Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.2003, Blaðsíða 8

8 INNLENDAR FRÉTTIR ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ2003
Svið embættis Hvað
ríkislögreglustjóra eru tölvubrot?
Helstu viðfangsefni
efnahagsbrotadeildar
Stjórnsýsla og rekstur
Úryggismál
Starfsmannamál
Tæknirannsóknir
Efnahagsbrotadeild
Hvers konar brot sem framin eru með tölv-
um eða sem tengjast þeim
Tölvuinnbrot
Úlöglegar hleranir tölvusamskipta
Eyðing gagna eða forrita
Úflun og varsla barnakláms
Úflun og varsla tónlistar, kvikmynda og
Ijósmynda
Rannsókn og saksókn skatta- og efnahagsbrota
Alþjóðlegt samstarf f tengslum við efnahagsbrot
Rannsókn á peningaþvætti
Rannsóknaraðstoð við lögregluembættin f landinu
Rannsókn á skipulagöri glæpastarfsemi
Rannsókn á brotum gegn stjórnskipan og æðstu stjórnvöldum
Skilvirkni leiðir til fleiri kæra
Árangur rlkislögreglustjóraembættisins I rannsóknum mála hefur
leitt til þess að þeir sem hagsmuna eiga aö gæta sjá að lögregla,
ákæruvald og dómstólar leysa úr málunum og eru því ötulli við að
kæra. Sést það t.d. vel á mikilli aukningu á skattalagabrotum sem
kærð eru til ríkislögreglustjóra. Árið 1992 voru aðeins 5 slfk mál
kærð til lögreglu og árið 1993 voru þau 13. Nú eru hins vegar 50 til
100 skattsvikamál kærð til lögreglu á hverju ári. Þeir hagsmunir sem
fjallað er um í slfkum málum nema 100 milljónum króna á hverju
ári sem siðan skila sér í ríkissjóð.
Brotastarfsemi verður æ flóknari með aukinni tækni:
Kallar á nýjar rannsókn-
araðferðir lögreglunnar
Brotamenn hafa oft aðeins einn
tilgang og hann er sá að græða pen-
inga og því er nauðsynlegt að kom-
ast að gróðanum og leggja hald á
hann.
Áður fyrr stoppuðu
málin oft hér á landi
vegna þess að lögregl-
an bjó ekki yfir nægi-
legum mannskap eða
aðstöðu til að fylgja
rannsókninni eftir.
Efnahagsbrotadeild ríkislög-
reglustjóra hefur haft í mörgu að
snúast á síðustu mánuðum og
árum og hefur viðfangsefnum
hennar fjölgað jafnt og þétt. Ör þró-
un á sviði tækni hefúr leitt til þró-
unar í fjármála- og viðskiptaheim-
inum og í ljósi þess hafa þau brot
sem kærð eru til efnahagsbrota-
deildarinnar sífellt orðið viðameiri
og flóknari en áður. Þótt brotin séu
í grunninn þau sömu, þ.e. fólk er
blekkt í því skyni að hafa peninga af
því, hefur ný tækni leitt til nýrra að-
ferða í brotastarfseminni. Æ al-
gengara er að efnahagsbrot, s.s.
skjalafals og peningafals, séu fram-
in með aðstoð tölvunnar og kalla
nýjar áherslur á nýjar rannsóknar-
aðferðir. Tölvuþekking er forsenda
fyrir því að geta fylgt nútímanum
og hefur efnahagsbrotadeildin
mætt þessari tæknivæðingu og
unnið að því að efla rannsóknir á
þessum svokölluðu tölvubrotum.
Gott samstarf hefur verið við
norska ríkislögreglustjórann í þeim
málum og á síðustu árum hafa um
20 manns frá efnahagsbrotadeild-
inni aflað sér mikilvægrar mennt-
unar sem nýtist í rannsókn slíkra
mála. Sérstök aðstaða er hjá deild-
inni til tölvurannsókna en aðstöðu-
og búnaðarleysi hafði lengi staðið
tölvurannsóknum fyrir þrifum.
Tölvubúnaður embættisins er nú
með því besta sem gerist á þessu
sviði og hefur lögreglan tryggt sér
viðamikla þekkingu til að afla
sönnunargagna úr tölvum.
Nútímalöggæsla
Eins og að framan segir verða
glæpir sífellt viðameiri og flóknari
með tímanum og hefur skipulögð
glæpastarfsemi aukist hér á landi.
Stóra fíkniefnamálið svokallaða er
skýrt dæmi um slíka starfsemi en
þar lagði efnahagsbrotadeildin
hald á tugi milljóna króna í pening-
um og eignum sem síðan rann í rík-
issjóð. Mjög erfitt er að kortleggja
slíka starfsemi og uppræta og í
þeirri baráttu hefur ríkislögreglu-
stjóri lagt mikla áherslu á að ná
Þau brot sem kærð eru
til efnahagsbrotadeild-
arinnar eru mun viða-
meiri og flóknari nú en
áður.
Fjöldi brota hjá efnahagsbrotadeild á síðustu fjórum árum
2002 2001 2000 1999
Innbrot 3.208 2.857 2.407 2.556
Þjófnaður 7.378 7.022 7.439 6.787
Gripdeild 37 36 44 31
Úlögleg meðferö á fundnu fé 42 21 37 22
Fjárdráttur - munlr 14 16 16 20
Fjárdráttur - peningar 87 59 53 38
Fjársvik - tékkasvik 52 83 105 113
Fjársvik - hótelsvik 7 13 17 14
Fjársvik - með stolnum tékkum 16 9 29 45
Fjársvik - tryggingasvik 4 3 3 8
Fjársvik - greiðslukort 16 0 0 0
Fjársvik - ýmislegt 280 238 199 231
Umboðssvik - greiðslukort 23 14 12 12
Umboðssvik - tékkar 2 6 1 2
Umboðssvik - ýmislegt 18 21 n 7
Skilasvik 27 16 24 31
Fjárkúgun 1 2 4 2
Rán 32 39 34 40
Misneyting 11 10 9 8
Hylming 52 43 30 58
Hylming af gáleysi 5 1 1 0
Auðgunarbrot - ýmislegt 18 13 7 15
Samtals 11.330 10.552 10.482 10.040
ÁGÓÐIVEGNA BROTA: Lögreglan hefur lagt mikla áherslu á að komast yfir ágóða brota og hefur hún lagt hald á hundruð
milljóna króna í tengslum við fíkniefnabrot sem upp hafa komið á síðustu árum.
Fundarstaður fíkniefna sem hald var lagt á árið 2001
utan um ágóðann af brotunum,
ásamt því að koma brotamönnun-
um á bak við lás og slá. Brotamenn
hafa oft aðeins einn tilgang, og
hann er sá að græða peninga, og
því er nauðsynlegt að komast að
gróðanum ogleggja hald á hann. Er
það mikilvægt til þess að fyrir-
byggja brotastarfsemi sem slíka og
verulegur þáttur í baráttunni gegn
þeirri ógn sem stafar af skipulagðri
glæpastarfsemi og teygt getur anga
sína landa á milli.
Með stofnun embættis ríkislög-
reglustjóra árið 1997 var áhersla
lögð á að ryðja ákveðna braut í nú-
tímalöggæslu eins og að ofan
greinir, ásamt því að efla erlenda
samvinnu. Málin sem til kasta lög-
reglunnar koma teygja oft anga
sína til annarra landa og því hefur
samvinna við erlend lögregluyfir-
völd aukist til muna. Áður fyrr
stoppuðu málin. oft hér á landi
vegna þess að lögreglan bjó ekki
yfir nægilegum mannskap eða að-
stöðu til að fylgja rannsókninni eft-
ir en nú fer hún nánast hvert um
Fannst íflugstöö 2,6%
Á Kkama og (farangri 2,6%
0% 5% 10%
heiminn sem er til þess að rann-
saka mál, ásamt því að veita er-
lendum lögregluyfirvöldum aðstoð
við rannsóknir hér á landi.
Markmiðið með stofnun
embættisins var að einfalda
skipulag lögreglunnar og gera hana
í stakk búna til þess að koma til
móts við þá þróun sem hefur orðið
—i-------1 i i
15% 20% 25% 30%
í löggæslumálum annars staðar í
heiminum, einkum á
Norðurlöndunum. Undanfarin ár
hafa síðan verið gerðar breytingar á
skipan mála og málaflokka hjá
embættinu með það að markmiði
að auka skilvirkni og nýta
mannskap og þekkingu sem best.
erlakristin@dv.is