Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.2001, Side 18

VinUill
Finnur Vilhjálmsson skrifar:
Islendingar, hafnabolti
og alþjoðastjórnmálin
Islenska þjóðin er afar svag fyrir
öllu því sem amerískt er. Við erum
staðsett miðja vegu milli Evrópu og
Bandaríkjanna og þó svo við telj-
umst til Evrópu að nafninu til
mætti með vísan til menningar
okkar, lífstíls og -gilda færa sæmi-
leg rök fyrir því að ísland er mun
nær því að teljast 53. ríkið en stak
( Evrópumenginu.
Einn stærsti og ástsælasti skiki
bandarískrar menningar hefur þó
ekki náð fótfestu hér í eyríkinu. Það
er hafnabolti. Hingað til hefur
þjóðin frekar svarið sig í ætt við
Evrópubúa í nánast trúarlegri til-
beiðslu sinni og ást á knattspyrnu
en þjóðaríþrótt Bandaríkjamanna,
þessari óskaplega hægu og lang-
dregnu kylfuíþrótt sem eins og hin
þjóðaríþróttin vestra - amerískur
fótbolti - er þróuð útgáfa Banda-
ríkjamanna á evrópskum íþrótta-
greinum, krikket annars vegar og
rugby hins vegar.
Hafnaboltinn, og allt sem hon-
um fylgir, er lokuð bók fyrir flestum
Islendingum, ef ekki öllum. Það er
nánast að mann reki í vörðurnar
við það eitt að minnast á þetta sport
sem virðist gegna þeim tilgangi fyr-
ir marga Bandaríkjamenn að vera
hentugur vettvangur fyrir bjór-
drykkju og hnetuát. An allrar lít-
ilsvirðingar fyrir þessari eflaust göf-
ugu grein því líkt er farið með
íþróttakappleiki víða annars staðar.
Þá hlið hafnaboltamenningarinnar
er svo sem ekki erfitt að skilja enda
standa orðin „bjór“ og „bolti" í
nánu samhengi víðast hvar í hin-
um vestræna heimi.
En þegar kemur
að leiknum
sjálfum, reglum
og siðum hans,
er þekking
flestra Islend-
inga - og áhug-
inn sennilega
líka - takmörkuð
svo ekki sé
meira sagt.
Með þessu er
engan veginn
verið að dtaga
úr gildi íþrótt-
arinnar sem

séu sýndar að marki hér heima?
Mér liggur við að segja: Hvers
vegna (ósköpunum?
Fyrir skömmu sat ég í Flugleiða-
vél á leið heim frá Bandaríkjunum.
Kvikmyndin sem sýnd var á leið-
inni hét 61* eða eitthvað á þá leið
og fjallaði um tvo leikmenn NY
Yankees í ógurlegu kapphlaupi við
að slá „home run“ met Babe Ruth
(man einhver eftir myndinni um
hann?). Ekkert orð er að mér vit-
andi til á íslensku yfir „home run“
og það eitt segir kannski sitt en lík-
lega er hægt að jafha því til þess af-
reks í knattspyrnu að skora mark
beint úr aukaspymu. Tilfinninga-
lega, að minnsta kosti.
Nú má auðvitað segja að þar sem
flogið var frá USA hafi verið full-
komlega eðlilegt að sýna mynd af
þessu tagi og ég get alveg skrifað
upp á það. Nöldurseggurinn ég fór
samt að velta þessu fyrir mér þá og
mikil var fúrða mín er ég leit yfir
dagskrá sjónvarpsstöðvanna_ einn
föstudag fyrr í mánuðinum. Á dag-
skrá stöðvar tvö um kvöldið voru
nefnilega hvorki meira né minna
en tvær hafnaboltamyndir, Angels
in the Infield og Ty Cobb. Tvær.
Nú er auðvitað gaman að góðri
mynd óháð umfjöllunarefninu. En
geta myndir sem fjalla að megni til
um íþrótt sem enginn kann regl-
umar í átt mikið erindi eða hrært
við íslenskum áhorfendum? Tvær
slíkar myndir sama kvöldið finnst
mér nánast ótrúleg staðreynd.
Er ástæðan fyrir sýningu þessara
mynda kannski önnur en skemmt-
anagildið? Getur verið að á ein-
hvern skringilegan hátt séum við
að sýna með hverjum við stönd-
um? Styðja okkar menn - okkar
„samvestrænu gildi“ - eins og
einhver orðaði það?
Um þessar mundir standa
Bandaríkjamenn í ströngu
heima og heiman eftir
hryðjuverkin níðingslegu
sem unnin voru í New
York í byrjun septem-
ber. Allir taka undir
sorg þeirra, reiði og
vandlætingu á
óhæfuverkunum en
hins vegar er stuðn-

slíkrar, aðeins verið að benda á þá
staðreynd að einhverra hluta vegna
hefur hún ekki fangað íslendinga -
sem annars eru afar móttækilegir
fyrir nýjum dillum - hingað til.
Ást Bandaríkjamanna á hafna-
bolta finnur sér auðvitað marga far-
vegi þar vestra. Þeirra á meðal er
auðvitað kvikmyndabransinn.
Þjóðaríþróttin og hetjur hennar
fyrr og nú hafa verið mærðar í mý-
mörgum vinsælum kvikmyndum
frá ómunatíð. Ekkert nema gott
um það að segja.
En með leyfi að spyrja: Að virtu
almennu þekkingar- og áhugaleysi
íslendinga á sportinu, er þá ekki
fremur furðulegt að þessar myndir
r T
ingur við aðgerðir þeirra, stríð og
sprengjuárásir ekki svo almennur
enda síður en svo sjálfsagður. Á ís-
lenskum stjómvöldum má skilja að
þau styðji Bandaríkjamenn skilyrð-
islaust og samþykki fyrir sitt leyti
hvaða aðgerðir sem þeim dettur í
hug að beita í tilraunum sfnum við
að ná illvirkjunum.
Sýningar og áhorf íslendinga á
hafnaboltamyndir á þessum síðustu
og verstu er kannski hægt að skoða
þannig:
„Þó við skiljum ekki reglurnar,
skulum við samt spila rneð. Vð
treystum því bara að þið vitið hvað
þið séuð að gera.“
f ó k u s
Algengasta spurningin á Islandi er jafnframt óþolandi og
leiðinleg. Hún er aðallega notuð af gamalmennum sem eru
aðframkomin af leiðindum og vilja ólm kreista spjall úr öll-
um sem þau hitta eða þá af tortryggnum foreldrum sem
vilja leggja próf fyrir tilvonandi maka barns síns til að sjá
hvort þar sé á ferð vandaður einstaklingur. Fókus hefur
sett saman nokkur skotheld tilsvör sem ættu að slá ryki í
augun á þessum hnýsnu sadistum sem blygðunarlaust pína
mann eftir mann með því að spyrja frekjulega:
Hverra marma ert þú?
<D
©
„Hverra manna? Ég veit ekki betur en
ég sé bamabamið þitt...“
„Móðir mín var strippari og ég veit ekki
hver faðir minn er ..."
„Þegar þú ert munaðarlaus og alinn upp
í kexverksmiðju, þar sem þú færð eina skál
af mylsnu í kvöldmat ... þá verður þér slétt
sama um ættfræði ...“
„Faðir minn var strippari og ég veit ekki
hver móðir mín er ...“

YA
e
<2>
„Ég var ræktaður í petrískál á tilrauna-
stofu ( Usbekistan. Faðir minn heitir Dr.
Gomulatzken."
„Ég fannst tveggja mánaða gamall fyrir
framan Dómkirkjusafnaðarheimilið með
miða sem á stóð: „Please take care of my
little one. - C. Manson."
„Það er skemmtileg tilviljun að þú skulir
segja „manna", ég var einmitt alinn upp af
tveimur samkynhneigðum karlmönnum og
þótt ég kallaði annan þeirra reyndar
„mömmu" alla tíð þá var þetta samt mjög
viðeigandi orðað hjá þér ..."
„Hvað varðar þig um það? Sendi Faulkner
þig? Segðu honum að úraníumið hafi verið
ónýtt þegar ég fékk það!!! Helvítis raddirn-
ar! Attu nokkuð sígarettu?"
©
©
C£
„Ég er sonur föður míns en dóttir móður
minnar, skilurðu?
„Ég heiti Dóri Moussaieff og kem frá
Bessastöðum."
„Ég heiti Bríet og er ekki komin af
neinum mönnum! Bara svo að þú vitir það
þá var ég alin upp af tveimur konum og
þær kenndu mér að karlmenn væru rót ——
alls hins illa.“ '
„Ég gæti sagt þér það en þá þarf ég að
drepa þig.“
„Njáll Steingrímsson heiti ég.“
„Veistu ekki hver ég er?“
„Ég er afsprengi kindarinnar Dolly en
mér var kennt að kalla Kára Stefánsson
pabba.“
©
©>
©
0
18
26. október 2001