Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2002, Blaðsíða 22
/ / e / (] a r b / a ö I>“V“
LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002
Jón Hjaltalín Maqnússon er
frumkvöðull ársins ííslensku
uiðskiptalífi. Hann seqir frá
íslenskum vélmennum, uel-
qenqni fqrirtækisins oq fram-
tíðaráætlunum.
„Ástæðan fyrir því að ég fór inn í álbransann var sú
ég var beðinn árið 1983 að kanna möguleika á aukinni
sjálfvirkni i álveri ÍSAL þar sem störf voru einhæf og
ekki alveg hættulaus. Niðurstaðan varð sú að ákveðið
var að sjálfvirknivæða eitt starf þar. Þetta leiddi tii þess
að fyrsti íslenski róbótinn var smíðaður og settur upp
hjá ÍSAL árið 1987 og fengum við tækifæri til aö fram-
kvæma þetta verk. í framhaldi af þessu verkefni fór ég
að skoða álmarkaðinn og kynna mér möguleikann á því
að þróa vélar fyrir hann. Mér þótti það mjög áhugavert
verkefni og margir möguleikar á frekari þróun tækja til
notkunar í álverum. Hægt og rólega hefur breidd fram-
leiðslunnar aukist og nú bjóðum við upp á þrjátíu mis-
munandi vélar, vélasamstæður og kerfi og höfum selt til
21 álvers í öllum heimsálfum," segir Jón Hjaltalín Magn-
ússon, frumkvöðull ársins í islensku viðskiptalífi, en
hann stofnaði árið 1987 fyrirtækið Altech JHM og veitir
þvi forstöðu. „Við höfum haft þá stefnu að kanna hvar
við getum auðveldað störf í álverum. Við höfum kynnt
stjórnendum verkfræðilegar lausnir og þeim hefur litist
vel á okkar hugmyndir. Við höfum aldrei smíðað frum-
gerð vélar nema búiö sé aö selja hana. Það er líka
þannig að þegar við höfum selt fyrstu vélina er auðveld-
ara að selja þá næstu. Álbransinn er í eðli sínu íhalds-
samur markaður og ekki auðvelt að komast þar inn.
Menn treysta okkur fyrir þvi að þróa nýjar vélar og
setja þær upp.
Við höfum síðustu ár farið meira inn í upplýsinga-
tækni og höfum þróað heildargæðaeftirlitskerfi fyrir ál-
ver sem gerir stjómendum kleift að fylgjast með öllu
framleiðsluferlinu. Þetta kerfi erum við um þessar
mundir að setja upp í álveri Norsk Hydro í Sunndal, það
næsta verður sett upp í Þýskalandi og síðan í Ástralíu.
Öll ný álver hafa ákveðið að kaupa þetta kerfi af okkur,
auk þess sem við erum í viðræðum við tuttugu eldri ál-
ver um þetta keríí.“
Uppfinningar eru verkfræðilegar lausnir
Jón Hjaltalín lærði rafeindaverkfræði í Tækniháskól-
anum í Lundi og fékk þegar námi var lokið vinnu í
skipasmíðastöð i Malmö í Svíþjóð við að þróa hleðslu-
kerfi fyrir risaolíuflutningaskip. Þá voru tölvur ekki
komnar í almenna notkun og því þurfti Jón að selja
búnaðinn sjálfur tU skipasmíðastöðva og olíufélaga.
Hinn ungi verkfræðingur var því eftir sex ára starf hjá
stöðinni þjálfaður í vöruþróun og alþjóðlegri markaðs-
setningu.
Þegar ég spyr Jón hvort hann sé ekki uppfinningamað-
ur gerir hann lítið úr því og segir: „Uppflnningar eru
ekki annað en verfræðUegar lausnir sem fela í sér hag-
kvæmni fyrir verkkaupa. Fyrir okkur skiptir máli að
skUa árangri tæknUega og umhverfislega þannig að það
sé hagur fyrir álverið að setja tækin okkar upp og að við
högnumst á því að selja fleiri álverum sömu lausn.“
Menn hefðu skellt upp úr
Árið 1987 stofnaði Jón fyrirtækið Altech JHM og eins
og áður sagði var upphafið smíði róbóta fyrir álverið í
Straumsvík. Altech hefur þegar selt sjö slík tæki tU ál-
vera viða um heim. Um það leyti sem Jón stofnaði fyrir-
tækið var hann ráðgjafi Háskóla íslands og Reykjavíkur-
borgar í eflingu hátækniiðnaðar en það starf leiddi með-
al annars tU byggingar Tæknigarðs við Háskóla íslands
og LiftæknUiúss við Iðntæknistofnun. Þá voru um það
bU tíu fyrirtæki í tölvu- og rafeindageiranum en þau eru
líklega um 200 núna. „Það voru nokkrir áhugamenn sem
höföu trú á þessu,“ segir Jón Hjaltalín, „aðrir höfðu tak-
markaða eða enga trú. Fáir hefðu séð það fyrir þegar ég
var með í að taka Marel út úr Háskólanum 1983 og gera
að sérstöku fyrirtæki að það myndi síðar fara inn í þró-
un og framleiðslu flæðUína fyrir kjúklinga- og kjötiðnað.
Menn hefðu skeUt upp úr.“
Þróun fjármögnuð jafnóðum
Á þeim tima sem Jón stofnaði fyrirtækið var enginn
verðbréfamarkaður á íslandi og erfitt að fá áhættufjár-
magn tU að þróa vörur. „Þess vegna ákvað ég að gera
þetta sjálfur," segir Jón Hjaltalín. „Ég ákvað að taka
mér þann tíma sem þurfti tU þróunar. Ég hef aldrei
smíðað frumgerð án þess að hafa traustan kaupanda að
vörunni og því getað fjármagnað þróun jafnóðum.
Margir hafa farið flatt á því að smíða frumgerðir tU
enda, án þess að hafa kaupendur, þvi það getur tekið
langan tíma að selja vörur, sérstaklega í íhaldssömum
geira eins og áliðnaði. Aðrir hafa fengið góðar hug-
myndir en óttast að anna ekki eftirspurn og farið út í
að byggja verksmiðjur með tilheyrandi vélum og starfs-
mönnum en farið flatt á þvi þegar salan bregst. Ég hef
valiö þann kost að vera ekki með eigin framleiðslu held-
ur hef ég leitað tU sérhæfðra fyrirtækja og látið þau
smíða einstaka hluta sem við setjum síðan saman hér í
fyrirtækinu, prófum og sendum síðan út. Ef við værum
með eigið verkstæði lentum við í vandræðum ef sala
drægist saman og þá færi mikil orka í að skaffa iðnað-
armönnum atvinnu á öðrum sviðum. Með okkar fyrir-
komulagi höfum við getað einbeitt okkur algjörlega að
áliðnaöinum. Hér í fyrirtækinu eru 18 starfsmenn en
utan fyrirtækisins höfum við árlega borgað 20-30 árs-
verk hjá öðrum framleiðslufyrirtækjum."
500 tilboð útístandandi
Vélar og vélasamstæður Altech kosta á bUinu 15 tU
100 mUljónir. Af því leiðir að samningar geta orðið mjög
stórir. „Við erum einnig með heUdarlausnir fyrir álver
þar sem samningar geta verið frá 1-3 mUljarða," segir
Jón Hjaltalin. „Við erum nokkurs konar arkitektar fyr-
ir álver og erum viðurkenndir sem slíkir. Okkar fram-
leiðsla er hagkvæm, örugg og umhverfisvæn og við
erum eitt af sjö fyrirtækjum sem hafa sérhæft sig á
þessu sviði.
„Við erum nokkurs konar arkitektar fyrir álver og
erum viðurkenndir sem slíkir. Okkar frainleiðsla er
hagkvæm, orugg og umhverfisvæn og við erum eitt af
sjö fyrirtækjum sein liafa sérhæft sig á þessu sviði,"
segir Jón Iijaltalín Magnússon. forstjóri Altecli og
frumkvöðull ársins í íslcnsku viðskiptalífi.
DV-mynd E.Ól.
Ástæðan fyrir því að ég fór inn í álbransann var fyrst
og fremst sú að það var álver á íslandi og því góður
heimamarkaður. TU að byrja með var Altech þjónustu-
aðUi fyrir ÍSAL en þrjár af okkar vélum voru þróaðar í
samvinnu við tæknimenn ÍSAL og eru í álverinu. Norð-
urál er einnig með vélasamstæður frá okkur en við sett-
um upp skautsmiðju þar 1998. Væntingar okkar eru þær
að fleiri álver verði reist hér, enda er mikU orka og
miklir möguleikar á íslandi. Markaðssetning okkar hef-
ur verið markviss og við fáum að meðaltali eina fyrir-
spum á dag um framleiðsluvörur okkar. Við erum núna
með um 500 tUboð útistandandi tU álvera aUs staðar í
heiminum."
Kortíð á hverri skrifstofu
„Þegar við huguðum að markaðssetningu fyrirtækis-
ins leituðum við að einhverri sérstakri leið. Okkur
vantaði heimskort þar sem öU álver heimsins væru
merkt inn á en slikt kort var ekki tU. Við létum því
hanna og prenta slíkt kort þar sem nafnið okkar kemur
vel fram á snyrtUegan hátt. Þetta kort er nú á veggjum
hjá hverjum einasta lykUmanni í 140 álverum og minn-
ir á okkur. Þegar við höfðum látið prenta kortiö buðum
viö stærsta blaðinu á álmarkaðinum að birta það og það
gerði það - birti kortið á forsíðunni! Við fengum í fram-
haldi af því að meðaltali 50 fyrirspumir á dag frá fólki
sem vUdi kaupa kortið þannig að við byrjuðum líka að
selja það. Kortið hefur einnig verið birt í Financial
Times. Það hefur því reynst ódýr og áhrifarík auglýsing
og ég myndi segja að kortið væri með betri markaðs-
hugmyndum. Kortið er nú gefið út af Aluminium Times
og prentað í 5000 eintökum og sent tU aUra álverk-
smiðja. Það má því segja að kortið hafi komið okkur
endanlega á kortið.“
Freltari frainrás
„Framtíðaráform fyrirtækisins eru áfram fólgin í því
að einbeita sér að áliðnaöinum," segir Jón Hjaltalín. „TU
lengri tima litið höfum við áhuga á álúrvinnslumarkaðn-
um. Við munum hægt og rólega fikra okkur inn á þann
markað. Við höfum einnig fengið fyrirspurnir frá
magnesíumverksmiðjum og koparverksmiöjum. Við höf-
um sérhæfða þekkingu á sviði tækjabúnaðar tU stóriðju.
Við erum með samstarfsaðUa í 14 löndum nú þegar og
munum við setja upp skrifstofu í Ástralíu og Venesúela
þar sem við höfum selt tækjabúnað tU álvera. Einnig höf-
um við áhuga á frekari framrás í Kína en hingað kom
fyrir skömmu 19 manna sendinefnd þaðan tU að ræða við
okkur. Auk þess höfum við sem hluthafar í Atiantsáli
verið hvatamenn að byggingu álvers við Eyjafjörð og
súrálsverksmiðju við Húsavik. Við búumst við því að
forathugun og umhverfisathugun veröi lokið í lok næsta
árs og framkvæmdir geti hafist í byrjun árs 2004.“ -sm