Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.2003, Síða 20

20
Menning
Álfa- og huldufólkstrú íslend-
inga hefur alltaf vakiö forvitni
útlendinga sem feröast um land-
iö. Erlendis hefur trúin á huldar
vœttir nánast horflö og því þykir
merkilegt hversu lífseig hún er á
íslandi.
Þýska kvikmyndagerðarkon-
an Doerthe Eickelberg hefur
dvalið hér á landi að undan-
fornu og unnið að heimildar-
mynd um álfa og huldufólkstrú
á íslandi. Doerthe er að ljúka
námi viö kvikmyndaakademí-
una í Baden-Wúrttemberg, hún
valdi myndina sem lokaverkefni
sitt og fékk styrk frá Stofnun
Gunnars Gunnarssonar til að
dvelja á Skriðuklaustri í mánuð
meðan á vinnslu hennar stóð.
Hvar er huldufólkiö?
„Mig hefur alltaf langað til að
koma til íslands og skoðaði
margar bækur um landið þegar
ég var bam og þar kynntist ég
huldufólkinu," segir Doerthe.
„Það tók mig því ekki langan
Hvar er huldufólkiö?
Þýska kvikmyndagerðarkonan
Doerthe Eickeiberg segist stund-
um stoppa fólk úti á götu og biðja
það að fyigja sér heim til huldu-
fólksins.
götu meö myndavélina í gangi
og spyr það hvar álfana og
huldufólkiö sé að finna og hvort
það geti farið með mig í heim-
sókn tO þess. Níutíu og níu pró-
sent svara undir eins og sýna
engin merki um undrun. Flestir
eru ófeimnir að tala um álfa og
huldufólk en gera það í góðlát-
legum tón. Einlægustu viðtölin
eru við fulla íslendinga og ég er
búin að mynda mikið af þeim.“
Trú og aödáun
Doerthe segist reyna að grafa
dýpra þegar fólk segist trúa á
huldar vættir. „Sumum finnst
sniðugt að svara spurningunni
játandi og þess vegna reyni ég
að spyrja nánar út í trúna, hvað-
an hún sé upprunnin og hvers
vegna fólk trúi. Ég hef það
í leit að álfum og huldufólki
- fyrir heimildarmynd sem líka notar teiknimyndir til aö túlka hinar huldu vættir
tíma að gera upp hug minn þegar kom að
því að velja lokaverkefni."
Að sögn Doerthe kemur myndin til með
að heita „Fairies and other Tales“ og
verður um klukkustundar löng. „Þetta
verður blanda af heimildarmynd og
teiknimynd, huldufólkið er feimið við
myndavélina og þess vegna gríp ég til
þess ráðs að hafa hluta hennar sem
teiknimynd en það er óvenjulegt í heim-
ildarmynd. Teiknimynda-
formið auðveldar mér líka
að túlka hugmyndir manna
um álfa og huldufólk og ger-
ir yfirbragð myndarinnar
skemmtilegra."
Doerthe segir að í mynd-
inni sé hún að leita að álfum
og spyrji fólk hvar þá sé að
finna. „Ég byrjaði á því að
tala við álfafræðinga í
Reykjavík en ákvað fljótlega
að fara út á land og tala við
venjulegt fólk og fá þess
skoðanir og viðhorf. Þetta
hefur gengið ótrúlega vel og
það kemur mér á óvart hvað
fólk er ófeimið við að tala
fyrir framan myndavél. Ég
geng stundum að fólki úti á
stundum á tilfinningunni að trúin á huld-
ar vættir tengist á einhvern hátt aðdáun
fólks á náttúrunni. Að minnsta kosti talar
fólk um hvort tveggja í senn og stundum
rennur huldufókið og náttúran saman í
eitt.“
Að sögn Doerthe eru hún og kvik-
myndatökumaðurinn búin að fara viða til
að taka myndir. „Við tókum til dæmis
myndir af álfasteininum við Álfhólsveg í
Kópavogi og vorum um tíma í Borgarfirði
eystra þar sem álfar eða huldufólk virðast
vera úti um allt.“
Doerthe kom til landsins í fyrra til að
kvikmynda en stór hluti þess eyðilagðist.
Ekki hefiu- fundist nein skýring á því.
„Þess vegna þurftum við að koma aftur og
mynda upp á nýtt. Sumir segja að huldu-
fólkið hafi skemmt filmumar vegna þess
að við báðum það ekki um leyfi til að
mynda en ég á erfitt með að trúa þvi þar
sem ég trúi ekki á huldar vættir. Ég held
að fólk verði að finna fyrir tilvist þeirra
tO að trúa og ég finn ekki fyrir álfum og
huldufólki í umhverfi mínu.“ -Kip
Huldar vættlr á ferð
Doerthe segist hafa það á tilfmningunni aö trúin á huldar
vættir tengist á einhvern hátt aðdáun fólks á náttúrunni.
Afturhvarf til upprunans
- Gunnlaðarsögu Svövu Jakobsdóttur vel tekiö í Frakklandi
Gunnlaðarsaga eftir Svövu
Jakobsdóttur er komin út í
Frakklandi á vegum bókaút-
gáfunnar José Corti sem auk
þess gefur út verk þekktra rit-
höfunda á borð við Honoré de
Balzac, Charles Baudelaire,
Flaubert, Rimbaud og Jorge
Luis Borges.
Bókmenntatímaritið Le mat-
ricule des Anges fjallaði um
bókina undir fyrirsögninni
Norrænn seiður og komst
gagnrýnandinn meðal annars
svo að orði: „Svava Jakobs-
dóttir sýnir fram á það - í
skáldsögu sem sveiflast milli
raunsæis og hins yfimáttúr-
lega - að goðsögnin er raun-
veruleikanum yfirsterkari.
Afturhvarf til upprunans með
léttu ívafi vitfirringar.“ í lok dómsins segir:
„Gunnlaðar saga er marghliöa skáldsaga
um vitfirringu, einsemd, útskúfun og um
það hversu lífseig goösögnin getur verið,
það er fallegasti kostur hennar."
Gunnlaðarsaga kom upphaflega út hjá
Forlaginu árið 1987 og hefur einnig verið
gefin út á dönsku, sænsku, finnsku og
norsku, auk frönsku. Hún hefst á því að ung
íslensk stúlka er tekin höndum i Þjóðminja-
safni Dana þar sem hún stendur við brotinn
sýningarglugga með forsögulegt gullker í
höndunum, óviðjafnanlegan þjóðardýrgrip.
Móðir stúlkunnar fer til Kaupmannahafnar
á fund hennar en saga dótturinnar verður
að leiðangri á vit goðsögunnar um Gunn-
löðu Suttungsdóttur sem gætti skáldskapar-
mjaðarins samkvæmt frásögnum Snorra-
Eddu.
Gunnlaðar saga var tilnefnd af íslands
hálfu til bókmenntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs og hlaut enn fremur Henrik Steffens-
verðlaunin árið 1997.
íslenskar bókmenntir á frönsku
Þýðandi frönsku útgáfunnar á Gunnlaðar
sögu er Régis Boyer, prófessor emerítus við
Sorbonne-háskóla í París og einn helsti sér-
fræðingur Frakka í norrænni menningu.
Hann hefur þýtt stóran hluta íslenskra fom-
sagna, skrifað um íslenskar miðaldabók-
menntir og auk þess þýtt mörg
skáldverk eftir íslenska sam-
tímahöfunda: Einar Braga, Stef-
án Hörð, Sigurð Pálsson, Álf-
rúnu Gunnlaugsdóttur, Pétur
Gunnarsson, Steinunni Sigurð-
ardóttur og Halldór Laxness,
auk Svövu. Sjálfstætt fólk er
væntanlegt á frönsku í þýðingu
hans í vor, hann skilaði nýlega
af sér þýðingu á Brotahöfði Þór-
arins Eldjáms og situr nú við
þýðingu á sjálfri Sturlungu.
„Það sem höfðar til Frakka
við norrænar bókmenntir er
þessi frumlegi háttur á að segja
sögu,“ sagði Boyer í viötali við
DV þegar hann var hér á landi
fyrir síðustu jól. „Norrænir höf-
undar nálgast veruleikann á
sérstæðan hátt, lífið og náttúr-
una, og yfirbragðið verður allt öðruvísi en
við eigum að venjast. Ég er ekki að segja að
bókmenntir ykkar séu framandi en þær eru
öðruvísi. Hugmyndaflugið er annaö, tilfinn-
ingatjáningin er önnur. Okkur finnst við
vera að uppgötva eitthvað nýtt, að við séum
annars staðar og rithöfundarnir ykkar
skrifi um lífið þar.“
Boyer undirbýr nú nýja ritröð sígildra
norrænna bókmennta í samvinnu viö hið
aldagamla bókaforlag Les belles lettres. Röð-
in byrjar að koma út á þessu ári og þar
verða meðal annars nokkrar íslendingasög-
ur, Passíusálmarnir og Sturlunga saga.
___________________FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003
_________________________________DV
Umsjón: Silja Aðalsteinsdótiir silja@dv.is
Leifur áfram
Listahátíðarnefnd Seltjarnar-
neskirkju vekur athygli á að
sýning á verkum Leifs Breið-
fjörð, sem staðið hefur yfir í
kirkjunni frá því á páskadag,
verður opin á kosningadaginn
10. maí frá kl. 9 um morguninn
og til kl. 18. Tilvalið er fyrir
kjósendur að koma við í kirkj-
unni á leið heim af kjörstað og skoða þessa fal-
legu sýningu okkar fremsta kirkjulistamanns.
Stefnumót viö Georg Guðna
Gimnar J. Ámason heimspek-
ingur og Georg Guðni eiga
stefnumót í Listasafni íslands kl.
15 á sunnudaginn þar sem þeir
munu ræða um verkin á sýn-
ingu Georgs Guðna og samtím-
ann sem þau eru sprottin úr.
Þetta er síðasti sýningardagur-
inn og ástæða til að hvetja
myndlistaráhugamenn og unnendur íslenskrar
náttúru að drífa sig, hafi þeir ekki þegar séð
sýninguna.
Listasafn íslands verður lokað daganna 12.-23.
mars en 24. maí verður opnuð Sumarsýning í
öllum sölum þar sem sýnd verða verk úr eigu
safnsins frá helstu umbrotatímum íslenskrar
listasögu.
Vorvindar
Árlegar viðurkenningar Barna og bóka - ís-
landsdeildar IBBY fyrir menningarstarf í þágu
barna og unglinga verða veittar í Norræna hús-
inu á sunnudaginn klukkan 15.
Allir eru velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Vorhátíö listnema
Fyrsta Vorhátíð Listaháskóla íslands hefst
með opnun útskriftarsýningar myndlistar- og
hönnunarnemenda í Listasafni Reykjavíkur -
Hafnarhúsi á morgun kl. 14. Daglega í hádeginu
verður leiðsögn um sýninguna.
Dagskrá Vorhátíðarinnar er íjölbreytt því auk
myndlistar sýna útskriftamemar í leiklist Tvö
hús sem byggt á tveimur leikritum eftir Lorca,
tónleikar verða haldnir, tískusýningar, leiklestr-
ar og sýningar á videoverkum og stuttmyndum.
Miðstöð hátíðarinnar verður í Hafnarhúsinu, en
sýningar á Tveimur húsum verða í Smiðjunni,
leikhúsi skólans við Sölvhólsgötu.
Aukasýningar á Gestinum
Vegna fjölda áskorana verða tvær aukasýn-
ingar á Gestinum eftir franska leikritahöfund-
inn Eric-Emmanuel Schmitt í Borgarleikhúsinu
næstkomandi tvö sunnudagskvöld, 11. og 18.
maí. Gesturinn var frumsýndur á síðasta leikári
í Borgarleikhúsinu í samstarfi Þíbilju og Leikfé-
lags Reykjavíkur og hlaut frábæra dóma og
mjög góðar undirtektir áhorfenda.
Leikritið gerist í Vínarborg árið 1938 í þann
mund sem nasistar taka völdin í Austurríki og
ofsóknir á hendur gyðinga hefjast. Sigmund
Freud fær tvo gesti sömu nóttina, dularfullan
mann í kjólfotum og annan í einkennisbúningi.
Gunnar Eyjólfsson fer með hlutverk Sigmunds
Freud en Ingvar Sigurðsson leikur dularfulla
gestinn. Þór Tulinius leikstýrir.
Hátíöin heldur áfram
Vegna fjölmargra fyrirspurna verða nokkrar
af myndum á Heimilda- og stuttmyndahátíö í
Reykjavík sýndar áfram í Háskólabíói.
Mynd Ara Alexanders og Sigurðar Guðmunds-
sonar, Ég er Arabi, og Gamla brýnið eftir
Hjálmtý Heiðdal verða sýndar saman í dag kl.
17.30, á morgun laugardag kl. 18 og sunnudag kl.
20.15.
Fyrsta ferðin eftir Kára G. Schram og Við
byggjum hús eftir Þorstein Jónsson eru sýndar
saman á morgun kl. 20 og sunnudag kl. 16.
Biggie & Tupac eftir Nick Broomfield verður
sýnd í kvöld kl. 22.15, á morgun kl. 22 og sunnu-
dag kl. 22. Stevie eftir Steve James verður sýnd
á morgun kl. 22 og sunnudag kl. 17.45. og Ruthie
og Connie eftir Deborah Dickson á morgun kl.
16 og sunnudag kl. 17.
Verið er að athuga með sýningar á nokkrum
vinsælustu erlendu myndunum í næstu viku.
Nánar verður tilkynnt um það síðar.