Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2002, Síða 11

Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2002, Síða 11
11 ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 2002 !DV IJtlönd Afganlstan Ópíumbændur fá tíu sinnum meira fyrir aö selja valmúann sem þeir rækta en þeim er greitt fyrir aö brenna akra sína. Ópíumakrarnir blómstra á ný - afganskir stríðsherrar keppast við að efla stöðu sína í Afganistan eru veður öll válynd þótt heita eigi að friður ríki í land- inu eftir að talibanar voru hraktir frá Kabúl og öðrum stærri borgum og nokkrum landshlutum. Bráða- birgðastjórnin sem situr í skjóli inn- rásarherja er sundurþykk og að mestu leyti skipuð stríðsherrum sem hver um sig reynir að auka völd sín og áhrif og búa í haginn fyrir sig og sína ættflokka fyrir næstu stjóm. Samkundan sem nú situr í Kabúl og má kalla þing mun kjósa ríkisstjóm í næsta mánuði og að 18 mánuðum liðnum er ráðgert að gengið verði til almennra kosn- inga í landinu. Eftir áratuga borgarastríð, óstjóm og innrásir er stjórnkerfið, eins og raunar landið allt, rústir einar. Nú hafa þeir sem ábyrgð bera á afgönsku stjómarfari orðið sér úti um 87 ára gamlan landflótta kóng og sent hann til Kabúl, í þeirri von að hann geti orðið sameiningartákn sundraðrar þjóðar. Zamir Shah hef- ur síður en svo orðið til að sameina afgönsku ættflokkana. Hann er tal- inn draga taum Pastúna, fjöl- mennasta ættbálksins, og þar með líta foringjar annarra ættflokka á hann sem andstæðing. Skærur hafa staðið yfir utan við Kabúl og á fleiri stöðum í landinu, þar sem stríðs- herramir eigast við og talibanar og liðsmenn al-Qaeda em enn á stjái og gera skyndiárásir á þá sem þeir álíta óvini sina í röðum Afgana og gerðar eru eldflauga- og sprengju- vörpuárásir á herstöðvar Banda- ríkjamanna og Breta. Eftir innrás vestrænna þjóða er ástandið í Afganistan að mörgu leyti mótsagnakennt. Forsætisráð- herra bráðabirgðastjómarinnar og aflóga og innfluttur kóngur hafa hvergi nærri þau tök á stjórnar- taumunum sem nauðsynleg em til að friða og sameina sundurleita þjóð. Þótt stefnt sé að þvi að koma á þingbundinni lýðræðisstjóm að vestrænni fyrirmynd er hæpið að þorri Afgana hafi hugmynd um hvers konar fyrirbæri það sé eða hafi yfirleitt miklar áhyggjur af öðra en hvemig draga má fram lífið. Stjórnmál beinast það þvi hvemig ættbálkunum reiðir af í átökunum við hina ættflokkana. Stríðsherrarn- ir era ekki líklegir til að breiða út lýðræðishugmyndir, sem era þeim framandi og yfirleitt andsnúnar því völd þeirra byggjast ekki á kosninga- fyrirkomulagi vestrænna stjómmála- manna. Völdin byggjast á valmúa- rækt Margt er undarlegt og þverstæðu- kennt í Afganistan. Þeir vondu tali- banar vora til að mynda bestu liðs- menn Vesturlanda í baráttunni við eiturlyfjaframleiöslu og smygl. Þegar þeir réðu lögum og lofum í landinu Oddur Olafsson blaðamaður bönnuðu þeir ræktun valmúa og óp- íumframleiðslu sem er aðalútflutn- ingsgrein landsmanna. Þeir komu einnig í veg fyrir smygl eiturlyfja yfir landið austar úr Asíu, þar sem ópíumframleiðsla er einnig mikil. Bann talibana stafaði þó ekki af umhyggju fýrir evrópskum og banda- rískum eiturfiklum, heldur af trúará- stæðum. Lögbók þeirra, Kóraninn, bannar neyslu og meðferð áfengis og fellur ópiumneysla undir svipaða bannhelgi. Um sama leyti og talibanastjórnin féll og Bandaríkjamenn tóku Norður- bandalagið undir sinn verndarvæng hófu bændur í norðausturhluta land- ins að sá valmúa í akra sína og stóðu þeir í miklum blóma með vorkom- unni. Svo vill til að ættbálkarnir sem mynda heri þá sem lengstum vora andsnúnir talibanastjórninni og börðust við hðsmenn hennar eru úr þeim héraðum þar sem valmúarækt er helsti atvinnuvegurinn og eina tekjulind þeirra sem þar búa. Þar lifðu bændur og fjölskyldur þeirra við hungurmörk þegar stjórnin í Kabúl stöðvaði ópíumútflutninginn, en taka nú til höndum og taka heilu dalirnir lit af blómstrandi valmúa. Þegar talibanar lögðu blátt bann við ópiumrækt árið 2000 ræktuðu af- ganskir bændur 75 af hundraði alls ópíumvalmúa á heimsvísu, eða 3.300 tonn. 2001 var framleiðslan komin niður í 185 tonn og var afrakstur af svæðum sem stríðsherrar Norðu- rbandalagsins réðu. Bændurnir sem höfðu ekki lengur neitt til að lifa af flúðu til Pakistans. En þegar taliban- ar vora hraktir frá völdum snera þeir aftur til fyrri heimkynna og sáðu valmúa sem aldrei fyrr og er nú komin sælli tíð með liljublóm í haga. Flestir valmúabænda eru skuldum vafðir. Það byggist á því að þeir selja framleiðsluna fyrir fram og voru búnir að taka við geiðslum þegar bannið var sett á ræktunina. Þeir skulda því ársuppskeru og veitir ekki af að rækta nú mikið og skera riflega upp. í ár fengu bændurnir ekki peninga frá þeim sem kaupa uppskeruna, en aftur á móti nóg út- sæði til að hefja búskapinn á ný af fullum krafti. Nýsköpunar er þörf Talibönum tókst þaö sem alþjóða- samfélagið svokaflaða gat aldrei, að stöðva ópíumræktina. En nú er hún komin á fulla ferð aftur og sam- kvæmt heimildum frá eiturlyfjaeftir- liti Sameinuðu þjóðanna verður upp- skeran i ár ekki minni en hún var fyrir ræktunarbannið. Bráðabirgðastjórnin fær peninga frá Vesturlöndum til að fá ópíum- ræktendur til að hætta framleiðsl- unni. Er greitt sem svarar 1.250 doll- urum fyrir hvern hektara sem ekki er sáð í eða uppskeran eyðilögð af. Er það um tiundi hluti þess sem fæst fyrir sölu uppskerannar. Eru bænd- ur þvi ekki ginnkeyptir fyrir að fara að vilja stjórnarinnar og brenna akra sína fyrir óverulega upphæð. Bráðabirgðastjórnin í Kabúl reyn- ir að feta í fótspor talibana og koma í veg fýrir stóraukna ópíumrækt til að þóknast Bandaríkjamönnum og Evr- ópubúum sem líta á mikið framboð á fullunnum afurðum valmúans, ópí- um og heróín, sem ógnun við fíkni- efnasækinn æskulýð sinn. Lið hefur verið sent til að brenna akrana, en það hefur mætt mikifli mótspyrnu og litið er á útsendarana frá Kabúl sem brennuvarga og hafa aflmargir þeirra verið fefldir af valmúabænd- um. Vegum hefur einnig verið lokað til að vemda þær samgönguleiðir sem hráefnið í eiturlyfin fer um til gróðavænlegra markaða í Evrópu og Ameríku. Þar sem völd bráðabirgðastjómar- innar í Kabúl ná lítið út fyrir höfuð- borgina fara ópíumræktendur sínu fram en ættarhöfðingjar og stríðs- herrar Norðurbandalagsins og fleiri áhrifasvæða hafa löngum haft viður- væri og tekjur af eiturefnaræktinni og smygli á efnum sem bannfærð eru í hinum vestræna heimi og eftirsótt að sama skapi, er lítil von til að hægt sé að stöðva hefðbundin landbúnað i frjósömum dölum á mifli torfarinna fiaUgarða. TU að koma í veg fyrir valmúa- rækt og smygl á eiturlyfium hefði verið mun einfaldara semja við tali- banastjórnina, sem hafði völd og myndugleika tU að stjórna með harðri hendi. En í því stjórnleysis- ástandi sem nú ríkir í Afganistan er nær ógjörningur, að sögn kunnugra, að hafa hemU á vahnúaræktuninni. Ef beita á valdi tU að hefta ræktun og útflutning er sífeUt hætta á róstum og stríðsástandi á þeim svæðum sem Norðurbandalagið ræður yfir. Verði of langt gengið í viðleitni tU að stöðva ópíumræktina og verslun með afurðirnar er hætta á að stríðs- herramir sem öUu ráða, nema hver yfir öðram, snúist tfl varnar hags- munum sínum og þá fer aUt í bál og brand því hernámsliðið er álíka van- máttugt tfl að leggjast í landhernað gegn óróaseggjum og stjórnin í Kab- úl. Það eina sem getur komið í veg fyrir valmúaræktunina er að hjálpa Þegar talibanar lögðu blátt bann við ópíum- rækt árið 2000 rœktuðu afganskir bændur 75 af hundraði alls ópíumval- múa á heimsvísu, eða 3.300 tonn. 2001 var framleiðslan komin niður í 185 tonn og var afrakst- ur af svæðum sem stríðs- herrar Norðurbandalags- ins réðu. Bœndumir, sem höfðu ekki lengur neitt til að lifa af, flúðu til Pakistan. En þegar tali- banar voru hraktir frá völdum sneru þeir aftur til fyrri heimkynna og sáðu valmúa sem aldrei fyrr og er nú komin sœlli tíð með liljublóm í haga. bændum tU að endurskipuleggja bú sín, útvega vélar og annað sem til þarf í nútímalandbúnað og koma á viðunandi markaðskerfi. En eins og stendur hafa bændur ekki neinu að tapa og hafa ekki aðrar tekjur en þær sem eiturefnaframleiðslan gefur af sér. í flestum landshlutum ríkir at- vinnuleysi og niðurniösla á mörgum eða öUum sviðum. Því verður að byggja landið upp frá granni og það verður ekki gert nema eftir fiöl- margar ársuppskerur af valmúanum eftirsótta. En byrjunin er að koma á stöðugu stjórnskipulagi og efla trú lands- manna á eigin framtíð. En hvort að- ferðin er að senda þeim eUiæran kóng, sem fæstir kannast við, og efna tU fuUtrúaþingskosninga á vestræna visu er vafamál sem kann að verða erfiðara úrlausnar en mannkyns- frelsarar Vesturlanda hyggja. En það má reyna. (Heimildir: Guardian og Le Monde) imnm Drakúla vill sjálfstætt ríki Þýskur forn- gripasali sem gengur undir nafninu Drakúla greifi hefur lýst yf- ir sjálfstæði sext- án hektara landar- eignar sinnar suð- ur af Berlín tU að mótmæla skrif- finnsku og skatt- ; píningu yfirvalda. Greifinn er stað- : ráðinn í að gera nærliggjandi þorp, Schenkendorf, með tólf hundruð íbú- um sínum hluta af furstadæmi sínu. „Við vUjum skapa stað þar sem gólk getur notið lífsins, þar sem það getur hlegið og gengið úti á götu með bros á vör, í stað þess að vera með j fýlusvip," segir hinn 61 ára gamli ; Ottomar Rodolphe Vlad Drakúla, Kretzulesco prins. Ottomar er frá Berlin en árið 1990 í var hann ættleiddur af rúmensku prinsessunni Katarinu Olympiu Kretzulesco Caradja, afkomanda hins eina sanna Drakúla greifa. Yfirvöld í Brandenborgarfylki hlæja enn sem komið er bara að sjálf- stæðisyfirlýsingu Drakúla greifa en íbúar Schenkendorfs taka þessu af fúlustu alvöra og vilja verða hluti af I furstadæmi Drakúla. Lögga gerist stórbófi Fyrrum yfirmaður rannsóknar- deildar lögreglunnar í Chicago var á dögunum dæmdur til fimmtán ára fangelsisvistar fyrir að vera höfuð- paurinn í bófaflokki sem sérhæfðl sig | i að ræna sendimenn skartgripafyrir- I tækja í Bandaríkjunum. Þjófurinn, WUliam Hanhardt sem orðinn er 73 ára, fór á eftirlaun árið 1986 eftir 33 ára dygga þjónustu i lög- regluliði Chicago. Hann viðurkenndi fyrir rétti að hafa ásamt félögum sín- um staðið fyrir þjófnaði á skartgrip- um að andvirði tæplega fimm hund- rað miUjónir króna. Þjófaflokkurinn er þó talinn hafa stolið verðmætum fyrir tæpa fióra miUjarða króna að núvirði og hefur ekkert af góssinu komið í leitirnar. Risaslanga í ruslinu Hinum 30 ára Barrie Plummer, frá bænum Yarmouth í Massa-chusetts í Bandaríkjunum, brá heldur betur í brún þegar hann var að fara út með raslið á dögunum. Þegar hann opnaði ruslatunnuna og ætlaði að henda pokanum ofan í, blasti við honum hvæsandi tveggja metra löng Boa-kyrkislanga sem reyndi ítrekað að bíta hann. „Þetta var hræðileg lifsreynsla enda átti ég aUs ekki vona á þessu skrímsli í tunnunni," sagði Plummer sem v£ir þó fljótur að ná sér. „Mér tókst að lokka hana í kassa og fór síð- an með hana tfl lögreglunnar. Ég sá mig tUneyddan að gera það þar sem ég vissi af fuUt af bömum að leik í nágrenninu." Sérfræðingar hafa greint slönguna sem þriggja ára gam- alt karldýr og að þeirra sögn er teg- undin ekki beint heppilegt gæludýr. Ýttu á rangan rofa Tveir starfsmenn rikissjónvarps- ins í Afríkuríkinu Namibíu vora nýlega reknir úr starfi eftir að hafa orðið uppvísir að þvi að senda óvart út klámmmynd í miðjum dagskrár- tima stöðvarinnar í stað náttúra- lífsmyndar sem auglýst var í dag- skrá. Talið er að starfsmennirnir hafi sett spóluna í tæki sem ætlað var starfsmönnum, en óvart ýtt á rangan rofa, sem varð tfl þess að myndin var send út tU áhorfenda um aUt land og einnig um nágrannaríkin sem ná útsendingum stöðvarinnar. Mistökin uppgötvuðust of seint, eða þegar langt var liðið á myndina og mun mikið og skyndUegt álag á simakerfið hafa valdið því að ekki náðist samband fyrr en heilmikið fiör var farið að færast i leikinn á skjánum.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.