja ára:
Uppáhaldsmaturinn minn er pylsa
sem mamma gerir.
Kristján Ernir Hölluson, 2ja ára:
Fiskibollurnar sem ég geri eru
langbestar.
Máni Jónsson, 5 ára:
Mér finnst ís besti matur í heimi.
Júlía Sif Halldórsdóttir, 2ja ára:
/s er rosalega góöur og á sumrin er
hann uppáhaldsmaturinn minn.
Svava Tristansdóttir, 5 ára:
Fiskurinn hennar mömmu er rosa-
lega góöur en mér finnst egg líka
mjög góö.
Benjamín Elvarsson, 3ja ára:
Pylsa meö sinnepi er uppáhaldsmat-
urinn minn.
Spádómarnir rætast ekki alltaf
Jöröin er enn full af lífi eins og hún hefir alltaf veriö.
Flestar menning-
arheildir eiga sínar
spádómsbækur og
eru spádómar Bibl-
íunnar líklega
þekktastir svo og
Völuspá, sem er
hiiðstæða þeirra úr
hinni fornnorrænu
menningu. Margs
konar minni spá-
dóma er að finna
frá öllum tímum og
um margs konar efni, en eitt eiga
allir spádómar sameiginlegt og það
er að þeir hafa aldrei ræst.
Nú á tímum halda menn áfram að
spá og nú á grundvelli vísinda.
Heyrst hefur jafnvel að það sé hlut-
verk vísindanna að spá um framtíð-
ina! Ýmsir trúa að þeir geti ráðiö
framtíðinni með því einu að telja
fólki trú um að hún verði svona eða
svona, eöa eins og viðkomandi spá-
maður helst vill. Kenningin segir að
heimurinn sé eins og fólk trúir að
hann sé, því nægir að fá fólk til að
trúa - með einhverjum ráðum og
virðist flest leyfilegt i þeim efnum.
En því er þá heiminum jafnframt
lýst sem miskunnarlausum, gráðug-
um og hörðum heimi? Á hann
kannski aö vera þannig? Það er
skammt á milli spádóma og for-
dóma.
Skal nú bent á örfá þeirra af
handahófi úr þjóðfélagsumræðu síð-
ustu ára: „Vísindamenn" á flestum
sviðum sitja með sveittan skallann
við að spá um framvindu þjóðfélags-
ins og jafnvel heimsins. Fyrir meira
en 150 árum var spáð að maðurinn
myndi spilla svo umhverfi sínu,
lofti, landi og vatni, að allt líf myndi
tortímast og jörðin verða ördauða.
Þetta átti að taka u.þ.b. 150 ár. Nú er
þessi frestur liðinn og þó er jörðin
eins full af lífi og hún hefir alltaf
verið. Og enn spá „vísindamenn“ að
„Fyrir meira en 150 árum
var spáð að maðurinn myndi
spilla svo umhverfi sínu,
lofti, landi og vatni, að allt
líf myndi tortímast og jörðin
verða ördauða. Þetta átti að
táka u.þ.b. 150 ár.“
það taki svona 150 ár að fullkomna
verkið.
Hagfræðingar og ýmsir reikni-
meistarar spá um framvindu efna-
hagsmála eftir mikla vinnu við að
„rannsaka" forsendur, og eyða svo
jafn mikilli vinnu í að rannsaka af
hverju spáin rættist ekki. I Sovét-
ríkjunum sálugu kölluðust spádóm-
amir áætlanir og voru liður í „vís-
indalegri stjómun þjóðfélags".
Veðurfræðingar spá um veðrið
næstu daga en taka þó skýrt fram
að hér sé aðeins um spádóm að
ræða og því ekki hægt að heimta að
hann gangi nákvæmlega eftir. Þó er
veðurspáin sú spá sem kemst næst
því að rætast af öllum spádómum,
enda byggð á forsendum raunveru-
legrar þekkingar á viðfangsefninu,
en ekki fordómum.
Hlutverk vísindanna er að sanna.
Það sem ekki verður sannað ná vís-
indin ekki yfir. Það flokkast undir
trú eða bara ímyndun. Winston
Churchill, sem einu sinni var forsæt-
isráðherra Bretlands, var eitt sinn
spurður hvað góður stjórnmálamað-
ur þyrfti að hafa til að bera. Hann
svaraði á þá leið að góður stjórn-
málamaður þyrfti að geta sagt hvað
gerðist næsta dag, eða næsta ár. Og
svo þyrfti hann að geta útskýrt hvers
vegna það gerðist ekki!
Pétur
Guðvarðsson
skrifar fré
Egilsstööum
Óvænt ánægja í Strætó
Ánægður Breiðholtsbúi
skrifar:
Þar sem mér finnst umræðan um
almenningssamgöngurnar í Reykja-
vík (hér undir strætóbílstjórana) oft
á tíðum vera ansi neikvæð langar
mig til að deila með ykkur eftirfar-
andi atviki. Eins og ávallt og ævin-
lega ætlaði ég að taka strætó í vinn-
una morgun einn nýlega en upp-
götvaði það þegar strætóbilstjórinn
var búinn að opna dyrnar fyrir mér
að ég hafði gleymt veskinu mínu
heima. Ég sagði honum því að fara
án mín en hann sagði að ég mætti
gjarnan koma með þrátt fyrir pen-
ingaleysið. Ég þáði það með þökk-
um þar sem ég hefði annars orðið
allt of sein í vinnuna.
„Þar sem að ég nota strœtó
daglega reikna ég með að
bílstjórinn hafi þekkt mig
og munað að ég nota alltaf
grœna kortið. Þetta sýnir
þó vel að það eru ekki allir
strœtóbílstjórar fúlir og
óliðlegir eins og mér finnst
ég stundum heyra. “
Þar sem að ég nota strætó daglega
reikna ég með að bílstjórinn hafi
þekkt mig og munað að ég nota
alltaf græna kortið. Þetta sýnir þó
vel að það eru ekki ailir strætóbíl-
stjórar fúlir og óliðlegir eins og mér
finnst ég stundum heyra.
En hérna endar ekki sagan. Þegar
vagninn stoppaði í Mjóddinni á leið
sinni niður i bæ kemur til mín mað-
ur, sem líka var farþegi í vagninum,
og spyr hvort ég þurfi að skipta um
vagn.
Ég neita því en hann sagðist þá
hafa ætlað aö láta mig hafa pening
fyrir farinu ef svo hefði verið. Ég
þakkaði manninum aö sjálfsögðu
fyrir hugulsemina en átti satt að
segja ekki orð yfir almennilegheitin
í honum þar sem ég hafði aldrei
áður á ævinni séð hann. - Ég þakka
samt kærlega fyrir mig og það tvö-
falt.

Keikó í hlutverki
Garri las frétt í DV í gær um að Pétur Stein-
grímsson, lögreglumaður í Eyjum, hefði verið í
makindum að hamfletta súlu þar sem hann sat f
slöngubát við Súlnasker þegar hvalurinn Keikó
kom til hans og stjakaði við honum eins og
kjölturakki sem er að sækjast eftir klappi eða
matarbita. Keikó mun hafa verið i einni af
„gönguferðum" sínum, enda kom í ljós aö um-
sjónarmenn hans voru þegar til kom ekki mjög
langt undan. Það kom þó ekki í veg fyrir að Páli
brygði óþægilega við að fá hvalshausinn nánast
upp í bátinn, enda „hélt hann að hjartað myndi
stöövast" og eins gott að hann var ekki veill fyr-
ir hjarta. I sjálfu sér kann þetta að virðast sak-
laus saga um húsdýr sem leitar ætis hjá mönn-
um en hins vegar er þetta náttúrlega til marks
um að gríðarlegir möguleikar ættu að vera fyrir
hendi í ferðamannabransanum við Eyjar.
Óvissuferðir
Garri sér fyrir sér hvílíkar fjárhæðirnar hægt
væri að setja upp fyrir óvissuferð í þeim anda
sem Páll Steingrímsson lögreglumaður uppliföi.
Að bjóöa erlendum milljónamæringum upp á að
fá að hamfletta súlu í gúmmíbát við Súlnasker
væri eflaust lífsreynsla sem ýmsir borgarbúar úr
hópi milljarðamæringa væru tilbúnir til að gefa
mikið fyrir. Að fá síðan hvæsandi hvalshaus
óvænt upp í bátinn myndi síðan verða slíkur
bónus að æsilegustu ljónaveiöiferðir í frumskóg-
um Afríku þyldu ekki samanburð. Engin ástæða
er til að geta um að hvalurinn ógurlegi sé í raun
meinleysisgreyið Keikó - enda viðbúið aö slíkt
ylli gengishruni því menn eru að sjálfsögðu að
borga fyrir að lenda í raunverulegum hættum.
Viö hæfi
Það sem þó væri kannski mikilvægast af öllu
er að Keikó sjálfur gæti þá orðið sá túristasegull
sem hann átti að verða. Það er löngu fullreynt
að hann iaðar ekki að fólk á meðan hann er
venjulegt gæludýr í risastóru fiskabúri. En sem
ógurlegt illhveli, sem dúkkar upp við litla
gúmmíbáta, gæti hann hins vegar orðið eftirsótt-
ur og verðmætur. Þá er líka hugsanlegt að hann
gæti farið að borga aðeins til baka upp í allt
uppihaldið og kostnaðinn sem búið er að leggja í
til að gera hann „villtan" á ný. Og hlutverk af
þessu tagi væri líka afskaplega vel við hæfi og
kórónaði í raun þann firrta leikaraskap sem ein-
kennt hefur allt í kringum þennan heimsfræga
hval. Leikritið sem sett hefur verið á svið við að
telja borgarbúum iðnríkjanna trú um að hann
muni verða villtur og frjáls á ný hefur óneitan-
lega verið stórfenglegt. Því væri það fullkomlega
eðlilegt framhald leikritsins að hvalskinnið -
sem aldrei mun geta eða vilja uppfylla frels-
isvæntingar aðdáenda sinna - haldi leiknum
áfram og leiki villtan hval við Vestmannaeyjar í
óvissuferöum fyrir ferðamanna-
iðnaðinn í Eyjum. Garri
Fangelsið Litla-Hraun
Úr fangclsi í friöargæslu?
Islandsbanki
Greiöir Íslandssíma sölutryggingu
vegna útboösins.
íslandsbanki
með undirtökin?
Magnús Gunnarsson skrifar:
I þeim fréttaflutningi sem dunið
hefur yfir landslýð vegna útboös ís-
landssíma kemur spánskt fyrir sjón-
ir að íslandsbanki skuli ekki hafa
sent frá sér ítarlega greinargerð um
samskipti hans við Íslandssíma.
Segja má að toga hafi þurft upplýs-
ingar með töngum út úr forráða-
mönnum íslandsbanka, og visar
einna helst á þá óvissu og áhættu,
sem ávallt fylgi því að kaupa hluta-
bréfi En öll vinna við skráningu Is-
landssíma hafi verið unnin eftir
bestu vitund og vitneskju bankans.
Ég er ekki að bera brigður á það
sérstaklega, heldur það hvernig
bankinn virðist fara undan í flæm-
ingi í málinu öllu. Mér kæmi ekki á
óvart að einn góðan veðurdag yrði
upplýst að Islandsbanki væri búinn
að ná undirtökunum í Íslandssíma.
Til friðargæslu
Halldóra Guðmundsdóttir skrifar:
Við íslendingar sitjum uppi með
fjöldann allan af misindismönnum,
sem ýmist sitja af sér dóma í fang-
elsi eða þeir ganga hreinlega lausir
og eru síbrotamenn, sem eru ýmist
innan eða utan fangelsismúranna.
Nú er okkur orðinn vandi á hönd-
um með að sjá fyrir þessu liði, sem
er í raun á ríkisframfærslu. Ég legg
til að i því friðarferli sem utanríkis-
ráðuneyti okkar er sífellt að ræða,
t.d. í fyrrverandi ríkjum Júgóslavíu
eða annars staðar þar sem þörf er
fyrir þátttöku í friðargæslu, verði
reynt að koma a.m.k. einhverjum af
þessum mönnum til manns á ný
með því að þjálfa þá hjá viðeigandi
stofnunum erlendis til að gegna
friðargæslu í Kosovó eða annars
staðar. Það væri prýðileg lausn fyr-
ir þessa menn og þjóðfélagið ís-
lenska sem með þessu móti væri
farið að leggja allverulega til friðar-
gæslu í heiminum.
Burt meö verö-
tryggingu
Egill hringdi:
Islendingar búa við þá áþján að
þeir geta aldrei með nokkru móti
skipulagt fjármálin. Þar er verð-
trygging lána einn stærsti þröskuld-
urinn. Satt að segja er verðtrygging
lána og raunar verðtrygging í það
heila tekið algjörlega óþörf. Hún er
alls óþekkt fyrirbæri i nágranna-
löndunum, þar sem ekki er byggt á
tóbaks- og áfengisnotkun í neyslu-
verðsgrunni og vísitölu. Vexti á nú
skilyrðislaust aö færa niður strax
og afnema verðbótaþáttinn, a.m.k. i
lengri lánum sem snúa að húsnæð-
iskaupum. - Bara burt meö verð-
trygginguna.
Lesendur geta hringt allan sólarhring-
inn í síma: 550 5035.
Eöa sent tölvupóst á netfangiö:
gra@ff.is
Eða sent bréf til: Lesendasí&a DV,
Þverholti 11, 105 Reykjavík.
Lesendur eru hvattir til aö senda mynd
af sér til birtingar meö bréfunum á
sama póstfang.