Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2002, Side 6

6
FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 2002
Fréttir DV
Frummat vinnuhóps um nýtingu vatnsafls:
Skaftárveita sögð hag-
kvæmasti kosturinn
- Fljótshnjúkavirkjun slökust - samanburð við jarðhitavirkjanir vantar enn
Verkefnisstjóm um gerð ramma-
áætlunar um nýtingu vatnsafls og
jarðvarma skflaði í síðasta mánuði
frumskýrslu um tilraunamat á 15
virkjunarkostum í vatnsafli. Niður-
stöðumar eru ekki opinberar en
eins og DV greindi frá í gær eru um-
hverfisáhrif samfara Kárahnjúka-
virkjun þau mestu af þessum kost-
um ásamt virkjun Jökulsár á Fjöll-
um. Um hagkvæmnina segir að
miðað við stofnkostnað sé hagnaður
nálægt meðallagi miðað við aðra
virkjunarkosti.
Gögn um virkjunarkosti voru
lögð fýrir fjóra faghópa verkefnis-
stjómar. Þeir mátu gögnin hver frá
sínum sjónarhóli og skfluðu niður-
stöðum. Rétt er að geta þess að sam-
anburð vantar við jarðhitavirkjanir
enn sem komið er auk þess sem
lokaniðurstöður faghóps um efha-
hagsleg áhrif vantar enn.
Helstu niðurstööur
í umsögn verkeöiisstjómar um
niðurstöður segir að Skaftárveita sé
langhagkvæmust skv. þeim mæling-
um sem notaðar em. Síðan komi
Norðlingaöldulón, Kárahnjúka-
virkjun sé um miðbik en Fljóts-
hnjúkavirkjun sé langslökust. Auk
Skaftárveitu og Norðlingaöldulóns
em virkjun JökiOsár á FjöUum og
Fljótsdalsvirkjim hagkvæmari en
Kárahnjúkavirkjun.
í öðrum samanburði er núvirtur
hagnaður í hlutfaUi við stofnkostn-
að borinn saman á móti stofnkostn-
aði. HlutfaOið er vísbending um arð
fjárfestingarinnar og kemur Skaft-
árveita aftur best út, skUar lang-
mestum hagnaði miðað við stofti-
kostnað. Virkjun Jökuisár á FjöO-
um, Fljótsdalsvirkjun og Norðlinga-
öldiOón skOa nokkru meiri hagnaði
miðað við stofnkostnað en Kára-
hnjúkavirkjun. Lökustum hagnaði
skila Ffjótshnjúkavirkjun, ViUinga-
nesvirkjun, Skatastaðavirkjanir,
Markarfljótsvirkjanir og Hrafna-
bjargavirkjun með miðlun við
Fljótshaga.
Rétt er að geta þess að tU að ná
orkugetu Kárahnjúkavirkjunar
þyrfti að virkja aUar smærri virkj-
animar, s.s. Skatastaðavirkjun,
ViUinganesvirkjun, Hrafnabjarga-
virkjun með miðlun við Fljótshaga,
Skaftárvirkjun, Hólmsárvirkjun og
Skaftárveitu. Samanlögð orkugeta
alira þessara virkjana myndi slaga
upp í orkugetu Kárahnjúkavirkjun-
ar.
Ef hagnaður er einn reiknaður á
móti umhverflsáhrifum skUa Kára-
hnjúkar og Jökulsá á FjöUum mest-
um hagnaði en þær hafa jafnframt
mest umhverfisáhrif.
Sérstaða Kárahnjúka
Skatastaðavirkjanir myndu fram-
leiða 1045-1290 GW og segir í um-
sögn skýrslimnar um virkjunar-
kostina að stoftikostnaður þeirra á
orkueiningu sé í hærra lagi, hagn-
aður af stofnkostnaði í lægra lagi en
miðlungsumhverfisáhrif.
ViUinganesvirkjun er lítU virkj-
un eða aðeins um 22 GW. Hún er
talin ófýsUegur kostur. Varla hag-
kvæm auk þess sem venOeg nei-
kvæð áhrif á ferðaþjónustu draga
hana niður.
Fljótshnjúkavirkjun (405 GW) fær
nánast útfarardóm. Hún er með
verulega hærri stofnkostnað en aðr-
ar virkjanir í úrtakinu og verður
ekki hagkvæm með því orkuverði
sem miðað er við í hagnaðarreikn-
ingum.
Hrafnabjargavirkjanir (587-619
GW) er i miðlungi úrtaksins bæði
hvað varðar stofhkostnað, hagnað
og umhverfisáhrif.
DVJHYND GVA
Hafrahvammagljúfur
Efaðeins er litiö til náttúrufars og minja kemur Kárahnjúkavirkjun verst út af 15 virkjunarkostum. Því lægri sem ein-
kunnin er því meiri eru umhverfisáhrifin.
Jökulsá á FjöUum (aUt vatna-
svæðið) fær svipað mat og Kára-
hnjúkavirkjun. Hún yrði gríðarlegt
mannvirki, 4000 GW. Stoftikostnað-
ur á orkueiningu er nokkuð lægri
en hjá Kárahnjúkavirkjun og hagn-
aður hærri. Þó er settur sá fyrirvari
að byggt er á gömlum
áætlunum sem ekki eru
sambærUegar við ný
gögn um Kárahnjúka.
Umhverfisáhrif eru
svipuð.
Kárahnjúkavirkjun
er stærsta virkjunin,
4.710 GW. Stoftikostnað-
ur á orkueiningu er
neðan við miðjan hóp.
„Vegna stærðar er
hagnaður mestur, en
hagnaður miðað við
stofnkostnað er rétt
ofan við miðjan hóp.
Umhverflsáhrif eru
mest ásamt Jökulsá á
Fjöllum. Það má að
hluta skýra með um-
fangi þessara virkjana
en þær hafa áhrif á þrjú
vatnasvið," segir í skýrslunni.
Fljótsdalsvirkjun (1410 GW) er
með lægri stofnkostnað á orkuein-
ingu en Kárahnjúkavirkjun, hagn-
aður er meiri en mnhverfisáhrif í
hærra lagi.
Skaftárvirkjun (903 GW) er með
miðlungskostnað á orkueiningu og
miðlungshagnað. Umhverfisáhrif
eru fyrir neðan miðjan hóp.
Björn Þorláksson
blaðamaöur
ar á grunnvatn i Landbroti," segir í
skýrslunni.
Norðlingaöldulón (570-760 GW) er
kostur sem skflar góðum hagnaöi
miðað við stofhkostnað. Umhverfis-
áhrif eru í hærra lagi.
Markarfljótsvirkjanir (737-857
GW) eru með stofnkostnað á orku-
einingu í hærra lagi, hagnað miðað
við stofnkostnað í lægri kanti en
umhverfisáhrif í hærra lagi.
Skaftárveita (338-450 GW) er hag-
kvæmust þeirra kosta sem hér eru
ræddir. „Hún skflar langmestum
hagnaði miðað við stofnkostnað og
umhverfisáhrif eru hlutfaOslega lít-
0. Óvissa er enn um áhrif veitunn-
Kárahnjúkavirkjun 14,1
Jökulsá á Fjöllum 14,1
Norölingaöldulón 10,8
Fljótsdalsvirkjun 10,8
Markarfljót - Emstruveitur til Gilsár + Sátuveitur 9,8
Skatastaðavirkjun m/öllum veitum 6,1
Markarfljót - Emstruveitur til Gilsár 5,1
SkatastaSavirkjun m. Fossár- og Hölknárveitum 5,1
Skjálfandafljót — Hrafnabjörg, miSlun 4,5
Fljótshnjúkar, miSlun 4,5
Skjálfandafljót - Hrafnabjörg 3,7
Villinganesvirkjun 2,9
Skaftárvirkjun 2,3
Skaftárveita 2,7
Hólmsárvirkjun 1,5 j
ferðaþjónustu. Þessi hópur hefúr
ekki lokið mati.
Hlutverk faghóps 4 var að greina
virkjunarkosti, meta orkugetu og
stofn- og rekstrarkostnað. Hópm-inn
sótti upplýsingar í virkjunarskýrsl-
ur og beint tO verkfræðistofa og
orkufyrirtækja.
Víöfeöm skoöun
Faghópur 1 fjaOaði um náttúru-
far og minjar. Hann skipti viðfangs-
efhi sínu í fimm þætti: Jarðminjar
og vatnafar, tegundir lífvera, vist-
gerðir og jarðveg, landslag og víð-
emi og menningarminjar. Metin
vom verðmæti á hverju virkjunar-
svæði fyrir hvert viðfang.
Faghópur 2 fjaOaði um útivist og
hlunnindi. Lagt var mat á gOdi úti-
vistar tO afþreyingar með því að
áætla fjölda daga sem varið er tO
þessara þátta. Með hlunnindum er
átt við landnytjar aðrar en veiði svo
sem beit og nytjar af berjum og
grösum. Virkjunum er raðað frá
mestu tO minnstu áhrifa fyrir hvert
viðfang. Verkefhisstjóm ákvað að
vega niðurstöðu faghópa 1 og 2 sam-
an í eina einkunn sem kallast um-
hverfrsáhrif.
Verkefni faghóps 3 um þjóðhags-
mál og byggðaþróun var m.a. aö
meta hve mikO áhrif það muni hafa
á þjóðfélagið tO langs tima en orku-
lindirnar verða nýttar, einkum
hvað varðar efnahag, atvinnu og
byggðaþróun. Þá var hópnum ætlað
að meta hvaða áhrif nýtingin myndi
hafa á aðra atvinnustarfsemi þ.m.t.
Langri vinnu að
Ijúka
Verkefnisstjóm
rammaáætlunarinnar
hóf störf árið 1999 og
setti sér það markmiö
að ljúka 1. áfanga í
ársbyrjun 2003. Sum-
arið 2000 óskaði iðnað-
arráðimeytið eftir því
að verkefnisstjómin
flýtti mati og saman-
burði r virkjrmarkost-
um í jökulám þannig
að bera mætti saman
við Kárahnjúkavirkj-
un. í skýrslu verkefn-
isstjómar segir að þótt
Kárahnjúkavirkjun sé
að orkugetu stærri en aliar aðrar
séu hagkvæmni og áhrif annarra
virkjana í jökulám, m.a. áhrif á
miðlunarlón, um margt sambæri-
leg.
Verkefnisstjómin taldi gerlegt að
skOa bráðabirgðaáliti með slikum
samanburði í byrjun þessa árs og
vom til tilraunamatsins valdir
virkjunarkostir í Austari- og Vest-
ari-Jökulsá í Skagafirði, Skjálfanda-
fljóti, Jökulsá á FjöOum, Jökulsá á
Dal, Jökulsá á Fljótsdal, Skaftá,
Hólmsá og Markarfljóti. Einnig
veita úr Skaftá um Langasjó í
Tungnaá og veita Þjórsár frá Norð-
lingaöldu í Þórisvatn. Úrtakið nær
111 flestra virkjunarkosta i jökulám
og er gert ráð fyrir að hagkvæm-
ustu kostimir séu flestir eða aOir
þama inni.
Landsvirkjun og Raftnagnsveitur
ríkisins létu Orkustofnun í té gögn
um þær virkjanahugmyndir sem
þær hafa undirbúið í fyrrgreindum
faOvötnum. Kostnaður var borirrn
af Orkusjóði, íjárveitingum tO
Orkustofnunar, Landsvirkjrm,
Rarik og að hluta Náttúrufræði-
stofnun.
Sótargangur
ÍÍlgivnfÆJJ
REYKJAVIK AKUREYRI
Sólariag i kvöld 23.06 22.56
Sólarupprás á morgun 03.42 03.27
Síódegísflóð 16.58 21.32
Árdegisflóð á morgun 05.14 09.47
Skýjað og víöa rigning
Austlæg átt, víða 5-10 m/s og lítOs
háttar rigning eða skúrir á Suður-
og Vesturlandi en skýjað með
köflum norðan- og austanlands og
þokrOoft úti við sjóinn. Styttir upp
suðvestan tO i kvöld og nótt.
m
Lítils háttar úrkoma
NA 8-13 m/s og skýjað með köflum
suðvestanlands á morgun en dálítO
rigning eða súld norðan- og austan
tO. Hiti 5 tO 15 stig, hlýjast í
uppsveitum suðvestan tO.

Sunnudagur Mánudagur Þriðjudagur
Hiti 4° Hiti 5° Hiti 5°
«113° til 13° til 15°
Vindur: 5-10 Vindur: 5-8'"V* Vindur 5-8 "V*
NA-átt og víöa Austlæg átt og Austlæg eöa
rignlng. Skýjaö rlgning austan breytileg átt og
og úrkomulrtiö til. Bjart meö vasta um allt
suövestan tll. köflum vestan land. Fremur
hlýtt veöur.
m/s
Logn 0-0,2
Andvari 0,3-1,5
Kul 1,6-3,3
Gola 3,4-5,4
Stlnningsgola 5,5-7,9
Kaldl 8,0-10,7
Stinningskaldi 10,8-13,8
Allhvasst 13,9-17,1
Hvassviðri 17,2-20,7
Stormur 20,8-24,4
Rok 24,5-28,4
Ofsaveður 28,5-32,6
Fárviðri >= 32,7
AKUREYRI skýjað 9
BERGSSTAÐIR skýjað 5
BOLUNGARVÍK skýjað 6
EGILSSTAÐIR þokumóöa 6
KIRKJUBÆJARKL. alskýjað 8
KEFLAVÍK rigning 8
RAUFARHÖFN þoka 4
REYKJAVÍK rigning 9
STÓRHÖFÐI súld 8
BERGEN léttskýjaö 13
HELSINKI alskýjað 6
KAUPMANNAHÖFN rigning 13
ÓSLÓ súld 14
STOKKHÓLMUR 17
ÞÓRSHÖFN alskýjaö 9
ÞRÁNDHEIMUR hálfskýjaö 17
ALGARVE heiöskírt 16
AMSTERDAM skýjaö 13
BARCELONA heiöskírt 13
BERUN rigning og súld 15
CHICAGO þokumóöa 18
DUBUN skýjaö 11
HAUFAX léttskýjaö 7
FRANKFURT þokumóöa 13
HAMBORG skýjað 13
JAN MAYEN rigning 4
LONDON rigning 11
LÚXEMBORG léttskýjaö 9
MALLORCA léttskýjaö 19
MONTREAL heiöskírt 16
NARSSARSSUAQ alskýjað 4
NEW YORK heiöskírt 15
ORLANDO heiöskírt 18
PARÍS skýjaö 11
VÍN skýjaö 17
WASHINGTON léttskýjaö 13
WINNIPEG heiöskírt -2