Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.2003, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 14. MAÍ 2003
MIÐVIKUDAGUR 14. MAÍ 2003
17
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Örn Valdimarsson
Aöalritstjóri: Óll Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aóstoóarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift:
Skaftahlíö 24,105 Rvik, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5749
Ritsfjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Hafnarstræti 82, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viötöl viö þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Káldar kveðjur
Úrskurður kjaradóms, þar sem laun al-
þingismanna, ráðherra og æðstu embætt-
ismanna ríkisins eru hækkuð um allt að
19,3%, er óskiljanlegur. Skilaboðin eru
röng og særa réttlætiskennd margra.
Á undanfórnum árum hefur kjaradóm-
ur komið saman og hækkað laun embættismanna og kjörinna
fulltrúa langt umfram það sem samið hefur verið um á almenn-
um markaði. Hækkunin var hressileg árið 1999, þegar þingfarar-
kaup var hækkað um 30%. Og nú hækkar kaupið um 18% og
laun ráðherra um liðlega 19%.
Á það hefur verið bent að þingmenn og ráðherrar séu ekki
ofaldir af þeim launum sem i boði eru. Þetta er í flestu rétt en
bætt kjör má ekki sækja í gegnum kjaradóm heldur með umræöu
á opinberum vettvangi. Aðferðafræðin við að ákvarða kjör þing-
manna og ráðherra er til þess faflin að vekja tortryggni og valda
úlfúð meðal almennings.
Kjaradómur hefur tryggt þingmönnum 93 þúsunda króna
hækkun mánaðarlauna með úrskurði sínum. Það er kaldhæðnis-
legt að launamaður á lágmarkstaxta Starfsgreinasambandsins
eftir sjö ára starf skuli vera með sömu fjárhæð - 93 þúsund krón-
ur - í laun á mánuði. Kjaradómur getur aldrei skýrt það út fyrir
launamanni að nauðsynlegt hafi verið að hækka laun þmgmanna
um mánaðarlaun hans. Er furða þó Alþýðusamband íslands
bregðist hart við: „Fyrir liggur að þessar hækkanir eru algjörlega
órökstuddar og í engu samræmi við launaþróun á almennum
vinnumarkaði. Þetta eru því afar kaldar kveðjur tfl almenns
launafólks sem eitt hefur mátt axla byrðamar af því að tryggja
hér stöðugleika," segir meðal annars í yfírlýsingu ASÍ í gær.
Það er skylda þeirra 63 einstaklinga, sem nú taka sæti á ný-
kjömu þingi, að taka aðferðafræði við ákvörðun launa stjórn-
málamanna og æðstu embættismanna til gagngerrar endurskoð-
unar. Almenningur getur ekki setið undir því ár eftir ár að hægt.
en örugglega sé verið að búa tfl fámenna elítu - Nomenklatúra -
sem fitnar eins og púkinn á fjósbitanum, óháð öllu og í engum
tengslum við raunveruleika sem aflur almenningur þarf að glíma
við.
Staða kvenna
Margir hafa lýst áhyggjum yfir því að konum
skuli hafa fækkað á Alþingi í kosningunum síð-
astliðinn laugardag. Fækkunin hefði hins vegar
ekki átt að koma neinum á óvart en vegna slæmr-
ar útkomu Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík varð
niðurstaðan verri en ella.
Hitt er svo annað að fjöldi kvenna á þingi seg-
ir ekki alla söguna um stöðu þeirra í íslenskum stjómmálum.
Færa má rök að því að konur hafl í nokkm styrkt stöðu sína
verulega í kosningunum síðastliðinn laugardag.
Valgerður Sverrisdóttir, viðskipta- og iðnaðarráðherra, er
einn sigurvegari kosninganna. Sem leiötogi framsóknarmanna í
Norðausturkjördæmi leiddi Valgerður félaga sína tfl sigurs.
Framsóknarflokkurinn er stærsti flokkur kjördæmisins, með
fjóra þingmenn, þar af yngsta alþingismanninn og yngstu kon-
una. Árangur Valgerðar og samherja hennar er ekki síst glæsi-
legur þegar haft er í huga að hún sigldi ekki lygnan sjó á liðnu
kjörtímabili. Þvert á móti þurfti Valgerður að takast á við stór og
erfið mál, allt frá stóriðju tfl einkavæðingar bankanna.
Annar sigurvegari kosninganna er Margrét Frímannsdóttir.
Undir forystu hennar náði Samfylkingin því að verða stærsti
flokkurinn í Suðurkjördæmi. Það er ekki lítið afrek að skjóta
bæði Sjálfstæðisflokki og Framsóknarflokki aftur fýrir sig í rót-
grónu vígi gömlu flokkanna.
Þegar litið er til árangurs Margrétar Frímannsdóttur og Val-
gerðar Sverrisdóttur er erfitt að halda því fram að konur eigi
undir högg að sækja í íslenskum stjómmálum. Og freistandi er
að halda því fram að pólitískir sigrar þeirra tveggja skýrist af því
að kjósendur treystu einstaklingunum en kusu ekki eftir kyn-
ferði. Óli Bjöm Kárason
Ef væa
atkvæða væriiafnt
Átta frambjóðendur, sem ekki
náðu kjöri til Alþingis á laugardag-
inn var, heföu náð kjöri ef þing-
mannatala kjördæmanna væri
þannig að vægi atkvæða væri
nokkurn veginn jafnt á öllu land-
inu: fjórir úr Suðvesturkjördæmi
og tveir úr hvoru kjördæmi í
Reykjavík. Á móti hefðu átta ný-
bakaðir þingmenn ekki náð kjöri:
fjórir úr Norðvesturkjördæmi,
tveir úr Norðausturkjördæmi og
tveir úr Suðurkjördæmi.
Breytir ekki styrk flokka
Þingmenn hefðu raðast eins á
flokkana og í kosningunum þannig
að hver þingmaður flokks sem náð
hefði kjöri hefði verið á kostnað
þingmanns úr sama flokki. Myndir
fylgja af þeim þingmönnum og
frambjóðendunum sem um ræðir.
Eins og sést hefði eitt þingsæti
skipt um hendur í Sjálfstæðis-
flokknum, eitt í Frjálslynda flokkn-
um, eitt í Vinstrihreyfingunni -
grænu framboði, tvö í Framsóknar-
flokknum og þrjú í Samfylking-
unni.
Þingmenn færðir
Til þess að jafna vægi atkvæða
er hér þingmannatölu hvers kjör-
dæmis breytt eins og gefið er til
kynna á íslandskortinu. Aðferðin
fólst í að deila tölu allra sem voru
á kjörskrá i kosningunum með 63,
sem er tala þingmanna. Þannig
fæst út hve margir kjósendur eigi
að jafnaði að vera á bak við hvert
þingsæti. Þessari tölu var svo deilt
upp í tölu kjósenda á kjörskrá í
hverju kjördæmi til þess að finna
út „rétta“ þingmannatölu kjör-
dæmisins og loks námundað upp í
næstu heilu tölu.
Þess má geta að kjördæmin þrjú
á höfuðborgarsvæðinu fengju við
þessa breytingu 41 þingmann í stað
33 í dag, en landsbyggðarkjördæm-
in fengju alls 22 þingmenn i stað 30
í dag.
Tvöfaldur munur
Núverandi kjördæmaskipan fel-
ur í sér að munur á vægi atkvæða
eftir kjördæmum er meira en tvö-
faldur. Kjósendur á bak við hvert
hinna 11 þingsæta Suðvesturkjör-
dæmis eru 4.441. Á bak við hvert
hinna 10 þingsæta Norðvesturkjör-
dæmis eru hins vegar aðeins 2.122
kjósendur á kjörskrá. Hlutfallið
þarna á milli er 2,1.
Breytingin sem DV hefur hér
gert til að jafna vægi atkvæða felur
í sér að flestir kjósendur yrðu á
bak við hvert þingsæti í Suðurkjör-
dæmi, eða 3.547. Þeir yrðu fæstir í
Suðvesturkjördæmi, eða 3.257.
Munurinn þarna á milli er 1,09 sem
sýnir að munur á vægi atkvæða
yrði ekki nema 9% en er meira en
100% í dag.
Reyndar tryggja kosningalögin
að munurinn megi ekki verða
meiri en tvöfaldur í tvennum kosn-
ingum í röð þannig að ljóst er að
við næstu þingkosningar verða 9
þingsæti í Norðvesturkjördæmi en
12 í Suðvesturkjördæmi. Við þetta
minnkar munurinn á vægi at-
kvæða í þessum tveimur kjördæm-
um niður í tæp 73%.
Við þetta raskast reyndar eitt
meginmarkmiðið með kjördæma-
breytingunni sem kosið var eftir
nú í fyrsta sinn, en það var að hafa
álíka marga þingmenn í öllum
Sandkom
Svarthvítt, „takk"
Sú auglýsing sem mesta athygli
vakti í kosningabaráttunni var safn
svarthvítra passamynda af forsætis-
ráðherra og forverum hans í stjóm-
arráðinu með litmynd af Ingibjörgu
Sólrúnu í forgrunni. í gær birtist
svipuð auglýsing frá Samfylking-
unni; safn svarthvítra passamynda
af nýkjömum þingmönnum flokks-
ins. „Kærar þakkir“ segja þeir stór-
um stöfum undir passamyndasafn-
Ummælí
Úp stuttbuxum í pils
„Það er vonandi að flokkurinn
læri af reynslu þessara kosninga,
hysji upp um sig buxumar (eða fari í
pils) og vinni ötullega í sínum innri
málum jafnt sem ímyndarmálum að
næstu kosningum."
Hulda ÞórisdöUir um stööu kvenna í
Sjálfstæöisflokknum á Tíkinni.is
Samgangun kynslóðanna
„Meðalaldur þingmanna er aðeins
lægri en árið 1999. Það sem meiru
skiptir er að á bak við meðaltalið er
fjölbreyttari hópur, fleiri kynslóðir.
sandkorn@dv.is
inu og þakka þar með kjósendum
fyrir stuðninginn en sumum þykir
það skrýtin byijun hjá nútímaleg-
um flokki að setja sjálfan sig í bún-
ing þess sem átti að tákna liðna tíð
og lúna í auglýsingum fyrir kosn-
ingar. Til að.bæta gráu ofan á svart
finnst lesandanum ósjálfrátt eitt-
hvað vanta á þessa kunnuglegu
mynd, sem svo grimmt var auglýst
fyrir aðeins nokkrum dögum. Það
er auðvitað litmyndin...

Tæknilega séð gætu Halldór Blöndal
og Rannveig Guðmundsdóttir verið
afi og amma Birkis Jóns og hver veit
nema þessi aukni samgangur kyn-
slóða efli víösýni á þingi.“
Ármann Jakobsson á Múrnum.is
Kaltmat
„Öll sú skynsemi sem ég get magn-
að upp í kollinum á mér fyrir hönd
Sjálfstæðisflokksins hnígur þvi að
þvi að það væri flokknum sjálfum
fyrir bestu að fást við stjórnarand-
stöðuna næstu fjögur árin ...“
Illugi Jökulsson á vef JPV.is
Skoðun
Anna Kristín Björgvin G. Jón Birkir Jón Kristinn H. Einar Oddur Slgurjón Þuríöur
Gunnarsdóttir. Sigurösson Gunnarsson Jónsson Gunnarsson Kristjánsson Þóröarson Backman
Samfylkingin Samfylkingin Samfylkingin Framsókn Framsókn Sjálfstæöisfl. Frjálslyndir Vinstri-grænir
Norövestur-2 Suöur-3 Suöur-4 Noröaustur-4 Norövestur-2 Norövestur-3 Norövestur-2 Noröaustur-2
F
hvort kjördæmi
Reykjavík
Breyting á
ingmannaQöid
Suður
Breyting á
þingmannafjöl
Róttæk breyting
Hér sést hvernig breyta þyrfti þingmannatölu kjördæma til þess aö jafna nær alveg vægi atkvæöa alls staöar á landinu. Þar
sem nauösynlegt er aö námunda upp aö næstu heilu tölu yröi reyndar vægi atkvæöa íviö meira í Suövesturkjördæmi en í
Suöurkjördæmi viö þessa breytingu. Munurinn yröi þó aöeins um 9% en hann eryfir 100% í dag og veröur um 73% í næstu
kosningum, eftir aö eitt þingsæti færist úr Norövesturkjördæmi í Suövesturkjördæmi. Breytingin myndi engin áhrif hafa á
fjölda þingmanna sem hver flokkur fengi kjörinn.
Ekki eru allir á eitt sáttir um réttmæti þess aö jafna vægi atkvæöa. Kristinn H. Gunnarsson formaöur þingflokks
Framsóknarfiokksins er einn þeirra sem fært hefur rök fyrir því aö ákveöiö misvægi atkvæöa sé eölilegt og réttmætt. Taian
viö nafn hvers frambjóöanda hér aö ofan og til hliöar er til marks um hve marga þingmenn flokkurinn hefur/heföi í hverju
kjördæmi. ingibjörg Sólrún Gísladóttir heföi þannig oröiö 5. þingmaöur Samfylkingarinnar í Reykjavík noröur og svo framvegis.
kjördæmum þannig að jafnerfitt
(eða -auðvelt) væri aö koma að
þingmanni í öllum kjördæmum. En
það er önnur saga og lengri.
Sigurlín næst inn
Nákvæmir útreikningar vegna
úthlutunar þingsæta eru ekki
sýndir hér. Þess skal þó getið
hverjir yrðu jöfnunarmenn í
hverju kjördæmi samkvæmt
þessu. í Reykjavík norður yrðu
það Ásta Möller (D) og Árni Magn-
ússon (B). í Reykjavík suður yrðu
það Margrét Sverrisdóttir (F) og
Einar Karl Haraldsson (S). í Suð-
vesturkjördæmi yrðu það Una
María Óskarsdóttir (B) og Jóhanna
B. Magnúsdóttir (U). í Norðvestur-
kjördæmi yrði það Jón Bjarnason
(U). í Norðausturkjördæmi yrði
þaö Dagný Jónsdóttir (B). Og í Suð-
urkjördæmi yrði það Magnús Þór
Hafsteinsson (F).
Síðasti jöfnunarmaðurinn heföi
verið Una María Óskarsdóttir og
heföi Frjálslyndi flokkurinn aðeins
þurft að bæta við sig 13 atkvæöum
á landsvísu til þess að fella hana og
koma að Sigurlín Margréti Sigurð-
ardóttur, táknmálskennara í
Garðabæ, sem var annar frambjóð-
andi flokksins í kjördæminu á eftir
Gunnari Örlygssyni - rétt eins og
flokkurinn hefði aðeins þurft 13 at-
kvæði á laugardaginn var til þess
að fella Árna Magnússon (B) í
Reykjavík norður.
Staða kvenna
Eins og niðurstaðan ber með sér
hefði hlutur kvenna orðið betri við
þessa breyttu skipan. Þremur kon-
um fleiri hefðu náð kjöri en á laug-
ardaginn og hefði því konum að-
eins fækkað um eina í kosningun-
um en ekki um íjórar eins og raun-
in varð. Þær Ásta Möller, Margrét
Sverrisdóttir og Una María Óskars-
dóttir hefðu allar velt úr sessi
landsbyggðarkörlum í sín'um flokk-
um ef vægi atkvæða væri jafnt á
landinu.
Inni
Ásgelr Einar Karl
Friðgeirsson Haraldsson
Samfylkingin Samfylkingin
Suövestur-5 Rvík suöur-5
Inglbjörg Sólrún Páll
Gísladóttir Magnússon
Samfylkingin Framsókn
Rvík noröur-5 Suövestur-2
,Una María Ásta
Óskarsdóttir Möller
Framsókn Sjálfstæöisfl.
Suövestur-3 Rvík noröur-5
Margrét Jóhanna B.
Sverrisdóttir Magnúsdóttir
Frjálslyndir Vinstri-grænir
Rvík suöur-1 Suövestur-1
Mismikið haft fyrir þingsætunum:
Langflestjp á bak vifi Siv
Misjafnlega „dýrir“ þingmenn
3 þ.
2 þ.
1Þ.
c
c
ro
E
uo
c
’n.
«D
>
-C
«o
■>
CD
>
'(D
5
æ
3
B
u
Langflestir kjósendur eru á bak
við kjör Sivjar Friðleifsdóttur, um-
hverfisráðherra og oddvita Fram-
sóknarflokksins í Suðvesturkjör-
dæmi. Framsókn fékk 6.387 at-
kvæði í kjördæminu og Siv náði
ein kjöri af lista flokksins. Næstum
fimm sinnum færri kjósendur í
Norðvesturkjördæmi eru á bak viö
þá Guðjón A. Kristjánsson og Sig-
urjón Þórðarson frá Frjálslynda
flokknum. Flokkurinn hlaut 2.666
atkvæði í kjördæminu og því eru
1.333 atkvæði þar á bak við hvorn
þingmann.
Fyrirvari
Þess ber að geta aö Sigurjón er
jöfnunarþingmaður og þess vegna
eru að vissu marki allir kjósendur
Frjálslynda flokksins á landsvísu á
bak við kjör hans. Hið sama gildir
vitanlega um alla jöfnunarþing-
menn. Og á sama hátt má segja að
kjósendur á bak við Siv Friðleifs-
dóttur hafi ásamt öllum öðrum
kjósendum Framsóknarflokksins
fengið jöfnunarþingsæti í Reykja-
vík norður í kaupbæti fyrir skarð-
an hlut í Suðvesturkjördæmi. Þó er
leiðréttingin ekki traustari en svo
að hefðu atkvæði Framsóknar-
flokksins verið 24 færri á landsvísu
hefði flokkurinn ekki fengið neitt
j öfnunarþingsæti.
Jónína næst
Með sömu fyrirvörum og fyrr
greinir eru næstflestir eða 4.185
kjósendur á bak við Jónínu Bjart-
marz, þingmann Framsóknar-
flokksins í Reykjavík suður, en
næstfæstir á bak við þau Steingrím
J. Sigfússon og jöfnunarþingmann-
inn Þuríði Backman frá Vinstri
grænum í Norðausturkjördæmi,
1.665 kjósendur.
Flest atkvæði „féllu dauð“ hjá
Frjálslynda flokknum í Reykjavík.
Flokkurinn fékk 3.537 atkvæði í
Reykjavík norður og 3.438 í Reykja-
vík suður en hvorugt dugði fyrir
þingsæti.
Auðveldara hjá B og D
Þegar staða flokkanna á lands-
vísu er skoðuð kemur í ljós að
færri kjósendur eru á bak við
þingmenn Framsóknarflokks,
Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar-
innar en á bak við þingmenn
Frjálslynda flokksins og Vinstri
hreyfingarinnar - græns fram-
boðs. Fyrmefndu flokkarnir fengu
0,7-1,3 prósentustigum fleiri þing-
menn hver en atkvæði á landsvísu
en síðamefndu flokkamir fengu
um það bil einu prósentustigi
færri þingmenn hver en atkvæði.
-ÓTG
+