Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2002, Page 18

Q
H&lgcirbla<3> 33'V
LAUGARDAGUR 21. DESEMQER 2002
Gerður Kristný á tvær bækur íjólabóka-
DV-mynd
flóðinu íár, barnabók og frásöqn af Þjóð-
hátíð íVestmannaeyjum. Helgarblað DV
ræddi við rithöfundinn Gerði Kristngju um
Mörtu smörtu og ritstjórann Gerði
Kristnýju um Ég veit þú kemur.
Marta smarta
Af hverju barnabók?
„Plottið kallaði á barnabók. Mér datt í hug að
skrifa um stelpu sem hjálpar pabba sínum út úr ást-
arsorg. Hún lendir líka upp á kant við bestu vin-
konu sína sem getur verið mjög dramatískt fyrir
ungar stelpur og það er í raun aðalplottið. í stelpna-
hópum vill það stundum gerast að einhver er höfð út
undan án þess að nein sérstök ástæða liggi að baki.
Stelpur nota líka aðra taktík en strákar þegar þær
reiðast hver út í aðra; þær nota frekar baktal og úti-
lokun. Þær fara ekki út á skólavöll í frímínútum og
slást og gleyma síðan ágreiningnum. Mér fannst
þessi saga ekki ganga í fullorðinsbók og því var
Marta smarta frá upphafi barnabók.
Dóttir sem hjálpar föður sínum í sorg hljómaði
kunnuglega og mig fór fljótlega að gruna að llklega
hefði einhver notað slika hugmynd á undan mér. Og
mikið rétt, í Egils sögu hjálpar Þorgerður Agli, föð-
ur sínum, að komast yfir sonarmissinn og því fannst
mér við hæfi að flétta þeirri sögu saman við Mörtu
smörtu og lét móður Mörtu skrifa MA-ritgerö um
Þorgerði."
Þú hefur skrifað ljóðabækur, sögur og skáldsögu.
Voru barnabókarskrifin mjög frábrugðin þeirri
reynslu?
„Nei, eiginlega ekki. Ég held að það hafi tekið jafn
langan tíma og jafn miklar vangaveltur að skrifa
Mörtu smörtu og skáldsöguna Regnboga í póstinum
sem kom út 1996. Allt í bókinni er skáldskapur nema
ein myndlistarsýning. Þegar ég var fimm ára fór ég
nefnilega á afar eftirminnilega sýningu hjá Rúri og
gat ekki látið hjá líða að hafa hana með.“
Ég sá samt með samlestri Mörtu smörtu og Ég veit
þú kemur að Marta á heima í hverfinu sem þú ólst
uppí.
„Ég lét Mörtu búa í Álftamýri því ég ólst sjálf upp
í Safamýri og þekki því hverfið vel. Pabbi hennar á
heima á Flókagötu og það kemur til af þvi að föður-
systir min bjó á Háteigsvegi. Sú ákvörðun að láta
söguna gerast á þessu svæði snerist því eiginlega
um landfræðiþekkingu."
Allavega ekki fátæk
Gerður segir greinilegt að fólk njóti þess að gefa
börnum bækur. „Ólíkt fullorðinsbókum virðast
barnabækur byrja að seljast um leið og þær koma
út. Það er voða skemmtilegt. Þegar lesið er upp fyr-
ir börn tíðkast líka, ólíkt því sem gerist hjá fullorðn-
um, að höfundurinn svari spurningum áheyrenda.
Það er mjög gaman þótt spurningarnar snúist yfir-
leitt um leyndardóma bókbandsins og það hvort ég
verði rík af skrifunum."
Og verðurðu rík?
„Allavega ekki fátæk,“ svarar Gerður. „Ég las um
daginn upp í gamla skólanum mínum, Álftamýrar-
skóla. Ég hafði alltaf séð söguna fyrir mér þar og
nemendurnir voru mjög áhugasamir um Mörtu og
fannst gaman að sagan gerðist í skólanum þeirra. En
svo kom í ljós að það var búið að breyta skólanum
svo raunsæið fór fyrir lítið. Ég hef alltaf verið frek-
ar jarðbundin og hefði því örugglega aldrei lesið
Harry Potter sem krakki. Mér fannst bók Guðrúnar
Helgadóttur, í afahúsi, til dæmis ógurlega skemmti-
leg á sínum tima því í henni er allt svo venjulegt,
þar er meira að segja upptalning á því hvað keypt er
í matinn. Það þótti mér afar merkilegt."
Hvernig er Marta smarta sett saman? Ert þú hluti
af henni?
„Kannski örlítill hluti því á meðan ég skrifaði
bókina velti ég því fyrir mér hvernig ég hefði getað
brugðist við aðstæðunum sem Marta lendir í þegar
ég var á hennar aldri. Annars er Marta sprottin úr
engu því ég þekki engan krakka með sambærilegan
bakgrunn. Það var gaman að föndra við foreldra
hennar því nú get ég lýst foreldrum sem eru á sama
aldri og ég. Þetta er fólk nýskriðið á fertugsaldurinn
sem þarf að ala upp barn, auk þess að vera útafvelta
af ástarsorg.“
Ég veit þú kemur
Hvernig fæddist hugmyndin að Ég veit þú kemur?
„Mig langaði að bæta við höfundarverk mitt og
bjóða upp á eitthvað annað en skáldsögu, smásögur
eða ljóö. Ég velti því lengi fyrir mér hvað ég ætti að
skrifa um. Upp komu ýmsar hugmyndir og ein
þeirra var þjóðhátíð í Eyjum. Ég ákvað að skrifa bók
þar sem varpað væri ljósi á þessa sögufrægu hátíð
og um leið skemmtanalíf íslendinga í upphafi 21. ald-
arinnar. Ég snaraði mér því á þjóðhátíð og það
reyndist skemmtilegra en ég hefði nokkurn tíma get-
að ímyndað mér. Vinnan við þessa bók var ekki ólík
því sem ég hafði stundum fengist við í fjölmiðlum;
eina nóttina vann ég sem pitsusendill og aðra sem
bardama og skrifaði um það greinar."
Ætlarðu aftur á þjóðhátíð á næsta ári?
„Já, það held ég. Ég þarf að taka þátt í brekkusöng
sem heyrist fyrir vindgnauði."
Veltirðu því lengi fyrir þér hvernig ætti að nálg-
ast verkefnið?
„Þjóðhátíð er i raun tvær hátíðir: hátíð heima-
fólks og hátíð aðkomufólks. Mig langaði að kynnast
báðum hópum en þekkti hvorugan fyrir. Áður en ég
fór vissi ég auðvitað ekki hvað hátíöin í ár yrði
dramatisk en eins og menn muna skall á svo mikið
óveður að ég hélt að svona vindhviður væru bara til
í grískum goðsögum. Ég hafði óttast að ekkert
myndi gerast og ég þyrfti að eyða síðu eftir síðu í
lýsingar á skýhnoðrum eða litbrigðum stráa. Þessar
áhyggjur voru ástæðulausar því alla helgina hnaut
ég um hvert skemmtiatriðið á fætur öðru, hvort sem
um var að ræða króníska teknódansara eða perlu-
skreytta Eyjadömu sem vísaði mér út úr tjaldinu
sínu því ég söng ekki nógu vasklega."
Þekktirðu til Vestmannaeyja áður en þú fórst á
þjóðhátíð?
„Ég hafði bara einu sinni komið til Eyja og var þá
bara yfir helgi. Mér fannst gott að koma þangað án
nokkurra fyrir fram mótaðra hugmynda. Vikurnar
fyrir brottför hlustaði ég á Eyjalög og fann þá strax
nafnið á bókina, Ég veit þú kemur. Það er fallegasta
lagið. Þá vissi ég ekki að það væri sungið hundrað
sinnum í hverju tjaldi á þjóðhátíð."
Ógurlega glaðir Vestmannaeyingar
Það er mikil kaldhæðni í þessari bók.
„Ég hef kaldhæðinn húmor.“
Sumir hafa tekið það nærri sér fyrir hönd Vest-
mannaeyinga.
„Ég hef ekki orðið vör við annað en að Vest-
mannaeyingar hafi haft gaman af bókinni. Nú er ég
einmitt á leiðinni til Eyja í annað skiptið á þessari
jólavertíð. í fyrra skiptið heiðraði ÍBV mig með ÍBV-
merki og lopapeysu; mjög stórri lopapeysu sem sýn-
ir hvað þeir eru vanir miklum boldangskvenmönn-
um. Hún á eftir að nýtast mér vel á næstu þjóðhátíð.
Ég hringdi í fólkið sem nefnt er á nafn í bókinni
og bað það um leyfi fyrir nafn- og myndbirtingu. All-
ir voru til í tuskið. Sú sem oftast er talað um er auð-
vitað hún Auðbjörg og hún var sátt við bókina. Ef
hún er ánægð er ég ánægð.“
Árni Johnsen og þú eigið það sameiginlegt að
hvorugt ykkar neytir áfengis.
„Jú, mikið rétt, hvorugt okkar er þekkt fyrir mik-
ið hömluleysi í drykkju."
Það eru margar sögur af Árna í bókinni. Hefur
hann haft samband við þig út af þeim?
„Nei, enda hefur hann örugglega heyrt allar þess-
ar sögur áður.“
Það hefur ekkert vafist fyrir þér að hafa sögurnar
af Árna með?
„Starf blaðamanna felst í því að hafa sögur eftir
fólki. Ég samdi ekki þessar sögur og bæti heldur
engu við þær. Myndin sem þær gefa af Árna er líka
sú að hann sé hugmyndaríkur, skemmtilegur og
hjálpsamur maður sem vílar ekki fyrir sér að lána
ókunnugum bílinn sinn og veiða lunda með því að
setjast á þá.
Vestmannaeyingar hafa húmor fyrir sjálfum sér,
þetta eru engar veimiltítur. Þeir lifðu af Tyrkjarán-
ið, eldgosið og ætli þeir lifi ekki mig af líka.“
-sm