Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.2003, Blaðsíða 17

17
FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003
33 V______________________________________________________________________________________________________________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Af fingrum fram
Þorbjörg Þórðardóttir sýnir nú í and-
dyri Hallgrímskirkju. Þar hefur verkum
hennar verið komið fyrir af mikilli
smekkvisi í óhefðbundnu sýningarrými
með dyr á öllum veggjum.
Þorbjörg er í verkum sínum trú upp-
rirna sínum sem menntaður textíllista-
maður. Eftir fjögurra ára nám í Mynd-
lista- og handíðaskólanum stundaði hún
framhaldsnám í Konstfackskolan í
Stockhólmi í byrjun áttunda áratugar-
ins. Hún hefur því unnið að list sinni í
hartnær þrjá áratugi. Hún tók virkan
þátt í að kynna nýja tækni við framsetn-
ingu á textíl, bæði með því að hanna og
þrykkja á efni, en sú grein átti upphaf
sitt hér á landi á síðari hluta áttunda
áratugarins. Hún var ein af brautryðj-
endum í hópi myndlistarmanna sem
settu á stofn og starfræktu gallerí sem
rekin voru af listamönnunum sjálfum.
Þorbjörg var auk þess kennari í textíl-
deild Myndlista- og handíðaskólans um
margra ára skeið. Síðastliðin 20 ár hefur
Þorbjörg lagt aðaláherslu á listvefnað og
er skemmst að minnast stórrar sýningar
í Norræna húsinu 1992. Henni hefur verið boð-
in þátttaka á sýningum víða um heim þar sem
verk hennar hafa hlotið verðskuldaða athygli.
Þemað er íslensk náttúra
Nú á tímum leggja einungis örfáir listamenn
stund á listvefnað. Greinin er ekki lengur
kennd hér á landi á háskólastigi (frekar en
margar aðrar tæknilegar listgreinar) og það er
ekki á færi nema þrautþjálfaðra vefara að vefa
Þorbjörg Þórðardóttir: Vorblámi
Allir litatónar þéttir og sannfærandi.
Listhönnun
fram boðskap sinn, hvort sem fjallað er um
form, lit, áferð, frásögn eða allt þetta. Listvefn-
aður er í eðli sínu afar seinunnin listgrein þar
sem færni og þjálfun í erfiðri tækni skiptir
sköpum. Auk þess þarf bæði þolinmæði og
sjálfsaga. Verklag Þorbjargar útheimtir að
hvert myndverk sé skipulagt nákvæmlega áður
en hafist er handa við sjálfan vefnaðinn.
Þema sýningarinnar er íslensk náttúra og
tekist er á við að túlka hana með því að nota
náttúruefni eins og sísal, úfinn flóka sem hér
er þvingaður ýmist í sléttan eða hrokkinn
þráð, hör sem nú er farið að rækta hér á landi
og útheimtir langt meðhöndlunarferli frá hrá-
efni til þráðar og hrosshár sem spunnið er á
nýstárlegan og persónulegan hátt. Síðast en
ekki síst er íslensk ull þátttakandi í verkunum.
Þegar gengið er inn á sýninguna kemur
manni í hug frásögn Snorra Sturlusonar af ferö
Sigurðar Jórsalafara til Miklagarðs þar sem
glæsileg silkiofin seglin á skipum hans áttu
stóran þátt í þeirri virðingu sem honum og
áhöfn hans var hvarvetna sýnd. Litrík frásögn
Snorra af því hvemig seglin mynduðu vegg í
hafnarmynninu þegar skipin sigldu að landi er
minnisstæð. Verk Þorbjargar í Hallgríms-
kirkju minna á segl, þó að þau beri öll nöfn
sem skírskota til náttúra landsins.
Þorbjörg takmarkar meginlitaval við frum-
litina þrjá. Henni tekst með ágætum að draga
fram fín litbrigði í vinnu sinni með litun á
bandinu úr efnunum fjórum sem eru uppistað-
an í verkum hennar. Sérstaklega hefur tekist
vel til með gula litinn, þar sem nást fram hin-
ir mýkstu tónar, ofiiir saman við skarpa há-
væra liti á mjög sannfærandi hátt þrátt fyrir
ólík hráefni sem taka við litabaðinu hvert á
sinn hátt. Dæmi um þetta er verkið „Jafndæg-
ur“ (nr. 4). Þar vinnur karrígulur ullarþráður
fallega með fölgulum sísalþræöi og snarpir
hrosshársþræðir og sísal standa út úr fletinum
og gefa verkinu þrívídd. Þarna beitir listamað-
urinn sérstakri mjög seinunninni veftækni þar
sem ívafsþræðinum er vafið utan um uppi-
stöðuþráðinn. Þetta eykur á þrívíddina og gef-
ur verkinu þéttleika. Verkið er einfalt í formi,
litur og áferð fá að njóta sín til fulls.
Sömu aðferð er beitt í „Vorbláma" (nr. 8) en
þar er seglið blátt og litir hafsins speglast í því
í skalanum hvítur, grænblár, fjólublár, svart-
ur, heiðblár. Allir litatónar eru þéttir og sann-
færandi. Formið er langsum, breikkar upp og
myndar té-form inni í fletinum sem afmarkast
af mismunandi áferðarvinnu.
„Mót rísandi sól“ (nr. 3) er stærsta verk sýn-
ingarinnar. Þaö mundi sóma sér betur á mun
stærri vegg og er hálfaðþrengt í þessu rými.
Þetta er átakamikið verk þar sem ótal ljós lit-
brigði annars flatarins kallast á við dökkt
form. Rauð lína afmarkar þau. í ljósa kaflanum
má vel sjá hvernig góbelinvefnaðurinn myndar
finleg ölduform á móti öðru formi sem skartar
þéttofnu sísal þar sem villt hárin hafa fengið að
mynda þéttan flöt sem leysist upp eftir því sem
lengra er haldið niður eftir fletinum. Vel
heppnuð perlumóðurskeljaáferð á móti dökk-
um fleti.
„Samruni" (nr. 2) er sterkt verk þar sem
svartur, rauður og blár stíga villtan dans í lif-
andi áferð flatarins sem haldið er í skefjum
með tveimur rauðum línum. Þetta er það verk
á sýningunni sem situr best í rýminu, bæði
hvað stærð og form varðar. Látlaus einskeftu-
aðferðin hæfir vel og það næst að draga fram
sérlega blæbrigðaríka litfleti þar sem áferðin
leikur stórt hlutverk eins og í öllum verkum
Þorbjargar.
Sterkustu verk sýningarinnar eru þar sem
flöturinn fær að flæða óskiptur og fylla formið,
einimgis litur og áferð tala. Dæmi um þetta eru
verk númer 2 og 4. Skeljaformuðu verkin vinna
skemmtilega með tvívíðu formunum á sýning-
unni og afmarkað litaval eykur enn á góð heild-
aráhrif. Frábær verktækni, góð litameðferð og
áferðarvinna er styrkur þessarar sýningar.
Það er ekki á hverjum degi sem landsmönn-
um gefst kostur á að virða fyrir sér fjögurra
ára vinnuferli ágæts listamanns. Ég vil því
hvetja fólk til að heimsækja kirkju sálma-
skáldsins og upplifa myndir Þorbjargar Þórðar-
dóttur.
Ásrún Kristjánsdóttir
Hallgrímskirkja er opin kl. 9-17 alla daga. Sýningu Þor-
bjargar Þóröardóttur lýkur 26. maí.
Yrkisefnið er harmur stríðsins
- Sinfóníuhljómsveit íslands leikur Sálumessu stríös eftir Britten annaö kvöld
Vladimir Ashkenazy var haröoröur í garö ís-
lenskra ráöamanna á áróöursfundi jarðýtunefhdar
Sinfóníuhljómsveitar íslands fyrir nýju tónlistar-
húsi á mánudaginn. Finnst honum biöin orðin löng
eftir betra húsnæöi og merkilegt langlundargeö ís-
lenskra tónlistarmanna. Hann lœtur þó ekki ógleöi
yflr Háskóiabíói aftra sér frá því að stjórna hljóm-
sveitinni, sem betur fer, enda heiöursstjórnandi
hennar. Annað kvöld, 9. maí, sama dag og síðari
heimsstyrjöldinni lauk áriö 1945, stýrir hann hinu
mikla verki Benjamins Britten, Sálumessu stríös eöa
War Requiem.
Það á óhugnanlega vel við að Sinfóníuhljóm-
sveitin skuli einmitt nú flytja verk sem samiö er í
skugga tveggja heimsstyijalda. Tónskáldið upplifði
átök seinni heimsstyrjaldarinnar en höfúndur ljóð-
anna, sem sálumessan er að hluta samin við, féll í
þeirri fyrri.
Britten samdi War Requiem árið 1962 að beiðni
kirkjuyfirvalda í Coventry fyrir vígslu nýrrar dóm-
DV-MYND GVA
Vladimir Ashkenazy í hópi hljóöfæraleikara
Sinfóníuhljómsveitin getur ekki haidiö áfram aO
bæta sig nema hún fái betra hús til aö leika /'.
kirkju þar í bæ. Sú gamla var nánast jöfnuð við
jörðu í seinni heimsstyijöldinni líkt og flestar
þeirra tæplega 1000 bygginga sem prýddu gamla
bæinn í Coventry. Viö smíði verksins hafði Britten
í huga einsöngvara frá þremur löndum, fulltrúa
fyrrum stríðandi fylkinga í heimsstyrjöldinni síð-
ari.
í Sálumessunni notar Britten hinn hefðbundna
kaþólska texta en fellir einnig inn í hann níu ljóð
eftir velska skáldið Wilfred Owen sem lést á víg-
vellinum í október 1918, aðeins fjórum dögum áður
en samið var um frið og fyrri heimsstyijöldinni
lauk. Þar yrkir hann um tilgangsleysi stríðsins og
þær hörmungar sem hann hafði upplifað á vígvell-
inum.
Einsöngvarar eru - samkvæmt hugmyndum tón-
skáldsins - Marina Shaguch, sópran frá Rússlandi,
Peter Auty, tenór frá Englandi, og Markus Brúck,
baritón frá Þýskalandi. Einnig taka þátt í flutningn-
um Kór íslensku óperunnar og unglingakór Söng-
skólans í Reykjavík. Stjómandi kóranna er Garðar
Cortes.
Tónleikamir hefjast kl. 19.30.
„of nam hjá
fiðurfé og van“
í Gallerí Hlemmi sýnir Stein-
grímur Eyfjörö myndlistarmaður
nú undir yfirskriftinni „of nam
hjá fiðurfé og van“ - og er titillinn
fenginn að láni hjá Megasi.
Steingrímur hefur haldið fjölda
sýninga hér heima og erlendis og
hlaut Menningarverðlaun DV árið
2002. Eins og verðlaunaverk hans
þá er nýja sýningin innsetningar-
verk og byggir á 50 ára gamalli
frásögn af íslenskri stúlku sem
ólst upp að einhverju leyti innan
um hænur og hélt, þar af leiðandi,
að hún væri fugl. Fyrirbærið villi-
bara“(feralchild) er einna þekkt-
ast úr sögimum um Tarzan apa-
bróöur, úlfabarnið Mowgli og
Rómulus og Remus.
Sýningin stendur til 25. maí og
er galleríið opið fim.-sun. kl.
14-18.
Rauður snjór
■ Sigríður Helga
Sverrisdóttir hef-
ur sent frá sér
ljóðabókina Rauð-
ur snjór, sína
fyrstu þótt hún
hafi birt ljóð víða í
blöðum og safnrit-
um.
Einkunnarorð bókarinnar sæk-
ir Sigríður til Steins Steinars,
„Frá vitund minni / til vara þinna
/ er veglaust haf ‘ og slá þau tón-
inn fyrir Ijóðin í bókinni. Ástin er
eitt helsta yrkisefnið; ástarnautn,
ástarreynsla, ástarþrá, ástarsorg,
lifandi ást og dauð. Ástvininum er
jafnvel líkt við sjálfan útsæinn í
ljóðinu „Sjórinn“:
þögull
djúpur
kaldur
lokkandi
fjarrœnn
örlátur
óvœginn
uppfullur af andstϚum
ómissandi
ósigrandi
sjórinn
þú
í síðasta hluta bókarinnar verða
önnur yrkisefni áberandi, nátt-
úruskynjun og svolítið kaldhæðin
sýn á nútímann og amstur hans.
Pjaxi í Garðabæ gefur bókina
út.
Myndabækur sýndar
Nú stendur yfir í anddyri Nor-
ræna hússins sýningin Norskar
myndabækur á faraldsfæti. Hún
er hluti af farandsýningunni „Det
er ikke storrelsen ...“, sem kynnir
úrval af norskum myndabókum
frá árunum 1995 til 2000. Skýring-
ar rithöfunda og teiknara við bæk-
urnar fylgja myndunum.
Norskar myndabækur eru öflug
og sívaxandi bókmenntagrein,
einkum hvað varðar tilraunir og
nýjungar á ýmsum sviðum. Þessi
grein var upphaflega einkum
hugsuð fyrir börn en hefur þróast
sem bókmenntir fyrir unglinga
jafnt sem fullorðna. Margir af
helstu rithöfundum og teiknurum
Noregs um þessar mundir semja
myndabækur, og þær hafa síðustu
tvo áratugi verið ein mest skap-
andi greinin innan norskra bama-
bókmennta.
Sýningin stendur til 1. júní.