Dagblaðið Vísir - DV - 28.12.2001, Blaðsíða 13

13
FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 2001
DV
Útlitið er ekki allt
skemmtilegan hátt og brúin sem er þunga-
miðjan í leikmyndinni breytir um hlutverk i
hverri senu líkt og síbreytilegur bakgrunnur-
inn. Smiðshöggið á annars einfalda leikmynd
gerir dulúðug lýsing Björns Bergsteins Guð-
mundssonar sem þó hefði mátt vera bjartari á
köflum.
Leikiist
Leikarar standa sig flestir með mikilli prýði
en þó var greinilegt að bragarhátturinn lék
þeim misvel í munni. í einstaka tilfellum varð
áherslan á rímorðin pínlega áberandi en sem
betur fer náðu aðalleikararnir ágætis tökum á
þessum vandmeðfarna texta. Þar ber fyrstan
að nefna sjálfan Cyrano sem Stefán Karl Stef-
ánsson leikur. Hlutverkið er sem sniðið fyrir
Stefán því honum lætur einkar vel að túlka
persónur sem sýna tilfinningar með miklum
tilþrifum. Cyrano er hugumstór en líka aumk-
Það eru rétt rúm 100 ár frá því Edmond
Rostand skaust upp á stjörnuhimininn í
Frakklandi með leikriti sínu um Cyrano frá
Bergerac sem frumsýnt var í Þjóðleikhúsinu
að kvöldi annars i jólum. Verkið er að ein-
hverju leyti sannsögulegt því Cyrano hinn
nefstóri og vígfimi var raunverulega til og
uppi á sama tíma og Rostand lætur verk sitt
gerast eða á fyrri hluta sautjándu aldar. Leik-
ritinu var afar vel tekið og voru vinsældir
þess athyglisverðar í ljósi þess hversu frá-
brugðið það var raunsæisverkunum sem þá
þóttu merkilegust. Þar var leitast við að kryfja
samtímann á sem eðlilegustu talmáli en
Rostand hreif áhorfendur með sér aftur í ald-
ir og dró upp mynd af hetju sem var tilbúin til
að fórna öllu fyrir ástina.
Leikritið er í bundnu máli og þykir textinn
allt í senn rómantískur, ljóðrænn og bráðfynd-
inn. Þessu öllu kemur Kristján Árnason yfir í
vel heppnaðri þýðingu sinni, og
verður því að teljast nokkuð
bagalegt hve illa textinn skilar
sér til áhorfenda. Ekki bætti úr
skák að á nokkrum stöðum var
hann nánast kæfður í tónlist.
Hjálmar H. Ragnarsson hefur
samið fallega og gripandi tónlist
sem hljómar enn innra með
manni þegar sýningunni er lokið,
en vitanlega á tónlistin ekki að
keppa við textann mn athygli
áhorfenda.
Raunar er öll umgjörð þessarar
uppsetningar einstaklega falleg
og gildir þá einu hvort rætt er
um tónlist, búninga, leikmynd
eða lýsingu. Finnur Arnar Am-
arsson nýtir hringsviðið á
unarverður og kómískur og þessu kemur Stef-
án vel yfir til áhorfenda. Nanna Kristín Magn-
úsdóttir lék á als oddi í hlutverki hinnar róm-
antísku Roxönu sem uppgötvar allt of seint að
hún hefur beint ást sinni að röngum manni.
Hvað hún sér við Christian, sem er fremur lit-
laus og dauflegur í meðförum Rúnars Freys
Gíslasonar, er mér reyndar fyrirmunað að
skilja en það er önnur saga.
Af öðrum leikurum má nefna Sigurð Sigur-
jónsson sem skapaði bráðskemmtilega týpu úr
Ragueneau bakarameistara, Lindu Ásgeirs-
dóttur sem gerði sér töluverðan mat úr hlut-
verki þernu Roxönu og Pálma Gestsson sem
lék hinn afbrýðisama og hefnigjarna Antoine
de Guiche. Aðrir leikarar voru í mörgum hlut-
verkum og áttu allir sína góðu spretti.
Hópsenur voru sérlega vel útfærðar og óhætt
að fullyrða að Hilmari Jónssyni hafi tekist
ágætlega upp í þessu fyrsta verkefni sínu hjá
Þjóðleikhúsinu. Það er aftur
spuming hvaða erindi þessi
rómantíska ástarsaga eigi við
okkur en kannski er boðskap-
urinn um að útlitið sé ekki allt
þörf áminning á tímum æsku-
og fegurðardýrkunar.
Halldóra Friðjónsdóttir
Þjóbleikhúsiö sýnlr á stóra sviðinu:
Cyrano frá Bergerac eftir Edmond
Rostand. Þýöing: Kristján Árnason.
Tónlist: Hjálmar H. Ragnarsson. Tón-
listarflutningur: Rússíbanar. Skylm-
ingar: Seppi Kumpulainen. Lýsing:
Björn Bergsteinn Guömundsson.
Búningar: Þórunn María Jónsdóttir.
Leikmynd: Finnur Arnar Arnarsson.
Leikstjórn: Hilmar Jónsson.
Hann hefur andríkið
Stefán Karl Stefánsson í hlutverki
Cyranos.
DV-MYNDIR HARI
Hún á tvo býsna ólíka biðla
Nanna Kristín Magnúsdóttir í hlutverki Roxönu.
Hann hefur útlitið
Rúnar Freyr Gíslason í hiutverki
Christians.
Tónlist
Einfaldur og látlaus
djassleikur meö góðri sveiflu
Djassleikararnir Jón Páll Bjamason, gtr, Ósk-
ar Guðjónsson, sax, Ólafur Stolzenwald, bs, og
Erik Qvick, trm, buðu upp á dagskrá sem var
einungis skipuð „sigrænum" og klassískum
djasslögum, sem heyrast alltof sjaldan í meðferð
djassleikara dagsins í dag. Allt frá fyrstu tónum
„Jumping with Symphony Sid“ - blúsuðum ópus
sem tileinkaður er einum af fyrstu djassútvarps-
mönnum í New York á 5ta áratugnum og þeim
sjötta og til síðasta blúslagsins, „Lester Leaps
In“, glansnúmers hins ástsæla tenórista Lesters
Young, léku þeir félagar af fágætri tilfinningu,
sem var sérdeilis við hæfi í túlkun þessara gull-
korna.
Það var líka athyglisvert að hraði laganna
sem piltarnir léku í þetta sinn var sjaldan eða
aldrei hraðari en „medium jump“, þ.e.a.s. í með-
allagi hratt. Þetta var ef til vill athyglisverðast
fyrir þær sakir að þeir sönnuðu að djassleikari
þarf alls ekki hröð tempo til að sanna tæknigetu
sína eða túlkunarhæfni.
Ég held að þeir félagar hafi ekki leikið saman,
opinberlega, fyrr. Ekki var það samt að heyra á
samleik þeirra og einleik. Hér var leikið af mik-
illi alúð og mýkt. Enginn æsingur. Engin stíl-
brögð. Ekkert hávaðaspil. Mýktin sem einkenndi
samleik þeirra var aðdáunarverð. Og þrátt fyrir
látleysi og mjúkar línur var sveiflan oft og tíðum
svo smitandi að áheyrendur hrifust með í sveifl-
unni. Þetta „rót-svingaði“ frá byrjun til enda.
Þessi látlausi djassleikur var ekki síst að
þakka þeim Jóni Páli Bjarnasyni og Óskari Guð-
jónssyni, sem léku snilldarlega vel. Það var eft-
irtektarvert að hér voru á ferðinni tónsmíðar og
túlkun sem Jón Páll þekkir frá barnæsku. Á
hinn bóginn var það ef til vill ennþá merkilegra
að kollegi hans- ðskar, sem tæpast var fæddur
þegar þessi djasslög voru sem mest í umferð, lék
sínar eigin útgáfur af gömlum ópusum og gerði
það eins og tenóristi hjá „Jazz at the Philharm-
onic“ frekar en blásari af nýja skólanum. Mjúk-
ar og fallegar linur hans, nokkuð sparlegar eins
og Óskari er eiginlegt að leika t.d. í lögum Jóns
Múla Árnasonar, hljómuðu eins og þær hefðu
verið sjálfsagðar á dögum Colemans Hawkins
eða Flip Philips.
Bassaleikarinn Ólafur Stolzenwald var á sama
hátt samhljóma í þessum ljúfa stíl. Stolzenwald
er ungur bassaleikari, sem hefur sýnt mikla
framför á tiltölulega stuttum tíma. Hann hefur
náð góðu valdi á faliegum linum, næstum þvi
ljóðrænum, í samspili og undirleik. Á hinn bóg-
inn hefur hann ekki náð að skapa sér ákveðinn
og persónulegan stil í einleik. Slíkt kemur ekki
af sjálfu sér, en Ólafur hefur allt til þess að geta
gert betur þar, fallegan tón og næmt eyra.
Svíinn Erik Qvik er nettur slagverksleikari
með góða tækni, sem hann notar á smekklegan
hátt. Leikur hans sýndi að hann er bæði mús-
íkalskur og næmur fyrir leik samleikara sinna.
Hann notaði bursta mjög skemmtilega. Aftur á
móti gerði hljómburðurinn í Húsi málarans hon-
um grikk þegar hann notaði kjuða. Það er erfitt
að halda góðu jafnvægi við slíkar aðstæður, en
Qvik leysti þetta á mjög frambærilegan hátt.
Ólafur Stephensen
Djassklúbburinn Múllnn: Tónleikar fimmtudaginn
20.12. 2001. Erik Qvik, Jón Páll Bjarnason, Ólafur
Stolzenwald, Óskar Guöjónsson.
____________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
Hátíðarhljómar
við áramót
Síðustu tónleikar
ársins hér á íslandi
hafa undanfarin ár
verið í Hallgríms-
kirkju á gamlársdag,
31. desember kl. 17,
og svo verður einnig í
ár. Það er löngu kom-
in hefð á að trompet-
leikararnir Ásgeir H.
Steingrímsson og Eiríkur Örn Pálsson
og orgelleikarinn Hörður Áskelsson
gefi upptaktinn að gamlárskvöldi i
Hallgrímskirkju og kveðji þannig
gamla árið.
Á efnisskrá þeirra félaga að þessu
sinni er fyrst Tokkata í D-dúr eftir G.B.
Martini og Sónatína nr. 66 í C-dúr eftir
J. Pezel. Eftir það má heyra Adagio í g-
moll eftir Giazotto og Álbinoni. Síðan
leikur Hörður hina þekktu Tokkötu og
fúgu í d-moll eftir J.S. Bach og tónleik-
unum lýkur með Konsert fyrir tvo
trompeta í C-dúr eftir Vivaldi
Forsala aðgöngumiða er í Hallgríms-
kirkju og er hún opin kl. 9-17.
Forntónlist
Á sunnudaginn kl. 15 verða aðrir
tónleikarnir undir yfirskriftinni
Forntónlist í Fríkirkjunni. Að þessu
sinni verða teknar stikkprufur af svo-
kallaðri virtúósahefð sem þróaðist á 18.
öld þegar frægustu hljóðfæraleikararn-
ir léku eingöngu sín eigin verk. Sagan
segir að Beethoven hafi spurt hvort
hann mætti náðarsamlegast skrifa ein-
leikskonsert fyrir Duport, einn fræg-
asta sellóleikara í kringum 1800.
Duport afþakkaði pent og sagðist ein-
göngu spila verk eftir sjálfan sig.
Hversu marga sellókonserta skyldu
Beethoven og e.t.v. Mozart hafa skrifað
ef ekki hefði verið fyrir þetta óbilandi
sjálfsálit sellistanna á þessum tíma?
Á tónleikunum leika þeir Sigurður
Halldórsson sellóleikari og Gunnlaug-
ur Torfi Stefánsson kontrabassaleikari
tvær sónötur eftir Jean-Babtiste
Barriére (1707-1747), sónötu í A-dúr G4
eftir Luigi Boccherini (1743-1805) og
Dúett fyrir selló og kontrabassa í D-dúr
eftir Gioachino Rossini (1792-1868).
Skuldaskil
Enn eru fáeinir
dagar til stefnu þar til
skila þarf svörum við
bókmenntagetraun-
inni I lokahefti TMM
á árinu. Frestur renn-
ur út 7. janúar. Vegleg
bókaverðlaun eru í
boði og svörin má
senda hvort sem er með tölvupósti eða
landpósti. Spumingarnar eru býsna erf-
iðar og ágætt að nota nýársveislurnar
til að samræma svörin.
Af öðru efni heftisins má nefna grein
hagfræðinganna Magnúsar Árna
Magnússonar og Jóns Þórs Sturlusonar
um endanleg reikningsskil Danmerkur
og íslands. Það var almennt sjónarmið
íslendinga á tímum sjálfstæðisbarátt-
unnar að íjárframlag Dana til íslend-
inga væri hvorki ölmusa né þróunarað-
stoð heldur innborgun á skuld. Sá
skilningur var grundvöllur reiknings-
kröfu sem Jón Sigurðsson gerði á hend-
ur Dönum árið 1862 og hafa sjónarmið
hans á engan hátt fallið úr gildi. Þegar
hallinn á greiðslum Dana er uppreikn-
aður miðað við 4% árlega vexti kemur
í ljós að á núvirði er skuld Dana við ís-
lendinga orðin sem nemur 242 milljörð-
um. Þessi tala er mjög nærri heildar-
upphæð skulda íslenska ríkisins og því
er þaö einfaldasta fyrirkomulagið á
endanlegu uppgjöri þjóðanna tveggja
að danska ríkið taki við öllum skuldum
íslenska ríkisins frá og með deginum í
dag.
Einnig eru í heftinu birtar nýjar
rannsóknir Illuga Jökulssonar á Gutta-
kvæði þar sem hann kallast á við skrif
Þórarins Eldjárns og spyr: Hver var
Grettir Sig.? Þar er beitt grein ind-
versku skáldkonunnar Arundhati Roy
um hefndarhug Bandaríkjamanna og
nýja tegund stríðs, smásögur eftir Örn
Bárð Jónsson og Gímaldin gítarleikara,
ljóð eftir huldumanneskjuna Stellu
Blómkvist og Elias Mar, grein um eró-
tík í jólalögunum, úttekt á andófsað-
gerðum gegn alþjóðavæðingu og ný-
kapítalisma, grein um sálmaskáldin
Matthías Jochumsson og Valdimar
Briem og fleira.
Ritstjóri er Brynhildur Þórarinsdóttir.