Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2002, Page 14

14
Menning
Til langs tlma var brúargerð að mestu leyti á
höndum verkfræðinga enda eru brýr flókin
verkfræðileg viðfangsefni sem þurfa að standast
miklar tæknilegar kröfur hvað varðar burðar-
þol o.s.frv. og hönnunin tekur því mið af þeim
þáttum. En alveg eins og hús geta verið meira
en einfaldar umbúðir utan um daglegt líf og eig-
ur okkar geta brýr verið annað og meira en
verkfræðifyrirbæri sem tengir einn stað við
annan. Brýr og umferðarmannvirki geta einnig
haft fagurfræðilegt gildi og langar mig að nefna
tvö dæmi.
Brýr spretta upp um alla borg, hvort sem um
er að ræða mikilfengleg og flókin mislæg gatna-
mót eða léttar og svífandi göngubrýr yflr helstu
stoðæðar borgarinnar. Þessar brýr eru mikil-
vægur hluti af okkar manngerða umhverfi, til
dæmis aka tugþúsundir bíla undir Höfðabakka-
brúna og nýja brú á mótum Reykjanesbrautar
og Breiðholtsbrautar á degi hverjum.
Á málþingi um arkitektinn Manfreð Vil-
hjálmsson í haust nefndi Albina Thordarson aö
í nútímaborg eins og Reykjavík mætti segja að
byggingar bílaumboða í jaðri borgarinnar þjón-
uðu hlutverki borgarhliða. Þau eru oft áberandi
byggingar og hafa mikið að segja um fyrstu
áhrif þess sem kemur akandi til borgarinnar. Ég
Höfðabakkabrúin
Brýr og umferöarmannvirki geta einnig haft fagurfræöilegt gildi.
DV-MYNDIR TEITUR
get tekið undir þetta en fyrir mér eru brýr tákn-
rænni borgarhlið. Þær hafa meiri nálægð og það
er ákveðin upplifun fólgin í þvi að keyra undir
brú þótt hún vari aðeins í nokkrar sekúndur.
Þar sem brú getur vakið kenndir eða tilfinningu
sem má rekja til formmótunar og notkunar lita
og ljóss, gegna þær fagurfræðilegu hlutverki. Án
þess aö fara út í nákvæma skilgreiningu má al-
mennt segja að forsendur fagurfræðilegrar upp-
lifunar séu að hluturinn veki tilflnningar hjá
þeim sem stendur frammi fyrir honum, hvort
sem þær eru ánægjulegar eða óþægilegar.
Byggingarlist
Vegna góðrar hönnunar eru þessar brýr ann-
að og meira en áfangi á leið okkar í þreytandi
umferðinni. í hönnun slíkra umferðarmann-
virkja kristallast samband tækni og lista, verk-
fræði og fagurfræði en það er þetta jafnvægi
sem byggingarlistin er sífellt að fást við.
Áðurnefndar brýr eru dæmi um vel hönnuð
Brú á mótum Reykjanesbrautar og Breiðholtsbrautar
Skærlitaöar raufir í vegg og lýsing er tvinnað saman og notaö til að skapa sjónræna upplifun.
umferðarmannvirki. Sú fyrri er Höfðabakkabrú-
in; arkitektastofan Studio Granda sá um útlits-
hönnun en Línuhönnun um verkfræðilega þátt-
inn. Með því að aðgreina þetta tvennt og fá arki-
tekta til að sjá um sjónræna hönnun þegar
vinnu við skipulagningu var lokið, hefur hinu
sjónræna hlutverki verið gert hátt undir höfði
og af þeim sökum er þessi brú miklu meira en
samgöngutæki.
Seinna dæmið eru hin nýju mislægu gatna-
mót á mótum Reykjanesbrautar og Breiðholts-
brautar. Þar var það arkitektastofan Andersen
& Thorsteinsson sem sá um útlitshönnun en
verkfræöistofa Sigurðar Thoroddsen um verk-
hönnun. Sú brú kallast að sumu leyti á við
Höfðabakkabrúna í litanotkun og því hvemig
skærlitaðar raufir í vegg og lýsing er tvinnað
saman og notað til að skapa sjónræna upplifun.
Fleiri brýr væri sjálfsagt hægt aö nefna en þess-
ar tvær valdi ég einkum vegna þess að arkitekt-
amir hafa kosið að nota liti og efni svo sem tré
og steinmulning sem ekki er al-
gengt að nota við hönnun umferð-
armannvirkja. Hingað til hefur
steinsteypan með sínum eiginleik-
um fengið að ráða ferðinni.
Óskandi væri að fagurfræði og
þá ekki einungis formræn, væri oft-
ar höfð að leiðarljósi við hönnun
umferðarmannvirkja almennt, það
myndi lífga upp á tilveruna og jafn-
vel fækka slysum í umferðinni. Það
þarf meira en hreina formræna
upplifun til að vekja upp kenndir
hjá nútímafólki. Skreyti sem felur í
sér leik með form, liti og ljós er
nauðsynlegt, ekki síst í umferðinni
og gráum hversdagsleikanum.
Sigríður Björk Jónsdóttir
Brýr
í borg
Bókmenntir
Ekkert blogg
Fyrsta skáldsaga Elísabetar Ólafsdóttur, Betu-
rokk, náði umtalsverðri frægð áður en hún kom
út. Ekki út af efni bókarinnar, stil eða neinu öðru
sem fínna má á síðum hennar heldur vegna þess
að Beta er bloggari, skrifar sem sagt netdagbók
sem lesa má á www.betarokk.blogspot.com. Þetta
varð til þess að mönnum þótti óviðeigandi að
skáldsaga eftir hana ætti svo greiða leið að útgef-
endum og kæmi út sem fullburða skáldverk. Siðan
hefur umræðan haldið áfram, auðvitað með þeim
afleiöingum að fyrirfram er búist við þvi að menn
skipti sér í tvær fylkingar að íslenskum sið og æpi
hver i kapp við annan, ýmist „Loksins loksins" eða
„tölvupoppað tilberasmjör"
Þess vegna eru hálfgerð vonbrigði að Vaknað í
Brussel er hvorki snilldarverk né afspymuvond.
Hún er nákvæmlega það sem hún loíar, saga um
stelpu sem fer til Brussel sem au-pair. Drekkur sig
út úr við hvert tækifæri, sefur hjá nokkrum strák-
um og einni stelpu og rennur svo á rassinn með
allt saman og er send heim. í lokin gerir hún til-
raun til að líta til baka og læra eitthvað af reynsl-
unni en það er á engan hátt sannfærandi og lesand-
anum er fulljóst að Elizabeth of Iceland mun halda
sínu striki.
Og þannig er bókin öll. Hraðinn er full ferð
áfram og það er aldrei litið til baka nema rétt í
móral yfir síðasta fýlliríi. Sagan á sín móment,
hún er lífleg og stundum fyndin, skrifuð á talmáli
með hæfilegu magni af slettum á nokkrum tungu-
málum. Undir hljómar svo popp, rokk, tekknó
drumín bass og allar mögulegar aðrar tegundir af
tónlist, þó umfram allt Björk.
Vaknað í Brussel er á köflum ágæt skemmtun og
hún er ágætlega skrifuð þótt stíUinn minni meira
á tímaritsgrein eða pistil en nokkuð annað. Það
sem gerir að verkum að hún er ekkert meira er að
það skortir algerlega alla fjarlægö á sögupersón-
una Lísu og frásögn hennar. Hún æðir sjálf
áhyggjulaus áfram frá einum degi til annars og í
sögunni er ekkert annað sjónarhom en hennar.
Sagan er nær algerlega laus við alla formvitund og
þaö hefði auðveldlega verið hægt aö skrifa svona
bók löngu áður en einhver snillingurinn fann upp
bloggið.
Jón Yngvi Jóhannsson
Elísabet Ólafsdóttlr: Vaknað í Brussel. Forlagið 2002.
... mannsgaman
A rauðum Farmall
Úti á gresjunni getur fátt verið fegurra en íðil-
fagur Farmall undir skini sólarinnar. Stælt tæki
og seigt til alls erfiðis en um leið nokkuð snotur
eign - eins og upp á punt á býlinu. Eldrautt á
bleikum akrimnn.
Aldeilis enginn venjulegur traktor.
Ég spurði bóndann hvort hann kæmi honum
enn þá í gang. Og hann hélt það nú, fussaði býsn
í flókið skeggið sitt og bjóst til að kvelja í rauðk-
una svolítið líf.
Um stund gerðist ekkert utan hvað bóndinn
varð andstyttri. Hvorki æmt né stuna úr sí-
lendrunum. Ekki bofs. Gamli Eyjafjallaþráinn
gaf sig samt ekki og áður en sólin sökk í jökul
prumpaði vélin og pústaði úr sér þykkum reyk.
Við ókum tveir eftir vellinum á rauðum
Farmall sem var kominn á efstu ár. Dagurinn
skipti litum en báðir sungum við ættjarðar-
söngva á meðan vélin malaði átakanlega undir.
Það var eitthvað um ögurskorið landið og var
sungið nokkuð hart.
Við stoppuðum ekki fyrr en undir hlöðu-
veggnum og bóndinn sagðist myndu bjóða mér
brennivín inni. Minna mætti það ekki vera eft-
ir svona sving.
-SER
MÁNUDAGUR 2. DESEMBER 2002
__________________________DV
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
U mh ver f is verk
Finna Bima Steinsson flytur opinn
fyrirlestur í Listaháskóla íslands í Laug-
amesi, stofu 024, í dag kl 12.30. Finna
Birna lauk prófi frá Listaakademínunni
í Múnchen árið 1992 og hefur starfað að
myndlist síðan. í fyrirlestrinum mun
hún kynna nokkur verka sinna frá sið-
asta áratug og hugmyndir að baki þeim.
Finna hefur meðal annars gert umhverf-
isverk í Vatnsdalshólum og í Norðurár-
dal í Borgarfirði og komið fyrir innsetn-
ingu í Bankastræti 0.
Ljóö Jónasar
á ensku
Út er komin hjá Uni-
versity of Wisconsin
Press í Bandaríkjunum
bókin Bard of Iceland
með þýðingtun á Ijóð-
um Jónasar Hallgríms-
sonar á ensku. Þýðand-
inn er Dick Ringler,
prófessor emeritus í
enskum miðaldabók-
menntum og norrænum fræðum við Uni-
versity of Wisconsin-Madison; hann er
mörgum kunnur hér á iandi fyrir snilld-
arlegar þýðingar sínar og markvissa út-
breiðslu á þekkingu um Jónas og skáld-
skap hans. Dick skrifar sjálfur ítarlegan
formála með ágripi af sögu íslands og
ævisögu Jónasar.
Minna má á að Dick Ringler fékk sér-
staka viðurkenningu fyrir þýðingar sín-
ar á Degi íslenskrar tungu árið 2000,
enda þykir enginn maður hafa farið jafn
næmum höndum um verk þjóðskáldsins.
Kl. 12 á hádegi á morgun mun Dick
Ringler halda fyrirlestur í Hátíðasalnum
í aðalbyggingu Háskóla íslands í tilefni
af útkomu bókarinnar, og þá munu hann
sjálfur og Bob Mandell, forstjóri Uni-
versity of Wisconsin Press, afhenda
Tómasi Inga Olrich menntamálaráð-
herra eintak af bókinni, en ráðuneytið
styrkti útgáfu hennar. Edda útgáfa dreif-
ir bókinni hér á landi.
Kvöldlokkur
Blásarakvintett Reykjavíkur og félag-
ar halda sína árlegu aðventutónleika
undir heitinu „Kvöldlokkur á jólafóstu"
í Kristskirkju annað kvöld kl. 20. Að
þessu sinni verða leiknar serenöður eða
kvöldlokkur eftir Haydn og Mozart, og
þeir sem koma fram eru Daði Kolbeins-
son og Peter Tompkins, óbó, Einar Jó-
hannesson og Sigurður I. Snorrason,
klarínett, Jósef Ognibene og Þorkell Jó-
elsson, hom og Hafsteinn Guðmundsson,
Rúnar Vilbergsson og Brjánn Ingason,
fagott.
Vinjettur II
Ármann Reynisson
hefur gefið út annað
bindi af ljóðsögum sín-
um sem hann kallar
„vinjettur"; hið fyrra
kom út fyrir ári. Þetta
eru stuttir textar sem
láta sér fátt mannlegt
óviðkomandi, lýsa
landslagi og öðru umhverfi eða segja
frá fólki og atburðum, litlum heimilis-
legum atvikum en líka stórviðburðum
eins og falli tvíburaturnanna í New
York í fyrra. Vinjettumar em bæði á
íslensku og í enskri þýðingu Martins
Regal.
í vinjettunni „Ást og fótbolti" lýsir
Ármann gríðarlegri baráttugleði í fót-
boltaleik, bæði meðal áhorfenda og
leikmanna. Svo er skorað mark, „og
liðsmaðurinn sem skoraði nær kramd-
ist undir æstum félögum sínum er
nudduðu og klipu i líkama hans“:
Viö þetta misstu þeir orku til þess aö
verjast vítaspyrnu andstœöinga sinna
mínútu fyrir leikslok. Liöiö sem jafnaöi
reif bolina af sér í sœluvímu og steig
súludans, þeir veltust hvorir um aóra
og skriöu síöan á grasinu innan um
fagnandi aödáendur sína er þustu út á
völlinn áöur en flautaö var til leiksloka,
Þegar í búningsklefana er komiö fara
sveittir leikmennirnir í sturtu og brýst
þá út jafnteflisgleöi hjá liöunum.
Mótherjar fallast í faöma og kyssast
innilega meöan vatnió sprautast linnu-
laust yfir þá. Kropparnir eru rafmagn-
aöir og neglur þeirra stingast djúpt í
mjúk bökin á félögunum og klóraöar
eru sebradýrsrákir í þau meöan útrás-
in stendur yfir.
Ár - Vöruþing gefur út.