Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2003, Blaðsíða 8

8
MIDVIKUDAGUR 7. MAÍ 2003
DV
Fréttir
Samtvinnuð framleiðslusaga kjúklinga:
Hörð barátta í framleiðslu og ræktun fiöurfénaðar
Offjárfesting og offramleiðsla hafa leitt til verðfalls á kjúklingaafuröum sem leikið hefur framleiðslufyrirtækin grátt.
Fréttaljós
Vandi kjötframleiðenda hér á
landi hefur verið mikill vegna of-
fjárfestingar, offramleiðslu og
lágs verðs á nánast öllum kjöt-
vörum. Er nú barist upp á líf og
dauða i greininni.
íslandsfugl á Dalvík varð
gjaldþrota í mars og kjúklinga-
búið Móar á Kjalarnesi fékk
greiðslustöðvun 27. desember
sem stendur enn. Er nú verið að
reyna að semja við lánardrottna
um nauðasamninga og verða
greidd atkvæði um það mál 2.
júní og hefur verið nokkur bjart-
sýni á að það gengi eftir.
Hnökrar virðast þó á því vegna
átaka milli Búnaðarbankans og
Mjólkurfélags Reykjavíkur en
eigendur Móa eiga þar stóran
hluta stofntjár.
Móar, sem eru í eigu Brautar-
holtsfeðga, vilja að Mjólkurfélag-
ið felli niður 70% af 100 milljóna
króna skuld. Átökin eru þó mest
vegna kaupa Mjólkurfélagsins á
Fóðurblöndunni hf. sem gengu
ekki upp árið 2001 vegna afskipta
Samkeppnisstofnunar. Búnaðar-
bankinn tók þá yfir Fóðurblönd-
una að nýju og seldi hana síðan
með afföllum fyrr á þessu ári.
Búnaðarbankinn hefur farið
fram á að Mjólkurfélagið standi
við að taka á sig skaðsemiábyrgð
vegna þeirra viðskipta og mun
þar vera um að ræða hundraða
milljóna króna kröfu. Virðist því
sem nauðasamningar Móa velti
mjög á afstöðu Búnaðarbankans
sem var mjög nátengdur rekstri
Reykjagarðs.
Fjórir stórir
Kjúklingaframleiðsla hér á
landi hefur að stærstum hluta
verið í höndum örfárra aðila
seinni árin og sterk eignatengsl
eru einnig á milli sumra fyrir-
tækjanna.
Reykjagarður var í fyrra tal-
inn stærsti kjúklingaframleið-
andi landsins, með um 1.600
tonna framleiðslu á ári. Móar í
Mosfellsbæ eru næststærsti
framleiðandinn, með um 1.200
tonna framleiðslu, en þar á eftir
komu íslandsfugl á Dalvík (sem
nú er gjaldþrota) og ísfugl í Mos-
fellsbæ, með um 600 tonna fram-
leiðslu hvort bú. Til viðbótar eru
allmargir aöilar í kjúklingarækt
með tiltölulega litla framleiðslu.
Móar og Landsafl standa síðan
einnig að baki mikilli eggjafram-
leiðslu Nesbúsins og einnig
svínaframleiðslu Síldar og fisks
og Brautarholts.
Reykjagarður og ísfugl
Reykjagarður sem mjög hefur
verið í fréttum er tengdur ísfugli
ehf. sem rekur sláturhús, kjöt-
vinnslu og dreifingarstöð fyrir
byggingu í Borgarnesi og tók
nýtt sláturhús Móa í Mosfellsbæ
þá að sér að slátra fyrir Reykja-
garð.
í apríl 2001 seldi Bjarni Ásgeir
Jónsson Reykjagarð til Fóður-
blöndunnar eftir að Reykjagarð-
ur hafði lent í miklum áfóllum
1999 og 2000. Fóðurblandan var
þá komin í eigu Kaupþings, eða
GIR Capital Investment og GB-
fóðurs sem keyptu fyrirtækið
árið 2000.
Fóðurblandan hf. var í eigu
stofnenda til ársins 1984 er Holta-
búið ehf. keypti meirihluta í fé-
laginu. Árið 1997 var Fóður-
blöndunni breytt í almennings-
hlutafélag og var skráð á Verð-
bréfaþingi íslands í framhaldi af
því. Árið 2000 var fyrirtækið
skráð af Verðbréfaþinginu er
það var keypt af Eignarhaldsfé-
lagi GB fóður ehf. og GIR Capital
Investment, eins og áður segir.
Bankinn kaupir og selur
Árið 2001 keypti Búnaðarbank-
inn Fóðurblönduna og fylgdi
Reykjagarður þá með í kaupun-
um. Hugmyndin var að sameina
Fóðurblönduna Mjólkurfélagi
Reykjavíkur. Samið var við
Mjólkurfélagið og Lýsi hf. um
kaupin á Fóðurblöndunni í júlí
2001. Sameiningin var hins vegar
ekki heimiluð af Samkeppnis-
stofnun og gengu kaupin til
baka.
í vangaveltum í ársbyrjun í
fyrra um uppbyggingu á slátur-
húsi Sameflis á Hellu var ákveð-
ið að Búnaðarbankinn kæmi að
málinu með 200 milljónir til upp-
byggingar á staðnum. Jafnframt
var ákveðið að Samefli rynni inn
1 Reykjagarð. í mars 2002 var síð-
an tekin ákvörðun um að byggja
á ný upp veglegt kjúklingaslátur-
hús á Hellu fyrir Reykjagarð.
Eignarhaldsfélag í eigu Braut-
arholtsfeðga, sem eiga Móa, og
fleiri tengdir aðilar reyndu vorið
2002 fyrir milligöngu MP verð-
bréfa að kaupa Reykjagarð af
Búnaðarbankanum. Þeim við-
ræðum var hins vegar slitið. í
framhaldinu seldi Búnaðarbank-
inn Sláturfélagi Suðurlands
Reykjagarð í júlí á síðasta ári.
BúnaðarbankinnÝvar þá enn
eigandi alls hlutafjár í Fóður-
blöndunni. Það fyrirtæki var síð-
an selt í janúar 2003 til Hydrol
ehf., sem einnig er eigandi Lýsis
hf.
íslandsfugl
Það nýjasta í þessari
kjúklingaframleiðslusögu er að
nú sé reynt að endurreisa ís-
landsfugl á Dalvík sem varð
gjaldþrota í mars í kjölfar
greiðslustöðvunar.
Mlklar sviptingar
Kjúklinmgamarkaðurinn hefur verið nánast í uppnámi um margra mánaöa skeið enda langvarandi verðstríð á
markaðnum sem leikiö hefur framleiöendur illa. Kjötiö hefur hins vegar aldrei verið vinsælla enda herramannsmatur á
undarlega iágu verði.
afurðir alifugla í Mosfellsbæ. Er
það í gegnum eignarhald Slátur-
félags Suðurlands sem keypti
Reykjagarð í fyrra. Núverandi
hluthafar ísfugls eru Markís ehf.,
sem á 70%, og Sláturfélag Suður-
lands sem á 30% hlut. Aðilar að
Markís ehf. eru: Ásgeir Indriða-
son, Hvammur ehf., Logi Jóns-
son, Rafn Haraldsson og Reykja-
búið ehf.
Vörumerkið ísfugl er ekki nýtt
og hefur verið notað þótt rekstr-
araðilarnir á sláturhúsinu hafi
verið þrír í gegnum tíðina. Fyrst
var það Hreiður frá 1979-1987 en
þá tóku Markaðskjúklingar ehf.
við. Það félag breytti svo um
nafn 1999 og heitir nú ísfugl ehf.
Tengdir samkeppnisaðilar
Þótt Reykjagarður og Móar séu
reknir í mjög harðri samkeppni
eru samt einnig sterk eigna-
tengsl þar á milli í gegnum Slát-
urfélag Suðurlands. Eigendur
Móa voru í fyrra orðnir stærstu
stofnsjóðseigendumir í Sláturfé-
laginu, með 30% hlut af B-hluta-
bréfum í félaginu. Jafnframt eru
þeir stærstu stofnfjáreigendur í
Mjólkurfélagi Reykjavíkur sem
landsins í Mosfellsbæ sem Móar
reka.
Byrjað var að reisa kjúklinga-
sláturhús fyrir Móa í Mosfellsbæ
í ágúst 2000 og var það tekið í
notkun í júlí 2001. Var afkasta-
getan sögð 2.500 kjúklingar á
klukkustund. Eigandi slátur-
hússins er þó ekki Móar, heldur
Landsafl, fjárfestingar- og fast-
eignafélag í eigu íslenskra aðal-
verktaka, Landsbankans og Al-
þýðubankans Eignarhaldsfélags
hf. Sláturhúsið kostaði 550 milij-
ónir króna í byggingu og búnað-
ur um 150 milljónir króna. Talið
er að heildarkostnaður við húsið
hafi þó vart verið undir einum
milljarði króna.
Reykjagarður
og Foðurblandan
í ársbyrjun 2000 var gengið frá
samningum um kaup Reykja-
garðs á húsi Mjólkursamlags
Borgflrðinga í Borgamesi og var
þá meiningin að flytja kjúklinga-
slátrun fyrirtækisins frá Hellu.
Bændur í Árnessýslu keyptu þá
sláturhús Reykjagarðs á Hellu og
stofnuðu fyrirtækið Samefli.
Hætt var við áformin um upp-
Hörður
Kristjánsson
blaöamaður
verslar með unnar fóðurvörur og
unnið hráefni til fóðurgerðar.
Lykilaðili
Búnaðarbankinn hefur lengi
verið ríkjandi í peningaviðskipt-
um við kjúklinga- og eggjafram-
leiðslu íslendinga. Var það m.a. í
gegnum eignarhald á Reykja-
garði, sem er stærsti framleið-
andi kjúklinga á landinu, og sem
aðalviðskiptabanki næststærsta
framleiðandans, Móa, sem rekur
einnig nýlegt sláturhús í Mos-
fellsbæ.
Snemma á síðasta ári ákvað
Búnaðarbankinn að hefja upp-
byggingu að nýju á kjúklinga-
sláturhúsi á Hellu með það að
markmiði að Reykjagarður hætti
viðskiptum við dýrasta og
stærsta kjúklingasláturhús
Barist upp á líl on dauða