Alþýðublaðið - 26.11.1921, Page 1

1921
Laugardaginn 26. nóvember.
274 tölnbl.
Solsivikahrsðslan.
Tilkynningin utn að hvita her
sveitin sé nú leyst upp er gleði
efni fyrir allan þorra bæjarmanna.
Landsstjórnin hefir réttilega séd
hve hættuleg slík sveit getur verið
fyrir friðinn í bænum, Fundarhöld
eru leyfð aftur f bænum, en ó-
kunnugt er um það, hvort sím-
skeýtaskoðunin er hætt. Er nú
aftur orðið friðsamlegt að sjá á
götunum.
Fyrstu bendingarnar eru því
kornnar í þá átt, að óeirðarmálið
■verði skoðað með heilbrigðri skyn-
semi, en ekki móðursjúkri hræðslu
af hálfu andstæðinga Álþýöu-
fiokksins, Yfirleitt má segja, að
æsingar þær, sem orðið hafa í
þessu máli stafi allar af því, að
andstæðingar Alþýðuflokksins hafa
<nú um langan aldur verið dauð-
'hræddir við stjórnarbyltingu af
ilokksins hálfu, og það þótt vit-
anlegt sé, að hér séu mjög fáir
bolsivíkar og jafnvel þeir fáu sem
kunna að vera hafi aiis ekki æti-
að sér að gera byitingu. á^essari
hræðslu veldur aðallega fáfræði
hinnar svonefndu yfirstéttar um
verkalýðsmái og bardagaaðfeiðir
alþýðunnar um allan heim í bar-
áttu hennar við auðvaldið, og þó
sérstaklega ókunnugleik á hug
alþýðunnar í þessu iandi, „Morg-
unblaðið" aðal auðvaldsblaðið hefir
alið á þessari hræðslu um langan
aldur í þeim einum tilgangi, að
tálma hinni sívaxandi jafnaðar-
steínu í Iandinu.
Þessi ótti við byltingn skýrir
fullkomlega hvernig á þvi stendur,
að hvíta hersveitia varð til, aðal
lega skipuð af bitrustu fjandmönn
uib alþýðunnar, en þó einnig að
nokkru leyti af hiutlausum mönn
um, sem héldu, að þeir væru að
varðveita eignir sínar og lög og
rétt í landinu með þátttöku sinni.
^ Því að tii þess eins að ná rúss
neska drengnum frá Olafi Frið-
rikssyni þurfti enga hersveit.
Morgunblaðið er að halda þvf
fram, að menn, sem hafi sstaðið
nærric jafnaðarmönnum hafi verið
f liðinu. Það er nokkuð teygjan-
légt. En vísvitandi ósannindi væru
það, ef blaðíð segði að jafnaðar
menn hafi verið þátttakehður, enda
sáu þeir fljótlega hvernig liðið var
til orðið.. Menn, sem eru vanir
kosningum í bænum þekkja and
litih í hvftu hersveitinni og vita,
að ðestir liðsmenn voru æstir
andstæðingar alþýðunnar.
Að vandræði hafa ekki hlotist
meiri af þessu máii en orðin eru,
er eingöngu að þakka framkomu
Alþýðuflokksins. Vegna afstöðu
hans f málinu var hægt að fram-
kvæma brottnám rússneska drengs-
ins. Þar sem mönnum var kunnug
þessi afstaða löngu fyrir atlöguna
að Ólafi Friðrikssyni, var einsýnt,
að bezt væri að gera aðferðina á
sem friðsamlegastan hátt með lög-
regluliðinu og fáum hjálparmönn-
um en ekki hér manns og.varð-
liði um aliar götur Að þetta var
saœt sem áður gert með her;
stafar af hræðslu broddborgaranna,
löngun sumra þeirra til þess, að
skelka alþýðu og loks þvl, að
„aðstoðar Iögreglustjórinn“ (sem
kallaði sig reyndar fyrst lögreglu-
stjóra Reykjav(kur) er aðförinni
stjórnaði, var maður, sem ekkert
þekkir til f bænum, ekkert skyn
bragð ber á lög né lögrégluvecj
ur, heldur er alinn upp í hermanna*
skóla, en slfkir skólar kenna eins
og kunnugt er, að skipanir yfir-
valdanha eigi að framkvæma með
hrottaskap. Þessi aðstoðarlögreglu
stjóri var því ágætlega tilvalinn
til þess að stjórna liði, sem eins
var til komið og lýst hefir verið.
Sumir hafa neitað því, að þetta
iið hafi verið her, en hvað er her
ef ekki voþnnd sveit, sem stjórnað
er af herforingja r
Eftir aðförina er ekki laust við,
að margir þátttakendur liti með
skömm á, hvernig henni var háttað.
Og ailur þorri bæjarhúa mun
krefjast raunsóknar í þessu máli,
sérstakiega hver hefir gefið iit
skipun um að voþna liðið, og að
sá sé látinn sceta ábyrgð.
Þvf að jafnvel þó að ekki væri
litið á lagahliðina, þá er hætt við,
að slfkar hernaðarráðstafanir reiti
íslendinga meira til reiði og óeirða,
heldur en nokkuð annað.
* *
Kyrstaða.
Atvinnufyrirtæki einstaklinganna
eru oftast sett á stofn á Iánsfé
og það er fé almennings. Og þó
að atvinnurekendur eigi einhver
framleiðsiutæki, þá er svo langt
frá, að þeir eigi þau öll.
Aðal-framleiðslutœkin eru og
verða alt af verkamennirnir sem
yinna að framleiðslunni.
Þau framleiðslutœki eiga at-
vinnurekendur ekki.
Og það er einmitt þeirra vegna
að svo mikið er f húfi hvort að
fyrirtækin hepnast eða ekki.
Enginn atvinnurekandi getur
sagt við verkamanninn: „Þér kem
ur þetta ekkert við, það er minn
skaði ef illa fer“.
Verkamaðurinn lfður einmitt
mestan skaðann. Þess vegna verða
verkamenn að krefjast þess, og
haida fast á þeirri kröfu, að þeir
talci sjálfir þátt í stjórn allra fram
leiðslufyrirtœkja og atvinnumála
þjóðarinnar.