Dagblaðið Vísir - DV - 02.11.2002, Blaðsíða 42

46
Hetqarfolað I>V LAUGARDAGUR 2. NÓVEMBER 2002
Yfir djúpið breiða - Minningar Þóru Snorradóttur:
Sá sjúki á aðeins
Yfir djúpið breiða geymir áhrifamikla sögu Þóru Snorradóttur sem lést íReykja-
vík sl. vor. Hún veiktist af krabbameini fertug að aldri og í fjögur ár háði hún
harða baráttu við þennan illvíga sjúkdóm. Þau átök urðu tilefni þessarar bókar.
Affágætri einlægni rekur hún stormasamt lífshlaup sitt, hvernig hún reis upp
gegn umhverfi sem henni þótti beita sig valdi og fórsínar eigin leiðir. Sú uppreisn
reyndist dýrkeypt og hafði afdrifarík áhrif á heilsu hennar og hamingju.
eina ósk
Loksins birtist Gummi minn með bros á vör og
heiður í framan. Mér léttir ósegjanlega. Ég spyr hann
náttúrlega spjörunum úr, hvað læknarnir hafi sagt
við hann og þar fram eftir götunum. Hann segir að
skurðaðgerðin hafi heppnast vel en tekið lengri tíma
en áætlað var. Hann viti ekki betur en að allt sé í
himnalagi. 1 nokkrar mínútur tekst mér að sannfæra
mig um að allt sé í stakasta lagi, nýt þess bara að
horfa á bjartan svipinn á manninum sem ég elska og
hlusta á róandi rödd hans. Ég er óhult.
En Þóra sagöi sögu sína ekki
síöur til þess að miðla styrk og
kjarki til þeirra sem eiga eftir
að ganga svipaða sjúkdóms-
braut og hún sjálf minnug þess
að sá heilbrigði á sér margar
óskir, en sá sjúki aðeins eina.
Hér birtast brot úr fyrsta og síð-
asta kafla bókarinnar sem Mál
og menning gefur út.
Það fyrsta sem ég skynja þegar ég ranka við mér er
þessi hvíta kalda þögn. Þrúgandi hvít og köld. Alger
kyrrð, allt er fast í viðjum þagnarinnar. Það næsta
sem ég tek eftir - eftir að mér finnst ég hafa misst
meðvitund óteljandi sinnum - er að ég ligg algerlega
lömuð í sjúkrarúmi með vökva I æð, slöngu í nefi og
sjálfvirkan blóðþrýstingsmæli festan við hægri hand-
legg. Annað slagið sendir hann frá sér þungt andvarp
eins og honum sé verkefni sitt um megn. Ég er þyrst,
hrædd og einmana. Öðru hverju fara sársaukabylgjur
um bakið og ég heyri sjálfa mig kveinka mér einhvers
staðar i fjarska. Ég finn það með hverri frumu líkam-
ans að eitthvað hræðilegt hefur gerst, að eitthvað hef-
ur farið úrskeiðis. Allt í einu nálgast mig ungur mað-
ur utan úr hvítri þokunni. Hann vætir varir mínar
með grænum svampi á pinna. Ég styn því upp hvort
ég geti ekki fengið eitthvað að drekka en hann svar-
ar að þvi miður megi hann ekki gefa mér neitt. Hann
virðist líka vera hræddur og miður sín yfir að þurfa
að horfa á mig svona ósjálfbjarga og þjáða. í hvert
skipti sem hann er búinn að láta mig sjúga vökvann
úr svampinum hverfur hann hljóðlaust eins og vofa
yfir í hinn enda stofunnar, eins langt og hann kemst,
og horfir út um gluggann - eins og hann sé að reyna
að dreyma sig burt, og ég er aftur orðin ein.
Og það líður heil eilífð
Hjúkrunarfræðingar koma og fara, einhverjir
læknar láta víst sjá sig, ég heyri einhvern segja að
það þurfi að auka morfínskammtinn. Ég er nú komin
til það mikillar rænu að ég man að ég var skorin upp
en ekki hve langt er liðið síðan. Ég hef misst allt
tímaskyn. Ég rifja upp samtal mitt við kvenlækninn
sem skoðaði mig daginn fyrir uppskurðinn. Ég hafði
sagt henni frá andstyggilegum grun mínum, að eitt-
hvað alvarlegt væri að. Ég væri hugsanlega komin
með krabbamein. Hún horfði brosandi á mig og sagð-
ist geta fullyrt það með 99% öryggi að það væri að-
eins stíflaður eggjaleiðari að angra mig og hann
þyrfti að fjarlægja. Nokkrum vikum fyrr hafði ég orð-
að þennan ótta minn við ungan lækni, nýskriðinn úr
skóla. Hóf hann að segja mér frá einum hræðilegasta
vetri sínum í læknanáminu, þegar hann var að læra
sjúkdómafræði og hélt að hann væri kominn með
hvern einasta sjúkdóm sem rætt var um, fann öll ein-
kenni hans og kvaldist ógurlega. Þetta sagði hann
mér í þessum kumpánlega tóni sem gaf í skyn að jafn-
vel læknanemar gætu glatað dómgreind sinni og orð-
ið móðursjúkir þegar svo bæri undir. Þegar ég fór
þaðan leið mér að sjálfsögðu eins og móðursjúkri
kerlingu og ekki í fyrsta sinn. En þessi nagandi til-
finning hélt áfram að ásækja mig, hún hafði fylgt mér
í marga mánuði, ég fann að ekki var allt með felldu,
hún sleppti aldrei takinu á mér.
Ég spyr alla sem ganga framhjá rúminu mínu hvort
ekki sé allt í lagi, hvernig skurðaðgerðin hafi gengið,
af hverju mér líði svona hræðilega. Það er fátt um
svör en því fleiri flöktandi augnaráð. Eitthvað í and-
rúmsloftinu gefur til kynna niðurbælda vorkunnsemi
sem staðfestir að sjálfsögðu grun minn um að eitt-
hvað meira en lítið sé að. Mér er sagt að ég sé ennþá
á gjörgæslu, að ég sé með stóran skurð langsum yfir
magann en að ég verði brátt flutt á almenna stofu og
fái að hitta læknana á morgun.
Guð grætur ineð mér
Ég áttaði mig aldrei á því hve lengi ég var í gjör-
gæslu, dagar og nætur runnu út í eitt. Úti er sænskt
hásumar með eilífri birtu. En það rignir hér um bil
stanslaust og himinninn er gráhvítur. Guð er að
gráta með mér. Þegar ég er loksins flutt á almenna
deild er ég orðin svo skelfmgu lostin vegna óvissunn-
ar að ég fer að gráta þegar mér er ekið inn á einka-
stofu. Mér finnst það vera enn ein sönnun þess að
eitthvað alvarlegt sé að mér. Ég rígheld i höndina á
einhverjum vesalings sjúkraliða. Ég bið hana að sitja
hjá mér þar til maðurinn minn komi. Hún verður við
bón minni með semingi, ég skynja að hún er líka ótta-
slegin þótt hún hamri á því að þetta sé örugglega allt
í lagi.
Líltfylgdin er mætt
Þá kemur „líkfylgdin" hljóðlega inn úr dyrunum.
Ég man ekki hversu mörg en á meðal þeirra þekki ég
strax aftur Bente, kvenlækninn sem tók á móti mér,
og unga vingjarnlega lækninn sem hafði orðið móður-
sýkinni að bráð. Þarna stendur einnig miðaldra,
skeggjaður maður, afar ábúðarfullur og alvarlegur á
svipinn. Hann kynnir sig sem lækninn sem skar mig
upp. Sem betur fer er ég umvafin sælumóðu morfín-
vimunnar, hálfdofin líkamlega og tilfinningalega, en
samt geri ég mér strax grein fyrir hvers eðlis fréttirn-
ar munu vera þegar ég lít á þessi raunamæddu and-
lit. Skurðlæknirinn rýfur þögnina og nefnir orðið
krabbamein fyrst. Þegar það virðist ekki ætla að síast
inn sest Bente við hlið mér, tekur í höndina á mér og
horfir beint í augu mín.
„Það var rétt sem þú hélst, Þóra. Þú ert með
krabbamein."
Síðan fylgja ýmsar upplýsingar um umfang og eðli
krabbameinsins, að því miður hefði það náð að dreifa
sér en þeir hefðu numið allt sjáanlegt burt. Þetta sé
mjög hættulegur sjúkdómur sem erfitt er að uppgötva
á byrjunarstigi, meinið vaxi og dreifi sér hratt, en ég
sé ung og sterk og hafi því góða möguleika á að lifa
þetta af ef lyfin virki sem skyldi.
Að lokum kreistir Bente hughreystandi á mér
höndina og segir: „Þetta mun allt ganga vel, Þóra.“ Ég
huga ekki svo mikið að þessum orðum þá stundina en
þau eiga oft eftir að verða mér haldreipi og huggun á
erfiðum stundum. Nú munu eflaust einhverjir mót-
mæla og halda því fram að það eigi ekki að gefa sjúk-
lingum falskar vonir. Þessi rök finnst mér alger
þvættingur. Von er öllu þjáðu fólki jafn nauðsynleg
og loftið sem við öndum að okkur og hefur bjargað
óteljandi mannslifum. Hvað skyldi til dæmis hafa
orðið um Nelson Mandela ef hann hefði ekki haldið í
vonina um að sleppa einhvern tíma úr fangelsinu? Ef
þessi von býr innra með sjúklingnum sjálfum þá hef-
ur enginn leyfi til að taka hana frá honum né gefa
honum tiltekinn tima. Það er ekki verkefhi læknisins
að leika Guð.
Mér verður litið á Guðmund. Hann stendur eins og
steinrunninn, náfölur í framan, og mér virðist ætla
að líða yfir hann. Ég bið læknana að sinna honum og
þeir fá hann til að setjast á stól og segja honum að
setja höfuðið á milli fótanna. Hann spyr í örvæntingu
sinni hvort þetta geti ekki verið góðkynja og fær það
svar að ekki sé til góðkynja krabbamein. Að því búnu
fer öll hersingin út.
Það eina sem mig langar núna er að finna nálægð-
ina við Gumma. Hann skríður upp í til mín, fölur og
fár, ég strýk honum um hárið og hvísla að honum

IHl
HEKLA®
Gott á bilathing.is
Laugavegi 170-174 • Sími 590 5000 • www.bilathing.is • bilathing@hekla.is
BÍLAÞINGHEKLU
Númer eitt í notuðum bílum!