Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2002, Síða 28

28
Helcjarhlcið 3Z>‘V"
LAUGARDAGUR 21. DESEMBER 2002
Jól um víða veröld
Hér á landi fara jólasveinarnir að tínast til bygqða þrettán dögum fgrir jól og flestir
Islendingar opna jólapakkana á aðfangadagskvöld. Matarvenjur heimilanna um jólin
eru gfirleitt íföstum skorðum og eins ár eftir ár. Sumir borða rjúpur en aðrir ham-
borgarhrggg eða hangikjöt.
Jólasiðir annarra þjóða geta verið mjög ólíkir okkar siðum og venjum. íRússlandi
halda menn upp á jólin ó.janúar og íTaílandi er skregtt fgrir vestræna túrista.
Mexíkómenn slá pihata og halda veislu íníu daga fgrir jól, einn dag fgrir hvern mán-
uð meðgöngunnar hjá Maríu meg en íGana dansar fólk á götum úti.
svipað því sem gerist í borgum á Vestur-
löndum.“
Hann segist vera kristinn og aðhyllist
kenningar Votta Jehóva. „Það eru margs
konar trúarbrögð í Gana, íslam, búddatrú
og afrísk trúarbrögð en stærsti hluti þjóð-
arinnar, sem er um átján milljónir, er lút-
erstrúar.
Þar sem ég er vottur Jehóva held ég
ekki jól en jólin í Gana eru ekki ólík því
sem gerist hér. Jóladagur, 25. desember,
er frídagur og þá kemur fjölskyldan sam-
an, borðar góðan mat og fólk gefur hvað
öðru gjafir. íbúar í Ghana eyða ekki eins
miklu í gjafir og íslendingar en svipað og
hér fara margir í kirkju um jólin, líka
þeir sem fara aldrei á öðrum tíma árs.“
Ættflokkabúningar
„íbúar Gana skiptast í marga ættflokka
og um jólin klæðist fólk hátíðarbúningi
ættflokksins sem það tilheyrir. Búning-
amir geta verið mjög skrautlegir og ótrú-
lega fallegir. Fólk hittist mikið úti og spil-
ar á trommur og dansar. Þetta er mjög
skemmtilegur tími því maður getur
hvenær sem er tekið þátt í dansinum.
Hátíðarmaturinn í Ghana er mismun-
andi milli ættflokka. Hjá Akan, ættflokkn-
um sem ég tilheyri, kallast hann fúfú og
er búinn til úr lambakjöti, yami og
kassava. Kjötið er soðið í súpu með jurt-
um og grænmeti en yamið og kassavað
stappað líkt kartöflumús og sett í skál og
súpunni hellt í kring. Það er síðan tekið
upp með höndunum og dýft í súpuna og
borðað þannig.“
Ganamaðurinn Sam Richards, eða Akeem eins og
hann kýs að kalla sig, kom til íslands á vegum
íþrótta- og tómstundaráðs Reykjavíkurborgar og al-
þjóðlegra samtaka um ungmennaskipti, AUS, árið
1995 tii að kynna ganíska menningu. Til að byxja með
starfaði hann á Úlfljótsvatni og segist hafa vakið
mikla athygli þar sem hann var eini svertinginn á
Suðurlandi. Akeem talar mjög góða íslensku og í dag
starfar hann að æskulýðsmálum og segist kunna vel
við sig á íslandi. Hann er giftur Jóhönnu Maríu Jó-
hannesdóttir.
Margs konar trúarbrögð
Akeem er fæddur í höfuðborg Gana í Vestur-Afríku,
sem heitir Accra og með menntun sem tengist félags-
starfi með unglingum. Hann segir að sýn Vesturlanda-
búar á Afríku sé fremur einhæf. „Fátæktin úti á
landsbyggðinni er mjög áberandi í fjölmiðlum en þaö
er minna fjallað um lífið í borgunum sem er ósköp
Gjafir allt árið
Eins og áður segir tilheyrir Akeem söfnuði Votta
Jehóva og heldur þvi ekki jól. Hann segist oft hafa velt
því fyrir sér sem bam hvort hann væri að missa af ein-
hverju þrátt fyrir að vera alin upp við að það sé rangt
að halda jólin. „Vottar Jehóva gefa gjafir allt árið en
ekki á ákveðnum tímum. Við teljum jólin ekki hluta af
kristinni trú en virðum skoðanir annarra og rétt þeirra
til að halda jól. Konan mín er til dæmis ekki vottur
Jehóva og heldur jól og það er alit í lagi mín vegna. Hún
virðir lika mína trú og rétt minn til að taka ekki þátt í
jólahaldinu með henni. Mér koma jólin ekki við og ég
tek því engan þátt í þeim og mæti ekki í jólaboð vegna
þess að ég fer ekki í veislur til aö láta mér líða illa með
því að bijóta í bága við trúarsannfæringu mína.“
Akeem leggur áherslu á að hann virði rétt fólks til
að halda jól. „Það er réttur hvers og eins að ákveða
hverju hann trúir án þess að aðrir séu að skipta sér
af því.“ -Kip
Virði rétt fólks til að halda jól
Alieem er vottur Jehóva og leggur áherslu á að hann virði rétt
fólks til að halda jól. „Það er réttur hvers og eins að ákveða
hverju hann trúir án þess að aðrir séu að skipta sér af því?
Mér koma iólin
ekki við
- segir Akeem sem er fæddur í Gana
Jólasveinninn með gríniu
Að sögn Akeems er langt síðan jóla-
sveinninn kom til Gana. „Ég man eftir þvi
þegar ég var lítill að allir krakkamir voru
hræddir við jólasveininn. Jólasveinninn í
Gana er í rauðum og hvítum fotum eins
og annars staöar en auk þess er hann með
hræðilega ljóta grímu til að hrella bömin.
Hann á það meira að segja til að koma inn
á heimilin til að hræða óþekk böm til
hlýðni en hann færir þeim líka gjafir ef
þau eru þæg. Það var mikil umræða um
þetta i fjölmiðlum heima fyrir nokkrum
ámm og ég held að jólasveinninn hafi
mildast eitthvað eftir þaö.“
Færum for-
eldrum okkar
gjafir á
gamlárskvöld
- segir Somjai Sirimekha frá Taílandi
Somjai Sirimekha kom til íslands fyrir rúmum níu
árum til að vinna sem au-pair. Skömmu eftir að hún
kom til landsins fór hún í kvöldskóla til að læra ís-
lensku. Hún hefur mjög gott vald á íslensku og starfar
sem túlkur og þýðandi á skrifstofu Alþjóðahússins.
Skvetta vatni
Somjai segir að Tailendingar séu búddatrúar og
þess vegna haldi þeir ekki jól eins og kristnir menn.
„Taíland er aftur á móti mikið sótt af kristnum ferða-
mönnum þannig að Taílendingar skreyta fyrir
túristana í byrjun desember svo aö þeim liði vel og
komist í jólaskap. Eftir að tímatalinu var breytt höld-
um við mikið upp á gamlárskvöld eins og Vestur-
landabúar en í gamla daga voru áramótin 13. april.
Hátíðin 13. april kallast sankran og stendur yfir í þrjá
daga og þrjár nætur. Sankran er almennur frídagur
en skemmtistaðir og veitingahús eru opin. Yfirleitt
koma fjölskyldurnar saman og borða og skemmta sér.
Víðast eru settar upp skreytingar í borgum og bæjum
um þetta leyti og fólk leggur mikið á sig til að hafa
matinn eins góðan og hægt er. Fyrri part dags 13. apr-
íl safnast fólk saman í bænum og skvettir vatni hvað
á annað. Vatnið er tákn um blessum og um leið þakk-
ar fólkið hvað öðru fyrir árið sem er að líða.“
Gráta gleðitárum
„Taílendingar taka sér einnig fri 31. desember.
Flestir fara heim til að hitta foreldra sina, borða góð-
an mat og skemmta sér saman. Það er engin hefð fyr-
ir ákveðnum réttum eins og hér þar sem fólk hefur yf-
irleitt sama matinn um jólin og áramótin. Við eldum
bara það sem okkur þykir gott og reynum að gera öli-
um til hæfis. í Taílandi gefa börnin foreldrum sínum
gjafir á gamlárskvöld til að þakka fyrir sig. Hugmynd-
in á bak við þetta er sú að foreldrarnir eru búnir að
sjá um okkur frá því að við fæddumst og nú er kom-
inn tími til að við þökkum fyrir okkur og látum þeim
líða vel. Foreldrarnir þakka aftur á móti fyrir gjafirn-
ar með tárum og gráta af gleði yfir því að börnin séu
komin heim.“
Somjai segir að jólasveinninn eins og við þekkjum
hann sé farinn að skjóta upp kollinum i Tailandi og að
taílensk böm séu farin að tengja kallinn í rauðu fótun-
um viö jólin. „Þau vita kannski ekki jafnmikið um hann
og börn á Vesturlöndum en það er að breytast." -Kip