Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.2002, Page 38
38
He/() a rbla c) 33 "V
LAUGARDAGUR 21. DASEMBER 2002
Metnaður er
harðasti
húsbóndinn
Hver er galdurinn á bak við ævintgraleqa
velgengni manna ársins ííslensku við-
skiptalífi? Hvað hvetur menn til ngrra af-
reka eftir hvern sigurinn á fætur öðrum?
Björgólfur Thor Björgólfsson segir hér frá
öllu þvísem hann kann að útskgra um
galdurinn á bak við ævintgrið.
Björgólfur Thor Björgólfsson er þrjátíu og fimm
ára. Árið 1996 - fyrir þrítugt - stofnaði hann Bravo
International ásamt föður sínum, Björgólfi Guð-
mundssyni, og Magnúsi Þorsteinssyni. Bravo var að-
aleigandi samnefndrar bjórverksmiðju í Rússlandi
sem þeir félagar höfðu forgöngu um að byggja upp og
efla.
Fyrr á þessu ári seldu þeir verksmiðjuna til Hein-
eken fyrir um 400 milljónir Bandaríkjadala. Það eru
um 35 milljarðar króna - miðað við óvenjulega lágt
gengi Bandaríkjadals um þessar mundir. Áður höfðu
þeir fjárfest í búlgörsku lyfjaverksmiðjunni Bafkan-
pharma og Pharmaco á Isfandi. Og þeir þrir mynda
saman eignarhafdsfélagið Samson sem á í viðræðum
við stjórnvöfd um að kaupa kjölfestuhlut í Lands-
banka ísfands.
Sígandi lukka best
Þeir Björgólfur eldri og Magnús eru með okkur í upphafi
spjalfsins. Það er létt yfir þeim þremenningum öffum þótt í
næg önnur hom sé að líta en að svara alftof stórum spurn-
ingum blaðamanns. Eins og til dæmis: Hver er fykiffinn að
þessari óvenjufega mikfu velgengni?
„Lykiffinn að henni er að minnsta kosti tíu ára þrotlaus
vinna,“ segir Magnús. „Þetta gerist ekki einn tveir og þrír
heldur byggist á þrautseigju og vinnu - og svo er náttúrfega
afftaf einhver heppni."
„Fólki finnst þetta hafa komið aift í einu,“ bætir Björgólf-
ur Guðmundsson við. „Það er vegna þess að menn unnu sína
heimavinnu fremur hljóðlátt í tíu ár og höfðu sig ekkert i
frammi fyrr en árangurinn var ljós.“
Björgólfur Thor segir að þeir þremenningar vinni eftir
langtímaáætlunum. „Við byijuðum að skoða bjórverksmiðj-
una 1997 og það var funm ára plan. Eins með það sem við
erum að gera í Pharmaco; þar eru að minnsta kosti fimm ár
í viðbót þangað til við sjáum ákveðinn vendipunkt. Við erum
minna í skynditækifærum, gefum okkur frekar langan tíma
og byggjum varlega upp - þótt reyndar hafi bruggverksmiðj-
an verið byggð á mettíma."
Annar lykill að galdrinum sé að þreifa fyrir sér á stöðum
og í geirum sem aðrir hafi ekki sýnt mikinn áhuga. „Það er
voða erfitt að elta alltaf hjörðina. Þá ertu alltaf að setja þig í
meiri samkeppni í staðinn fyrir að fara þangað sem minna er
um að vera, taka þér stöðu þar og byggja þig upp hægt og ró-
lega.“
Stundum virðast kaupsýslumenn - ekki síst þeir yngri -
lifa eftir reglunni um að hika sé sama og að tapa, en Magnús
beitir fyrir sig annarri alkunnri reglu til að lýsa mottói
þeirra þremenninga: „Sígandi lukka er best.“
Hérinn og skjaldbakan
Nú skyldi maður ætla að þeir sem treystu á sígandi lukku
misstu fyrir vikið af öllum bestu tækifærunum. Björgólfur
Guðmundsson segir að sú sé ekki raunin.
„Það er mikilvægt að hafa í huga að það koma ný tækifæri
á hverjum degi. Menn missa í sjálfu sér aldrei af neinu; það
birtast ný tækifæri jafhóðum ef menn eru ekki sífellt hrædd-
ir við að vera að missa af einhverju í hraðanum. Svo er það
líka einu sinni svo að fljóttekinn gróði vill stundum hverfa
fyrr.“
Og Björgóifur Thor nefnir intemet-æðið þessum visdómi
til stuðnings. „Við tókum eftir því þegar við vorum i miðju
fimm-ára planinu okkar í Rússlandi, þá kom upp hlutur sem
hét ’Dot Com’ í Bandaríkjunum - netið - sem tryllti allt. Og
við spurðum okkur oft: ’Hvað erum við eiginlega að gera
héma? Streðandi fyrir árangur eftir þijú ár þegar menn
græða milljónir á mánuði?’
En þá sannaðist hið fomkveðna um hérann og skjaldbök-
una. Það er skjaldbakan sem kemur á endanum i mark. Og
við drógum lærdóm af þessu: Við vorum óöraggir gagnvart
því sem okkur fannst við ekki geta haft nein haldbær tök á.
Við vorum miklu öruggari gagnvart drykkjarvörunum og því
sem við vorum að gera i Rússlandi. Við fylgdumst vel með og
vorum vel upplýstir um hvað var að gerast á markaðnum og
vissum að við vorum að gera rétta hluti.”
„Þeir sem fjárfestu mikið í ’Dot Com’ - keyptu kannski fyr-
ir fimm hundruð og græddu milljón - þeir tóku ailtaf sömu
sénsana á meðan það entist, vora ríkir um stund og svo var
ekkert eftir,” segir Björgólfur eldri og sá yngri bætir við:
„Þeir héidu áfram að taka ’double-or-nothing’ þangað til þeir
enduðu í ’nothing’.”
Bítlar og Þrestir
„Það sem við gerum er samþykkt einróma. Ég man ekki
eftir að það hafi nokkru sinni verið öðravísi,” segir Bjöigólf-
ur Thor um það, hvemig samstarfi þeirra þremenninga sé
háttað. „Ein af okkar duldu eignum er reynslan og traustið
sem við beram hver til annars. Það er gífurlegur fengur í
því.“
„Það er nú eiginlega þannig að ég bara frétti hvað þeir era
að gera,“ segir faðir hans og hlær við.
Blaðamaður bendir þeim félögum á, að jafnvel farsælasta
og gjöfulasta samstarf getur reynt á vinskapinn og jafnvel
með ósköpum; bendir á Bítlana máli sínu til stuðnings.
Hvemig skyldu þeir ætla aö forðast slík átök í framtíðinni?
„Ætli það sé ekki með þvi að vera ekki saman allan dag-
inn,“ segir Magnús - Björgólfur Guðmundsson bendir á að
menn séu mikið á ferðinni i útlöndum. „En Maggi er sá eini
okkar sem hefur verið í hljómsveit'" Magnús upplýsir að þar
sé um að ræða lúðrasveitina Þresti á Egilsstöðum.
Björgólfur Thor segir að vitanlega gæti farið fyrir þessum
góða hópi eins og Bítlunum - og bætir við: „En þeir gerðu nú
góða hluti hver í sínu lagi líka.“
Áhugi vs. ágóði
Blaðamanni leikur forvitni á að vita hvort ráði meira um
fjárfestingamar: ágóði af verkefninu eða áhugi þeirra á til-
teknu viðfangsefni.
„Það var ævinfega ágóðinn,” segir Björgólfur Thor. „Hins
vegar hefur það breyst til muna eftir söluna á Bravo og núna
vegur þetta jafnþungt myndi ég segja.“
Faðir hans játar því aö þetta birtist meðal annars í fjárfest-
ingum eins og í útgáfustarfsemi á íslandi. „Já, bókaútgáfa er
séráhugasvið hjá mér og menningin sem er í kringum hana.“
Lokaspuming - þessu tengd: Hver skyldi að þeirra mati
vera stærsta umbunin sem felst í því að stunda viðskipti?
„Fyrir mér er það að ná markinu,“ segir Magnús. „Maður
setur markmið og svo þarf að fmna leiðina að því. í því felst
skemmtunin.”
Björgólfur Guðmundsson notar einnig líkingu um mark -
en þó mark af öðra tagi. „Fyrir mér er það sams konar til-
finning og ánægja og þegar KR vinnur Akranes! Það er gleði
og stolt.“
Metnaður
Að svo búnu er Björgólfi Guðmundssyni og Magnúsi Þor-
steinssyni hleypt úr viðtali á hliðarlínunni og aftur inn á völl
viðskiptanna. Björgólfur Thor situr eftir einn.
- Hvers vegna fórstu út í viðskipti frekar en að verða bók-
menntafræðingur, kennari eða hvað annað sem væri?
„Þetta hefur alltaf legið fyrir mér. Ég fór snemma að
vinna, hvort sem það var sem sendill, við blaðburð eða ann-
að, og hef alltaf spjarað mig sjálfur. Svo fór ég í sjálfstæðan
atvinnurekstur á námsárunum: bóksölu, rekstur á skemmti-
stað og ýmislegt sem gat gefið vel af sér á skömmum tíma því
ég þurfti að framfleyta mér níu mánuði ársins erlendis. Ekki
dugðu lánin frá LÍN fyrir því. En þetta hefur alltaf legið fyr-
ir mér, það er bara þannig.”
- Heldurðu að þér fyndist hitt ekki nægilega skemmtilegt?
„Jú, jú. Ég hef velt því fyrir mér hvort maður ætti að söðla
um núna. En það er ekkert sem heillar mig það mikið að ég
stökkvi á það.“
- Margir hugsa eflaust með sér að ef þeir næðu sjálfir við-
líka árangri í viðskiptum myndu þeir kalla þetta gott og fara
að gera eitthvað allt annað - og jafnvel mest lítið. Hvað held-
ur þér gangandi?
„Málið er - og þetta á nú ekki að vera djúp speki en er
„Þegar ég sagði skólafélögum niínum frá Bandaríkj-
unum að ég væri kominn til Rússlands sögðu þeir:
’Hvílík óheppni! Hvað ertu að gera?’ Á meðan voru
þeir að græða á 'Dot Com’. Sama með Búlgaríu:
’Balkansvæðið! Það er allt í steik þar!'“
LAUGARDAGUR 21. DASEMBER 2002
// e I c) a rb la c) 33V
43
Björgólfur Guðmundsson, Magnús Þorsteinsson og Björgólfur Thor Björgólfsson
i
■ ; J
„Aðalástæðan fyrir því að við seldum Bravo til Heinckcn var, að okkur - sérstaklega okkur Magnús sem höfðum verið á miklum ferðalögum - langaði til að eyða meiri tíma með fjölskyldum
okkar. Það var aðalástæðan." — Björgólfur Thor
samt sönn - að metnaður er harðasti húsbóndinn. Hann keyr-
ir mann lengst og harðast. Ef maður er vanur að gera mikl-
ar kröfur til sjálfs sín er erfitt að ætla allt í einu að slá af
þeim. Þetta er orðin eðlisávísun. Það er ekki þannig að mað-
ur vakni og segi við sjálfan sig að maður verði að komast á
næsta pall fyrir ofan heldur tekur eitt við af öðra.“
Viðskiptasiðferði
- Það er talað um að á islandi sé komin ný kynslóð kaup-
sýslumanna sem sé harðsvíraðri en sú fyrri. Myndir þú telja
þig til hennar?
„Það er erfitt að staðsetja sig þannig. Þegar ég á viðskipti
get ég yfirleitt átt viðskipti við viðkomandi aftur. Það er eitt
af kennileitunum sem maður hefur i huga. Þú veist aldrei
hvenær þú þarft að eiga samskipti við' fólk aftur og eins gott
að loka engum dyrum.
Varðandi kynslóðaskiptin þá verða þau hér eins og annars
staðar. Margt af þessu unga fólki er menntað erlendis og hef-
ur því aðrar áherslur. Það getur líka verið að það hafi kom-
ist i álnir í gegnum frjálsari fjármagnsmarkað og verðbréfa-
markað og menn skapast af því mynstri sem þeir þekkja.
Auðvitað þarf hörku í viðskiptum en líka samskipti. Það
þarf alltaf að gæta að því þegar samið er að annar fari ekki
frá borðinu með fullar hendur flár en hinn ekki. Slíkir samn-
ingar halda sjaldan."
- Hvað segirðu um umræðu um að viðskiptasiðferði á ís-
landi sé ábótavant?
„Sú umræða á rétt á sér. Ég held að þetta sé ekkert eins-
dæmi hér en umræðan á rétt á sér. Það hefur verið lítið að-
hald í kringum verðbréfamarkaðinn hér síðustu tíu ár. En
menn hafa lært af því og ég held að bæði Fjármálaeftirlitið
og Verðbréfaþing séu að verða miklu öflugri stofnanir og
komi til með að veita meira aðhald."
- Hvað er helst að?
„Ég vil ekki benda á neitt tiltekið en dæmin era mörg og
margir blaðamenn era í því að finna þau. Ég legg áherslu á
að ég er að tala hér almennt og blanda mér ekki með neinum
hætti í tilteknar deilur.
Það er mikil umræða um viðskiptasiðferði í gangi í Banda-
ríkjunum. Era forstjórar að fá of mikið borgað? Era reikn-
ingsskil í lagi? Gefa menn of miklar væntingar og þurfa svo
í kjölfarið að breyta tölum? Þannig á umræðan sér stað víða.
Það er krepputími og þá fer fólk gjaman í innri skoðun."
Að hugsa stórt
- Telurðu að hægt sé að benda á eitthvað tiltekið sem skil-
ur á mifli þeirra sem ná langt og hinna sem sigla lygnari sjó?
„Þeir fyrmefndu hugsa stórt - og láta verkin tala. Mér
finnst stundum menn vera að taka út arðinn allt of snemma.
og þá á ég ekki bara við peningalegan arð heldur að þeir telji
sig vera konma í höfn áður en verkefninu er lokið. Það er
hættumerki sem menn eiga að reyna að varast.
Það er erfitt að benda á eitthvað eitt en til þess að ná langt
verða menn samkvæmt skilgreiningu að hugsa stórt.“
- Einn helsti merkisberi athafnafrelsis og markaðshagkerf-
is, nóbelsverðlaunahafinn Milton Friedman, og Rose, eigin-
kona hans, gáfu út æviminningar sinar í bókinni ’Tvær
heppnar manneskjur’. Hversu stór er þáttur heppninnar að
þínu mati?
„Hún spilar tvímælalaust inn í þetta. Það er heppni að við
lentum í Rússlandi á þessum tíma. Það er heppni að við kom-
um að einkavæðingunni í Búlgariu. Það er að ákveðnu marki
heppni að við seldum til Heineken á tíma þegar markaðurinn
var hár. En allt þetta sem ég tel hér upp væri hægt að líta á
sem óheppni. Þegar ég sagði skólafélögum minum frá Banda-
ríkjunum að ég væri kominn til Rússlands sögðu þeir: ’Hví-
lík óheppni! Hvað ertu að gera?’ Á meðan vora þeir að græða
á ’Dot Com’. Sama með Búlgaríu: ’Balkansvæðið! Það er allt
í steik þar!’
Þannig að þetta er líklega punkturinn: Maður á að rýna aö-
eins dýpra í málin. Spumingin er hvort glasið er hálftómt eða
hálffullt, það er ekki flóknara en það - og menn þurfa að
mynda sér skoðun á því snemma.“
Stærri Landsbanld?
- Að Landsbankanum: Þið leggið á það áherslu að tækifær-
in liggi víðar en á íslandi. Má skilja það svo að það stefni í
alþjóðlegan banka?
„Landsbankinn hefur keypt banka erlendis og hefur tekist
vel upp í því. Við teljum að i Evrópu séu núna tækifæri á fjár-
málamörkuðum fyrir smærri einingar sem gæti hentað að
siá saman og búa til eina sameinaða einingu. Menn þurfa
ekkert að leita mjög langt út fyrir landsteinana að því. Lands-
bankinn gæti lagt slíkum fyrirtækjum til trúverðugleika og
skipulag. Viö munum kannski leggja meiri áherslu á þetta en
á að reyna að ná meiri markaðshlutdeild hér sem næsti mað-
ur nær svo jafnharðan aftur.
Það er náttúrlega ákveðin kreppa í fjármálageiranum víða
í Evrópu í dag og á krepputímum eru kauptækifæri fyrir
stöndugan banka með gott orðspor."
Verðmæti og fómir
„Það sem hefur einkennt mitt líf síðustu árin era stanslaus
ferðalög. Varðandi það sem við höfúm sagt um mikla vinnu,
það gengur ekki út á að neita því að heppni eigi líka hlut að
máli. En ég held að menn átti sig ekki alveg á hvað menn
fórna miklum tíma frá fjölskyldu.
Ég býst við að mörgum finnist þessi umsvif okkar sniðug
en við höfum ekki getað farið heim til okkar í mat á hverju
kvöldi, höfum misst af öllum Qölskylduboðum og þess háttar,
þannig að það fylgir þessu gífurlegur fómarkostnaður hvað
þetta varðar. Maður vanrækir fjölskyldu og vini sem era
ákaflega mikil verðmæti. Það era eiginlega þau verðmæti
sem þú þarft að fóma til að skapa önnur verðmæti.
Menn sem eru að huga að því að fara í útrás og umsvif
skyldu alls ekki vanmeta hvað það felur í sér að vera lengi í
burtu frá fjölskyldunni."
- Stendur til að breyta þvi?
„Aðalástæðan fyrir því að við seldum Bravo til Heineken
var að okkur - sérstaklega okkur Magnús, sem höfðum verið
á miklum ferðalögum - langaði til að veija meiri tíma með
fjölskyldum okkar. Það var aðalástæðan. Við sögðum: ’Látum
slag standa, segjum þetta gott.’
Svo höfum við reynt að njóta þess, en það er erfitt að
kenna gömlum hundi að sitja og við fórum að hlaupa á eftir
þessum banka! En maður hefur séð miklu meira af fólki en
áður og náð að rækta sambönd sem gefur mjög mikið.“
- Ertu þá að festa rætur?
„Já, það er það sem ég hef verið að gera á þessu ári. Ég hef
verið meira á íslandi með fjölskyldunni. Ég fór í tvö frí á ár-
inu þannig að þetta er þróun í rétta átt. En við þurftum að
fylgja sölunni á Bravo eftir langt fram eftir sumri. Það er eig-
inlega fyrst í haust sem maður gat um frjálst höfuð strokið.”
- Hvar heldurðu að þú setjist að?
,Ætli það veröi ekki á Englandi. Ég efast um að það verði
hér.“
„Mér finnst stundum menn vera að taka útarð-
inn allt of snemma, og þá á ég ekki bara við pen-
ingalegan arð heldur að þeir telji sig vera komna
íhöfn áður en verkefninu er lokið.“
Afslöppun og ónæði
- Áttu þér fyrirmynd í viðskiptum?
„Enga sérstaka, held ég. Almennt kann ég vel að meta
menn sem geta verið ánægðir með það sem þeir gera.
í viðskiptalífinu finnst mér til dæmis George Soros hafa
gert frábæra hlutt. Ekki bara vegna þess hve hann hefur
grætt mikið heldur er hann líka öflugur í stuðningi við góð
málefni og hefur byggt mjög mikið og athyglisvert skipulag
utan um þann stuðning. Hann er með tvær hliðar: Ekki bara
að afla peninganna heldur líka að skila þeim í réttar áttir."
- Þú upplifðir það átján ára gamall að Björgólfur faðir þinn
var handtekinn í Hafskipsmálinu og hið mikla fjölmiðlafár í
kringum það. Geturðu lýst þeirri upplifun?
„Ég vil ekki fara mikið út í það nema með því að segja að
þetta hefur auðvitað gífurleg áhrif á þann sem í því lendir á
þessum mótunarárum. Það er flókið mál að ræða í svona
stuttu viðtali. Það er athyglisvert að til skamms tíma hafði
fólk tilhneigingu til að gleyma gölmörgum öðrum umsvifum
hans frá því að þetta var; það var alltaf talað um ’Hafskips-
forstjórann fyrrverandi’. En það hefur breyst.“
- Hvað með framkomu fólks í þinn garð: hefur hún breyst
með auknum umsvifum?
„Nei, ekkert óskaplega. Ég er þó að mestu hættur að fara
á skemmtistaði á íslandi. Þó svo ég hafi gaman af því að
skemmta mér er áreiti ókunnra það mikið hér á landi að ég
kýs að forðast það.“
- Verður erfiðara að treysta fólki þegar þú átt svona mik-
ið undir þér?
„Já, það verður erfiðara - og návígið verður meira. Þaö er
víðar tekið eftir manni. Ég sakna þess svolítið hve það var
þægilegt fyrir fjórum árum eða svo, þegar við vorum að gera
góða hluti erlendis en fáir vissu af þvi hér heima. Það vora
mikil verðmæti að geta komið hingað, látið fara lítið fyrir sér
og slappað af. Núna er áreitið mikið; það er einn af göllum
þess að búa í litlu landi, en það hefur líka marga kosti sem
vega það upp.“ -ÓTG