Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.2003, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 16.ÁGÚST2003 DV HELGARBLAÐ 19
endurnýja kynni við silunginn áður en yfir
lýkur. Hann hefur einnig veitt mikið erlendis,
í Kanada, stálhaus í Washington-fylki í
Bandaríkjunum, bonefish, tarpon og
barracudu á Kúbu og á fleiri stöðum vítt og
breitt um heiminn. Hann kann samt alltaf
best við sig í Kjósinni.
„Þetta er langflottasta áin að mínu mati,“
segir hann og lítur velþóknunaraugum út yfir
ána. „Hún er svo fjölbreytt. Hér er ekki nóg að
kasta bara og bíða eftir að fiskurinn taki.
Maður þarf að hugsa svo mikið fram í flug-
una, gera eitthvað með henni, hafa fyrir hlut-
unum sjálfur. Þetta er svo teknísk á. Ég hef
alltaf sagt að ef maður getur veitt skamm-
laust í Laxá í Kjós þá getur hann veitt hvar
sem er.“
Kenndi keilu og skaut
Fáir eru í þeirri öfundsverðu aðstöðu að
áhugamálið og vinnan sé eitt og hið sama, þó
vissulega og vonandi hafi flestir einhvern
áhuga og gaman af starfi sínu. Árið 1988 varð
ástríða Ásgeirs að fullu starfi þegar hann
gerðist leiðsögumaður f Kjósinni. En hvað
stóð við nafnið hans í símaskránni fram til
þess tíma, hvað starfaði hann?
„Ja, ég fékkst við ýmislegt," segir hann, ein-
hvern veginn eins og hann telji þau störf ekki
með sem ekki snúast um veiðar á einn eða
annan hátt. Svo bætir hann nýrri blaðsíðu í
persónu sína með því fyrsta sem hann nefnir
af starfsferilsskránni.
„Ég var kennari í keilusafnum, kenndi
bowling í fjögur ár ..."
„Ha," segi ég, og kem keilukúlunni ein-
hvern veginn ekki heim og saman við stöng
og byssu.
„Já, ég var mikið í keilu, m.a. í keilulands-
liðinu í nokkur ár. Ég vann við það svona með
fram og ýmislegt annað hafði ég fyrir stafni.
meðal annars var ég í skyttiríi. Og eitt var al-
veg afdráttarlaust. Ef ég gat ekki fengið frí um
skotveiðitímann þá sagði ég bara upp. Það
var ósköp einfalt."
Ásgeir hafði einnig talsverða atvinnu af
skotveiðum þangað til stangveiðin varð að
fulfu starfi. í 27 ár skaut hann fyrir veitinga-
hús og matvörubúðir síðsumars og langt
fram á vetur.
„í rauninni erþetta það eina
sem ég kann. Og efmaður er
góður í einhverju þá á maður
að reyna að vinna við það."
„Það var hægt að lifa af því í svona tvo til
þrjá mánuði. Eg fór kannski að heiman 20.
ágúst og kom heim um jól. Þess á milli fór ég
hring eftir hring um allt land og skaut og
skaut. Þá voru mun færri sem stunduðu þetta
og mun auðveldara að fá að veiða. Maður
bað bara bændurna um leyfi og það var ekk-
ert mál. í þá daga voru ekki nema þrjár til
fjórar gæsaskyttur og fjórir til fimm á rjúp-
unni sem stunduðu þetta að einhverju
marki."
Hálfdauður í Alaska
Pointer-hundamir hans Ásgeirs halda
áfram að ýlfra uppi á palli og stinga hausnum
á víxl gegnum opna rúðuna, velta vöngum og
horfa bænaraugum í áttina til okkar. Ásgeir
kynnti þá fyrir mér með nafni þegar við
heilsuðumst á árbakkanum og bætti reyndar
við, brosandi út í annað.
„Þeir em atvinnulausir, greyin."
Með þessu var hann vitaskuld að vísa til
þriggja ára rjúpnaveiðibannsins sem um-
hverfisráðherra setti í júlflok. Eins og allir
skotveiðimenn hefur Ásgeir skoðun á mál-
inu.
„Mér finnst þetta auðvitað voðalega leiðin-
legt og menn em svekktir. Þetta er spurning-
in hvort menn vilja hafa tvær milljónir rjúpna
eða hálfa milljón rjúpna. Stofninn er ekki í
neinni hættu. Það er ekki hægt að útrýma
rjúpu. Það gengi ömgglega betur að útrýma
mink en rjúpu. Mér finnst þetta dálítið fíjót-
færnisleg ákvörðun og vona að hún verði
endurskoðuð því ég held að skotveiðimenn
séu alveg tilbúnir til þess að leggja sitt af
mörkum í aðgerðum sem ganga skemmra,
styttingu veiðitíma og þess háttar - jafnvel
sölubanni, ég sé ekkert á móti því. Rjúpa-
stofninn hefur alltaf sveiflast til og hefur ver-
ið verri en núna en samt lifað það af. Menn
bæta vitanlega ekkert ástandið með veiðun-
um en það em hvort sem er mjög mikil nátt-
úruleg afföll í stofninum á haustin svo veið-
arnar ættu ekki að ráða úrslitum ef þær em
stundaðar skynsamlega."
Líkt og með stöngina hefur Ásgeir mundað
byssu víða um heiminn, veitt bjarndýr í
Alaska og Kanada og skýtur dádýr í Banda-
ríkjunum á hverju ári. Dúfur, endur, fasanar,
kornhænur og annan fiðurfénað hefur hann
veitt í mörgum löndum. Bjarndýraveiðar
Jiljóma nokkuð háskalega enda bangsarnir
engin lömb að leika sér við. Ég spyr Ásgeir
hvort honum hafi orðið nokkuð ágengt þar
vestra. Hann jánkar því.
„Ég náði tæplega þriggja metra grizzly, grá-
birni, í Alaska og svartbirni í Kanada."
- Og lögum samkvæmt ertu með feldina
heima við arininn, er það ekki?
„Ja, feldirnir em að vísu heima en ég er ekki
kominn með arin. Þeir eiga náttúrlega að
vera þar fyrir framan."
Ásgeir segir bjarndýraveiðarnar í Alaska
vera það eftirminnilegasta sem hann hefur
upplifað í skotveiðinni.
„Ég var hálfdauður þar, þetta var svo hrika-
leg vosbúð. Ég var þrjár vikur þarna í mars
‘99, í skítakulda, og uppgötvaði af eigin
reynslu að allt sem endar á -tex lekur í Alaska.
Það eina sem heldur rigningunni og slydd-
unni þarna er gúmmí. Þvílíkan kulda hef ég
aldrei upplifað. Dýralífið þarna er líka alveg
ótrúlegt. Ég var í óbyggðum þar sem dýrin
höfðu varla séð mann áður. Komu bara til
manns í nokkurra metra fjarlægð til að skoða.
Við vomm tveir í 12 daga, ég og Norðmaður,
en síðustu dagana var ég einn."
- Hvernig kanntu við einvemna, það er
misjafnt hvort menn hafa gaman af henni
eða vilja alltaf félagsskap í veiðinni?
„Ég hef alltaf átt auðvelt með að vera einn.
Er ekki sagt að það sé besti félagsskapurinn?"
segir Ásgeir glaðhlakkalegur. „I gmnninn,
fyrir hvern og einn, snýst veiði um að vera
með náttúmnni, plús byssu eða stöng eftir
atvikum. Hundur sakar ekki heldur."
Touch-ið
Hafandi veitt út um allar jarðir liggur beint
við að spyrja Ásgeir hvernig ísland sé í sam-
anburði við aðrar veiðilendur, annars vegar
séð gegnum sigti skotveiðimannsins, hins
vegar með Polaroid-gleraugum veiðimanns-
ins.
„Frekar fátæklegt hvað varðar skotveiði,
stangveiðilega séð mjög gott. Stóri kosturinn
við Island er samt sá að hérna er allt villt,
bæði fugl og fiskur. Maður er ekki að veiða
eitthvað sem menn hafa ræktað. Það skiptir
máli. Skotveiðin hér er ekki fjölbreytt, rjúpa,
gæs, hreindýr, endur og svartfugl, svo það
helsta sé nefnt, en stangveiðin er á heims-
mælikvarða. Ég held að það eina sem standi
jafnfætis okkur eða jafnvel framar sé Rúss-
land. Kanada er reyndar líka mjög skemmti-
legt veiðiland."
Flestir veiðimenn kannast við það þegar
vantrúaðir óska eftir útskýringu á veiðibakt-
eríunni. „Hvað er eiginlega svona gaman við
að hanga á einhverjum bakka með stöng í öll-
um veðrum og fá svo yfirleitt ekki neitt eða í
mesta lagi smátitti?" Spurningin er eitthvað á
þessa leið, í ýmsum afbrigðum.
Ásgeir vinnur sem veiðimaður, svo ég spyr
hann hvernig hann myndi útskýra veiðidellu
fyrir óinnvígðum.
„Þú gætir spurt ljósmyndara sömu spurn-
ingar. í rauninni er þetta það eina sem ég
kann. Og ef maður er góður í einhverju þá á
maður að reyna að vinna við það."
- Fæðist maður góður veiðimaður eða
verður maður góður veiðimaður?
„Maður fæðist veiðimaður - erveiðimaður
- en svo þroskast sumir upp í að verða góðir
veiðimenn. Samt er ákveðinn munur þarna
á. Það er hægt að læra upp að vissu marki en
svo eru margir sem hafa ekki tilfinninguna,
touch-ið. Annaðhvort fæðist maður með
touch-ið eða ekki."
- Og hvernig veit maður hvort maður hefur
touch-ið eða ekki? Þetta er farið að virka eins
og sena úr Star Wars: „notaðu máttinn, Logi!"
o.s.frv. Ég spyr fávíslega, viljandi og veit af
því, Ásgeir hlær og hnyklar brýnnar.
„Það er þegar menn fara að læðast að
veiðistöðunum og fara varlega að þeim í stað
þess að ganga uppréttur, jafnvel strax út í
vatnið, og byrja að kasta umhugsunarlaust.
Þeir sem hafa þetta touch hugsa áður en þeir
framkvæma. Ánnars væri auðvitað hægt að
spekúlera í þessu endalaust, eins og öðru í
veiðinni."
„Vissir fiskar eru gæddir hug-
rekki, þeir eru tökufiskar. Það
má sjá á fiskinum hvort hann
er hugrakkur eða ekki, hann
er ókyrr, sporðurinn tifar
meira. Svo má aftur deila um
hvort er réttara að kalla þetta
hugrekki eða heimsku."
Líkt og sannur veiðimaður eldar Ásgeir
sjálfur bráð sína og hefur gaman af. Hann vill
þó ekkert segja um hversu mikill og góður
kokkur hann sé og bendir mér hógvær á að
spyrja einhvern annan að því. Hann klykkir
út með glotti og nokkuð napurri athuga-
semd.
,Ætli maður eldi ekki sjálfur hamborgar-
hrygginn þessi jólin."
Þurrir á bakkanum
Eins og í öðrum háklassa íslenskum lax-
veiðiám eru útlendingar við veiðar í Laxá í
Kjós drjúgan hluta sumarsins, frá júnflokum
fram í miðjan ágúst. Ásgeir hefur áralanga
reynslu af útlendum veiðimönnum og ætti
því að hafa samanburð á íslenskum og er-
lendum veiðimönnum og geta sagt 'hvernig
íslenskir veiðimenn koma út úr þeim saman-
burði.
„íslenskir veiðimenn eru margir mjög góð-
ir og það er gaman að í dag er öll endurnýjun-
in í flugunni, byrjendurnir byrja þar. Ég er
sjáffur enginn púrítani á þessu sviði, veiði oft
á maðk snemma á vorin og í júní en eftir 1.
júlí nota ég bara flugu. Munurinn á íslensk-
um veiðimönnum og útlendum hefur
minnkað mjög mikið með árunum og er lítill
sem enginn í dag. Það er ekki lengur þetta
fyllirí á íslendingunum sem var, veiðin er í
fýrsta sæti og almennt eru íslenskir veiði-
menn orðnir hófsamari en þeir voru. Hugar-
farið og umgengni á veiðisvæðunum er líka
orðið allt annað."
Þess má geta að ekki eru allir útlendingar
sem koma til íslands að veiða moldrfldr millj-
ónamæringar því að Ásgeir segir að hópurinn
sé miklu fjölbreyttari en svo. Hann segir mér
frá tveimur ungum útlendum mönnum sem
hafa þann háttinn á að safna í sjóð og fara í
veiðiferðir á fimm ára fresti. í sumar komu
þeir til íslands í Laxá í Kjós og féllu svo fyrir
ánni að þeir voru ákveðnir í að fá sér auka-
vinnu til að geta komið fyrr aftur.
Þrítekinn lax: hugrakkur eða heimsk-
ur
Hægt væri að fylla helgarblaðið eins og það
leggur sig með umfjöllun og vangaveltum um
veiðitækni svo að ég læt nægja að spyrja Ás-
geir að því hvað hafi reynst honum best og
hvaða aðferðum hann hafi mesta trú á.
„Mér finnst hitchið langbest, gárutúburn-
ar. Og litlar flugur, almennt. Maður fær miklu
fleiri tökur á þær en stórar flugur, þó að mað-
ur missi meira af fiski. Núorðið veiði ég líka
langmest á flotlínu þótt maður hafi einu sinni
verið með alla vasa fulla af mismunandi lín-
um af öllum gerðum. Ég nota líka dálítið línu
3 og þar er ég með sk. ghost-tip, flotlínu með
glærum, hægsökkvandi enda. Almennt séð
reyni ég að hafa þetta einfalt, þó auðvitað
hagi maður veiðiaðferðum eftir aðstæðum."
Við Laxá í Kjós eru veiðimenn hvattir trl að
veiða og sleppa og segir Ásgeir þann háttinn
töluvert algengan við ána. Laxar hafa einnig
verið veiddir, merktir og þeim sleppt aftur
svo hægt sé að fylgjast með endurheimtum
og safna ýmsum upplýsingum. Þannig segir
Ásgeir algengt að merktir laxar veiðist aftur
og að í fyrra hafi sami laxinn veiðst þrjár vik-
ur í röð, einu sinni í hverri viku. Samkvæmt
þessu er því ekki hægt að segja að laxinn
hvekkist og „læri af reynslunni". Enda segir
Ásgeir fínt að rækta upp svona gen í fiskin-
um.
Laxinn sem tók fluguna þrisvar slapp að
vísu í öll skiptin en fæstir eru svo heppnir:
taka agnið bara einu sinni um ævina. Ein er
sú spurning meðal veiðimanna sem jafngild-
ir spurningunni um tilgang lífsins hjá heim-
spekingunum. Spurningin endalausa, sem
flestir veiðimenn hafa brotið heilann um en
enginn endanleg niðurstaða fundist. Stærsta
Spurningin, með stóru S-i: Hvers vegna tekur
laxinn fluguna? Ég legg spurninguna fýrirÁs-
geir með sama fyrirvara og áðan, henni verð-
ur seint svarað með óyggjandi hætti.
„Mín skoðun er sú að þetta sé terretorial,
svæðisbundið," leggur hann til. „Það er: I
náttúrunni helga dýr sér svæði og verja þau. í
þessu tilfelli helgar laxinn sér vatnið eða hyl-
inn og verst gegn aðskotahlutum eins og
flugu veiðimannsins. En fleira kemur til. Viss-
ir fiskar eru gæddir hugrekki, þeir eru töku-
fiskar. Það má sjá á fiskinum hvort hann er
hugrakkur eða ekki, hann er ókyrr, sporður-
inn tifar meira. Svo má aftur deila um hvort
er réttara að kalla þetta hugrekki eða
heimsku."
fin@dv.is
Við Kvíslafoss. Laxá breiðir úr sér fyrir aftan Ásgeir. Hann segist nýfallinn fyrir nýrri dellu, hestamennsku - „kannski einu dellunni sem getur orðið verri en veiði". Golf kæmi
svo sem líka til greina en fólk getur þó ekki búist við að mæta Ásgeiri á holu 7. "Nei, aldrei skal ég fara að stunda golf. Fyrr skal ég dauður liggja en láta sjá mig með golf-
kylfu."