Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.2003, Blaðsíða 16
16
FÖSTUDAGUR 30. MAl 2003
FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 2003
21
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Örn Valdimarsson
Aéalritstjóri: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskríft:
Skaftahlíð 24,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5749
Rltsfjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Hafnarstræti 82, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagiö DV ehf.
Plótugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viömælendum fyrir viötöl við þá eöa fyrir myndbirtingar af jjeim.
Hreyft við almanáki
Undarlegt má heita aö íslend-
ingar skuli halda enn þá fast í
nokkra þá frídaga sem slíta
sundur vinnuvikuna. Auðvitað á
að færa þessa frídaga aö næstu
helgi enda augljóst mál að mikið
hagræði er að því, jafnt fyrir
starfsfólk og atvinnurekendur og
raunar allt mannlíf í landinu. Gamla frídagahefðin er fyrir
löngu orðin úrelt og verður ekki með nokkru móti séð
hvaða rök eru fyrir því að dag á borð við sumardaginn
fyrsta þurfi eilíflega að bera upp á fimmtudag. Alltént hefur
það ekkert með veðurfræði að gera.
Sömu sögu verður að segja um gærdaginn, uppstigningar-
dag, sem ævinlega ber upp á fimmtudag sakir þess eins að
hann er fjörutíu dögum eftir upprisu Jesú Krists. Það er
varla nokkur goðgá að færa þennan frídag að næstu helgi.
Hann er raunar ekki heilagri en svo að flestir landsmenn
vita lítið sem ekkert um trúarlegt inntak hans. Þessi gamal-
kunni frídagur er arfleifð þess tíma þegar kirkjan réð lögum
og lofum og fólki var gert að standa og sitja eftir kennisetn-
ingum og heilögum bókstaf.
Landsmenn hafa verið rækilega minntir á fimmtudagsfríin
á þessu ári. í fjórgang hefur vinnuvikan verið slitin í sundur
í maí og apríl. Mörgum finnst það meira en góðu hófi gegnir.
Atvinnurekendur hafa meðal annars bent á óhagræðið sem
hlýst af þessu. Ari Edwald, formaður Samtaka atvinnulífsins,
sagði í blaðinu á miðvikudag, daginn fyrir fjórða fimmtudags-
fríið á sjö vikum, að þaö yrði mikið framfaramál ef tækist að
fækka þessum frídögum í miðri viku. Allir hljóta aö taka und-
ir þessi orð formanns atvinnurekenda.
Ari bendir á að breytingin myndi bæði „henta atvinnu-
rekendum þannig áð framleiðni myndi aukast og einnig
gæti starfsfólk nýtt frí sín betur“. Þetta er mergurinn máls-
ins. TiLfærsla á frídögum er þjóðhagslega hagkvæm, ekki að-
eins hvað framleiðni snertir heldur myndu lengri fríhelgar
auka tækifæri í ferðaþjónustu og menningarstarfsemi. Þá
væri ef til vill hægt að færa vetrarfrí í skólum að þessum
lengdu helgum en tilviljanakennd skólafrí eru sem kunnugt
er til mikilla trafala á heimilum og vinnumarkaði.
Ákvæði um tilfærslu frídaganna voru sett inn í kjara-
samninga fyrir nokkrum árum en felld út áður en samning-
arnir tóku gildi. Ari Edwald taldi í samtali við DV á mið-
vikudag að nokkur hreyfing væri komin á málið að nýju
enda sæju æ fleiri hversu mikið hagræöi yrði af tilfærslunni.
Hér er ekki aðeins um sumardaginn fyrsta og uppstigningar-
dag að ræða; vel má hugsa sér að frídag verkamanna beri
jafnan upp á fyrsta fóstudag eða fyrsta mánudag í maí, rétt
eins og sjómannadag ber ávallt upp fyrsta sunnudag í júní.
Víða erlendis eru stakir frídagar tengdir helgum af þeim
augljósu ástæðum sem hér að ofan hafa verið nefndar. Er-
lendis tíðkast einnig sá sjálfsagði siður að laga sólarhring-
inn að misjöfnum árstíðum. ísland er þar eyja í úthafinu og
virðist óvinnandi vegur að hreyfa nokkru við þjóðinni í
þeim efnum. Allir landsmenn sem dvalið hafa lengi í öðrum
löndum á norðurhveli jarðar þekkja hins vegar hagræði
þess að skipta á vorin yfir í sumartíma. Hér heima eru rök-
in þau að bændur misstu af útvarpsfréttum!
Með því að íslendingar tækju upp sömu siði og aðrir Evr-
ópubúar hvað breyttan sumartíma snertir myndu lands-
menn eiga lengri sólardag að loknum vinnudegi á vorin. Þar
við bætist að meiri tími gæfist til samskipta við evrópsk fyr-
irtæki sem eru helstu og mestu viðskiptalönd landsmanna.
Sá fóstudagur sem nú líður yrði með þessum breytingum
sem að ofan getur ekki einasta frídagur heldur og með hærri
sól yfir síðdegið. Gamaldags hugsun verður að víkja í þess-
um efnum, að ekki sé talað um íslenska fjósamennsku.
Sigmundur Ernir
Skoðun
Hans Krístján
Árnason
hagfræöingur
Kjallari
Það sem hér fer á eftir er
aöeins skemmtisaga og á
lítið sem ekkert skylt við
blákaidan raunveruleik-
ann. Hér bregður höfundur
á léttan leik án þess að
roðna og eru allar tenging-
ar við persónur og málefni
hugarburður einn.
Og þá hefst lesturinn: Enn og aft-
ur er lýðræöið fótum troðið á ís-
landi af spilltri yfirstétt. í orði
kveðnu þykjast ráðamenn landsins
trúa á lýðræöi þar sem fólkið í
landinu ræöur og rekur fulltrúa
sína á Alþingi íslendinga. í orði
kveðnu monta ráðamenn þjóðar-
innar sig erlendis með því að segj-
ast vera frá lýöveldi þar sem elsta
þjóðþing heims starfar. í orði
kveðnu segja ráðamenn þjóðarinn-
ar að kjósendur ráði öliu í alþingis-
kosningum. Valdið sé hjá borgur-
um þessa lands og þeir - ráða-
mennirnir sjáifir - fari eftir vilja
kjósenda. Við - ráðamenn ykkar -
lútum vilja ykkar kæru landar og
gerum það sem þið viljið. Við erum
i takt við þjóðina. Og þjóðin fær þá
ráðamenn sem hún á skilið.
Helmingaskiptin eina reglan
í Ráðstjórnarríkjunum - blessuð
sé ekki minning þeirra - var einnig
lýðræði alþýðunnar. Þar var lýð-
ræöisleg stjórnarskrá og þar voru
kosningar á nokkurra ára fresti
Ummæli
FyrirsagnaHjaftur
„Það hefur lengi verið umhugs-
unarefni að stjórnmálamenn skuli
ekki lengur komast upp á horn-
skák kjósenda nema þeir hafi kjör-
þokka, fótógenískt andlit og fyrir-
sagnakjaft."
Kristján Kristjánsson prófessor í
Morgunblaóinu.
Kökukrús ríkisins
„Ég er trúaður
maður. Ég trúi á
boðskap þjóð-
kirkjunnar en er
þó ekki þeirrar
skoöunar að
kirkjan eigi að
vera með puttana
ofan í kökukrús
ríkisins. Það er
vonandi að ungt fólk á Alþingi
reyni klemma þessa putta og ljúka
þessu sambandi ríkis og kirkju.“
Ömar R. Valdimarsson á Pólitík.is
„Aðrir hafa furðað sig á nafngift-
um fyrirtækjanna. Þannig segja
gárungamir að Lífstill ehf. visi til
lífstíls höfuðpauranna tveggja, að 3
Sagas eigi að bera fram-„þrísaga"
og að Alvara lífsins hafi reynst
réttnefni langt umfram væntingar
athafnaskáldanna."
Pressan.is
Aö stíga upp
„Það hlýtur hins vegar aö vera
eðlileg krafa nútímafólks að al-
þar sem fólkið fékk að velja full-
trúa sína á lýðræðislegan hátt. Þar
voru einnig margir flokkar sem
buðu fram færustu félaga sína -
meira að segja bændaflokkur. Oft-
ast fékk yfirvaldið þar allt frá
98,8% greiddra atkvæða og upp úr.
Þrátt fyrir allt þetta lýðræði breytt-
ist stjórnarfarið ekki hót frá kjör-
tímabili til kjörtímabils, frá ára-
tugi til áratugar. Það breyttist ekk-
ert fyrr en kerfið hrundi úr aum-
ingjaskap innan frá að 80 árum
liðnum. Þar réð alþýðan engu. Þar
réðu flokkseigendumir öllu. Því
fór sem fór - guði sé lof.
En ísland - hvað með ísland?
Hér ræður einn tvíhöfða flokkur
undir forystu Davíðs og Halldórs.
Þessi Sjálfstæði Framsóknarflokk-
ur ræður öllu í skjóli peningavalds-
ins. Helmingaskiptareglan er eina
reglan sem skiptir máli, allt hitt er
aðeins djók og fólkið er til að mis-
nota það eins og alltaf.
Þessi Sjálfstæði Framsóknar-
flokkur ræður flestum fjölmiðlum
og þar með upplýsingaflæðinu,
hann ræður fjármagninu sem hann
felur í leynisjóðum sínum sem
varðir eru með vitlausustu rökum
sem hugsast getur, hann ræður og
rekur fólkið eftir sínum þörfum, og
hann trúir ekki hót á að fólkið í
landinu eigi að fá að kjósa um eitt
eða neitt sem skiptir máli.
Ef einhverjum sakleysingja verð-
ur það á að minnast á þjóðarat-
kvæðagreiðslu um mál sem kann
að skipta blessað fólkið máli þá er
því fljótsvarað út í hött. Ekki einu
sinni einfold mál eins og það hvort
leyfa eigi bjór, eða ekki, var
blessuðum kjósendum ekki
treystandi fyrir.... Og þó, ef ég man
rétt, þá var einu sinni eða tvisvar
leyft að kjósa um það hvort opna
ætti áfengisútsölur einhvers staðar
úti á landsbyggöinni hér um árið.
Lýöræðisástin
Þegar raddir heyrðust hér í
mennum frídögum á vinnumarkaði
sé þannig varið að þeir nýtist sem
best. Og að Þjóðkirkjan hætti að
geta ráðskast með fríin manns,
stöðvandi hjól atvinnulífsins bara
af því það stendur í einhverri bók
að einhver hafi stigið upp eða nið-
ur á einhverjum degi.“
Jón Einarsson á Maddaman.is
Samt sem áöur sambandsríki
„Um hið nýja Evrópusamband
má segja að ef ríki lítur út fyrir að
vera sambandsríki, ef það hljómar
eins og sambandsriki og ef það
hegðar sér eins og sambandsríki,
en það heitir ekki sambandsríki -
þá er það samt sem áður sam-
bandsríki."
Vefþjóöviljinn á Andríki.is
Missir af lestinni
„Kyrrstöðu-
stjóm Sjálfstæðis-
flokks og Fram-
sóknarflokks mun
ekki draga vagn-
inn í Evrópuátt
sem er mikið
hagsmunamál fyr-
ir þjóðina að þeir
geri. Þvert á móti
munu þeir þverskallast við að
ræða þessi mál með vitrænum
hætti og ísland missa af lestinni til
Evrópu sem þau lönd álfunnar sem
ekki vora um borð keppast nú við
að ná.“
Björgvin G. Sigurösson, þingmaöur
Samfylkingar á Pólitík.is.
Hinn 23. maí 2003 tók Sjálfstœði Framsóknarflokkurinn enn og aftur og áfram við valdi sínu frá alþýðu þessa lands
gamla daga um það hvort ekki væri
nú rétt að stofna til þjóðaratvæða-
greiðslu þegar ísland gerðist stofn-
aðili að Atlantshafsbandalaginu
(NATÓ) 1949 - þá framkvæmdu
ráðamenn þjóðarinnar við-
horfskönnun á leynd og fundu út aö
þjóöin myndi fella slíkan samning,
þannig að málið var afgreitt eftir
hefðbundnum öruggum leiðum á
elsta staifandi þingi heimsins.
Þegar einhverjir örvitar, tveim-
ur árum síðar, stungu upp á að
þjóöin ætti að fá að kjósa um það
hvort ameriski herinn ætti að fá að
taka við vörnum landins með varn-
arsamningnum 1951, þá gerðu ráða-
menn aðra viðhorfskönnum og
tékkuðu á skoðun þjóðarinnar.
Meirihluti lýðsins var á móti amer-
íska vamarliðinu, svo málið var af-
greitt á hefðbundinn hátt heima á
elsta þingi heimsins, þar sem
meirihlutinn var sauðtryggur. Og
þannig mætti lengi halda áfram um
lýðræðisást Sjálfstæða Framsókn-
arflokksins og leppflokka hans.
Engin stefnubreyting?
Hinn 23. maí 2003 tók Sjálfstæði
Framsóknarflokkurinn enn og aft-
ur og áfram við valdi sínu frá al-
þýðu þessa lands sem grátbiður
flokkinn um .að halda óhræddan
áfram samkvæmt íslensku helm-
ingaskiptareglunni. Góssinu er
bróðurlega skipt á milli flokksgæð-
inganna sem sverja trúnaðareið á
Alþingi um að fylgja eigin sam-
visku sem fulltrúar pöpulsins.
(Ýmsum dettur meira að segja í
hug að ræða á yfirvegaðan máta
um nýju stjómarherrana og döm-
urnar - og hvernig þau ætla að
skipta valdastólunum á milli sín -
eins og það sé einhver heil brú í
þessum handónýta sirkus.)
Þótí afrekaskrá Sjálfstæða Fram-
sóknarflokksins sé óviðjafnanleg
að gæðum, þá hefur eitt mál vafist
sérstaklega fyrir mér upp á síðkast-
ið, það er hvernig Davíð og Halldór
gátu svona prívat og persónulega,
og án þess að bera málið undir
þingflokka, utanríkismálanefnd
eöa elsta þing veraldar (svo ég
minnist nú ekki á blessaða þjóðina
sjálfa!) lýst yfir pólitískum stuðn-
ingi við Bush & Blair í innrás
þeirra í írak - og þar með breytt
grundvallarstefnu landsins í utan-
ríkismálum, án þess að roðna, og
um leiö sagt við þjóðina blákaldir
aö þetta væri engin stefnubreyting.
Þetta er sagt þótt t.d. Bjarni
Benediktssijn hafi sagt skýrum orð-
um, þegar ísland gekk í NATÓ, að
stofnaöilar varnarbandalags vest-
rænng. lýðræðisríkja mættu vita að
íslendíhgar væru vopnlaus þjóð og
gætu hvorki né vildu né myndu
lýsa yfir stríði á hendur annarri
þjóð um aldur og ævi.
f
Innganga í S.Þ. frestast
Einé og fyrr sagði hafði Bjami
Benediktsson lýst því yfir við
NATÓ að ísland myndi aldrei lýsa
yfir stríði á hendur annarri þjóð. -
Þetta sagði Bjami Benediktsson
réttilega í takt við sannfæringu
sinnar þjóðar, enda hafði ísland 4
árum áður hafnað góðu boði Vest-
urveldanna um að gerast stofnaðili
að Sameinuðu þjóðimum þar sem
það skilyrði gilti að við yrðum að
segja Þjóðverjum og Japönum stríð
á hendur. - Það vildi hin nýfrjálsa
þjóð ekki gera og frestaðist því inn-
ganga okkar í S.Þ. um eitt ár.
Tilgáta eða tragikómískt leikrit
Sjálfstæði Framsóknarflokkur-
inn braut þennan sáttmála við
þjóðina þegar Davíð Oddsson og
Halldór Asgrimsson studdu Bush í
innrásinni í írak. Sjálfstæði Fram-
sóknarflokkurinn hafði reyndar
gert þetta áður þegar NATÓ hóf
loftárásir á Serba og lét sprengjum
rigna m.a. yfir Belgrad, sællar
minningar. Ein afleiðing þeirrar
árásar á Serba í Belgrad er minnis-
varði sem heimamenn reistu í rúst-
unum þar sem nefndar voru þær
þjóðir sem frömdu þennan verknað
og er nafn íslands grafið skýrum
stöfum í þann minnisvarða svo
íbúar Belgrad gleymi aldrei þess-
um velgerðarmönnum sínum.
Og nú kemur rúsínan í SS-pylsu-
endanum! Þetta er tilgáta (eða e.t.v.
tragíkómískt leikrit) sem forvitni-
legt verður að sjá hvort stenst tím-
ans tönn í landi sannleikans:
í bakherbergi aðalvaldamanna
Alþýðulýðveldisins íslands hittast
topparnir þrír fyrir allmörgum
mánuðum; þeir herra forseti ís-
lands, Ólafur Ragnar Grímsson,
hv. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra og hv. Halldór Ásgrímsson
utanríkisráðherra. (Við gætum
líka kallað þríeykið t.d. Sóma ís-
lands, Sverð & Skjöld.)
Miði er möguleiki
Málið á dagskrá er þetta: Davíð
Oddsson forsætisráðherra hefur
lengi dreymt um að verða forseti
íslands. Hann hugsaði sig um lengi
og vel fyrir forsetakosningarnar
1996, en komst að því eftir vandlega
íhugun að hann ætti ekki sjens í
embættið það árið. Loksins til-
kynnti hann þjóð sinni að hann
ætlaði ekki að gefa kost á sér til
forseta. Ólafur Ragnar Grímsson
hreppti æðsta embætti landsins og
situr enn.
Davíö Oddsson hefur ekki gefist
upp, enda búinn að vera borgar-
stjóri og forsætisráðherra - en ekki
forseti. Hann veit að það er von-
laust að fella sitjandi forseta. En
forsetinn er stærri en ísland og
heimurinn freistar hans, því hann
er búinn að vera forseti þjóðar
sinnar í bráðum átta ár. Eiginkona
forsetans er útlensk og gæti vel
hugsað sér að sjá eiginmanninn í
enn hærri stöðu.
Jæja, fundur þríeykisins gæti
verið þannig: Davíð og Halldór eru
tilbúnir að leggja sitt af mörkum til
að greiða fyrir utanlandsreisu for-
seta í nýja veglega stöðu á heims-
sviðinu. Forsetafrúin er með á nót-
unum. Hvað langar forsetann að
taka sér fyrir hendur - og hvaða
störf gætu hugsanlega staðið til
boða ef rétt er spilað úr kortunum?
Framkvæmdastjóri NATÓ lætur af
störfum á næstunni - gæti veriö
þess virði að kanna þann mögu-
leika fyrir forsetann? Hugsanlega.
En þaö er annar kostur mun álit-
legri fyrir nýgiftu hjónin á Bessa-
stöðum: Aðalritari Sameinuðu
þjóðanna! Er Bandaríkjastjóm ekki
hundóánægð með Kofi Annan?
Þarf ekki að fara að skipta um höf-
uðið og fá einhvern sem Bush get-
ur betur sætt sig við? - Miði er
möguleiki.
Dæmið gengur upp
Og til að gera langa tilgátu stutta
(eða langt leikrit styttra), þá vill
Bush bara fá mann sem hann getur
treyst að fylgi mesta heimsveldi
veraldarsögunnar í einu og öllu.
Sjálfstæði Framsóknarflokkurinn
hefur sýnt og sannað að hann ér
traustsins verður. Það líkar Bush.
Þannig vinna Davíö og Halldór
hvíldarlaust að því aö sannfæra
Bush & Co um fylgispekt íslend-
inga, þjóðar sem bregst ekki trausti
Stóra Bróður. Forsetafrúin á lika
góða vini í Ameríku og víðar, enda
vel tengd valdastéttum heimsins,
að sögn.
Dæmið gengur upp. Forseti ís-
lands herra Ólafur Ragnar Gríms-
son tilkynnir í næsta áramóta-
ávarpi sinu að hann gefi ekki kost
á sér til endurkjörs í júní á næsta
ári. Gatan er greiö; Davíö Oddsson
tilkynnir framboö sitt til forseta
fljótlega eftir 1. febrúar (en þá er
100 ára afmæli Stjómarráðs íslands
þegar Hannes Hafstein varð fyrsti
ráðherra okkar) - og Bessastaðir
blasa við forsætisráðherranum.
Það er aðeins eitt ljón á vegin-
um; Davíð getur ekki treyst á að
hann nái öruggri kosningu sem for-
seti alþýðulýðveldins. Forsetakosn-
ingar eru nefnilega einu kosning-
amar í landinu þar sem kjósendur
fá að velja milli skýrra valkosta..
Eitt atkvæði á mann og allir jafnir.
Húrra fyrir lýðræðinu!
Drottinn blessi heimilið
Nú eru góð ráð dýr. Og þá er gott
að hafa aðgang að öflum sem eiga
nóga aura. Kosningar kosta nefni-
lega mikla peninga. Davíö Oddsson
forsætisráherra getur ekki gefið
sér að hann eigi öruggt fylgi, meira
en sem nemur svona 20-30%. Á
ekki möguleika á 67% kosningu
eins og Kristján Eldjám!
Þá er bara að vona aö sem flestjr
hafi áhuga á embættinu og að sem
flestir gefi kost á sér til forseta svo
atkvæðin dreifist á marga. Og
þannig aukast líkurnar fyrir Davíð
að verða næsti forseti íslands. Og
ef hann vinnur þá væri ekki óhugs-
andi að Davíð Oddsson bætti nýju
Evrópumeti við feril sinn og ríkti
yfir alþýðulýðveldinu íslandi í
mörg, mörg ár og mörg, mörg kjör-
tímabil. En þetta er eins og ég
sagði áðan bara skemmtileg tilgáta
(eða tragikómískt leikrit). - Drott-
inn blessi heimilið.