Dagblaðið Vísir - DV - 29.05.2002, Blaðsíða 16
16
DV
MIÐVIKUDAGUR 29. MAÍ 2002
Skoðun
DV
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Aóalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíó 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerð og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaösins f stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
DV greiöir ekki viðmælendum fýrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Einkavœðing af stað
Ríkisstjóm Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks hefur
ákveðið að halda einkavæðingunni áfram. í júní næstkom-
andi er áformað að selja 20% hlutafjár í Landsbanka íslands.
Gangi sala hlutabréfarma eftir verður ríkissjóður í minni-
hluta í bankanum. Stórt skref verður þar með tekið i fram-
þróun íslensks fjármálamarkaðar.
Einkavæðing ríkisfyrirtækja hefur gengið of hægt fyrir
sig á síðustu misserum, eins og bent hefur verið á hér í leið-
urum DV. Andstæðingar ríkisstjórnarinnar hafa haldið því
fram að einkavæðingarstefnan hafi beðið skipsbrot. Auðvit-
að er þetta rangt enda hefur einkavæðingin skilað umtals-
verðum árangri á undanfórnum árum. Mikilvægast er þó að
viðhorf almennings til ríkisrekstrar hefur gjörbreyst. En
auðvitað hafa mönnum á stundum verið mislagðar hendur
og ekki hafa tímasetningar alltaf verið réttar eins og komið
hefur í ljós.
Allt bendir til þess að heppilegt sé að hefja einkavæðing-
una á ný á komandi vikum. Ytra umhverfi er almennt frem-
ur hagstætt og framtíðin að öðru óbreyttu björt. Almennt
ríkir bjartsýni í þjóðfélaginu eins og væntingarvísitala
Gaflups gefur til kynna. Vísitalan hefur aldrei mælst hærri
frá því mælingar hófust fyrir liðlega ári. Vísitalan mælir til-
trú og væntingar fólks til efnahagslífsins, atvinnuástandsins
og heildartekna heimilisins. Slíkan meðbyr er rétt og sjálf-
sagt að nýta sér þegar hlutabréf í ríkisfyrirtæki eru seld.
Mikilvægast og gleðilegast við ákvörðun ríkisstjómarinn-
ar er að nú verður ríkið minnihlutaeigandi að Landsbankan-
um. Slíkt ætti að öðru jöfnu að auka tfltrú fjárfesta á bank-
anum en ekki síður efla starfsmönnum bankans kraft og þor
í harðandi heimi fjármála. Fyrir starfsmenn Landsbankans
mun þetta verða heillaskref.
Áhugavert verður að fylgjast með hvernig til tekst við
sölu á Landsbankanum. Viðskiptakerfi Verðbréfaþings verð-
ur notað til að selja bréfrn og verða kaupbeiðnir afgreiddar
eftir því sem þær berast frá fjárfestum. Þessi aðferð er í takt
við hugmyndir þær sem Ólafur Davíðsson, formaður einka-
væðinganefndar, kynnti á morgunverðarfundi Verslunar-
ráðs íslands í mars síðastliðnum. Hér er farið inn á nýjar
brautir en það undirstrikar enn og aftur hve mikflvægt það
er að til sé sæmflega þróaður fjármálamarkaður og að við-
skipti með verðbréf séu virk.
Ekki er við öðru að búast en að sala á 20% hlutabréfanna
í Landsbankanum gangi eftir. Þar með hefur verið rudd ein-
fóld leið fyrir ríkið til að losa sig við eignir. Hlutabréf Bún-
aðarbankans eru skráð á Verðbréfaþingi og því ekkert tfl
fyrirstöðu að hefja þegar í sumar sölu á meirihlutanum.
Hlutur í íslenskum aðalverktökum bíður enn, að ekki sé
minnst á Landssímann, en það er líklega flóknara verkefni.
Enn og aftur
Enn og aftur höfum við verið minnt á þau krónísku vanda-
mál sem við er að glíma í íslensku heflbrigðiskerfi. í frétt DV
í gær kom fram að 2.500 manns eru nú á biðlistum eftir lækn-
isverkum hjá Landspítala Háskólasjúkrahúsi. Þúsundir ís-
lendinga hafa þurft að bíða eftir aðgerðum í þrjá mánuði eða
lengur.
Svo halda menn að allt sé í stakasta lagi í heilbrigðis-
kerfinu!
Er ekki kominn tími tfl að leita nýrra leiða við rekstur
heflbrigðiskerflsins? Er ekki kominn tími tfl þess að ríkis-
valdið taki höndum saman við einkaframtakið - taki höndum
saman við starfsfólk heflbrigðisstofnana - og leiti nýrra
leiða? Eða ætla menn að halda áfram að berja höfðinu við
steininn? Og bíða síðan mánuðum saman eftir aðgerð?
Óli Bjöm Kárason
Schengen og sígaunarnir
íslendingar eru nú farnir
aö kynnast í reynd þeirri
biessun sem fylgir
Schengen-kerfinu sem
kom til framkvæmda fyrir
rösku ári. Með því tóku
íslendingar að sér að
gæta ytri landamæra Evr-
ópusambandsins með við-
eigandi töfum og tilkostn-
aði, sem meðal annars
varðar ferðalanga til og
frá Vesturheimi.
Kostimir sem fylgja áttu aðild að
Schengen-samningnum eru afnám
landamæraeftirlits innan svæðis-
ins. Það tekur þó hvorki til Eng-
lands eða írlands, þar eð þessi ríki
kusu að standa utan samstarfsins.
Ríkisstjórnin með utanríkis- og
dómsmálaráðherra í fararbroddi
beitti sér fyrir aðild íslands að
Schengen.
Fullyrt var að héðan í frá þyrftu
íslendingar ekki að hafa áhyggjur
af vegabréfaskoðun í ferðum til
meginlands Evrópu. Sannleikurinn
er sá að fyrir íslendinga sem eyþjóð
var engin ástæða til að gerast aðili
að Schengen-kerfinu. Samlíking við
norræna vegabréfasamstarfíð var
út í hött, þótt því væri beitt sem
agni. Líklega hafa þeir sem ferðast
loftleiöis aldrei þurft að draga fram
vegabréf eins oft í ferðum til og frá
landinu og siðasta árið.
Fullveldisafsal og mismunun
Með Schengen-samningnum af-
söluðu íslendingar sér sjálfstæðu
mati á samskiptum við önnur riki
á ýmsum sviðum. Útlendingum
sem hingað leita er nú skipt í tvo
hópa eftir því hvort þeir eru búsett-
ir á Schengen-svæðinu eða utan
þess. Um samningsákvæðin og
breytingar á þeim höfum við engan
atkvæðisrétt og verðum að taka því
sem býðst eða segja okkur frá sam-
starfmu ella. Á túlkun samnings ís-
lands og Noregs við Schengen hefur
þegar reynt.
Um það sagði utanríkisráðherra
í skýrslu til Alþingis um utanríkis-
mál á síðasta vetri: „Má fullyrða að
alvarlegasti ágreiningurinn þess
eðlis hafi orðið i kjölfar viðbragða
ESB við hryðjuverkunum í Banda-
ríkjunum 11. september 2001. Þar
greindi samningsaðila á um hvort
umfangsmiklar aðgerðir ESB í kjöl-
far atburðanna teldust varða
Schengen-samstarfið eður ei. Gegn
andmælum íslands og Noregs fékk
ESB sínu framgengt og fjallaði ekki
um þessar aðgerðir á vettvangi
Schengen-samstarfsins. Er nú að
koma á daginn að ýmsar af þessum
aðgerðum kalla á breytingar á
Schengen-samningnum sem nú eru
til umfjöllunar."
Fjársóun og persónunjósnir
Schengen-bröltið er eitt kostnað-
arsamasta ævintýri sem ráðist hefúr
verið í aö þarflausu hérlendis. Um-
fangsmiklar breytingar og stækkun
á flugstöðinni í Keflavík eru aðeins
einn þáttur málsins, að visu óyndis-
legur og hefur spillt útliti og fyrir-
komulagi i flugstöðinni verulega. Til
lengri tíma litið verður rekstrar-
kostnaður af margvíslegu tagi afar
íþyngjandi og er þegar farinn að
segja til sín. Þannig voru 74 millj. kr.
færðar á dómsmálaráðuneytið vegna
Schengen á fjárlögum 2002 og er það
aðeins hluti af heildarútgjöldum.
Fyrir ferðaþjónustu hérlendis hefur
Schengen ýmsa ókosti í fór með sér
eins og Ferðamálaráð benti á í um-
sögn til Alþingis.
Umfangsmikill þáttur Schengen
er flókið, miðstýrt upplýsingakerfi
með skráningu um einstaklinga, m.
a. tií „... að tryggja almannaöryggi
og allsherjarreglu, þar með talið ör-
yggi ríkisins". Mikið er nú rætt um
að ytri landamæri Schengen séu
harla götótt og straumur ólöglegra
innflytjenda inn á svæðið býsna
stríður. Hvort sígaunarnir í Laug-
ardal eru þannig til komnir skal
ósagt látið, en þeir hafa notað sér
ferðafrelsið innan svæðisins til
óvæntrar heimsóknar hérlendis.
Slíkum uppákomum mun fjölga á
næstunni í krafti Schengen og jafn-
framt spumingunum um i hvers
þágu efnt hafi verið til þessa fárán-
lega og dýrkeypta samnings.
Hjörleifur Guttormsson
„Fullyrt var að héðan í frá þyrftu íslendingar ekki að hafa áhyggjur af vega-
bréfaskoðun í ferðum til meginlands Evrópu ... Samlíking við norræna vega-
bréfasamstarfið var út í hött, þótt því vœri beitt sem agni. Líklega hafa þeir sem
ferðast loftleiðis aldrei þurft að draga fram vegabréf eins oft í ferðum til og frá
landinu og síðasta árið. “
Ummæli
Lyfta þarf kvótaþaki
„Ýmis sjávarútvegsfyrirtæki og
kjölfestufjárfestar hafa verið að
auka hlut sinn í sjávarútvegsfyrir-
tækjum með það að yfirlýstu leiðar-
ljósi að hefja samstarf á milli þeirra
eða sameina þau. Til þess að sam-
runaferli geti farið af stað fyrir
fulla alvöru þyrfti að lyfta svoköll-
uðu kvótaþaki, en frumvarp um
það liggin- fyrir Alþingi. Óhætt er
að segja að sjávarútvegur er
áhættusöm atvinnugrein, einkum
vegna þess að lítiö þekktar náttúru-
legar sveiflur hafa mikil áhrif á af-
komu hans. Háar skuldir eru ekki
til þess fallnar að minnka þessa
áhættu. Niðurgreiðsla á skuldum
og áhættudreifmg í gegnum fjöl-
breyttari veiðar og vinnslu er nauð-
synlegt til að bæta rekstraröryggi í
greininni."
Björn Knútsson á vefsetri
MP-veröbréfa.
Forsætisráðherrann
er geðlæknir
„Stöðugleikinn er ákjósanlegastur
og óskandi að hægt
væri að koma
þessu litla þjóðríki
í eitthvert jafn-
vægi. Efnahags-
kerfi okkar er eins
og geðsjúklingur,
annaðhvort mjög
langt niðri eða hátt
uppi í skýjunum. Þá verður að líta
svo á að forsætisráðherrann sé geð-
læknirinn og það er skylda hans að
koma „sjúklingnum" í jafnvægi aft-
ur. Um það snýst trúlega næsta
kosningabarátta. Talandi um geð-
raskanir þá er það einnig áhyggju-
efni hversu mikið íslendingar taka
inn af geðlyfjum, jafnt ung börn sem
þeir eldri. Ég held að það sýni svo
ekki verði um villst að þjóðfélagið
er á villigötum i öllum þesstun full-
komnunarkröfum. Slökum aðeins á
og njótum lífsins og reynum að laga
það sem betur má fara. Hamingjan
verður hvort sem er ekki keypt í
dýrum jeppum, húsum eða innan-
stokksmunum."
Elín Albertsdóttir í Vikunni.
Þetta er mjög
leiðinleg tugga
... áður en við
opnuðum Bónus
var hlutfall mat-
vöru af ráðstöfun-
artekjum tuttugu
og eitt prósent en
nú er það rétt rúm
sautján prósent og
er á leið niður á
við. Við höfum ítrekað bent á þessa
staðreynd en hún virðist ná illa í
gegn, hjá sumum að minnsta kosti.
Sumir stjómmáiamenn eru mjög
uppteknir af stærð Baugs. Þeir hafa
gert athugasemdir við hversu stór
við erum orðin og látið liggja að því
að Baugur hafi stækkað svona með
því að okra á matvöru. Þetta er
mjög leiðinleg tugga sem við þurf-
um sífellt að vera að berjast gegn.
Við værum náttúrlega ekki komin í
þessa stærð nema við hefðum eitt-
hvað að selja sem neytendur vildu
kaupa.“
Jðn Ásgeir Jóhannesson
í viötali viö Ský.