Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2002, Blaðsíða 15

14
FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 2002
FÖSTUDAGUR 11. JANÚAR 2002
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjóri: Óli Björn Kárason
Aóstoóarrítstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Grmn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plötugerft: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viömælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Atorka frumkvöðuls
Hvað þarf til þess að margfalda veltu í ferðaþjónustu á
Austurlandi, nýta fjárfestingu í gistirými, veitingastöðum
og sölu á afþreyingu á svæðinu - í stuttu máli að búa til
atvinnu og tekjur fyrir einstaklinga og fyrirtæki? Svarið er
ekki flókið og kallar ekki á margar nefndir og skýrslur. Til
þess þarf hugmyndaríkan frumkvöðul sem lætur ekki sitja
við orðin tóm.
Slíkur frumkvöðull er Anton Antonsson, framkvæmda-
stjóri ferðaskrifstofunnar Terra Nova-Sólar. Hann fór fyrir
í samstarfi sveitarfélaga, samtaka, fyrirtækja, einstaklinga
og Byggðastofnunar er leiddi til þess að í fyrradag var geng-
ið frá samkomulagi við þýska flugfélagið LTU um vikulegt
áætlunarflug á milli Dússeldorf og Egilsstaða í sumar.
Samningurinn er framhald ágæts samstarfs íslensku
ferðaskrifstofunnar og þýska flugfélagsins. Anton, sam-
starfsmenn hans hér og forystumenn flugfélagsins átta sig
á því að fjöldi þýskra ferðamanna, og raunar margra ann-
arra Evrópubúa, sækist ekki sérstaklega eftir borgarheim-
sóknum. Þær þekkja þeir. Stórbrotin náttúra íslands er
það sem heillar og laðar að ferðamennina. Á Egilsstöðum
er ágætlega búinn en vannýttur alþjóðaflugvöllur. Nátt-
úruperlurnar bíða hvert sem haldið er þaðan.
Samkomulagið felur í sér að þessir samstarfsaðilar
muni, í allt að þrjú ár, vinna að því að festa í sessi milli-
landaflug um Egilsstaðaflugvöll. Með þessu er arðsemi í
ferðaþjónustu á Austur- og Norðurlandi aukin. Flugfélagið
skuldbindur sig til að markaðssetja hina nýju flugleið, auk
þess sem það fyrirhugar að bæta við flugi frá Múnchen á
næsta ári og flugi til Akureyrar eftir 2-3 ár.
Tækifæri til nýsköpunar í atvinnulífi á landsbyggðinni
eru fyrir hendi en það þarf hugmyndaauðgi til þess að sjá
þau og áræði og atorku frumkvöðulsins til þess að hrinda
þeim í framkvæmd.
Endurhœfingin er sigur
Miklar vonir eru bundnar við glæsilega endurhæflngar-
miðstöð sem tekin hefur verið í notkun á Reykjalundi.
Starfsemi Reykjalundar hefur vakið athygli fyrir af-
bragðsárangur en þangað sækir fjöldi fólks endurhæfingu
og bata. Biðlistar hafa myndast eftir þjónustu en um leið
og nýja miðstöðin leiðir til bættrar þjónustu ætti legutími
að styttast og um leið biðlistarnir.
Reykjalundur er sjálfstæð stofnun í eigu SÍBS. Fram-
kvæmdirnar við endurhæfingarmiðstöðina eru hinar
mestu síðan á árum frumherjarma um miðja nýliðna öld.
Þar er að finna íþróttasal, tvær sundlaugar, tækja- og þrek-
sal, auk búningsherbergja og baðklefa. Stuðningur þjóöar-
innar við þessar framkvæmdir og miklu bót kom berlega í
ljós í landssöfnun í október 1998. Þá söfnuðust 45 milljónir
króna. Auk þess fjár sem safnaðist hefur happdrætti SÍBS
lagt fram framkvæmdafé og treyst er á að góður árangur
happdrættisins standi undir greiðslu lána, auk stuðnings
almennings og félagasamtaka.
Þessu fé hefur verið vel varið enda mun hin nýja bygg-
ing bylta aðstöðu til endurhæfingar á Reykjalundi. Það var
samdóma álit sjúklinga sem DV ræddi við og birti í gær að
miðstöðin gerði þeim lífið auðveldara. Það er markmið
þeirra sem starfa við endurhæfingu á Reykjalundi og þau
markmið eru dyggilega studd af almenningi, eins og dæm-
in sanna. Samfélaginu ber enda að standa við bakiö á þeim
sem þurfa endurhæfingar við vegna meðfæddra gafla eða
af völdum sjúkdóma og slysa.
Endurhæfingin er sigur lífsins eins en það voru einmitt
kjörorð landssöfnunarinnar fyrir rúmum þremur árum.
Jónas Haraldsson
I>V
Skoðun
S j úklingaskattarnir
„Með því að ekki yrði raunaukning á framlög-
um til aðalskrifstofa ráðuneyta eða til risnu
og ferðalaga á þessu ári vceri hœgt að koma í
veg fyrir þá svívirðilegu hœkkun sem nú er
lögð á þá sem síst skyldi í þjóðfélaginu. “ -
Aldraðir mótmæla við þingsetningu.
Miklar hækkanir á lyfja-
og lækniskostnaði á þessu
og síðasta ári ganga gegn
markmiði um jafnan að-
gang að heilbrigðiskerfinu,
óháð efnahag, sem bærileg
sátt hefur verið um í þjóðfé-
laginu til þessa. Ekki er vafi
á að þessar hækkanir munu
draga úr þjónustu innan
heilbrigðiskerfisins og leiða
til þess að fjöldi láglauna-
fólks, aldraðra og öryrkja
geti ekki sótt sér nauðsyn-
lega læknisþjónustu. Það er
illa komið fyrir velferðarkerfinu ef
veikt fólk þarf að gera upp við sig
hvort það eigi að verja þeim fáu
krónum sem það hefur handa á milli
til aö leita sér lækninga eða kaupa
sér matarbita.
Milljarður í sjúklingaskatta á ári
Á einu ári hafa sjúklingaskattar
hækkað um nálægt einn milijarð
króna. 1. júlí á sl. ári hækkuðu
komugjöld til sérfræðinga og gjald
fyrir röntgenrannsóknir um tugi
prósenta sem gaf ríkissjóði um 300
miiljónir í tekjur. Um sl. áramót
hækkuðu svo komugjöld á heilsu-
gæslustöðvar og til sérfræð-
inga, auk hækkunar á lyfja-
kostnaði. Ríkisstjómin er
þar að taka 500 milljónir
króna úr vösum sjúklinga
en með þessum aðgerðum
rikisstjórnarinnar geta
greiðslur sjúklinga fyrir
læknisverk hækkað um
200%. Endurgreiðsla vegna
tannlæknakostnaðar hefur
einnig verið skert verulega
sem bitnað hefur harkalega
á barnafjölskyldum og fjöl-
skyldum langveikra og fatl-
aðra barna.
Þannig hefur ríkisstjórninni á
stuttum tíma tekist að hækka sjúk-
lingaskatta um einn milijarð króna.
Ljóst er aö svo mikil hækkun á hlut
sjúklinga í lyfja- og lækniskostnaði
mun ýta undir tvöfalt heilbirgðis-
kerfi - annað fyrir hina ríku og hitt
fyrir þá sem minna hafa úr aö spila.
Ríkisstjórnin spari I eigin ranni
Hlutur sjúklinga í lyfjakostnaði
hefur vaxið um 80% að raunvirði á
árunum 1995-2000, en sjúklingar
greiða nú ekki undir þriðjung í
heildarkostnaði vegna lyfja- og lækn-
isþjónustu. Ósvífni ríkis-
stjórnarinnar virðast
engin takmörk sett þegar
hún nú, í kjölfar sam-
komulags aðila vinnu-
markaðarins frá í desem-
ber sL, hækkar sjúklinga-
skatta um 500 milfjónir
sem leiðir til 0,14% hækk-
unar á neysluvísitölu.
Öllum má þó ljóst vera
að kjarabætur láglauna-
fólks, sem samið var um
á næstsíðasta ári, og
hækkanir á lífeyris-
greiðslum eru löngu
horfnar vegna 25-30%
hækkunar á nauðsynja-
vörum á stuttum tíma.
Ríkisstjórnin getur
ekki réttlætt aukna gjald-
töku á sjúklinga nú með
þvi að nauösynlegt hafi
verið að sýna aðhald á
fjárlögum og skila tekju-
afgangi. - Ekki þegar hún
á sama tíma sýnir sjálf aðhaldsleysi
og eyðslu þegar kemur að því sem að
henni snýr.
Tvennt skal tilnefnt: Raunhækkun
varð á framlagi á fjárlögum til aöal-
skrifstofa ráðuneytanna um 170
milljónir króna. Ferða- og risnu-
kostnaður ríkisstofnana og ráðu-
neyta hefur aukist um 492 milljónir
króna á tveimur árum, eða milli ár-
anna 1998 og 2000. Það er
tæp 27% hækkun, en ferða-
og risnukostnaður árið
2000 var 2,3 milljarðar
króna.
Auðveldlega má þar
skera niður um a.m.k. 20%,
eða 400 milljónir króna, án
þess að það komi niður á
nauðsynlegum alþjóðlegum
samskiptum eða móttökum
hjá hinu opinbera. í raun
er ekki verið að tala um
spamað með því heldur
einungis að ráðuneyti og
ríkisstofnanir auki ekki
kostnað við ferðalög og
risnu frá því sem var á ár-
inu 2000. Með þvi að ekki
yrði raunaukning á fram-
lögum til aðalskrifstofa
ráðuneyta eða til risnu og
ferðalaga á þessu ári væri
hægt að koma í veg fyrir þá
svívirðilegu hækkun sem
nú er lögð á þá sem síst
skyldi í þjóðfélaginu. - Ríkisstjómin
kýs greinilega að fara offari gegn
sjúklingum frekar en að spara í eig-
in ranni.
Jóhanna Sigurðardóttir
y
An orða - engin hugsun
staðar á Norðurlöndunum.
Ekki væri lengur talið
nauðsynlegt að byrjenda-
kennsla færi fram á þeirra
eigin máli eins og hingað
til hefur verið.
Nú á að byrja aðlögun-
ina strax og kenna á máli
nýja landsins alveg frá upp-
hafi skólagöngu. Með slík-
um aðgerðum á að koma í
veg fyrir einangrun mis-
munandi hópa og vinna á
móti óæskilegum áhrifúm,
t.a.m. íslamskrar bókstafstrúar.
Kennslubækur krefjast
málakunnáttu
Ég hafði ekki áður heyrt um þessa
nýju strauma í skólamálum, en ef
rétt er haft eftir em þær varhuga-
verðar. Nú geta aðstæður bama auð-
vitað verið mismunandi, en ef við
hugsum um þetta í íslensku sam-
hengi þá eru hér sífellt fleiri fjöl-
skyldur þar sem hjónin skilja ekki
móðurmál hvors annars. Heima tala
foreldrar kannski meira eða minna
bjagaða ensku sín á milli, þannig að
samskiptin heima fyrir stuðla lítt að
málþroska barnanna. Námsefni
grunnskólanna gerir aftur á móti
miklar kröfur um íslenskukunnáttu.
- Kennslubækurnar eru þannig aö
jafnvel íslensk börn skilja oft ekki
helming af því sem stendur í bókun-
um, hvað þá börn sem alast upp í
skertu málumhverfi.
Við slíkar aðstæður virðast marg-
ar útlendar mæður álíta að það sé
best fyrir börnin ef móðirin tali ís-
lensku við þau og reyni ekki að
rugla þau enn meir í ríminu. Að
mínu mati er þetta mikill
misskilningur sem þarf að
leiðrétta.
Nelkvæðar félags-
legar afleiðíngar
Ef móðirin talar mjög
bjagaða íslensku viö barnið
og kann fá orð í málinu, get-
ur það ekki stuðlað að aukn-
um málskilningi, nema síður
sé. í versta falli getur barnið
farið að skammast sín fyrir
móður sína, sem er mannleg-
ur harmleikur. En vegna þess hve fá
orð við þurfum til að geta bjargað
okkur við hversdagslegar aðstæður -
oftast nægja 1000-1500 orð til þess -
blekkir þetta bæði kennara og að-
standendur. Barnið tjáir sig e.t.v.
reiprennandi, en fær lélegar ein-
kunnir og þreytist við lesturinn. Þá
halda fullorðnir oft að um eintóma
leti sé að ræða af hálfu bamsins.
Þetta getur leitt til árekstra sem
haft geta ófyrirsjáanlegar afleiðing-
ar. Við slíkar kringumstæður hefur
bamið enga möguleika á að ná full-
um þroska á neinu máli, hvorki á ís-
lensku né á hinu málinu, því líður
illa í skólanum og ekkert verður af
námi. Því að án orða er engin æðri
hugsun til, mállaus manneskja á
enga leið til að þjálfa rökhugsun,
sem er aðalsmerki mannsins.
Okkur ber skylda til að upplýsa
alla foreldra um mikilvægi tungu-
málsins og stuðla þannig að alhliða
andlegum þroska innflytjendabarna
og bama úr blönduðum hjónabönd-
um. Að öðrum kosti nýtast hæfileik-
ar þeirra ekki sem skyldi.
Marjatta ísberg
Marjatta Isberg
fíl.mag. og kennari
Um og eftir miðbik síðustu aldar
deildu málsálfræðingar mikið um
það hvort við mennimir gætum
ímyndað okkur hluti og fyrirbæri án
þess að hafa orð yfir þau. Sjálfri hef-
ur mér alltaf fundist að einhver
frumstæð hugsun hljóti að vera til
án orða, en við getum varla skipu-
lagt hugsanir okkar í kerfi ef okkur
vantar orð. Einmitt orð og tunga
skilja okkur frá dýrunum, sem fylgja
eðlishvötum sínum í ákvarðanatöku
og hafa engar samviskukvalir vegna
afleiðinganna.
Nýir straumar í
innflytjendakennslu
Þessar pælingar um tengsl máls og
hugsunar rifjuðust upp fyrir mér
þegar ég nú um áramótin hlustaði á
umræðuþátt á einni sjónvarpsstöðv-
anna. Einn viðmælandinn hélt því
fram að stefnubreyting hefði orðiö í
kennslu innflytjendabarna annars
„Námsefni grunnskólanna gerir aftur á móti miklar
kröfur um íslenskukunnáttu. - Kennslubækumar em
þannig að jafnvel íslensk böm skilja oft ekki helming
af því sem stendur í bókunum, hvað þá böm sem alast
upp í skertu málumhverfi. “
Þvílíkt háttalag
„Það hefði verið
hyggilegra að nota
uppsveifluna í efna-
hagslífinu síðustu ár
til að grynnka á er-
lendum skuldum og
standa straum af stór-
iðjuframkvæmdum
með innlendu lánsfé frekar en er-
lendu.... Útreikningar hæfra hagfræð-
inga utan stjórnkerfisins virðast þó
benda til þess, að umtalsverður vafi
leiki á hagkvæmni fyrirhugaðra
virkjunarframkvæmda í Austurlands-
kjördæmi, enda þótt engar bætur
komi fyrir umhverfisspjöll. Þaö hefði
einnig þurft að treysta hagstjórnina í
stað þess að halda áfram að troða lún-
um stjómmálamönnum, sem brestur
faglegar forsendur til hagstjómar-
starfa, bakdyramegin inn í banka-
stjóm Seðlabankans. Þvílíkt háttalag
er óþekkt í nálægum löndum."
Þorvaldur Gylfason á heimasíöu sinni.
Efnahagslægðin skaddar
„Mörgum fjölskyld-
um mun reynast erfitt
að komast óskaddaðar
gegnum efnahagslægð-
ina. Margar þeirra réð-
ust af bjartsýni í fjár-
festingar í húsnæði,
keyptu í fyrsta skipti
eða stækkuðu við sig, og tóku til þess
lán. Það er auðvelt og ódýrt fyrir
stjómvöld að koma núna og segja að
fjölskyldumar verði að gæta þess að
eyða ekki um efni fram. Þessi sömu
stjómvöld ýttu nefnilega undir vænt-
ingar manna með ábyrgðarlausum yf-
irlýsingum um að ekkert væri að í
efnahagslífinu og góðærið héldi áfram.
Það er sárt til þess að vita að röng
skilaboð stjórnvalda skuli hafa leitt
marga út í fjárhagslegar ógöngur."
Össur Skarphéöinsson á Samfylking.is
Spurt og svarað
Eru atburðimir 11. september orðnir blóraböggull ýmissa hluta - sem í rai
Gunnlaugur Sigmundsson,
framkvœmdastjóri Kögunar hf.:
Atburðimir
réttlœting
„Því miður virðist sem menn
séu að nota þessa hörmulegu at-
burði þann 11. september til þess
að bera fyrir sig eða réttlæta ýmislegt sem miður
hefur farið, sérstaklega hvað varðar rekstur fyrir-
tækja á liðnu ári. Ég efast ekki um að þessir atburð-
ir hafa haft mikil áhrif á flug og ferðalög, en margt
annað sem nefnt er að hafi dregist saman eða orð-
ið röskun á held ég að eigi ekki við rök að styðjast.
Flestir sem lifa og hrærast í viðskipaheiminum
held ég að geri sér grein fyrir hvað er rétt og rangt
í þessum efnum - en hinu má þó ekki gleyma að
flugrekstur og ferðaþjónusta eru greinar sem vega
þungt í öllum keðjuverkandi áhrifum."
Þórir Jóhannsson
verdbréfamidlari:
Afleiðingar
sálfrceðilegar
„Hlutabréfamarkaðir í Bandaríkj-
unum fóru ekki varhluta af atburðun-
um 11. september. Ekki aðeins gerð-
Wall Street heldur ollu sálfræðilegir
þættir m.a. því að um leið og markaðir opnuðu aftur
féllu nær allar vísitölur um tugi prósenta. Sú þróun
sneri þó fljótlega við og í dag - tæpum fjórum mánuðum
seinna - hefur NASDAQ-vísitalan t.d. hækkað um nær
50% frá lægstu gildum eftir árásina og 23% frá 10. sept-
ember. Þó einhver fyrirtæki hafi orðið fyrir minnkandi
eftirspum, eru afleiðingamar að mínu mati fyrst og
fremst sálfræðilegar. Það má fmna dæmi þess að fyrir-
tæki hafi kennt þessum atburðum um slælega afkomu
þó erfitt sé að finna rökrétt samhengi þar á rnilli."
ust þeir í hjarta
Þórunn Sveinbjamardóttir,
þingmadur Samjylkingar:
Skálkaskjól
til ofbeldis
„Hryðjuverkin hafa verið notuð
sem skálkaskjól ofbeldis og ofsókna.
Nærtækast dæmi er ffamganga ríkis-
stjórnar Sharons í ísrael gegn Palestínumönnum á
hemumdu svæðunum. Þá hafa stjómvöld í Moskvu gripið
tækifærið feginshendi til þess að berja á svokölluðum
hryðjuverkamönnum í Tsjetsjeníu. Sú hætta er fyrir hendi
að útþensla eftirlitssamfélagsins í kjölfar hryðjuverkanna
í Bandaríkjunum grafi undan réttarrikinu og mannréttind-
um fólks. Hvað annað varðar hafa atburðimir 11. septem-
ber haft áhrif til hins verra á flugfélög og ferðaþjónustuna
en ég vek athygli á því að samdráttur í efnahagslífi heims-
ins hófst um mitt ár. Það er því skammgóður vermir aö
kenna 11. september um allt sem miður fer.“
Pétur Blöndál
almannatengslafulltrúi:
Góður dagur fyrir
vondar fréttir
„Á samdráttartímum er eðli-
legt að fyrirtæki dragi saman
seglin. Niðurskurðaraðgerðir eru
oftast erfiðar og óvinsælar, þó þær geti verið nauð-
synlegar til þess að skapa fyrirtækjum rekstrar-
grundvöH þegar harðnar á dalnum. Eflaust er þá
kærkomið að geta skeUt skuldinni á ytri aðstæður,
eins og t.d. lægð í efnahagslífinu eða hryðjuverkin
í New York. Fölnar ekki aUt í samanburðinum við
hörmungarnar í New York? AlmannatengslafuU-
trúi bresku ríkisstjómarinnar sendi aUa vega út
þau skUaboð tU starfsmanna að dagur hryðjuverk-
anna hefði verið góður dagur tU þess að „grafa“
fréttir sem ekki ættu að vekja eftirtekt."
$ v>ða eru hryðjuverkin í Bandaríkjunum í september nefnd sem ástæða slaks gengis ýmissa hluta. En er það réttlætanlegt í öllum tilvikum?
Svikin kynslóð
Fólkið sem myndar und-
irstöðu íslensks samfélags
þarf aö standa undir lífeyr-
issjóðum kynslóðarinnar
sem á undan kom. Þeir sem
nú eru komnir á eftirlaun
eða eru um það bU að kom-
ast þangað skUdu við lífeyr-
issjóðina í rúst. Fólk byggði
hús og fékk lán úr lífeyris-
sjóðum sínum sem brunnu
síðan upp á verðbólgubáli
og eftir stóðu skuldlitlar
eignir, niðurgreiddar með
fjármunum sem áttu að
nýtast sama fólki í eUinni.
Sama er uppi á teningnum varðandi
námslánin sem framan af brunnu
upp en voru síðar verðtryggð. Nú-
verandi kynslóð nýtur ekki sömu af-
sláttarkjara og þeir sem á undan
komu. Námslán upp á miUjónir
króna eru um það bU að sliga fólk
sem ólst upp við að slá lán í áhyggju-
leysi. Fjöldi fólks í ágætum tekjum á
ekki fyrir reikningum og safnar
stöðugt skuldum. Margir eru á
mörkum þess að gefast upp.
Harmsaga 68-kynsló5ar
Auðvitað er ekki hægt að kenna
um einstaklingum sem voru í blóma
lífsins þegar verðbólguveislan stóð.
Ábyrgðin liggur hjá stjórnvöldum
þess tíma sem ekki réðu
við verðbólguna. Þau
kjör sem blasa við þeim
sem byggðu íbúðarhús
eftir að verðtrygging
gekk í gildi skömmu
áður en áttundi áratug-
ur síðustu áldar gekk í
garð eru skuggaleg.
Þetta var fólkið sem ólst
upp við það að lán
brynnu upp en skyndi-
lega var komin á verð-
trygging og höfuðstóU
rauk upp og vextir voru
þrúgandi. AUt í einu
varð að greiða aUt tU
baka og með okurvöxt-
um. Þá kom upp sú
krafa að sama fólk rétti
af lífeyrissjóðina svo
þeir gætu greitt þeim
sömu sómasamlegan líf-
eyri þegar sá tími rynni
upp. Tekin var tiund af
öUum launum og fólkið
sem var að kikna undan
verðtryggingu og vöxt-
um hafði það eitt tU að
orna sér við að tíundin
kæmi tU baka þegar
hringt yrði inn til eUiár-
anna. En harmsaga 68-
kynslóðarinnar og
Reynir
Traustason
skrifar:
þeirra sem á eftir koma er
ekki öU. Lífeyrissjóðirnir
eru aö fara á hliðina og
sýnt þykir að þegar hipp-
arnir og blómadrottning-
arnar koma sér fyrir í
ruggustólunum verði komið
á daginn að sjóðimir geti
ekki staðið undir því sem
lofað hefur verið. Þegar
þykir sýnt að fólk fái ekki
til baka að fuUu það sem
dregið hefur verið af laun-
um þess á heiUi starfsævi.
- Brask meö lífeyrl
Tvennt er það sem helst skaðar
sjóðina. Aukið langlífi verður tU
þess að sífeUt teygist á þeim tíma
sem \ fólk er á eftirlaunum og
pýramídinn sem sýnir þjóðfélagið er
á hvolfi og hlutfaUslega fjölgar lífeyr-
isþegum á kostnað þeirra sem undir-
stöðuna mynda. Þá hafa einstakir lif-
eyrissjóðir staðiö í vafasömu braski
með fjármuni sína. Stjórnendur
þeirra, sem gjaman eru kosnir á fá-
mennum klíkufundum, hafa stefnt
sjóðum sínum út í slík fen að með
eindæmum er. Á stundum hafa ráð-
ið byggðasjónarmið og eftirlauna-
sjóðunum hefur verið beitt af þunga
tU að bjarga frystihúsum eða annars
konar rekstri á landsbyggðinni. Þá
eru mörg dæmi um að einstakir sjóð-
ir hafi lagt út í rangar fjárfestingar
vegna þess að iUa upplýstir eða
spiUtir stjórnendur voru að gera vin-
um greiða og þá hugsanlega gegn
umbun. Fæstir svara tU ábyrgðar
þar; slíkt tiðkast ekki á íslandi. Af-
leiðingarnar koma fram á venjulegu
fólki sem ekki fær til baka pening-
ana sína þegar aldur færist yfir.
Auðvitað eru dæmi um aðra líf-
eyrissjóði sem em í fyrirmyndar-
rekstri og fjárfesta af skynsemi en
svörtu sjóðimir eru margir og þar er
spUað með lífeyri fólks. Lífeyrissjóð-
ur sem ekki getur staðið undir
skuldbindingum hefur engan bak-
hjarl og eina leiðin tU að rétta af íjár-
haginn er að koma við buddur þeirra
sem treysta á að fyrirbærið tryggi
áhyggjulaust ævikvöld.
Sú framtíöarsýn blasir við 68-kyn-
slóðirmi að eftir að starfsævi, sem
einkennist af þrúgandi skuldabyrði,
lýkur má búast við að hún verði
\svikin öðru sinni. Þá koma ljótu
karlarnir hjá lífeyrissjóðunum og
lýsa því að vegna bágrar fjárhags-
stöðu geti sjóðir þeirra ekki staöið
við lögbundnar skuldbindingar og
því verði að skerða lifeyrinn. Eina
spumingin er sú hversu mikið verði
skert hjá kynslóðinni sem má sæta
því að vera svikin í báöa enda.
Lífeyrissjóöimir eru að fara á hliðina og sýnt þykir að þegar hipp-
amir og blómadrottningamar koma sér fyrir í ruggustólunum
verði komið á daginn að sjóðimir geti ekki staðið undir því sem
lofað hefur verið. Þegar þykir sýnt að fólk fái ekki til baka að fullu
það sem dregið hefur verið af launum þess á heilli starfsœvi.