Dagblaðið Vísir - DV - 08.05.2003, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003
FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003
23
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvœmdastjóri: Örn Valdimarsson
Aóalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlió 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5749
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Hafnarstræti 82, stmi: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Tveir dagar til stefhu
Kosningabaráttan fyrir al-
þingiskosningarnar 2003 hef-
ur á margan hátt veriö ein-
stök. Þrír nýir þingflokkar
eru að festa sig í sessi sem
hefur ekki gerst áður. Fimm-
flokkur er kominn til að vera - tveir misjafnlega bláir, tveir
misjafnlega rauðir og græna miðjan á milli. Baráttan hefur
verið persónulegri og harkalegri en þekkst hefur á allra síö-
ustu áratugum; tekist er á um týpur og stíl og stæla. Málefn-
in koma einnig á óvart: Gjafakvótinn er meðal meginstefja
og fátækt í hámæli eftir meint hagvaxtarskeið þjóöarinnar.
Það hefur verið vandi stjórnarandstöðunnar að benda á
augljós vandræði sem almenningur hefur ratað í á stjórnar-
tíma Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks. Meginþorra
fólks líður vel og finnur til öryggis. Fram hjá hinu veröur
samt ekki litiö að velferðarkerfið hefur veikst á síðustu
árum eins og lærðar rannsóknir benda til. Bótakerfið hefur
setið eftir, heilsugæsla víða í vandræðum, sjúkrahús í sjálf-
heldu, lyf- og lækniskostnaður margfaldast. Samt hefur
skattbyrðin aukist. Því er spurt hvort vitlaust sé gefið.
Kannanir síðustu dægra og vikna styðja þá kenningu að
fylgi flokkanna kastist upp og niður á miili kosninga en fær-
ist svo nær gömlu kjörfylgi síðustu dagana fyrir kjördag. í
þessum efnum er nefnt að Sjálfstæðisflokkurinn eigi fasta-
fylgi sem er um og yfir 35 prósentum. Þjóðin sé bara þannig.
Breiður jafnaðarmannaflokkur á alla möguleika á að ná
álíka fjöldafylgi en líklega þarf hann að geta sannað sig við
stjórnvölinn áður en festa kemst á fylgi hans. Ágætt pláss er
fyrir þrjá þrengri flokka með breiðu öflunum.
Kosningarnar í ár snúast um óbreytta stjórn eða aðrar
áherslur. Þjóðin veit hvað hún hefur en spyr sig jafnframt
hvort trúa megi himinháum skyndiloforðum frá valdhöfum
sem hafa haft árafjöld til að laga samfélagið. Þjóðin spyr líka
hvort nýjar áherslur nýrra afla ruggi bátnum. Og hvort menn
falli útbyrðis. Valið er á milli varðstöðustjórnar og velferðar-
stjórnar. Og valið er sannarlega á milli karls og konu. Niður-
staðan ræðst af því hvorum megin 30 prósenta Samfylking
verður og hvorum megin 50 prósenta stjórnin verður.
Kosninganna 2003 veröur minnst fyrir miklar sviptingar á
fylgi flokkanna á endasprettinum. Lausafylgiö er að líkind-
um meira en oft áður. Skilin á milli flokka á köflum óljós og
frambjóðendur áþekkir. Það hefur skipst á með uppboðum,
ógnunum og fóstum skotum. Menn hafa verið hvassir og
vænt hverjir aðra um tilræði og valdníðslu. Og leiðtogadýrk-
unin hefur verið skýr, jafnt meðal sjálfstæðismanna og sam-
fylkingarfólks. Kannski það eitt skili Framsóknarflokknum
nægu fylgi til að sitja áfram hægra megin miðju.
Illa samrcemd próf
Næg og ærin eru verkefni tíundu bekkinga í grunnskól-
um þessa dagana. Þeir eru ekki einasta að glíma við erfið
próf sem skipta námsferil þeirra sköpum heldur hefur ver-
ið kastað til höndunum við gerð þessara prófa svo líkja
verður við klúður. DV greindi í gær frá endurteknum glöp-
um við gerð og framkvæmd samræmdu prófanna sem kom-
ið hafa fjölda nemenda úr jafnvægi. Með ólíkindum er að yf-
irvöld menntamála í landinu rati nánast árlega í meiri og
minni ógöngur með þennan mikilvæga námsáfanga.
Taka verður undir ummæli formanns Kennarasambands-
ins í DV í gær vegna þessa máls. Þar sagði hann þau mistök
sem gerð hafa verið við framkvæmd prófanna í ár „alveg
ófyrirgefanleg“. Eiríkur bendir á að allt óöryggi fari illa
með nemendur; lítið þurfi til að þeir fari á taugum. Þetta er
rétt. Lokaáfangi grunnskólans er mikil prófraun fólks á við-
kvæmum aldri, prófraun sem oft skiptir sköpum fyrir fram-
tíð unglinga. Gera verður þær sjálfsögðu kröfur að fullorðn-
ir sérfræðingar standist þar eigin próf en falli ella.
Sigmimdur Ernir
Menntasókn á
undanförnum árum
Samfylkingin hefur undan-
farna daga haldið uppi
afar villandi málflutningi
um menntamál og reynt
að draga upp þá mynd að
litlar framfarir hafi átt sér
stað á því sviði á undan-
förnum árum og að íslend-
ingar séu að dragast aftur
úr öðrum þjóðum.
Þessi málflutningur talsmanna
Samfylkingarinnar á sér ekki stoð í
raunveruleikanum. Staðreyndin er
sú að sífellt auknum framlögum
hefur verið varið til þessa mála-
flokks og á sama tíma hefur löggjöf
um öll stig skólakerfisins verið end-
urskoðuð með það að markmiði að
auka árangurinn og bæta starfsemi
og starfsumhverfi skóla og skóla-
fólks.
Stóraukin framlög
Sú áhersla sem lögð hefur verið á
uppbyggingu í menntamálum birt-
ist meðal annars í þeirri aukningu
sem orðið hefur á útgjöldum vegna
málaflokksins á undanfórnum
árum. Heildarútgjöld til mennta-
mála, þ.e. samanlögð útgjöld hins
opinbera og einkaaðila, voru t.d.
5,26% af vergri landsframleiðslu
1995 en höfðu aukist í 6,31% árið
2000. Sú aukning hefur haldið
áfram síðan. Ef litið er til framlaga
til menntamála sem hlutfalls af op-
inberum útgjöldum má nefna að
þau voru innan við 12% árið 1990, á
síðasta starfsári vinstri stjórnar
Steingríms Hermannssonar. Nú
hefur þetta hlutfall vaxið í 14,7%.
Niðurstaðan er því sú að frá því
Sjálfstæðisflokkurinn tók við stjórn
og um leið menntamálaráðuneytinu
hefur hlutfallslega mun meiru verið
varið til menntamála af fjármunum
hins opinbera heldur en þegar
vinstri menn voru við völd.
Ef litið er tfl alþjóðlegs saman-
burðar má nefna aö OECD-ríkin
verja að meðaltali um 5,5% af
vergri landsframleiðslu til mennta-
mála. ísland er hins vegar í hópi
þeirra átta ríkja sem verja vel yfir
6% tO málaflokksins. Það er því
beinlínis rangt að halda því fram
að ísland sé aftarlega á merinni í
þessum efnum. ísland er þvert á
móti í fremstu röö.
Rangfærslur um framhaldsskóla
í sjónvarpsviðtali á dögunum
varð talsmaður Samfylkingarinnar,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, að við-
urkenna að framlög til grunnskóla
og háskóla hér á landi hefðu aukist
verulega síðustu árin. Hún hélt því
hins vegar fram að ekkert hefði
gerst í málefnum framhaldsskól-
anna á sama tíma. Ekkert er fjær
sanni. Bara á kjörtímabilinu sem
nú er að líða hafa framlög til fram-
haldsskólastigsins vaxiö um meira
en þriðjung aö raungOdi.
Ef borin eru saman framlög árs-
ins 1999 og 2003 samkvæmt fjárlög-
um á fóstu verðlagi er sú aukning
35,3%. Ekki hefur komið fram á
hverju talsmaður Samfylkingarinn-
ar byggir fullyrðingar sínar í þess-
um efnum en að minnsta kosti er
ljóst að þær upplýsingar eiga sér
ekki stoð í opinberum gögnum.
Stórátak I menntun - eöa hvað?
í kosningastefnu og auglýsingum
Birgir
Ármannsson
lögfræðingur og
frambjóöandi Sjálf-
stæðisflokksins í
Reykjavíkur-
kjördæmi suður
Sandkom
Með á nótunum
DV barst ný-
verið þetta bréf
frá Hafnarborg,
Menningar- og
listastofnun
Hafnarfjarðar,
stílað á hr. Gunn-
ar Smára Egilsson, „ritstjóra DV“.
Krafa um uinstristjórn
Athygli vöktu ummæli Gunnars
Helga Kristinssonar, prófessors í
stjómmálafræði, um stöðu Sam-
fylkingarinnar í kvöldfréttum Út-
varpsins á þriðjudag. Taldi hann
líklegt að fylgistap flokksins
Ummæli
Sandgerði gegn soldáninum al Brunei
„Þeir leggja tO tvær leiðir: í
fyrsta lagi að þær verði boðnar út
á heimsmarkaði og öUum leyft að
bjóða í tO að nýta. Það er okkar
leiö; það er eins og við vOjum fara
með kvótann. [...]“
Stefán Jón Hafstein í þætti Hallgríms
Thorsteinssonar á Útvarpi Sögu.
Hrædd viO hræösluáróður?
„Vamarbarátta Sjálfstæðisflokks-
ins felst í hræðsluáróðri. Hvert
málið á fætur öðm hefur verið tek-
ið þessum tökum. Af einhverjum
dularfuUum ástæðum virðist Sam-
fylkingin ekki hafa verið búin und-
ir þetta - og því sein tU svara.
Hvort og þá hvemig Samfylking-
unni tekst að svara fyrir sig mun
ráða úrslitum í kosningabarátt-
unni. Ein leið tU vamar er sókn.
Neikvæð kosningabarátta er greini-
lega bannorð hjá Samfylkingunni.
Ingibjörg Sólrún gagnrýndi stjóm-
unarstU Sjálfstæðisflokksins og
sandkorn@dv.is
mætti rekja tO þess að honum
hefði ekki tekist nægilega vel að
höföa til kjósenda á miðjunni
heldur virst of vinstrisinnaður.
Augljóst er að Samfylkingin er
ekki á sama máli því að í gær birt-
ust heilsíðuauglýsingar frá
flokknum í blöðum sem eru tæp-
ast líklegar til að höfða sérstak-
lega til kjósenda á miðjunni. Aug-
lýsing Samfylkingarinnar er sem
sagt tilvitnun í pistil Jónasar
Kristjánssonar ritstjóra, þar sem
Jónas hvetur til þess að núver-
andi stjórnarandstöðuflokkar taki
höndum saman og myndi ríkis-
stjórn eftir kosningar ...

Davíðs Oddssonar sérstaklega.
Þessi gagnrýni var löngu tímabær
og þörf. En hvað gerði flokkurinn?
Fylgdi hann málinu eftir? Nei,
hann klúðraði því.“
Birgir Hermannsson á Kreml.is.
Aftupsætisbílstjórínn
„Já, mér sýnist ISG
hafa farið dálítið út í
vegkantinn í ummæl-
um sínum í Háskóla
Rvíkur og ekki verið
að tóna afstöðu flokks-
ins tO þessara mála.
[...] Ég er þegar búinn að setja í
gang vinnu innan flokksins tO að
þetta komist tO skOa með réttum
hætti, þannig að þessi misskilning-
ur liggi ekki eftir varðandi afstöðu
Samfylkingarinnar..."
Guömundur Árni Stefánsson I svari til
nemanda viö Viöskiptaháskólann á
Bifröst um ummæli Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur um framlög ríkisins
til einkaskóia.
Skoðun
„Nidurstadan er því sú að frá því Sjálfstœðisflokkurinn
tók við stjórn og um leið menntamálaráðuneytinu hefur
hlutfallslega mun meiru verið varið til menntamála af
fjármunum hins opinbera heldur en þegar vinstri menn
voru við völd. “
Fatækleg umræða DV um fátækt
„Staðhœft var ígreininni að hœtt hefði verið að taka
tillit til fjölda bama við ákvörðun fjárhagsaðstoðar og
þar með þrengt að bamafjölskyldum. Þetta er alrangt;
þó að vissulega hafi verið hœtt að taka tillit til fjölda
bama við ákvörðun fjárhagsaðstoðar var horfið frá því
að skerða aðstoðina vegna barnabóta og meðlaga ..."
Samfylkingarinnar er talað um að
flokkurinn vilji auka útgjöld tO
menntamála um 3 mifljarða króna á
ári og með því sé ætlunin að standa
að stórátaki á þessu sviði. Þegar
málið er skoðað er hér þó verið að
lofa minni aukningu framlaga held-
ur en þegar hefur átt sér stað á kjör-
tímabOinu sem er að líða.
Menntamálaráöherrar Sjálfstæð-
isflokksins, þeir Bjöm Bjarnason
og Tómas Ingi Olrich, hafa beitt sér
fyrir þessari aukningu, án þess að
berja sér á brjóst og hafa uppi stór
orð um stórsókn eða byltingu. Þeir
hafa hins vegar látið verkin tala.
Ekki bara spurning um peninga
Auðvitað er þörf á að ræða fram-
farir á sviði menntamála og vissu-
lega getum við íslendingar gert bet-
ur á því sviði. ÖUum er ljóst að öfl-
ugt menntakerfi er ein af mikO-
vægustu stoðum samfélagsins og
þörf atvinnulífsins fyrir vel mennt-
að starfsfólk eykst stööugt.
Menntastefnan verður því að sjálf-
sögðu eitt af mikOvægustu við-
fangsefnum stjórnmálanna á kom-
andi árum.
Það er hins vegar ekki í þágu
skólakerfisins eða þeirra sem þar
starfa eða stunda nám að umræður
um menntamál mótist af röngum
fuUyrðingum eða misskilningi,
eins og sést hefur í málflutningi
Samfylkingarinnar á undanförnum
vikum.
Sigriður
Jónsdóttir
framkvæmdastjóri
þróunarsviös
Félagsþjónustunna
r í Reykjavík
í grein í DV þriðjudaginn
6. maí sl., sem bar yfir-
skriftina „Reykjavíkurborg
svipti hóp fátækra hlut-
deild í góðærinu", og í
leiðara blaðsins sama
dag, eru mér lögð orð í
munn og þau sett í sam-
hengi sem ekki var fyrir
hendi í mínum huga. Hér
skulu ekki eltar ólar við
misskilning og rangtúlkun,
heldur komið á framfæri
því sem sannára reynist.
í greininni er því haldið fram að
ástæða þess að tUtekinn hópur í
samfélaginu fór á mis við aukna
hagsæld og kaupmáttaraukningu
undir lok síðasta áratugar hafi ver-
ið sú að Reykjavíkurborg hafi fryst
framfærsluviðmið fjárhagsaðstoðar
frá 1995-1999. Hér er verið að leggja
út af bók Hörpu Njálsdóttur, „Fá-
tækt á íslandi".
í maí 1995 tóku nýjar reglur um
fjárhagsaðstoð gUdi í Reykjavík.
Eitt af aðalatriðunum í nýjum regl-
um var setning framfærsluviðmiðs.
Væru tekjur undir þessu viðmiði
var réttur tO fjárhagsaðstoðar skil-
yrðislaus. Ef sótt var um frekari
aðstoð, svokallaða heimilda-
greiðslu, fór fram einstaklings-
bundið mat áður en aðstoð var út-
hlutað. HeimOdagreiðslumar voru
hugsaðar tU að mæta tOteknum, af-
mörkuðum vanda fólks.
Eitt af meginmarkmiðunum með
nýjum reglum var að stuðla að
auknu jafnræði með umsækjend-
um, þ.e. að fólk í sömu aðstöðu
fengi sömu afgreiðslu.
Andstætt því sem haldið var
fram í DV jukust útgjöld tU fjár-
hagsaðstoðar frá því að nýjar regl-
ur um fjárhagsaðstoð tóku gildi,
fleiri fengu aðstoð og meiri aðstoð.
MOli áranna 1994 og 1996 jukust út-
gjöld vegna fjárhagsaðstoðar um
33%, meðalstyrkur hækkaði um
19% og þeim sem fengu fjárhagsað-
stoð fjölgaðí um 12%. Þetta eru
samanburðarhæf ár - annað að
fullu í nýju kerfi og hitt að fuUu í
gömlu kerfi, en nýjar reglur tóku
gildi á miðju ári 1995.
Staðhæft var í greininni að hætt
hefði verið að taka tUlit til fjölda
barna við ákvörðun fjárhagsaðstoð-
ar og þar með þrengt að barnafjöl-
skyldum. Þetta er alrangt; þó að
vissulega hafi verið hætt að taka
tillit til fjölda barna við ákvörðun
fjárhagsaðstoðar var horfið frá því
að skerða aðstoðina vegna barna-
bóta og meðlaga, þar sem reglurnar
kveða skýrt á um að framfærslu
barna skuli mætt með bamabót-
um/bamabótaauka og meðlögum. í
stað þess að telja þessar bætur til
tekna renna þær nú alveg óskertar
til framfærslu barnanna, sem var
jákvæð nýjung og gagnast foreldr-
um mun betur en reglur fyrra kerf-
is.
Þegar aUt er skoðað hefur árleg-
ur meðalstyrkur fram til dagsins í
dag hækkað en ekki lækkað eins og
haldið hefur verið fram að gerst
hafi í Reykjavík frá því að nýjar
reglur tóku gildi. Ólíkt því sem
haldið hefur verið fram er heimil-
um sem fá fjárhagsaðstoð í Reykja-
vík ekki að fækka vegna reglna
sem tóku gildi 1995, þeim fækkar
hins vegar þegar atvinnuleysi
minnkar og fjölgar þegar atvinnu-
leysi eykst og atvinnuástand versn-
ar, eins og sú staðreynd sýnir að
árið 2002 aukast útgjöld til fjárhags-
aðstoðar um 42% frá árinu áður, á
sama tíma og atvinnulausum í
Reykjavík fjölgar um helming. Að-
eins einu sinni í sögu Félagsþjón-
ustunnar í Reykjavik hafa svo
mörg heimili fengið fjárhagsaðstoð,
en það var árið 1995 þegar atvinnu-
leysisstig var mun hærra í Reykja-
vík en árið 2002. Á árinu 2002 fengu
tæplega 3600 heimili og einstakling-
ar fjárhagsaðstoð og til þessarar að-
stoðar var varið rúmlega 950 millj-
ónum króna. Þetta var 19% aukn-
ing heimila og 42% aukning fjár-
magns frá árinu 2001.
Einnig var staðhæft í umræddri
grein að vaxandi ásókn í líknarfé-
lög hefði komið til vegna þrenging-
ar Félagsþjónustunnar í Reykjavík
á heimildabótum. Heimildabætur
voru minni 1995-1998 en árin á
undan, en hækka svo eftir 1999 og
hafa aldrei verið hærri en á sl.
tveimur árum. Þær eru árið 2002
um þriðjungur allra útgjalda til
fjárhagsaðstoðar. Það eru sem sagt
ekki skertar heimildagreiðslur sem
vísa fólki á hjálparstofnanir. Mun
líklegra er að ástæðan sé aukin þörf
í þjóðfélaginu sem m.a. skýrist af
ýmsum skerðingum undangenginna
ára á bótakerfinu og lágum launum,
svo eitthvað sé nefnt. Ríkið á skv.
lögum að tryggja sjúkum, öryrkjum,
ellilífeyrisþegum og atvinnulausum
framfærslu. Fjárhagsaðstoð sveitarfé-
lagsins er aðstoð sem kemur til þegar
allt annað þrýtur og er ekki hugsuð
sem framfærsla til framtíðar.
Athugasemd
Þaö er er rangt að Sigríði Jóns-
dóttur hafi verið lögð orð í munn í
umfjöllun DV. Þetta veit Sigríður
best sjálf. Það er dapurlegt að emb-
ættismaöur borgarinnar skuli sjá
sig knúinn til að beita fyrir sig
ósannindum í samskiptum við blaö-
ið. Með þetta í huga er vert að lesa
grein Sigríðar.
ritstj.
„Séð hef ég kötQnn syngja á bók"
Jón Bjarnason
alþingismaöur
í 1. sæti á lista
Vinstri grænna í
Norövesturkjördæmi
Kjallari
Undanfarnar vikur hafa
nokkrir ESB-sinnar kveðið
öfugmælavísur í fjölmiðl-
um um aðild íslands að
Evrópusambandinu en þau
hafa mælt fyrir inngöngu
undir því yfirskini að
lækka matvælaverð.
Galdurinn - að þeirra sögn -
felst í því að flytja inn evrópskar
landbúnaðarvörur. Þessi málflutn-
ingur felur í sér öfugmæli fyrir
tvennar sakir: í fyrsta lagi geta ís-
lendingar hvenær sem er og af eig-
in frumkvæði opnað landið fyrir
innfluttum landbúnaðarvörum.
Það eina sem þarf er lagabreyting
á Alþingi. Hingað til hefur ESB
verið umhugað um að losna við
landbúnaðarvörur sínar á heims-
markaði til allra þeirra sem vilja
kaupa með miklum niöurgreiðsl-
um. í annan stað flytja íslendingar
nú þegar tollfrjálst inn stærstan
hluta af sínum landbúnaðarvörum
beint af heimsmarkaði, s.s. sykur,
ávexti og kom, en aðeins kjöt- og
faldlega að þeir myndu þurfa að afnema innflutnings-
vemd fyrir sína eigin bœndur á sama tíma og tekin
yrði upp innflutningsvemd fyrir evrópska bændur.“
mjólkurvörur eru nú háðar inn-
flutningstakmörkunum, m.a.
vegna sjúkdómavarna.
Með aðild að ESB yrðu lands-
menn að taka upp sameiginlega
tolla Sambandsins á margs konar
vörum og við þaö mun verð hækka
á sumum neysluvörum hérlendis.
Það er eilítið sérstakt að taka fyrir
ESB-aðild með þessu hætti nú í að-
draganda kosninga, sérstaklega þar
sem ESB-flókkarnir tveir - Fram-
sóknarflokkur og Samfylking -
hafa kosið að flagga ekki áhuga sín-
um í þessum efnum. En allt á þó
líklega sínar skýringar.
„Selinn spinna hör á rokk“
Raunar væri heppilegra - ef
ódýr innflutningur er aðalatriðið -
að opna landið án ESB-aðiIdar. Þá
gætum við flutt inn enn ódýrari
vörur frá Bandaríkjunum eða
þriðja heiminum. Aftur á móti
með ESB-aðild yrði ísland að taka
evrópska verndarstefnu sem er
sniðin að evrópskum bændum. Og
eins og staðan er nú eru töluverð-
ar innflutningstakmarkanir á
landbúnaðarvörum innan ríkja
Evrópusambandsins. Það hefði í
för með sér að verö á mörgum
vörutegundum - sem við nú flytj-
um inn tollfrjálst - myndi hækka
verulega. Þetta munu ný aðildar-
ríki að ESB brátt fá að reyna.
Til að mynda er gert ráð fyrir
því aö verð á sykri í Eistlandi og
Möltu muni tvöfaldast við inn-
göngu þessara landa í ESB.
Ef íslendingar gerðust aðilar að
ESB þýðir það einfaldlega, að þéir
myndu þurfa að afnema innflutn-
ingsvernd fyrir sína eigin bændur
á sama tíma og tekin yrði upp inn-
flutningsvernd fyrir evrópska
bændur.
„Skötuna elta skinn í brók“
Hingað til hefur þjóðarsátt ríkt
um stuðning við íslenskan land-
búnað, sem m.a. felst í því að tak-
marka innflutning á kjöt- og
mjólkurvörum. Þessi stefna hlýtur
ávallt að vera í sífelldri endur-
skoðun, enda getur Alþingi íslend-
inga afnumið þessar takmarkanir
ef það er vilji þjóðarinnar. Hins
vegar hefur dregið verulega sam-
an með verðlagi á kjötvörum hér
og í Evrópu á síðustu árum. Á
þessum tíma hefur átt sér stað gíf-
urlega hröö framþróun í íslensk-
um landbúnaði sem hefur skilað
sér að einhverju leyti í lækkuðu
verði til neytenda. Að vfsu er verð
til framleiðenda aðeins brot af
smásöluverði. Flutningskostnað-
ur, launastig, skattar og aðstæður
í smásöluverslun skiptir mestu
fyrir það verð sem neytendur
greiða að lokum.
Af þessum sökum er ekki til eitt
Evrópuverð á matvælum því að-
stæður eru mjög mismunandi í
hverju landi fyrir sig. Ef litið er til
verðlags á matvöru innan ESB
kemur í ljós mikill munur á milli
landa. T.d. er matarverð 29%
hærra í Danmörku en í ESB að
meðaltali. Það er því vafaatriði
hversu miklu innflutningur á evr-
ópskum landbúnaðarvörum
myndi breyta um matarverð, sér-
staklega þar sem verð á sumum
vörutegundum myndi óumdeilan-
lega hækka vegna nýrra samevr-
ópskra tolla.
„Skúminn prjóna smábandssokk“
Nú síðasta haust lýstu tveir
flokkar — Framsóknarflokkur og
Samfylking - yfir miklum áhuga á
ESB-aðild. Raunar var haldin
kosning meðal Samfylkingarfólks
þar sem aðild var samþykkt með
miklum mun en þeim úrslitum
hefur mjög lítt verið haldið á lofti.
Það er vitaskuld vel að Evrópu-
málin séu rædd í þaula. Aðild að
ESB er stórt skref fyrir íslendinga
sem felur í sér margar gagngerar
breytingar á mörgum sviðum þjóð-
lífsins.
Þegar um svo víðtæka breytingu
er að ræða er eðlilegt að fólk skuli
skiptast í stjórnmálaflokka eftir
skoðunum sínum í þessu efni.
Stjómmál eiga einmitt að snúast
um slíka stefnumótun. Það er því
skaði að ESB-flokkarnir tveir vilji
nú komast hjá því ræða þetta mál-
efni, sem þeim þótti svo brýnt síð-
asta haust.
Enn skrýtnara er þó að taka að-
eins eitt mál - innflutning á land-
búnaðarafurðum - og fjalla ein-
göngu um ESB út frá því. Þaö sem
virðist vaka fyrir ESB-sinnum
með málflutningi sínum er annað
af tvennu. Annaðhvort líta þeir á
það sem kost að geta nýtt ESB til
þess að fara fram hjá lýðræðisleg-
um meirihluta landsmanna með
því að þvinga fram breytingar á ís-
lenskri landbúnaðarstefnu og öðr-
um hlutum sem þeim hugnast. Eða
að málflutningurinn um matar-
verðið er aðeins einfalt bragð til
þess að reyna að selja margflókna
ESB-aðild til íslensks almennings.
Hvort heldur sem er getur þessi
málflutningar vart talist til sæmd-
ar.
ESB-flokkunum tveim - Fram-
sóknarflokki og Samfylkingu -
þótti brýnt að ræða aðild að ESB í
haust. Samfylkingin lét kjósa um
það. Nú er veist að íslenskum
landbúnaði í nafni Evrópusam-
bandsins.