Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.2002, Page 15
15
FÖSTUDAGUR 3. MAÍ 2002
X>V________________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Vandaöur Walton
Tónleikar Sinfóníuhljóm-
sveitar Islands í gærkveldi
voru feikilega vel sóttir. Ein-
hver hafði orö á því aö þama
væru komnir flestir þeir sem
einhvem tíma heföu verið
orðaðir við sellóleik. Einleik-
ari kvöldsins var Erling
Blöndal Bengtsson, danski en
islensk-ættaði sellóleikarinn
sem hefur fyrir löngu eignast
hér stóran hóp aðdáenda.
Auk þess að geta hlýtt á leik
hans í forvitnilegu verki var
svo gullmoli á dagskrá sem
alltaf trekkir vel. Sjöunda
sinfónía Beethovens er eitt-
hvert glæsilegasta verk sinn-
ar tegundar og nánast mann-
réttindi að fá tækifæri til að
heyra hana í lifandi flutningi
öðru hvom.
En tónleikamir hófust á
óperuforleik og er iilskiljan-
legt hvers vegna þetta verk
var sett inn i þessa dagskrá.
Óberonforleikurinn eftir Carl
Maria von Weber er ekki
ólagleg tónsmíð á köflum en
vekur engan áhuga, kveikir
enga neista í hugskotinu.
Frábær hornleikur í upphafi
vakti von um innlifun sem
rættist ekki. Jafnvel grunn- Erling Blöndal Bengtsson sellóleikari
hrynur var óþægilega óná- Sellóiö söng í höndum hans sem aldrei fyrr. Konsertinn eftír William Walton varð í höndum hans ein syngjandi björt lýrík -
kvæmur á einstaka stað. En gegnsæ en sterk.
til þess að vera alveg heiðar-
legur þá verður víst að viður-
kennast að flestir biðu jú með öndina í hálsin-
um eftir einleikaranum.
tónlist
Og þeir urðu ekki fyrir vonbrigðum. Sellóið
söng í höndum Erlings Blöndai sem aldrei
fyrr. Konsertinn eftir William Walton varð í
höndum hans ein syngjandi björt lýrík - gegn-
sæ en sterk. Þetta er frábær tónsmíð og fyrsti
kaflinn hrein snilid. Strengimir hafa þar róm-
antískt yfirbragð en einstök blásturshljóðfæri
em á köflum látin svara eða syngjast á við
strengjastef í stuttum en töfrandi innskotum.
Hljómsveitin lék af öryggi þrátt fyrir einstaka
viðkvæm „unison“ augnablik. Annar kaflinn
er aðeins kaldari og kannski tónlistarlega
meira „töff ‘ en sá fyrsti, en hefur ekki alveg
þetta guliskin sem er svo ómetanlegt í fyrsta
kaflanum. Fögnuður gesta var mikill eftir
flutninginn og gavotta eftir J.S. Bach þökkuð
ákaft líka. Margir hefðu viljað heyra fleiri
aukalög en sýningin verður jú að halda áfram,
ekki satt!
Stjómandinn á tónleikunum, Zuohuang
Chen, skilaði eftir hlé til áhorfenda dálítið
grófri en samt einkennilega sannfærandi sin-
fóníu nr. 7 eftir Beethoven. Reyndar byrjaði
þetta ekki alveg nógu vel. Pínulítil hrynræn
ónákvæmni og alveg flatt ákall frá flautum og
fiðlum lofaði ekki endilega góðu. Þegar við
bættust sérkennileg hlutfoll í styrk milli hljóð-
færa og hljóðfærahópa, eins og í lok fyrsta
kafla, var skiljanlegt að tortryggni litaði inn-
an hlustimar. Margt reyndist þó svo vel mót-
að í öðrum kaflanum að annað gleymdist.
Alltof sterkur flautuleikur á undan fúghetto-
hlutanum er t.d. eitthvað sem verður að fyrir-
gefast þegar á heildina er litið. Flettingar voru
óvenjulega áberandi þetta kvöld og það gerðist
lika í þessu verki. Þriðji kaflinn var vel leik-
inn og þar mátti heyra og sjá, eins og oft áður,
það vægi sem stjómandinn gaf bössunum.
Persónulega áherslu sem kom vel út. Túlkun-
in á siðasta kaflanum minnti á lýsingar af
frakka tónskáldsins. Hann var grár og úr
grófu ullarefni. Hann var síður og á honum
stórir vasar sem tónskáldið notaði undir
skissubækur og samtalsbækur þegar hann
hafði misst heym. Frakkinn var ekki hreinn
og líkari tjaidi en yflrhöfn. En svona klæddist
Beethoven og dálítið groddaleg túlkunin á
verki hans virkaði allt í einu eins og minning
um manninn.
Á þessum tónleikum vom þannig dregnar
skýrar og sterklegar línur, en lika fíngerðar
og ómótstæðilega ljóðrænar. Frábær blanda.
Sigfríður Bjömsdóttir
Slnfóníuhljómsveit íslands lék í Háskólabíói: Carl Maria
von Weber: Oberon, forleikur; William Walton: Selló-
konsert. Elnleikari: Erling Blöndal Bengtsson; Ludwig
van Beethoven: Sinfónía nr. 7. Hljómsveitarstjóri:
Zuohuang Chen.
Leiklist
Hiö fullkomna jafnrétti?
Björk Jakobsdóttlr í sellófanumbúöum
Leikritiö er lýsing á „dæmigeröum “ degi í lífi nútímakonunnar Elínar.
Björk Jakobsdóttir leik-
kona var einn af stofnend-
um Hafnarfjarðarleik-
hússins Hermóðs og Háð-
varar haustið 1995 og hef-
ur starfað þar óslitið síð-
an. Það kemur því varla á
óvart að hún velji að sýna
einþáttung sinn Sellófon í
veitingasal leikhússins,
enda kemur fram í leik-
skrá að sýningin sé unnin
í samvinnu við Hafnar-
íjarðarleikhúsið. Björk á
heiðurinn af textanum
auk þess að leika eina
hlutverkið en leikstjóri
uppfærslunnar er Ágústa
Skúiadóttir.
í blaðakynningu á ein-
leik Bjarkar var því hald-
ið fram að um væri að
ræða nokkurs konar
kvenkyns útfærslu á Hell-
isbúanum. Fyrir fram
hafði ég því gert mér í
hugarlund að eitt megin-
þema verksins væri sam-
skipti kynjanna en svo er alls ekki. Leikritið er
lýsing á „dæmigerðum" degi í lífi nútímakon-
unnar Elínar sem reynir að samræma heimilis-
hald, bamauppeldi og starfsframa með misjöfn-
um árangri. Hún er að vísu gift en eiginmaður-
inn Palli er svo gjörsamlega laus við alla ábyrgð
að hann gæti allt eins búið úti í bæ. Hann er far-
inn í vinnuna þegar Elín ræsir bömin (of seint)
og hann er ekki enn kominn heim þegar hún gef-
ur þeim kvöldmatinn (ónefndan rétt úr eldhúsi
framleiðenda 1944) eða kemur þeim í háttinn.
Vandamálin sem Elín þarf að kljást við í sínu
daglega lífi em vissulega kunnugleg og hnyttinn
textinn féll í góðan jarðveg hjá frumsýningar-
gestum síðastliðið þriðjudagskvöld. Þær Björk
og Ágústa hafa valið þá leið að undirstrika gam-
ansamari hliðar verks-
ins sem er mjög skiljan-
legt að teknu tilliti til
textans. Ég er hins veg-
ar ekki í vafa um að
sýningin hefði orðið
sterkari heföu þær
stöllur kafað örlítið
dýpra og reynt að leggja
meiri áherslu á örvænt-
ingu Elínar og vanmátt.
í Sellófon er því ailoft
haldið fram aö það eina
sem jafnréttisbarátta
undangenginna áratuga
hafi skilað konum sé
aukið vinnuálag. Það er
ekki nóg með að konur
þurfi að sinna heimil-
inu og fullri vinnu held-
ur verða þær líka að
eyða drjúgum tíma í út-
litið. Hvílík örlög! Hvað
varð um hugtakið
frjálst val?
Halldóra
Friðjónsdóttir
P.S. Það hefði að ósekju mátt lesa leikskrána
betur yfir því þar eru óþarflega margar villur.
Hafnarfjaröarlelkhúsiö sýnlr Sellófon eftir Björk Jakobs-
dóttur. Hlljóömynd: Arndís Steinþórsdóttir. Lýslng: Bjórn
Kristjánsson. Textílhórinun: Þórunn Eva Hallsdóttir.
Búnlngar: Þórey Björk Halldórsdóttir. Lelkmynd: Guörún
Öyahals. Lelkstjóri: Ágústa Skúladóttir.
Erling Blöndal
í Salnum
Þeir sem ekki komust á Sinfóníutón-
leika í gær til að hlýða á sellósnilling-
inn Erling Blöndal Bengtsson fá annaö
tækifæri á sunnudagskvöldið því þá
heldur hann einleikstónleika í Salnum
í Kópavogi sem hefjast kl. 20. Á efnis-
skrá eru fjögur meistarastykki tónbók-
mennta heimsins fyrir selló: Sónata
op. 25 nr. 3 (1923) eftir Paul Hindemith,
Stef með tilbrigðum (c.1889) eftir Jean
Sibelius, Svíta nr. 3 í C dúr (BWV 1009)
eftir J. S. Bach og Sónata op. 8 (1915)
eftir Zoltán Kodály, sem mun vera eft-
irlætisverk fjölmargra tónlistarunn-
enda um allan heim.
Rannveig og Gerrit
Rannveig Fríða
Bragadóttir
messósópran og Ger-
rit Schuil píanóleik-
ari enda Sunnudags-
matinée Ýmis kl. 16
á sunnudaginn með
glæsilegum tónleik-
um. Á efiiisskránni
eru sönglög eftir
Mozart, Schubert, Mahler og de Falla,
og þrjú lög eftir Pál P. Pálsson við
texta eftir Wilhelm Busch verða frum-
flutt á tónleikunum.
Maður með
kvikmyndavél
í kvöld kl. 20 verður kvikmyndin
Maður með kvikmyndavél (1929) eftir
sovéska kvikmyndaleikstjórann Dziga
Vertov sýnd í Bæjarbíói í Hafnarfirði
á vegum Kvikmyndasafns íslands. Þar
þvælist kvikmyndatökumaður um
stórborg með myndavélina á öxlinni
og myndar borgarlifið, fólkið við leik
og störf, og á sama tíma fylgjumst við
með því hvemig myndin sjálf verður
til.
Þessi sýning er hluti verkefnisins
Ný tónlist - gamlar myndir þar sem ís-
lenskir tónlistarmenn semja og flytja
eigin tónlist við gamlar þöglar kvik-
myndir, að þessu sinni nemendur í
tónsmíðadeild Listaháskóla íslands,
Anna S. Þorvaldsdóttir (selló), Gestur
Guðnason (rafmagnsgítar) og Ólafur
Björn Ólafsson (slagverk). Tónlistin er
rytmísk og hrá og má helst líkja við
vérksmiðjurokk, vélrænir taktar og
rafmágnaður hljómur. Enda fóru tón-
skáldin í helstu verksmiðjur á höfuð-
borgarsvæðinu til að hlusta á vélarnar
meðan þau voru að undirbúa sig.
Hollendingurinn
kynntur
Á morgun kl. 13
kynnir Reynir Axels-
son óperuna Hollend-
inginn fljúgandi í
Norræna húsinu á
vegum Richard
Wagner félagsins og
Félags háskóla-
kvenna. Eins og
kunnugt er verður
óperan sýnd í Þjóðleikhúsinu dagana
11., 13., 20., 23., og 26. maí næstkom-
andi sem samvinnuverkefni Listahá-
tíðar, Þjóðleikhússins, íslensku óper-
unnar og Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands. Titilhlutverkið verður sungið af
breska söngvaranum Matthew Best.
Magnea Tómasdóttir mun syngja hlut-
verk Sentu á fyrstu, fjórðu og fimmtu
sýningu, en Antje Janssen á annarri
og þriðju sýningu. Viðar Gunnarsson
syngur Daland, Kolbeinn Ketilsson
Erik, Snorri Wium stýrimanninn og
Anna Sigríður Helgadóttir Mary. Enn
er hægt að fá miða á sýningar.
í Norræna húsinu verður einnig
sýnd upptaka óperunnar frá Bayer-
ische Staatsoper í Múnchen árið 1991.
Enskur skjátexti. Aðgangur ókeypis og
öllum heimill.
Opna galleríið
Við minnum myndlistarmenn og
áhugamenn um myndlist á að á morg-
un verður í annað sinn staðið að
„Opna galleriinu", nú að Þingholts-
stræti 5. Það verður í einn dag opið öll-
um starfandi myndlistarmönnum sem
þar vilja sýna, sem og gestum og gang-
andi sem það vilja skoða. Aðstandandi
er félagið Viðhöfn, Laugavegi 25, sem
hefur það að marki að sameina lista-
menn um að vekja athygli á íslenskri
samtímamyndlist.