Dagblaðið Vísir - DV - 09.05.2003, Qupperneq 24

24______
Skoðun
FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003
DV
Efling löggæslunnar
en brýnt fongangsmál
Árni
Magnússon
skipar 2. sæti , *
Framsóknarflokksins
í Reykjavíkurkjör-
dæmi noröur
Kjallari
Það er brýn þörf á að ræða
málefni lögreglunnar í
þessari kosningabaráttu
því í þeim málaflokki bíða
okkar vissulega brýn úr-
lausnarefni. Við framsókn-
armenn höfum skynjað þá
þörf lengi og viljað beita
okkur fyrir því að ráðist
væri í verkefnið.
í þeirri kosningabaráttu, sem
nú er á lokasprettinum, höfum viö
frambjóöendur glöggt fundið að
málefni lögreglunnar brenna á
fólkinu í landinu, kjósendum, al-
mennum borgurum. Fólk finnur í
umhverfl sínu aö það er staðreynd
að lögreglan er ekki jafnsýnileg og
það á að venjast og að skipulag
lögreglunnar hefur ekki þróast í
samræmi við þær breytingar sem
orðið hafa í samfélagi okkar und-
anfama áratugi.
30% fækkun lögreglumanna
Hvaða breytingar á ég við? Jú,
til dæmis þær að á undanfórnum
áratug - á sama tíma og fólki hef-
ur fjölgað, einkum hér á höfuð-
borgarsvæðinu, á sama tíma og
fjöldi veitingastaða hefur marg-
faldast, á sama tíma og fjöldi bUa
hefur stóraukist og umferðin orð-
ið þyngri en nokkru sinni fyrr -
hefur almennum einkennisklædd-
um lögreglumönnum í landinu,
þeim sem ganga vaktir og sinna
grunnþjónustu lögreglunnar við
samfélagið, fækkað um tæp 30%.
Á þessu sama tímabUi hefur yf-
irmönnum og stjórnendum lög-
reglunnar fjölgað mikið og emb-
ætti ríkislögreglustjóra, sem upp-
haflega átti að sinna samræmingu
starfa allra lögregluembætta í
landinu, hefur tekið tU sín stóran
hluta nýrra fjárveitinga til lög-
gæslumála. Ekki skal gert lítið úr
þörf þess að samræma starfshætti
lögregluembættanna og einfalda
stjórnskipulag löggæslunnar og
gera það skUvirkara, það er vissu-
lega hið brýnasta verkefni, en það
er afar miður ef raunin er sú að
það hafi orðið á kostnað almennr-
ar löggæslu, þeirrar löggæslu sem
á að annast öryggi almennra borg-
ara í daglegu lífi, bregðast við mál-
um strax og þau koma upp og hafa
þau áhrif meö sýnilegri nærveru
sinni að draga úr líkum á lögbrot-
um og röskun á aUsherjarreglu.
Pólitísk samstaða
Ýmiss konar vandamál í mið-
borg Reykjavíkur, sérstaklega þeg-
ar mikill fjöldi unglinga safnast
þar saman um helgar, hafa verið
mjög til umræðu sl. missiri og ár.
Þessi umræða hefur m.a. snúist
um skort á almennri löggæslu
vegna fækkunar óbreyttra lög-
reglumanna og að fjárveitingar til
löggæslumálefna hafi ekki fylgt
launa- og verðlagsþróun og fjölgun
verkefna lögreglunnar. Óánægja
ýmissa aðila í þjóðfélaginu með
fjárveitingar til löggæslunnar er
þó engan veginn bundin við höfuð-
borgina, og hafa sveitarfélög víða
ályktað vegna ófullnægjandi lög-
gæslu og öryggisleysis íbúanna að
þeirra mati.
Þessar raddir eigum við stjóm-
málamenn að hlusta á og taka al-
varlega. Það var einmitt þess
vegna sem pólitísk samstaða allra
flokka annarra en Sjálfstæðis-
flokksins náðist um þingsályktun-
artillögu sem gerir ráð fyrir að
gerð verði úttekt á skipulagi og
framkvæmd löggæslu í landinu.
Könnun á skipulagi löggæslu
Hún felur í sér að Alþingi álykti
að fela dómsmálaráðherra að
skipa nefnd sem skilgreini, meti
og geri tillögur um skipulag og
framkvæmd löggæslu í landinu og
móti reglur um lágmarksþjónustu
og lágmarksfjölda lögreglumanna
í hverju umdæmi, með það að
markmiði að ná fram hagræðingu,
aukinni skilvirkni og samhæfmgu
innan lögreglunnar svo að tryggja
megi aukna þjónustu við íbúana
og öryggi þeirra. Þá fari nefndin
einnig yfir menntunarmál lög-
reglumanna og geri tillögur til úr-
bóta ef þörf er á.
Sérstaklega verði kannaðar
breytingar á skipulagi lögreglu-
mála með hliðsjón af kröfum um
lágmarksþjónustu og lágmarks-
fjölda lögreglumanna I hverju um-
dæmi. Nefndin meti einnig hvort
hægt sé að auka hagkvæmni með
því að greina lögregluumdæmi frá
sýslumannsembættum, jafnframt
því sem lögregluumdæmi yrðu
stækkuð og rannsóknardeildir
styrktar eða stofnaðar við hvert
embætti. Einnig kanni nefndin
kosti i þess og galla að flytja tiltek-
in verkefni lögreglu til sveitarfé-
laga en þar eru menn fyrst og
fremst með í huga hverfalöggæslu
og grenndarlöggæslu. Einnig verði
skoöað hvernig standa beri að þró-
un og úrbótum í menntunarmál-
um lögreglumanna, bæði hvað
varðar grunnmenntun og fram-
haldsmenntun, auk þess sem
nefndin kanni hvaða önnur atriði
það séu sem orðið geti lögreglu í
landinu til framdráttar.
Landssamband lögreglumanna
hefur fjallað um þessa tillögu og í
röðum lögreglumanna er sátt um
þau markmið sem í henni eru sett
fram. Það er fagnaðarefni og um
leið er ljóst að allgóð samstaða er
um hvaða skref sé nauðsynlegt að
stíga til þess að hægt sé að hefja
nýja sókn í löggæslumálum.
Gott starf
Hitt má ekki gleymast að þrátt
fyrir umræður um að lögreglan sé
fáliðuð og óviðunandi aðbúnað
lögreglunnar er lögreglan í land-
inu að vinna gott starf við erfiðar
aðstæður. Sá samdráttur sem orð-
ið hefur í einkennisklædda lög-
regluliðinu bitnar þegar allt kem-
ur til alls kannski þyngst á þeim
lögreglumönnum, sem eftir eru og
metnaður þeirra til að skila góðu
starfi hefur reynst ómetanlegur.
Sá metnaður ásamt góðu samstarfi
viö stjórnvöld hefur borið ávöxt í
fíkniefnalöggæslu, þar sem góður
árangur hefur náðst undanfarið
enda hefur ríkisstjórnin lagt á það
áherslu að kröfu okkar framsókn-
armanna að auka mjög framlög til
fíkniefnalöggæslu og annarra
fíkniefnavarna. Einnig hefur lög-
reglan brugðist af festu og fag-
mennsku við nýjum tegundum af-
brota sem farin eru að herja á
samfélag okkar og vil ég í því sam-
bandi nefna alþjóðlega fjársvika-
starfsemi, vaxandi fjölda kynferð-
isbrota og ofbeldisbrota og tölvu-
glæpi.
„Sá samdráttur sem orðið hefur í einkennisklœdda
lögregluliðinu bitnar þegar allt kemur til alls
kannski þyngst á þeim lögreglumönnum, sem eftir
eru og metnaður þeirra til að skila góðu starfi hefur
reynst ómetanlegur. “
Umhverfismálin og kjördagurinn
Kjallari
Hjörleifur
Guttormsson
fyrrverandi
alþingismaöur
Á liðnu kjörtímabili hafa
staöiö yfir mestu deilur
íslandssögunnar um ráö-
stöfun og meðferð lands.
Minnisvarði ríkisstjómar
þeirra Davíðs og Halldórs verða
stóriðjuframkvæmdirnar á Aust-
urlandi sem til samans leiða af
sér mestu náttúrufarslega- og
samfélagslega röskun sem ís-
lenskir valdsmenn hafa leitt yfir
þjóðina.
Minnisvarði Kárahnjúka-
flokkanna
Ákvörðunin er jafnframt
storkun við lýðræði þar sem hún
er tekin rétt fyrir kosningar og
þjóðinni meinað að skera úr í
allsherjaratkvæðagreiðslu. En
stjórnarflokkarnir eru ekki einir
ábyrgir því að stærsti stjórnar-
andstöðuflokkurinn Samfylking-
in greiddi atkvæði bæði með
Kárahnjúkavirkjun og risaálveri
á Reyðarfirði og fékkst ekki einu
sinni til að styðja þjóðaratkvæði
um málið á lokastigi sam-
hliða alþingiskosningum.
Vinstrihreyfingin grænt
framboð var eini flokkur-
inn sem heill og óskiptur
beitti sér gegn þessum
ákvörðunum á grundvelli
markaðrar stefnu. Stóriðju-
framkvæmdimar, sem
kosta hundruð milljarða,
munu setja mark sitt á efna-
hagslíf í landinu allt næsta
kjörtímabil; kalla á niður-
skurð og samdrátt á flestum
öðrum sviðum, bæði hjá
ríki og sveitarfélögum, og
jafhframt leiða til almennra
vaxtahækkana.
Ráðherrann sem brást
Framganga Sivjar Frið-
leifsdóttur sem ráðherra
umhverfismála er einstök
raunasaga. Umhverfismál í
landinu hafa goldið þess í
þrjú kjörtímabil, eða frá því
að loks var stofnað sérstakt , . , . .... . rorsem
ráðuneyti um máiasviðið „Stonðjuframkvœmdirnar, sem kosta hundruð muljarða, munu umskiPta
stungið var í eina stofnun
með hraði við lok kjörtíma-
bils.
1990, að vera í höndum
flokka sem sáralítinn skiln-
ing hafa á umhverfismálum
og hafa því orðið hornreka.
Forveri Sivjar á ráðherra-
stóli tók jafnframt að sér land-
búnaðarráðuneytið og varð það
honum fjötur um fót.
Núverandi umhverfisráðherra
samsamaði sig frá byrjun stór-
iðjustefnu ríkisstjómarinnar og
lét þannig afvopna sig fyrir fram.
setja mark sitt á efnahagslíf í landinu allt næsta kjörtímabil,
kalla á niðurskurð og samdrátt á flestum öðrum sviðum, bæði
hjá ríki ogsveitarfélögum ..."
Úrskurðir hennar vegna mats á
umhverfisáhrifum eru þessu
marki brenndir og er þar skelfi-
legastur úrskurðurinn vegna
Kárahnjúkavirkjunar í árslok
2001. Bullið í ráðherranum þegar
kemur að því að verja frammi-
stöðu sína í Kyótóferlinu og „ís-
lenska ákvæðið" sýnir betur en
flest annað virðingarleysi fyrir
þeim vanda sem að steðjar vegna
loftslagsbreytinga. Flest annað er
eftir þessu, svo sem fjársvelti í
brýnum umhverfismálum sem
Orlagatímar
Átökin um landnýtingu á
hálendi íslands hafa að
undanfomu leyst úr læð-
ingi krafta sem stjómvöld
hefðu betur tekið mark á.
Andmælin gegn Kára-
hnjúkavirkjun og lýðhreyf-
ingin til verndar Þjórsár-
verum á sér enga hlið-
stæðu. Baráttan gegn tillits-
leysi við náttúm landsins
hefur náð inn í flesta kima
samfélagsins og vekur von-
ir um breytta tíma. Mál-
staður umhverfis- og nátt-
úruverndarsamtaka, sem af
núverandi stjómvöldum er
stimplaður sem öfgar, hef-
ur fengið hljómgrunn og
stuðning meðal almennings
sem aldrei fyrr.
Forsenda raunverulegra
er hins vegar
gjörbreytt stjórnarstefna og
málsvarar í stjórnkerfinu
með víðtækan skilning á
umhverfisvernd. Slík um-
skipti verða ekki borin
fram af flokkunum sem studdu
ákvörðunina um Kárahnjúka-
virkjun. Fólk sem lætur sig varða
náttúru- og umhverfisvernd og
framtíð óbyggðanna mun áreið-
anlega vanda val sitt þegar kem-
ur í kjörklefann 10. maí.