Alþýðublaðið - 03.04.1969, Blaðsíða 16

Alþýðu
blaðið
Afgreiðslusími: 14900
Ritstjómarsímar: 14901, 14902
Auglýsingasími: 14906
Pósthólf 320, Reykjavík
Verð í áskrift: 150 kr. á mánuði
Verð í lausasölu: 10 kr. eintakið
Leyndardómur
vörðunnar
Vísindamaðurinn Alfred Weg
ener lét reisa á Arnarnesinu
steinsteypta vörðu, og áttj hún
aff vera liffur í sönnun á kenn
ingu þeirri, sem viff hann er
kennd, um rek meginlandanna.
Þessar upplýsingar veitti Guðjón
Guðjónsson, fyrrverandi skólastjóri
í Hafnarfirði, er blaðið innti hann •
eftir því { hvaða tilgangi varða
þessi, seni margir kannast eflaust
við, hafi verið reist.
Alfred Wegener, sem var vísinda-'
maður í jarðfræði og landafræði,
varpaði fram tilgátu, er seinna varð
að kenningu, Wegenerskenning-
unni, sem átti að skýra tilkomu
fellingafjalianna á vesturströnd
Ameríku. Orsökina kvað hann vera,
að undir föstu jarðskorpunni væri
annað lag, plastískara, eða linara,
Sem fasta skorpan fiyti á. Vegna
jarðsnúningsins væri Iöndin á reki
vestur. Wegener benti á skemmti-
lega líkingu á milli vesturstrandar
Ameríku og austurstrandar Evrópu
og Afríku, en í stórum dráttum virð
ist sem þessar álfur hafi einhvern-
tímann verið samfastar, en smám
saman rekið í sundur.
Wegener vildi koma upp nokkr-
um föstum punktum til að miða við
rek landanna, og einn þeirra punkta
er varðan á Arnarnesinu. Hugðist
Wegener reikna rekið út frá stjörn-
unurn, hreyfingin er svo lítil, að sá
útreikningur átti ekki að fara fram
fvrr en nokkrum áratugum síðar.
Raunar liafði Wegener ekkert ákveð
ið um það hvenær mælingar skyldu
fara fram, en samkvæmt hans út-
reikningi áttu löndin að færast ná-
lægt 5 sentinietrum á 1000 árum.
Wegener entist ekki aldur til að
stunda þessar rannsóknir sínar Iengi,
því árið 1936 fórst hann, er hann
var í rannsóknarleiðangri á Græn-
landsjökli.
En vísindamenn síðari ára hafa
haldið áfram þessum rannsóknum á
hreyfingú jarðskorpunnar, og sagði
Þorbjörn Sigurpeirsson prófessor
hjá Raunvísindadeild Háskólans, að
nú væru þessar mælingar mjög í
tízku.
1038 eða ’30 komu hingað þýzkir
vísindamenn, og stunduðu mæling-
ar á sprungusvæðinu norður við
Mývatn. Þeir reistu svipaðar vörður
og Wegener reisti á sínum tíma
á Arnarnesinu. Skömmu eftir stríð
komu enn vísindamenn sem héldu
áfram mælingunum og endurmældu
PÁSKAR OG
PÁSKAEGG
Reykjavík —• ÞG.
Jólaskraut í búðargluggum,
flieilmilum og á götum útj, er
merki um jólakomu, en páska
egg í ihillum vlerzlan.a er
merki um, að páskarní'r nálg-
ast. Blaðið h'afði í igær sam-
band við .nokkra páskaeggja-
ifraimleiðeindur og forvitnað-
list um Jramieiðslu og sölu á
þeiim.
1 <
Freyja , I
‘G'ríei'niileguir samdráttur er
í framlejðsiu páskaeggja hjá
j Sælgætiisgerðinrti Freyju, mið
nð við síðastliðið ár. X fyrra
voru’ framleiddar hjá Freyju
11 tegundir páskaeggja, í ár
eru framleiddar laðeins þrjár
stærðir. Verðið er 67, 101 og
255 fcr. Framleiðsla á eggj-
lunum hófst m'ánuði seinina
nú en í fyrra, eðia í byrjun jan
úar, og salan hófst hálfum
mánuði síðar. Framleiðslan
að magni til hefur minnkað
um þrjá fjórðu, en samt sem
k áður var salan í krónutöki
•orðin jáfn mikil' í gær og á
,sama tíma í fyrra.
Þalð ,sem gerir þessa hækk-
un einlkum að verkum, eru
að sjálfsögðu gengi&feliingarn
ar, en einnlg ihefur heims-
markaðsverð á kakó hæ'kkað
um 100%. ÚtsölSuverð páska-
eggja er nú 25% hærra en í
fyrra, en forstjóri Freyju,
Vigigó Jónsson telur, að hækk
unin hefði þurfit að inema
47 %, ef vel hefði átt að vera.
- ' <
Víkingur
Hjá sælgætl'sgerðinni Vík-
ing fengum við þær upplýsing
ar ,að þeir hefðu byrjað fram
leiðslu páskaeggja 1. marz í
ár í stað um miiðjan febrúar í
fytrra.
Stærðirn'air eru 9 í stað 13
eða 14 í fyrra, og er verðið frá
25 kr. upp í 365 kr. Stærstu
eggin eru um 900 gr. eð
þyngd.
Framhald á 6. síðu.
þær vörður sem fyrir voru, en Þor-
björn sagði að niðurstöður þessara
mælinga segðu lítið um hvort hreyf-
ing væri á jarðskorpunni. En á hinn
bóginn kvað hann sprungur í jarð-
skorpunni sýna ótvírætt að hreyf-
ingar hafi • átt sér stað. Að lökum
sagði Þorbjörn að tvö sl. sumur hafi
verið hér á Iandi brezkir og banda-
rískir vísindamenn og haldið áfram
rannsóknum Wegeners.
Kcnning þessi hefur að sjálfsögðu
Framhald á ð. síðu.
Lína langsckkur
er oröin 25 ára
EINS og allir vita, ekki sízt börnt
og unglingar og vinir þeirra, er
„Lína langsokkur" eða „Pippi Lang-
strömpe", eins og hún mun heita
á frummálinu, löngu orðin klassislí
persóna í barnabókmenntum heims-
ins. Hitt kunna þó færri að vita, að
hinn 28. marz síðastliðinn átti Lína
litla 25 ára afmæli! Þann dag fyrir
25 árum varð sænska skáldkonan
Astrid Lindegren fyrir því óhappi,
(en heimsbókmenntirnar fyrir því
,,happi“!) að skrika fótur á gang-
stétt og bráka á sér legginn. Það
varð svo til þess, að hún varð að
leggjast í rúrnið og hafast þar vi3
um hríð. En öllu andlega heilbrigðu
fólki leiðist að liggja aðgerðalaust
um hábjartan daginn — og því varð
L!na langsokkur til! Astrid Linde-
gren gat ekki hugsað sér annað en
hafa eitlhvað fyrir stafni, og skrift-
irnar stóðu hug hennar næst: á
nokkrum vikum var hún búin að
skrifa fyrstu bókina af mörgum um
ærslakálfinn og órabelginn Línu
langsokk!
Öruggur akstur
Fyrr nokkru voru haldnir að
alfundir Klúbbanna ÖEUGGUR
ARSTUR í Rangárvallarsýslu og
'Árnessýslu.
Fundurinn á Rangárvölluin var
haldinn í FélagsheimilinU!
iHVOLI 13. febrúar. Þar voru ai£
bent 95 viðurkenmingar og verð
launamerki Samvinnutr.vgginga
fyrir 5 og 10 ára öruggan aksb
ur, en samtals hafa þá 506 slík
merki runnið til Rangæinga.
Fundurinn í Árnessýslu var
haldinn að Hótel Selfoss 18. þ.
m. Þar hlutu samtals 112 bif
reiðaeigendur merki Samvinmíu
trygginga fyrir öruggan akstur,
og samtals haifa þ'á 710 Árnes
ingar hlotið þau frá upphafi.
Ákveðið 'hefur veriff, að næsta
ferðamálaráðstefna verði 'hald
in föstudaginn og laugardaginn
16.—17. maí n.k: Að þessu sinni
verður ráðstefnan haldin að
Hótel Reynihlíð við Mývatn.
Dagskrá og aðrar upplýsingar
um ferðamálaráðstefnuna verða
kunngeröar síðar.