Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.2002, Page 15
ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 2002
15
DV
Auður Jónsdóttir var í liðinni viku tilnefnd til ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna fyrir ævisögu
Halldórs Laxness, ætlaða bömum, í bókinni
Skrýtnastur er maður sjálfur. DV bað tvo unga
lestrarhesta að gefa sitt álit á bókinni. Þess má
geta að „rauðu kaflamir“ sem Þorgeir talar um
em fræðslukaflar til hliðar við meginmál sem
prentaðir em með rauðbrúnu letri.
Líka venju-
legur maöur
DV-MYND TEITUR
Auöur Jónsdóttir
Skrifar bók um afa sinn sem höföar bæöi til barna og fulloröinna.
Mér fannst bókin um Dóra,
Skrýtnastur er maður sjálfur,
skemmtileg og vel skrifuð. í
henni er fullt af skemmtilegum
myndum af honum og fólkinu
hans. Bókin fjallar um Halldór
Laxness rithöfund og líf hans.
Hann byrjaði að skrifa þegar
hann var 7 ára gamall og ákvað
fljótt að verða rithöfundur. Hann
hafði lítinn áhuga á að vinna
venjulega vinnu eða vera í skóla.
Hann vildi bara skrifa og skrifaði
aUa ævi. En þó hann hafi ekki
farið í skóla vissi hann miklu
meira en margir sem voru búnir
að vera lengi í skóla.
Auður, sem skrifar bókina, var
afastelpan hans Dóra og segir
skemmtilega frá afa sínum. Hann
var svolítið skrýtinn karl, soldið
utan við sig en góður afi sem
fannst gaman að tala við bömin.
Hann var góður karl sem elskaði
pönsur og klatta og vildi vera jafn
góður við alla. Amma hans
kenndi honum það. Og svo
elskaði hann hundinn sinn, sagði
að hann væri músíkalskur.
Dóri var stundum utan við sig.
Einu sinni gekk hann á Esjuna á
aðfangadag og gleymdi að segja
frá því. Fólkið hans var farið að
hafa áhyggjur af honum þegar
hann kom ekki heim í matinn. En
það ævintýri endaði vel. Dóri var
mikið úti að ganga með hundin-
um sínum og elskaði að hlusta á
fuglana og öll hljóðin i náttúr-
unni. Hann var líka dótakall og
átti marga skemmtilega hluti.
Það er gaman að lesa allt í einu
um manninn sem skrifaði bæk-
umar sem ég sé í hillunni heima
á hverjum degi. Ég hef ékki lesið
mikið eftir Dóra
en las ljóðið Úng-
língurinn í skóg-
inum nokkrum
sinnum upphátt
fyrir pabba og
mömmu. Það er
skrýtið ljóð en
skemmtilegt.
Þegar ég les
einhvem tíma
einhverja bók
sem Dóri skrifaði
er gaman að hafa
lesið um hann. Þó
hann hafi verið
heimsfrægur rithöfundur var
hann líka venjulegur maöur.
Edda Þöll Hauksdóttir,
13 ára
Auöur Jónsdóttir: Skrýtnastur er maöur
sjálfur. Hver var Halldór Laxness? Mál
og menning 2002.
Mér flnnst bókin
Skrýtnastur er maður
sjálfur mjög skemmti-
leg. Það era margar
fyndnar sögur í þess-
ari bók og Dóri eða
Halldór Laxness var
dálítið sérstakur
strákur. Mér fannst
bókin best þegar hún
fjallaði um Dóra sem
lítinn strák. Til dæmis
var góð sagan af því
þegar hann stal sæl-
gætinu úr tösku fínu
konunnar sem kom í
heimsókn í Laxnes. Það var einnig
gaman að lesa um þegar hann vildi
ekki svara í símann og lokaði meira
að segja fyrir hann af því hann var
að skrifa. Dóri hefur greinilega ver-
ið svolítill prakkari í sér.
Halldór Laxness hefur alltaf verið
gamall maður í mínum augum. Það
var svolítið skrýtið að lesa um hann
sem lítinn strák. Hann var ótrúlega
duglegur að lesa og skrifa þegar
hann var lítill - ég held að krakkar
séu ekki svona duglegir í dag.
Dóri var líka skemmtilegur afi.
Mér þótti samt skrýtið að hann
skyldi vera matvandur þegar hann
var fullorðinn. Hann sagöi við Auði
konu sina að hann borðaði ekki
graut úr pappafemu því hann
bragðist eins og grænsápa. Hann gat
líka verið góður og skemmtilegur
við bömin sín, gaf þeim sælgæti og
átti fullt af flottum leikfongum.
Sögumar í bókinni era margar
skemmtilegar. Rauðu kaflamir vom
oft ágætir en nokkrir vom dálítið
erfiðir, sérstaklega kaflar úr bókun-
um hans. Þær á ég kannski eftir að
lesa síðar. Það em líka margar
gamlar myndir í bókinni sem gam-
an er að skoða.
Skrýtnastur er maður sjálfur er
fín bók sem krakkar hafa örugglega
gaman af að lesa.
Þorgeir Helgason, 10 ára
Dóri var
prakkari í sér
Bókmenntir
SAU,\ LANDS OLi VjÓDAR AR V RÁ ÁIU
Með þriðja bindi af íslandi í aldanna rás ljúka
Dlugi Jökulsson og samstarfsfólk hans ferðalagi
sínu mn sögu íslands á 20. öld. Til að lesendur
fái einhverja hugmynd um umfang verksins má
geta þess að bindin era í stóru broti og alls
um 1300 síður, þar af er síðasta bindið
og það sem hér er til umfjöllunar
stærst, yfir 500 síður. í þessum þremur
bindum hefur verið dreginn saman
óhemjumikill frþðleikur um ísland á 20.
öld og er auðvelt að gleyma stund og stað
viö að skoða myndir, lesa gamlar fréttir
eða rýna í samantektir fróðra manna um
ýmsa þjóðlífsþætti. Er óhætt að fullyrða
að bækumar eiga eftir að verða mörgum
dægrastytting og ótaldir þeir skólanemar
sem þangað leita með ritgerðarverkefni sín
í hinum ýmsu námsgreinum.
Fyrir utan að vera fróðleiksnáma er bók-
in hinn eigulegasti prentgripur og hefur
prentun á myndum tekist sérstaklega vel. í
því sambandi skal bent á myndir sem er rað-
að með reglulegu millibili á sérstakar mynda-
síður og bregða upp svipmyndum af líðandi
stund, tísku og tíðaranda
Mikill fengur er að afmörkuðum yfirlitsköfl-
um þar sem ýmsum þjóðlífsþáttum, einkum
menningarmálum, era gerð skil í stuttu, hnit-
miðuðu máli. Að öðmm slíkum köflum ólöstuð-
um var fróðlegt að lesa um djassinn og dægur-
tónlistina. Hins vegar olli samantekt um efna-
hagsmál vonbrigðum, þar hefði að ósekju mátt
kafa dýpra og ítarlegar ofan í hlutina. Af bráð-
skemmtilegum SEunantektum má nefna deilum-
ar um niðurrif gEunalla húsa, byltingarhópana
sem störfuðu til vinstri við Alþýðubandalagið
og keðjubréfafárið sem allir ætluðu að stór-
græða á. Þar er höfundur í essinu sínu. Einnig
má nefna greinargóðar úttektir á Hafskipsmál-
inu, kvótakerfmu og inngöngunni í EES.
Yfirleitt er hægt að samþykkja mat höfundar
á vægi atburða og ekki verður í fljótu bragði
bent á alvarlegar gloppur í þeim efnum. Þó
söguna. Átökin 1976 em afgreidd í eins konar
annál þar sem atburðir eru raktir í tímaröð og
fer mest fyrir átökunum á miðunum. Það er
engu líkara en gersamlega hafi farið fram hjá
höfundi og ritstjóra að hér voru að gerast mik-
ilvægir atburðir. Þetta er í eitt skiptið frá lok-
um síðari heimsstyrjaldar sem tvö vestræn ríki
slitu stjórnmálasambandi og í marga mánuði
var starfsemi mikilvægustu valdastofnunar
vesturveldanna, NATO, að nokkru undirlögð
átökum Breta og íslendinga með tilheyrandi
fundahöldum, þrasi og baktjaldamakki. Auk
þess komu Sovétmenn flestum á óvart með af-
stöðu sinni í deilunni þótt lágt færi, enda í litlu
samræmi við viðtekin kaldastríðsviðhorf. Aö
atburðir sem þessir fá svipað textarými og
deilur tveggja kverúlanta i Skerjafirði um
stærð bílskúrs er i hæsta máta sérkennilegt.
Svipaða sögu er að segja um leiðtogafund
þeirra Reagans og Gorbatsjovs í Höfða. Um
hann hefði gjaman mátt vera ítarlegri efnis-
leg umfjöllun.
Hörmulegir atburöir svo sem morð og
önnur óhæfuverk eru hluti af sögu okkar og
um slíka atburði ber að fjalla með viðeig-
andi hætti. Samantektin um Geirfinnsmál-
ið sem reyndar dreifist á alla bókina er
gott dæmi um fyrirmyndarumfj öllun um
slíkt mál enda eitt umfangsmesta sakamál
síðari tíma og að meira eða minna leyti
enn þá óuppgert. í ýmsum öðrum tilfell-
um eru hins vegar frásagnir af glæpum
og afbrotum með þeim hætti að engu er
líkara en verið sé að velta sér upp úr
þeim.
t- Þrátt fyrir það sem hér hefur verið
tínt til er ísland í aldanna rás í heild af-
bragðsrit og höfundum sínum og útgef-
anda til sóma.
Guðmundur J. Guðmundsson
lllugi Jökulsson o.fl.: ísland í aldanna rás 1976-2000.
JVP útgáfa 2000.
vanmat á mikilvægum atburðum en það er með-
ferðin á síðasta þorskastríði íslendinga og
Breta, 200 mílna stríðinu. Það fær um tvær og
hálfa síðu af texta og er hluti af honum tekinn
í yfirlit yfir fyrri átök þjóðanna um fiskveiðilög-
verður ekki hjá því komist að
benda á eitt afleitt
dæmi um
Sagan öll?
___________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Ég er slanga
Myndabókin Ég er slanga er ekki bara bók
með fjörugum og litríkum myndum Höllu
Sólveigar Þorgeirsdóttur, hún er líka
kennslubók í leikfimi! Síðu eftir síðu fylgj-
umst við með hvemig dýrin gera og prófum
að gera eins: urra hátt eins og ljónið, stinga
hausnum í sandinn eins og strúturinn, fljúga
eins og öminn, skjóta upp kryppu eins og
kisa, hoppa eins og froskur, reisa brjóstið og
sveifla hreifunum eins og selurinn, draga
hausinn undir sig eins og skjaldbakan, reisa
höfuðið og hvæsa eins og slangan, sveifla
rana eins og fíll og slaka á eins og hvolpur-
inn.
Höfundurinn, Birgir Þ. Jóakimsson, er
jógakennari eins og glöggt má sjá á hug-
myndunum og úrvinnsla Höllu Sólveigar er
frumleg og skemmtileg. Bjartur gefur út.
Raggi litli í
Súkkulaðilandi
Haraldur S. Magnús-
son hefur bætt við bók í
safhið um Ragga litla og
Brian Pilkington mynd-
skreytir. Hér fer Raggi í
heimsókn til Fúsa
ffænda og Erlu frænku.
Þau em rosalega góð við
Ragga og leyfa honum
að sprella að vild. Fúsi
er meira að segja stundum of góður við
Ragga því hann gefur honum svo mikið sæl-
gæti. „Ef þú heldur áfram að borða svona
mikið súkkulaði breytist þú í súkkulaði-
strák,“ segir Erla fænka, og það er einmitt
það sem gerist eina nóttina í draumi - eða
öllu heldur martröð - Ragga litla. Höfundur
gefur bókina út sjálfur.
Jólahreingeming
englanna
Englamir Trú, Von
og Kærleikur hitta alls
konar figúrur þegar
þeir eiga að vinna það
erfiða verkefni að taka
til í veröldinni fyrir jól-
in í sögunni Jólahrein-
geming englanna eftir Elínu Elísabetu Jó-
hannsdóttur. Þeirra á meðal em Hrekkjalóm-
ar, litlir, rauðir og boltalaga með úfið hár og
margar tennur, illkvittnir á svip og strang-
lega bannaðir í öilum leikskólum og skólum,
Frekjudósir, litlar grænar dósir með bláa
fætur og áberandi ffamtennur sem hafa
skelfileg áhrif á hvem þann sem þær setjast
á og Prakkarastrik, hvít strik með græna
fætur og rauðar hendur, mjög prakkaraleg á
svip, sem geta fengið böm til þess að gera
hluti sem þeim dytti annars ails ekki í hug
að gera!
Eins og má geta sér til lenda englamir í
óttalegu basli við þessi gerpi. Teikningar í
bókinni em eftir Búa Kristjánsson myndlist-
armann. Skálholtsútgáfan gefur hana út.
Undraland Astridar
Allir sem unna bók-
um Astridar Lindgren
munu fagna lítilli bók
sem ber heitið Undra-
land minninganna og
geymir minningar þess-
arar ástsælu skáldkonu.
Lengsta ffásögnin er af
foreldrum hennar,
Samuel August frá
Sevedstorp og Hönnu í Hult, hvemig þau
sáust fyrst og hvemig kynni þeirra þróuðust
hægt og hægt. Sú saga, segir Astrid, „býr yfir
meiri ást en nokkur bók sem ég hef lesið“.
Svo geta lesendur skemmt sér við að bera
bemskuminningar Astridar saman við bæk-
umar sem þeir þeklga best; einnig er gaman
að skoða hugmyndir hennar um bamabækur
og hlutverk þeirra.
Halla Kjartansdóttir þýddi bókina en eftir-
mála ritar Silja Aðalsteinsdóttir um Astrid
Lindgren.
Undraland
mmninganna