Dagblaðið Vísir - DV - 15.11.2001, Blaðsíða 6

FIMMTUDAGUR 15. NÓVEMBER 2001
Sport
DV
víkinga en ekki aumingja
Ég legg til að þá sé tíminn notað-
ur til að fara með barnið í sund,
þó það sé ekki nema kannski á
hálftíma. Það er staðreynd að það
er mikið stress og hávaði á leik-
skólanum og þetta er góð leið fyr-
ir barnið til að losa um stressið
og fá útrás."
Anton Bjarnason, lektor við
Kennaraháskóla íslands, hefur í
mörg ár rannsakað nauðsyn þess
að börn hreyfi sig, ekki bara til
þess að vera í góðu líkamlegu
ástandi heldur einnig til þess að
efla félagslegan þroska. í athugun-
um hans hefur ýmislegt komið í
ljós, m.a. að mikið samhengi er á
milli líkamlegs ástands bama og
hversu vel þeim líður í umhverfi
sínu.
Anton segir að fljótlega eftir að
hann hóf að skoða þetta hafi hann
séð að þeim bömum vegnaði best
í grunnskóla sem voru líkamlega
best á sig komin sex ára gömul.
„Nú hefur verið mikil umræða
um einelti í skólum og hversu
mikið það er. Virðingarstiginn
snýst hins vegar mikið um hvað
börn geta gert vel. Ef stelpan er
t.d. góö i að sippa og er almennt
vel á sig komin líta önnur börn
upp til hennar þannig að hún fær
engan stimpil á sig.“
Hreyfingin er að mati Antons
algjörlega nauðsynleg fyrir félags-
legan þroska hjá börnum. „Hún
er þeim gríðarlega mikilvæg. Með
henni geta þau tekið þátt í um-
hverfinu með götuleikjum.
Krakkar sem vilja ekki vera með
í leikjum af því að þau segja að
það sé svo leiðinlegt fá strax á sig
fýlupokastimpil og aðrir krakkar
hafna þeim. Og það er ekkert grín
að lenda í því. Barnið getur lent í
miklum vandræðum ef fyrsti
bekkurinn í grunnskólanum við-
urkennir það ekki í samfélagið.“
Þáttur foreldra getur skipt
sköpum
Látiö börnin ganga í
skólann
Ein leið sem foreldrar hafa til
að auka hreyfingu barnanna er að
láta þau ganga í skólann. „Það er
orðið alltof algengt að foreldrar
séu að kippa börnunum með í
skólann um leið og þeir fara í
vinnuna. Þetta finnst mér algjör
óþarfi nema þá að aðstæður leyfi
ekki annað. Oft er þetta eina
markvissa hreyfingin sem börnin
geta fengið yfir vikuna og hún er
þeim því í mörgum tilvikum
nauðsynleg."
Anton hefur áhyggjur af þróun-
inni á líkamsástandi bama og
segir sérstaklega að of feitum
börnum hafi fjölgað. „Áður fyrr
var varla til feitur strákur en nú
eru börn jafnvel komin með hráa
fitu. Ástæðan fyrir þessu eru m.a.
tölvuleikirnir og sjónvarpið sem
heilla börnin. En við verðum líka
að athug? að umhverfið í höfuð-
borginni er ekki aðlaðandi fyrir
börnin til að hreyfa sig í. Það eru
bílar alls staðar og þau geta nán-
ast hvergi verið. Ég hef skynjað
það í samtölum mínum við
krakka að þeir eiga erfitt með að
fá einhvern út með sér. Þeir eru
frekar plataðir inn í tölvuleik en
að fara út.“
Og Anton nefnir lítið dæmi um
hvernig tíöarandinn hefur breyst.
„Hér áður fyrr þegar ég var að al-
ast upp var okkur refsað ef við
gerðum eitthvað rangt með því
að við vorum kölluð inn og urð-
um að dúsa þar það sem eftir var
dagsins. Þetta þótti okkur alveg
hræðilegt. Núna er börnum refsað
með því að þau eru send út í tvo
tíma! Þannig að nú hefur þetta al-
veg snúist við, nú virðist börnum
finnast það slæmt að vera úti.“
Anton segir það líka staðreynd
að börnum sem eru vel á sig kom-
in líöur betur í skólanum. „Ég
get nefnt dæmi um strák sem
hreyfði sig alltaf mikið á yngri
árum. Hann fór í gegnum allan
grunnskólann auðveldlega og
fannst alltaf gaman í skólanum af
því að hann kom sem „víkingur"
og var strax viðurkenndur inn í
samfélagið. Þarna tel ég að
íþróttaþátturinn hafi haft mikið
að segja því maður verður að
vera vel á sig kominn til að lifa af
þetta gríðarlega stökk sem er á
milli leikskóla og grunnskóla. Hin
börnin eiga hins vegar alltaf í erf-
iðleikum. Það er t.d. að verða al-
gengara að við fáum sex ára börn
inn í grunnskóla sem hafa aldrei
komið í sundlaug. Það er mjög
mikið samhengi milli góðs líkam-
legs ástands bams og að því vegni
vel í skólanum. Við ætlum að ala
upp víkinga og drottningar í
þessu landi en ekki einhverja
aumingja. Hreyfing á yngri árum
getur líka haft fyrirbyggjandi
áhrif gegn ýmsum sjúkdómum á
fullorðinsárum."
Anton bendir á að möguleik-
arnir séu margir til að auka
hreyfingu bama. Það þurfi ein-
ungis að tileinka sér þá. „Það er
hægt að fara í sund, út að ganga,
út að hjóla á sumrin og margt
fleira. Það þarf einungis að setja
þetta inn í áætlun dagsins," segir
hann að lokum.
-HI
Anton segir að þáttur foreldra
geti skipt sköpum fyrir barnið.
„Ég hef stundum séð að foreldrar
vilja nota íþróttahúsin til að
hreyfa sig eftir vinnu. Ef þeir
koma hins vegar með börnin sín
þangað og leyfa þeim að leika sér
þar meðan þeir fara í körfubolta
eru bömin yfirleitt litin hornauga
af húsvörðum. Ég hef hins vegar
oft bent fólki á að ef foreldrar
henda börnunum fyrir framan
sjónvarpið eftir leikskólann með-
an þeir fara sjálfir að hreyfa sig
séu þeir á rangri leið. Það er
miklu betra að fara t.d. með barn-
ið í sund eða út að hjóla. Það
verður að gefa börnunum þennan
litla tíma sem fyrir hendi er eftir
vinnu því við höfum svo lítinn
tíma. Síðan þegar börnin eru orð-
in eldri og sjálfstæðari er allt í
lagi að foreldrarnir fari í fótbolta
og barnið getur þá hreyft sig sjálft
eins og það vill.“
Anton segir algengt að fólk seg-
Hreyfing er öllum börnum nauðsynleg til að efla félagslegan þroska.
ist ekki hafa tíma til að gera
svona hluti með barninu. „Það er
hins vegar hægt að gefa sér tíma.
Það má t.d. reyna að fara með
barnið í sund eftir kvöldmat, eða
jafnvel út að hjóla á sumrin, t.d.
um kl. hálfsjö. Þá er algengt aö
fjölskyldan sitji og horfi eða
hlusti á fréttirnar, yfirleitt sömu
fréttirnar þrisvar, og það er ör-
ugglega hægt að gera eitthvað
uppbyggilegra við þennan tíma.
Iþrottaskolar fyrir born
íþróttaskólar fyrir börn eru starfræktir í íþróttafélögum víða á lcmdinu
fyrir börn á leikskólaaldri auk þess sem íþróttaskóli barnanna er starfrækt-
ur í grunnskólum. Fimm félög í Reykjavik sjá um íþróttaskóla bamanna í
Reykjavík fyrir 6-9 ára börn; Fjölnir, Víkingur, KR, Fylkir og ÍR, og sjá þau
um aö starfrækja íþróttaskólana í samráði við grunnskólana í þeim hverf-
um þar sem félögin starfa. íþróttabandalag Reykjavíkur og Reykjavíkur-
borg hafa aðstoðað við að koma þessum skólum á laggimar með aðstoð
Orkuveitu Reykjavíkur. í þessum skóla er fyrst og fremst verið að kenna
íþróttagreinamar sem mest eru stundaöar í viðkomandi félögum.
Mörg félög bjóða einnig upp á íþróttaskóla fyrir 3-5 ára börn og eru þeir yf-
irleitt á laugardagsmorgnum. Þar er fyrst og fremst verið í leikjum og aðal-
lega lagt upp úr alhliða hreyfingu.
Anton Bjamason segist mæla með þessum íþróttaskólum og er mjög ánægð-
ur með hve margir foreldrar eru duglegir að sækja þá með börnunum. „Mín
reynsla er sú að þetta sé lykillinn að velferð barnanna, aö þau séu orðin sjálf-
stæð þegar þau koma í grunnskólana og geti tekið þátt í leikjum. Þarna kom-
ast þau í vissan virðingarstiga því þau sem vilja ekki vera með í leikjum eru
þá kallaðir fýlupokar í skólanum. Þessi börn lenda þvi strax í erfiðleikum i
grunnskóla," segir Anton. -HI
Anton Bjarnason hefur rannsakað í mörg ár nauðsyn þess að börn hreyfi sig:
Vill að við framleiðum