Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2003, Blaðsíða 8

8
Yfirheyrsla
ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2003
DV
Botna ekkert í að eng-
im skufi nmia auoun
Guömundur G. Þórarinsson, formaöur Nýs afls, segir aö
fæstir íslenskra milljaröamæringa hafi auögast að verðleik-
um og leggur áherslu á mikilvægi þess aö setja skýrari
reglur um fjármagnsmarkaöinn og færa þjóöinni aftur fiski-
miöin. Hann gagnrýnir sjávarútvegsstefnu Frjálslynda
flokksins harðlega en segir stefnu Nýs afls og Samfylking-
arinnar runna undan sömu rifjum. Hann hefur reiknað
skattatillögur flokksins út í huganum og treystir síöur fjár-
málaráðuneytinu.
“Á örfáum misserum
hafa orðið hér til margir
tugir milljarðamæringa
og langfœstir þessara
manna hafa orðið ríkir
vegna þess að þeir hafi
aukið landsframleiðsluna
eða fyrír eigin dugnað ..."
Nýtt afl er skipað mönnum
sem hafa verið virkir í ýmsum
stjórnmálaflokkum árum sam-
an. Hvað er nýtt við þetta?
„Ef menn skoða kosningabarátt-
una sjá menn að við erum að reka
allt aðra kosningabaráttu en hin-
ir. Við höldum því fram að kosn-
ingabarátta hinna snúist um
aukaatriði; þeir hafi ekki fest
hendur á aðalatriðunum. Það sem
er nýtt í þessu er líka það, að nú
taka höndum saman menn úr
ýmsum stéttum og mörgum stjóm-
málaflokkum og leggja til hliðar
ágreiningsmál til þess að reyna að
brjótast inn í umræðuna með þaö
sem þessi hópur telur aö séu aðal-
atriöi."
Hvert er markmið ykkar
varðandi fylgi?
„Ég geri mér vonir um að við
getum náð upp undir 3% í þessum
kosningum. Við munum berjast
þessa siðustu viku fram á loka-
stund og reyna að gera grein fyrir
okkar málum. Svo verður bara
auðna að ráða.“
Eitt sem tengist kannski
möguleikum ykkar á að ná til
fólks er sú staðreynd að í kjör-
dæmunum utan Reykjavíkur
eru 42% frambjóðenda ykkar
með lögheimili utan þess kjör-
dæmis sem þeir bjóða sig fram
í. Er þetta ekki óþægileg staða?
„Þetta er mjög athyglisverður
punktur. Þetta skýrist í meginat-
riðum af tvennu. Annars vegar
því að við erum náttúrlega að
bjóða fram á síðustu stundu. Hins
vegar því að við erum aö leggja
áherslu á að landið verði eitt kjör-
dæmi og erum í rauninni að segja:
Allt þetta kjördæmapot á ekki rétt
á sér.
Ég nefni til dæmis þessi göng
fyrir norðan sem munu kosta
kannski 8.000 milljónir, fyrir sára-
litla umferð. Við vitum öll að við
erum að missa um 30 manns á ári
í dauöaslysum á hringveginum og
þessum aðalvegum. Við vitum
talsvert um hvar þessar hættur
eru en það er ekkert gert í því
vegna þess að það eru að sögn eng-
ir peningar. En þaö kostar miklu
minna aö gera við þetta heldur en
að gera þessi göng. Við segjum:
„Ég sé mikið eftir Ellerti.
Ég vona bara að hann
komi til með að hafa
veruleg áhrif í Samfylk-
ingunni. Hann stendur
mjög mikið fyrír okkar
sjónarmið og það sem við
erum að tala um,
enda var hann
okkar samherji. “
ALÞINGISKOSNINGAR
2 0 0 3
Þetta er rangt, þetta eru pólitísk
hrossakaup."
Þið gagnrýnið eignatilfærslu
sem hafi orðið í samfélaginu. Af
stefnuskránni að dæma að-
hyllist þið frjálst markaðshag-
kerfi. Hvernig fer það saman
við að sjá ofsjónum yfir því
hvert fjármagnið leitar í frjálsu
hagkerfi?
„Markaðskerfi á náttúrlega að
byggjast á eðlilegum samkeppnis-
reglum og eðlilegri löggjöf; ekki á
happdrættisþjóðfélagi. Á örfáum
misserum hafa orðið hér til marg-
ir tugir milljarðamæringa og lang-
fæstir þessara manna hafa orðið
ríkir vegna þess að þeir hafi auk-
ið landsframleiðsluna eða fyrir
eigin dugnað heldur ýmist vegna
þess að löggjafinn og ríkisstjórnin
hafa gefið þeim fiskimiðin við
landiö, sem þó stendur í lögum að
þjóðin eigi, eða að þeir hafa náð
að spila á fjármagnsmarkaðinn
sem við erum með ófullkomna lög-
gjöf yfir; menn hafa getað náð
undir sig gríðarlegum fjármunum,
áhrifum og völdum, stundum með
því að höndla og sýsla með sjóði
sem enginn á.“
Ertu að tala um lífeyrissjóði?
„Lífeyrissjóði, tjónasjóði trygg-
ingafélaga...“
Að menn hafi hagnast per-
sónulega á því að misnota þá?
„Ja, taktu bara sjálfseignar-
stofnanir eins og sparisjóði og
annað slíkt; þessum fjármunum er
oft beitt til þess að kaupa hluta-
bréf. Lífeyrissjóðirnir eiga orðiö
stærstu fyrirtæki landsins og
þetta skapar allt gríðarleg völd.
Við sjáum síðan hvernig bankarn-
ir eru jafnvel farnir að ákveða
hverjir eiga tryggingafélög. Allt er
þetta matadorspil fram og aftur
undir löggjöf sem er ófullkomin og
ómótuð. Það veldur því að menn
fara í kringum lögin. Ég er ekkert
aö ásaka þessa menn, hvorki
kvótagróðapungana né hina; þeir
hafa bara spilað eftir reglum sem
ríkisstjórnin og löggjafinn hefur
fengið þeim í hendur. Ég ásaka
stjórnmálamennina: Þeir hafa
ekki gætt hagsmuna almennings.
Þegar rúllettan fór af stað
brugðust stjórnvöld algerlega og
gripu ekki inn í. Það sem gerist er
náttúrlega að menn eru að selja
kvótann. Það er ekki bara þessi
Akureyringur í Samherja sem sel-
ur og fær 3.000 milljónir; einn sel-
ur smákvóta fyrir 600 milljónir,
fer til Svíþjóöar; annar er meö 500
milljónir og fer til Suður-Afríku;
þriðji fer til Flórída."
En núna hafa aðrir menn
keypt þennan kvóta af þessum
mönnum fyrir þessar háu fjár-
hæðir. Hvers eiga þeir að
gjalda?
„Já, hvers eiga þeir að gjalda?
Það er alveg rétt: Það er búið að
koma okkur í alveg svakalegan
vanda. En það verður að leysa
hann vegna þess að ella erum við
búin að búa hér til kerfi sem verð-
ur ólifandi við fyrir bömin okkar;
kerfi sem ber keim lénsfyrirkomu-
lagsins í Evrópu á miðöldum, þeg-
ar lénsherrann átti skógarlend-
urnar, akurlendurnar, veiðilend-
umar, og hinir voru allir leigulið-
ar hjá þeim. Það er ekkert í lögum
sem bannar aö flytja þessi fyrir-
tæki. Hvaö kemur í veg fyrir aö
Grandi flytji Harald Böðvarsson
til Reykjavíkur? Hvað verður þá
um fólkið á Akranesi?"
Nú hafa aflaheimildirnar
flust út á landsbyggðina. Eru
ekki 92% þeirra úti á landi?
„Ja, svo segir forsætisráöherr-
ann.“
Er það ekki rétt?
„Ég er ekki viss um það. Hvað
kemur í veg fyrir að Eimskip flytji
Útgerðarfélag Akureyrar til
Reykjavíkur? Það eru engin lög
sem koma í veg fyrir það. Fólkið
ræður engu.“
Hvað verður um starfsfólk
ÚA þegar þið haflð fært þjóð-
inni - sem býr að stærstum
hluta til á Suðvesturhominu -
kvótann sem fyrirtækið hefur í
dag? Væri ekki einmitt gmnd-
vellinum kippt undan lands-
byggðinni með því að færa okk-
ur á höfuðborgarsvæðinu rétt-
indin sem hún hefur núna?
„Nei, vegna þess að við opnum
öllum jafna möguleika. Það er al-
veg rétt sem þú ýjar að, að þarna
er vandi á ferðum. En alveg eins
og þú fymir húsið þitt á 40-50
árum, eins og þú fyrnir bOinn
þinn á 10-15 árum, er eðlilegt að
menn fyrni þessa eign jafnvel þó
að þeir hafl keypt hana.
Við aðhyllumst fyrningarleið
hjá Nýju afli en munurinn er sá
að við höfum ekki tiltekið á hvaða
árafjölda á að fyma. Af hverju?
Vegna þess að það er ekki hægt;
þaö eru sveiflur í efnahagslífl, það
eru sveiflur í aflabrögðum, það
eru sveiflur I fiskverði. Þess vegna
segjum við: Við eigum að taka
núna þessa aukningu, 30 þúsund
tonn af þorski, og setja þau á
markað. Síðan eigum viö að fyma
kannski 5 eöa 10% af aflaheimild-
unum fyrsta árið. Síðan eigum við
að stoppa, sjá hvað gerist og láta
stöðuna jafna sig aftur. Við eigum
ekki að taka heljarstökk aftur á
bak í myrkri heldur þróa þetta
hægt og bítandi í átt aö því sem
stjómarskráin segir.“
Fymingin felur í raun í sér
gjaldtöku af sjávarútveginum.
Mynduð þið samhliða þessu af-
nema veiðigjaldið sem sam-
þykkt hefur verið að leggja á?
„Ég tel alveg sjálfsagt að gera
það enda tel ég að þetta veiðigjald
hafi ekkert með þetta mál að gera;
það er bara hátekjuskattur á út-
gerðina. Við erum aö tala um jafn-
ræði til atvinnurekstrar. Við
erum að tala um framtíö fólksins í
landinu; að það lendi ekki inni i
lénskerfi þar sem hægt er að flytja f
þessi fyrirtæki á milli landshluta
eins og mönnum dettur í hug.“
Sérðu sáttaflöt í þeirri tillögu
forsætisráðherra að skerpa á
ákvæðum laga um forkaupsrétt
sveitarfélaga að aflaheimild-
um?
„Ég held aö hún byggi að veru-
legu leyti á misskilningi. Þessi for-
kaupsréttur þyrfti helst að vera
virkur hjá sveitarfélögum sem eru f
búin að missa alla útgerð; sem eru
búin að missa fólkið af því að það
missti réttinn til að veiða; sem eru
svo veik að þau standa ekki al-
mennilega undir sjálfum sér leng-
ur. Þau geta ekki nýtt þennan for-
kaupsrétt.“
Er ekki ljóst að til þess að
færa þjóðinni auölindina í
hendur þarf að taka af þeim
mönnum og fyrirtækjum sem I
ráða yfir aflaheimildum í dag?
„Það þarf að afskrifa þá eign á
ákveðnum árafjölda eins og gert
er með allar eignir.
Stjórnarflokkarnir eru núna
farnir að tala um aö takmarka
eitthvað framsalsréttinn og annað
slikt, en þá eru menn bara að festa
þetta allt inn í lénskerfi. Það er
undarlegt að þeir sem byggja alla
sína hugmyndafræði á kapítal-
isma og frjálsum markaði hafa
bara alls ekki trú á því þegar til
kemur.“
Þið byggið líka á frjálsu
markaðshagkerfi en viljið samt
gera fiskimiðin að ríkiseign og
þjóðnýta þau, ekki satt?
„Nei, við köllum þetta í raun-
inni alls ekki „ríkiseign". Þetta er
kallað „þjóðareign". Og það sem
um er að ræða með því er að veita
öllum jafhan rétt.“