Alþýðublaðið - 01.12.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
1921
€inkasala á korni.
Það mátti báast við því fyrir
‘íratn, að koraeinkasölufrumvarpið
sem var á ferðihni 1 fyrra, næði
ekki fram að ganga, af því að í
því var þó vit. Kaupmönnura
/anst sér þar troðið um tær, því
cað þeir viija heldur fá vörur sfnar
tijá útlendum heildsölum, heldur
en hjá landinu,
En korneinkasalan má ekki
-falla út af dagskránni aiveg orða-
laust, því að slík einkasaia hefir
vissulega í mörgu meira til sfns
•máls en nokkur önnur laodsverzlun.
Það er óneitanlega hart að
* að þurfa að eiga aðflutaing á
aðal nauðsynjavörunni undir ein-
stökum mönnum eða félögum,
misnmnandi samvizkusöcsum og
misjafnlega fjárhagslega sjáiíbjarga.
Stíkt er þjóðinni í rs.ua rétti ekki
.-samboðið, svo sérstakar sem
ástæður hennar eru í þessu efni.
Þá er það f öðru lagi hart að
þurfa að eiga það undir sömu
möanum, hverskonar vörugæði
landsmönnum eru boðin.
Sem betur fer, hefir ekki korn-
skortur valdið mannfalli á sfðari
tfmum, en hinu mundi stsppa
nær, að það hafl stundum valdið
ffjárfalli að ekki var ti! korn á
kaupstaðnum. Nú er þess að gæta,
að í meira en 30 ár b§fir ekki
komið sumarteppa af hafís. En
hvernig hefði þá lfks farið á
Norðurlandi, þar sem verzlanir
hafa nú oftast ekki kornbirgðir
nema til íárra mánaða? — Er
ekki llka til nokkuð mikils mælst
af einstökum mönaum, að 'þeir
liggi með varaforða af korni?
Um vörugœði korcmatar þekkja
allir, að á slíku hefir íöngum
verið svo stór misbrestur, að það
er allsendis óþolandi. Fávís al-
menningur spyr nær því aliaf
að.ins um verðlagið, alveg eins
og ekki sé nema ein tegund af
rúgmjöii, hveiti o. s. frv. —
.Eogin mentaþjóð lætur sér nú á
Fimtudaginn r, desember.
sama standa hvaða matvöru er
verzlað með f laadinu, nema vér,
og þarf þá ekki að sökum að
spyrja. Einlægt er til úrgangs
vara sem látin er tii hinna óment-
aðri þjóða er ekki hafá matvæla-
skoðun. Vér verðum óhjákvæmi-
legs. f þeirra tölu, enda heyfist
héðan varla kvörtun fyr en seld
er vara sem annars't ðar væri
dæmd alóæt. Hitt er altítt og
ekki fengist um, * þótt selt sé
maðkað mjöl, ef maðkurinn er
þvf samlitur og sézt ekki nema
við nána aðgæzlu. Fyrsta flokks
vara sézt hér aldrei fyr en hún
er orðin gömul og komin í hana
súrugerð, myglugerð, maur eða
maðkur,l)
Hægðarieikur er fyrir slyngan
kaupmann að fá stóran afslátt á
háifskemdum matvörum, án þess
að láta slíkt koma fram f útsölu
verði. Hversu margir kaupmenn
nota sér þetta, það er ekki hægt
að vita, en bitt er svo sem ekkert
bt-.Ua þótt útieicdi stórkaupmaður
inn stingi á sig þessum gróða og
noti sér vanþekkingu iandans.
Þetta mall fákunnandi einstak-
linga með lffsnauðsynjar þjóðar-
innar hefir því miður átt sér stað
alt of lengi, og má ekki þolast
lengur. . *
Segja má að taka mælti upp
matvælaskoðun og láta það duga.
En hætt er við að slíkt yrði
nokkuð umsvifamikið starf og að
sama skí pi illa rækt á meðan
kornverziunin er á svo mörgum
höndurn og varan kemur ekki á
einn stað.
Það þarf ecgum blöðurn um
það að fletta, að lacg einfaldast
væri að a!t korn væri keypt fyrir
sama reikninginn — reikning lands-
ins. — Það er varía unt að hugsa
sér á sllku fyrirtæki það sleifarlag
að verra væri en það sem nú er.
Fjárhagshlið málsins ætti s(zt
1) Það er oímælt hjá greinarhöf,
að hér sjáist aidrei ncma gömul
fyrsta flokks vara.
278. tölnbl,
að vera hættufeg, þar sem fyrst
og fremst má vita hér um bil
upp á hár, hvað mikið þarf að
kaupa á árf af aðal vörutegund-
inni, brauð korninu. Umsetningin
verður þó líka með þessu lagi það
mikil, að það má setja seljendum
ýmsa kosti með ttlliti til vörugæða
og verðs, sem ómögulegt er að
gera við smá kaupin sem nú tíðkást.
— Að Iandið eða þjóðin þurfi að
tapa á þessu, það er slík fjarstæða
sem engri átt nær,
Þá verður heldur með engu móti
séð, að hverju leýti landið með
birgðir sínar hér heima ætti að
vera kauptnönnum og félögum ó-
þægilegri viðskiftanautur en út-
lendir heildsalar.
Vér skulum að lokum ekki gera
ráð fyrir neinum peniqgalegum
hagnaði af einkasolunni, þótt slfkt
með vsxandi reynsiu ætti að vera
meira en hugsaniegt. Hagurinn á
fyrst að vera fólginn f tryggum
aðfiutningum, möguleikanum á að
eiga til dálitlar afgangsbirgðir og
síðast en ekki síst í vsxandl vöru■
gæðum
Én hvað eru vaxandi vörugæði
í sjálfu sér annað en bætt vöru-
verð, ef verðið er iíkt og áður?
Oft hefir verið bent á, að stór-
mikið næringargildi mundi græð
ast, ef kornið væri malað í landinu.
En slfkt kemst ekki í framkvæmd
netaa kornverz’unin komist á ein-
hvern hátt á fáar hendur. Enda
mvn sá verða entíirinn, ef landið
tekur ekki kornverzlunina, að húa
lendir í höndum fárra manna, sem
hafa framkvæmd tii að setja upp
myllur á svo sem 2—3 sföðum á
landinu.
En yrði það ekki !fka einokun ?
Stefnir ekki öll verzlun einstakra
manna alstaðar að einokun?
Lagar.
Kveikja ber á bifreiða- og
reiðhjólaljóskerum eigi síðar ra
kl 3V4 í kvöld.