Alþýðublaðið - 25.11.1921, Blaðsíða 1

ublaðið
al Al^aaðoldEBnm.
1921
Fösíudaginn 25. nóvember.
273. tölnbl.
Jvíta tnjÉf uppleyst.
Hér í blaðinu er tilkynuing
frá „aðstoðarlögregiustjóranum" í
Reykjavík um að „tilskipun" sú
er borgarar bæjarins hafa fengið
um að aðstoða Iögregluna sé úr
gildi numin og að skrifstofunnni í
Iðnaðarmannahúsinu sé jafnframt
iokað Á sjálfsagt að skilja þetta
svo, að þar með sé „hvíta her-
sveitin* leyst upp og er ekki nema
gott um það að segja.
En 'auglýsing „aðstoðariögreglu-
stjórans" þarf nánari skýringar.
Þar er talað um að „tiiskipun"
sé úr giidi numin. En hver er
það sem getur gefið út „tiiskipun"
og numið þær úr gildif
Mönnum hefir skiíist hér hingað
til að það væri konungur eiun
sem vald hefði til þessa. Og ef
að svo er, að konungur einn hafi
þetta vald, þá virðast orðnir tveir
„tígulkóngarnir í spilinu". Og þá
;hefir sjaldan þótt vera von á góðu.
En f alvöru: Hvaða lög standa
til þess, að óbreyttur skipstjóri
taki sér vald til þess að gefa út
tilskipun eða nema úr giidil og
hvað seglr landsstjórnin um þetta?
Mun að þessu atriði vera vikið
síðar hér í blaðinu.
Iðjuleysið.
Veturinn er fyrir löngu genginn
4 garð. óstiltur hefir hann verið,
það sem af er, en ekki harður.
Og nú er hver dagurinn öðrum
mildari og fegri. Sumarið skildi
svo við þennan bæ, að fjöldi
verkamanna mættu vetrinum með
tvær hendur tómar. Og tómhentir
standa þeir enu, félausir og
atvinnulausir yfir bjargariausum
heimilum, tugum saman, huadr-
uðum saman. Vinnunauðsynin
blasir við alstaðar, — tvöföld,
margföld nauðsyn. Verkamaðurinn
þarf að vinna svo hann geti keypt
daglegt brauð. Bæjarfélagið í heiid
liður fyrir skort á unnum verkum,
Bæinn vantar fbúðarhús. Bæinn
vaatar gatnagerð. Bæinn vantar
barnaskóla. Bæinn vantar spítala.
Bæinn vantar túnrækt. Bæinn
vantar sáðgarða. Bæinn vantar
fiskireiti. Þetta er aðeins fátt af
mörgu sem telja mætti. Og þjóðin
f heild líður fyrir skort á unnum
verkum. Við skuldum öðrum þjóð-
uir, Við getutn ekki staðið f skil
um svo að skaðlau3um viðskiftum
verði haldið uppi. Okkur vantar
framieiðsluvörur til þess að láta f
skiftum fyiir aðfengnar vörur.
Peningar okkar falla í verði. Dýr
tiðin helzt uppi. Hvaða bjargráð
er til við þessu? Þaðjvita allir.
Það viðuikenna| aliir. — Vtnna,
vinna. Ef við nýtum vinnukraft
þjóðarinnar fullkomlega er öllu
borgið. Eí við sóum vinnukraftinum
fer þjóðin á vonarvöl. Hvert dags-
vinnuþrek sem látið er ónotað
er eyðsla á þjóðarauðnum, skarð
höggvið í vellíðan þjóðarinnar,
máttarstoð kipt undan framtfð
hennar.
Ef þetta er rangt sem eg hefi
hér sagt, þá leiðréttið mig, les-
endur góðir. Þið fáið vafaiaust
rúm til þess hér í blaðinu. Og eg
firtist ekki við það. Ekki fer eg
f ritþrætur.
En ef þetta er rétt sem eg segi.
Viljið þið þá ekki hugleiða með
hvers vegna iðjuleysið er látið
viðgangast, og hvað gera mætti
til þess að bætta úr þessu böli.
Almennasta skoðunin mun vera
sú, að atvinnuieysið stafi af pen
ingaleysi Það getur ekki verið
rétt. Allir vita að f landinu líggja
miljónir króna í peningum, ónot-
uðum peningum, iiggja á vöxtum
sem kallað er. Þessum peningum
væri betur varið til atvinnu.
Vinnan ein skapar verðmæti.
Véxtir sf' peninguni koma frá
vinnunni hvort sem er. Þeir geta
á engan hátt annan myndast.
En hvers vegna eru þá ekki
penings^si^• notaðir á þennan
hátt?
Það á rót sína að rekja til þess
þjóðskipuiags sera við *búum við.
Peningarnir eru á valdi fárra
rnanna, manna sem eru aldir upp
í þeini lffsskoðun að peningarnir
eigi að vera og réu einkaeign
einstakra manna, að almennings
eigi að lúta f lægra haldi fyrir
hagsmunum þeirra sem hafa vald
yfir peningunum.
Við jafnaðarmenn lftum svo á,
að hagsmunir einstakiingsins eigi
að sitja á hakanum fyrir hags-
munura heildatinnar. Og við vetð-
um að krefjast þess, að þessi
skoðun okjkar verði tekin til greina
f þessu máli, sem hér ræðir um.
Við verðum að vera samtaka um
að heimta það að ölium þeim
sæg manna sem gengur iðjulaus,
vegna þess að peningar liggja
ónotaðir, verði tatariaust fengin
verk f hendur. Ef peningaburgeis-
arnir vissu hve hörmuiegt ástandið
er hjá hundruðum manna hér í
bæ, mundu þeir lfka skilja að
það er rangiæti, að láta menn
sitja f sveiti iðjulausa, þegar
annarsvegar liggja fullir fjársjóðir
ónotaðir. Við verðum að koma
þeim f skilningum betta. Og við
getum þetta. Peningaburgeisatnir
eru ekki vondir menn. Þá skortir
þekkingu á kjörum öreiganna.
Eg vona að aliir séu mér sam-
dóma um, að þetta iðjuleysisástand
má ekki standa lengur. Hér verða
að koma aðgerðir tii umbóta á
því ástandi, og — koma fljótt.
P. G. G.
fjyiðeigandi, Oviðeigandi er
það, að þeir sem í aðförinni voru
séu að efla tii samskota handa
rússneska dretsgnum. Vafalaust
vilja hvorki hann né fósturforeidrar
hans taka við þeim.