Dagblaðið Vísir - DV - 31.05.2002, Blaðsíða 6

6
Fréttir
FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 2002
DV
Alvarlegar athugasemdir Ríkisendurskoðunar um starfsemi Sólheima:
Þjónustu mjög
ábótavant
laun „í lægri kantinum“ - ágreiningur um gildi samnings
Sólheimar í Grímsnesi
Mikil uppbygging hefur veriö á Sólheimum á undanförnum árum og hvert húsiö risiö þar af ööru. Um starfsemina
hefur leikiö ákveöinn Ijómi sem nokkur skuggi fellur á við úttekt Ríkisendurskoöunar.
- of há húsaleiga,
Ríkisendurskoðun setur fram al-
varlegar athugasemdir í skýrslu
sinni um ýmsa þætti starfsemi Sól-
heima í Grímsnesi. Skýrslan var
kynnt í gær. Þar er bent á að engir
iðjuþjálfar starfi á atvinnusviði Sól-
heima. Engir þroskaþjálfar starfi á
heimilissviöi þjónustumiðstöövar
Sólheima. Þar af leiðandi njóti ekki
fagþekkingar þeirrar stéttar. Húsa-
leiga sem fotluðu heimilisfólki hafi
verið gert að greiða á einu sambýli
hafi verið of há undanfarin tvö ár
og húsaleiga á öðru sambýli hafi
verið í „hærri kantinum". Hins veg-
ar séu launagreiðsla til fatlaðra
ibúa „í lægri kantinum" miðað við
aðra vemdaða vinnustaði.
Hins vegar bendir Ríkisendur-
skoðun á aö óvissa ríki um gildi
þjónustusamnings miili félagsmála-
ráðuneytisins og Sólheima frá 1996.
Forsvarsmenn Sólheima hafa leitað
álits lögfræðinga um þetta atriði.
Niðurstaða lögfræðinganna er sú að
samningurinn sé ekki í gildi. Eng-
inn vafi leiki á því að öll opinber
tjárframlög til Sólheima hafi verið
nýtt í þágu reksturs staðarins. í
skýrslu Ríkisendurskoðunar kemur
fram að tugum milljóna hafi verið
varið á skjön við forsendur samn-
ingsins á sl. tveimur árum.
Engin undirritun
Á Sólheimum í Grímsnesi búa nú
um 100 manns, þar af 40 fatlaðir ein-
staklingar. Árið 1996 undirrituðu fé-
lagsmálaráðuneytið og stjórn Sól-
heima samning um þjónustu við
hina totluðu íbúa staðarins og
greiðslur rikisins fyrir hana. Á sama
ári sagði framkvæmdastjórn staðar-
ins samningnum upp á þeirri for-
sendu að með gildistöku hans hefði
Grímsnes- og Grafningshreppur neit-
að að veita Sólheimum lengur ýmsa
þjónustu sem hann hefði áður innt af
hendi. Viðræður fóru fram milli Sól-
heima og ráðuneytis vegna málsins
og féllst stjóm Sólheima á að fram-
lengja samninginn óbreyttan til eins
árs. Aldrei var þó slíkur samningur
undirritaður af hálfu beggja aðila.
Ráðuneytiö hefur þó, til dagsins í
dag, haldið áfram að greiða fyrir
þjónustu Sólheima við hina fótluðu
íbúa. Deilt er um hvort forsendur
samningsins séu í gildi þar sem
greiðslur eigi sér enn stað og hvort
þjónusta við fatlaða íbúa staðarins
hafi verið i samræmi við hann.
Samkvæmt athugun Ríkisendur-
skoðunar nam sú fjárhæð sem ekki
var ráðstafað í samræmi við for-
sendur samningsins alls um 67
milljónum króna á árimum 2000 og
2001. í ljósi þessa telur Rikisendur-
skoðun bæði tímabært og eölilegt að
félagsmálaráöuneytið beiti sér fyrir
lögfræðilegri athugim á réttarstöðu
sinni í málinu og um leið hvort rík-
ið kunni að eiga einhver réttindi í
skjóli framlaga sinna til Sólheima.
Færri starfsmenn
í skýrslu Ríkisendurskoðunar
kemur enn fremur fram að fjöldi
starfsmanna á Sólheimum sé aðeins
70 prósent af þeim fjölda sem ríkið
hafi greitt fyrir samkvæmt forsend-
um umrædds þjónustusamnings.
Muni þar mestu um mun færri
starfsmenn við umönnun og stuðn-
ing við búsetu fatlaðra en þeir hafi
verið 17 í stað 35. Hins vegar sé
fjöldi starfsmanna sem sinni dag-
vistunar- og atvinnumálum nokkru
fleiri heldur en gert hafi verið ráð
fyrir í þjónustusamningi. Launa-
kostnaður þeirra hafi verið nokkru
meiri, eða 21 prósent umfram fjár-
veitingar, en launakostnaður fatl-
aðra íbúa nokkru minni, eða um 79
prósent af þeim kostnaði sem gert
hafi veriö ráð fyrir. Skýring á aukn-
um kostnaði miðað viö við samning-
inn megi rekja til þess að atvinnu-
starfsemi sé mun meiri en gert hafi
verið ráð fyrir í honum. Starfsemi
eldri fyrirtækja hafi aukist og ný
verið stofnuð.
Jafnframt sé ljóst aö ríkið hafi
greitt fyrir mun umfangsmeiri þjón-
ustu á heimilissviði en þar hafi ver-
ið veitt.
Launakostnaður yfirstjómar sé um
tvöfalt meiri heldur en fjárveiting í
þjónustusamningi geri ráð fyrir.
Ljóst sé að hluti fjárveitingar
vegna launa hafi verið notaður til
annarra verkefna heldur en hún
hafi verið ætluð til. Meðallaun fatl-
aðra íbúa hafi verið 5.300 krónur á
mánuði árið 2000 og um 5.600 á mán-
uði árið 2001. Laun fatlaðra þyrftu
að hækka verulega til að örorku-
bætur þeirra skertust eða féllu nið-
ur.
Geðfatlaðir
Ríkisendurskoðun bendir enn
fremur á að sumir hinna fotluðu
sem búi á Sólheimum eigi við geð-
raskanir að stríða. Þessum einstak-
lingum standi ekki til boða sérstök
meðferð, atferlismeðferö eða önnur
sálfræðimeðferð. Þá njóti starfsfólk
ekki handleiðslu fagfólks í um-
gengni og þjónustu við geðfatlað
fólk. Aðgengi íbúa að trúnaðar-
manni sé ekki nægilegt.
Félagsmálaráðherra um skýrslu Ríkisendurskoðunar:
Þetta er áfellisdómur
Séfíar,

REYKJAVIK AKUREYRI
SólaHag í kvöld 23.27 23.13
Sólarupprás á morgun 03.23 03.08
Síödegisflóð 22.15 15.24
Árdegisflóö á morgun 10.41 02.48
Norðlæg eða breytileg átt, 3-10
m/s og viða rigning eða súld. Skýjað
með köflum og þurrt á
Norðausturlandi en hlýjast á
suðvesturhominu.

Fremur hæg suðlæg eða breytileg
átt á morgun. Súld eða dálítil
rigning en þurrt á NA-landi. Hiti 5
til 13 stig, hlýjast austanlands.
[ 'iéérijd.
Sunnudagur Mánudagur Þriðjudagur
£3
Hiti 5° hiti 6° Hítl 6°
til 15“ til 16' tll 18"
Vindun Vindur: 5-10 "V* Vtndlun 3-8
Fremur hæg Afram hæg breytileg átt og breytlleg átt, skýjaö meö víöa skýjaö og köflum og skúrir fitiis háttar þegar flöur á. úrkoma. Hæg breytileg átt eöa hafgola og bjartviöri. Sums staöar þokuloft viö ströndlna.
m/s
Logn 0-0,2
Andvari 0,3-1,5
Kui 1,6-3,3
Gola 3,4-5,4
Stinningsgola 5,5-7,9
Kaldl 8,0-10,7
Stinningskaldi 10,8-13,8
Allhvasst 13,9-17,1
Hvassviöri 17,2-20,7
Stormur 20,8-24,4
Rok 24,5-28,4
Ofsaveöur 28,5-32,6
Fárviöri >= 32,7
- trúnaðarbrestur sem kallar á nýja stjóm Sólheima
„Það er ekki hægt að neita
þvi að þessi skýrsla er áfell-
isdómur," sagði Páll Péturs-
son félagsmálaráðherra um
skýrslu Ríkisendurskoðunar
um Sólheima í Grímsnesi.
Ráðherra sagði að trúnað-
arbrestur hefði orðið milli
núverandi stjómar heimilis-
ins og ráðuneytisins. For-
senda nýs þjónustusamnings
væri sú að ný stjóm kæmi að
rekstri Sólheima og mundi ráðu-
neytið gera kröfu til að eiga einn
fulltrúa í henni.
Ráðherra sagði að skýrsla Rikis-
endurskoðunar staðfesti þann skiln-
ing ráðuneytisins að fjárframlög til
Sólheima heföu grundvallast á þeim
forsendum sem lagðar voru í samn-
ingi aðila frá 1996. Þennan skilning
hefði ráðuneytið haft og hefði hann
komið fram í bréfum ráðuneytisins
til Sólheima.
Ljóst væri af skýrslunni að Sól-
heimar hefðu ráðstafað þeim fjár-
munum sem heimilið fékk til þjón-
ustu við fatlaða íbúa staðarins með
öðrum hætti og til annarra verkefna
sem ekki tengdust samningnum.
Ríkisendurskoðun teldi þessa fjár-
hæð vera 67 m.kr. á árunum 2000 og
2001.
„í ljósi þessarar niður-
stöðu Ríkisendurskoðunar
telur ráðuneytið ástæðu til
þess að skoða ráðstöfun
fjárveitinga rikissjóðs til
Sólheima allt til ársins
1997,“ sagði ráðherra. „í
samningi ráðuneytisins og
Sólheima frá árinu 1996 var
skýrt tekið fram að ekki
væri heimilt að ráðast í
nýja atvinnustarfsemi sem kostuð
væri af ráðuneytinu nema með sam-
þykki þess.“
Páll sagði að í skýrslunni væri
bent á alvarlegan skort á fagmennt-
uðum starfsmönnum og að heimilið
hefði ekki bætt úr því með sam-
starfi við til þess bæra aðila, t.d.
svæðisskrifstofu málefna fatlaðra á
Suðurlandi. Ráðuneytið liti þessa
niðurstöðu Ríkisendurskoðunar al-
varlegum augum í ljósi þess að
verulegum fjármunum heföi á sl.
tveimur árum verið ráöstafað til
annars en beinnar þjónustu við fatl-
aða á Sólheimum.
„Sólheimar hafa oftekið húsa-
leigu fatlaðra, sem nemur 2,7 m.kr.
á sl. tveimur árum.
Ráðuneytið gerir alvarlegar at-
hugasemdir við það hvemig leigu-
greiðslum íbúa hefur verið háttað.
Heimilið hefur fengið framlög úr
Framkvæmdasjóði fatlaðra til bygg-
ingar á húsnæði fyrir fatlaða sem
hafa ekki skilað sér til lækkunar á
leigugreiðslum þeirra. Er það mat
ráðuneytisins að skoða þurfi þessar
leigugreiðslur lengra aftur í tímann.
Ástæöa er til að geta þess að fram-
lög úr Framkvæmdasjóði fatlaðra
og forverum þess sjóðs til Sólheima
nema 228 m.kr.“
Viðbrögð ráðuneytis
Páll sagði að viðbrögð ráðuneyt-
isins yrðu þau aö segja upp samn-
ingi við Sólheima frá 1. mars 1996,
sbr. ákvæði 10. gr. samningsins.
Óskað yrði eftir viðræðum við fjár-
laganefnd Alþingis um niðurstöður
skýrslu Ríkisendurskoðunar þar
sem ljóst er að Sólheimar hafi
brugðist því trausti sem ráðuneytið
og fjárlaganefnd hafi byggt á varð-
andi fjárframlög til heimilisins. Þá
yrði óskað eftir því að prestastefna
hlutaðist til um breytingar á skipu-
lagsskrá Sólheima þar sem presta-
stefna skipi fulltrúaráð Sólheima.
Enn fremur yrði óskað eftir því
við Ríkisendurskoðun að hún tæki
til skoðun þær fjárveitingar sem
ráðstafað hefur verið til starfsemi
Sólheima frá árinu 1996. Ráðuneytið
myndi gera kröfu til þess að húsa-
leiga yrði leiðrétt fotluðum til hags-
bóta i samræmi við framlög Fram-
kvæmdasjóðs fatlaðra til Sólheima.
Þá myndi ráðuneytiö setja þau
skilyrði um framhald viðræðna við
Sólheima um gerð nýs þjónustu-
samnings, sem frestað var á meðan
Ríkisendurskoðun vann að úttekt
sinni, að stjómarfyrirkomulagi á
Sólheimum verði breytt og að nýjar
stjómir komi að rekstri heimilisins
og Styrktarsjóði Sólheima. Ráðu-
neytið muni gera kröfu til þess að
eiga fulltrúa í stjóm heimilisins,
a.m.k. á gildistíma ný þjónustu-
samnings. Ráðuneytið telji þetta for-
sendu nýs þjónustusamnings og þar
með sáttar um starfsemi heimilis-
ins, enda ljóst að þar hefúr orðið
trúnaðarbrestur milli núverandi
stjómar heimilisins og ráðuneytis-
ins.
Einnig er gerð sú krafa aö fjárveit-
ingar til heimilisins verði í sam-
ræmi við mat á þörf íbúanna fyrir
þjónustu en að því mati er nú unnið,
og að ný stjóm Sólheima leggi fram
skýra áætlun um það hvernig staðið
verði að ráðningum fagmenntaðra
aðila til Sólheima og geri nauðsyn-
lega samninga um sérfræðiþjónustu
fyrir íbúa Sólheima. -JSS
Páll Pétursson.
AKUREYRI rigning 5
BERGSSTAÐIR
BOLUNGARVÍK skýjað 7
EGILSSTADIR
KIRKJUBÆJARKL skýjað 9
KEFLAVÍK skýjaö 8
RAUFARHÖFN rigning 4
REYKJAVÍK súld 8
STÓRHÖFÐI þoka 8
BERGEN skúr 10
HELSINKI léttskýjaö 18
KAUPMANNAHÖFN
ÓSLÓ alskýjaö 13
STOKKHÓLMUR 13
ÞÓRSHÖFN skúr 9
ÞRÁNDHEIMUR léttskýjaö 11
ALGARVE skýjaö 19
AMSTERDAM skýjaö 14
BARCELONA mistur 16
BERLÍN léttskýjað 17
CHICAG0 heiðskírt 25
DUBUN léttskýjaö 9
HAUFAX þoka 11
FRANKFURT skýjaö 12
HAMBORG skýjað 12
JAN MAYEN þoka 1
LONDON léttskýjaö 11
LÚXEMBORG skýjað 11
MALLORCA hálfskýjaö 20
MONTREAL léttskýjaö 18
NARSSARSSUAQ alskýjaö 7
NEW YORK hálfskýjaö 19
ORLANDO heiöskírt 21-
PARÍS léttskýjað 13
VÍN skýjaö 15
WASHINGTON heiöskírt 19
WINNIPEG heiöskírt 13