Dagblaðið Vísir - DV - 07.10.2003, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 7. OKTÚBER 2003 MENHIHG 13
Viridiana
KVIKMYNDIR: (kvöld kl. 20 og
kl. 16 á laugardaginn sýnir Kvik-
myndasafnið í Bæjarbíói hina
ógleymanlegu kvikmynd Luis
Bunuels, Viridiönu, frá 1961.
Myndin segir frá ungri nunnu
sem opnar híbýli sín fyrir utan-
garðsmönnum en laun heims-
ins reynast sem löngum fyrr
vera vanþakklæti. Silvia Penal
leikur aðalhlutverkið.
Menning
Leikhús • Bókmenntir • Myndlist • Tónlist • Dans
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Netfang: silja@dv.is
Sfmi: 550 5807
TÓNUSTARGAGNRfMl
JónasSen
s
Enn á ný heimsækir okkur sellóleikarinn
heimskunni, Erling Blöndal Bengtsson. Á
fimmtudagskvöldið lék hann með Sinfóníu-
hljómsveit Islands í Háskólabíói og á sunnu-
dagskvöldið hélt hann tónleika í Salum í
Kópavogi. Með honum þá var píanóleikarinn
Nina Kavtaradze sem vakti athygli hér á landi
er hún lék píanótónlist Wagners í Norræna
húsinu íyrir nokkru. Þess má geta að Nina er
tengdadóttir Erlings.
Fyrst á dagskrá var hugljúft og hlýlegt verk
eftir Beethoven, sónata í A-dúr op. 69 sem
þau Erling og Nina léku af þokka. Tæknilega
var flutningurinn eins og hann átti að vera og
sömuleiðis var túlkunin vel ígrunduð. Reynd-
ar var leikurinn dálítið hófsamur á tíðum og
ég er ekki frá því að betur hefði mátt heyrast í
píanóinu. Kannski var ástæðan sú að þetta
var upphafsatriði tónleikanna, en þá er
taugaóstyrkurinn venjulega hvað mestur.
Næst var sónata í g-moll op. 65 eftir Chop-
in. Þar er rödd píanósins afar íburðarmikil og
einhvern tíma heyrði ég sagt að verkið væri f
raun píanókonsert þar sem sellóleikarinn er í
hlutverki hljómsveitarinnar. Eins og gefúr að
skilja er sónatan ekki beinlínis í uppáhaldi
hjá sellóleikurum, enda er hún sjaldan flutt.
Sem fyrr voru píanó- og sellóleikari með allt
sitt á hreinu, en það breytti ekki þeirri stað-
reynd að sónatan er fremur langdregin og
sem kanimermúsík er hún klaufalega skrifúð.
Vissulega eru afar hjartnæm augnablik inn á
milli og nutu þau sín í einbeittri túlkun lista-
fólksins, en það var ekki nóg.
Eftir hlé var komið að Elegíu eftir Fauré,
unaðslega fallegri, tregafullri músík, sem Er-
ling lék við þýðan undirleik tengdadóttur
sinnar af svo mikilli sannfæringu að maður
varð gersamlega frá sér numinn. Ekki síðra
var lokaatriði tónleikanna, sónata í d-moll
op. 40 eftir Sjostakovitsj, en hún var án efa
hápunktur tónleikanna. Ólíkt sónötu Chop-
ins eru raddir hljóðfæranna tveggja í prýði-
Leikur Erlings jaðraði við að
vera rómantískur, en hvöss
spilamennska píanóleikarans
var í skemmtilegu mótvægi
og skapaði þá spennu sem er
einkennandi fyrir tónlist
Sjostakovitsj.
legu jafnvægi og var flutningurinn framúr-
skarandi. Allar nótur voru að sjálfsögðu á sín-
um stað og komst hinn drungalegi en um leið
háðslegi andi verksins vel til skila. Leikur Er-
lings jaðraði við að vera rómantískur, en
hvöss spilamennska píanóleikarans var í
skemmtilegu mótvægi og skapaði þá spennu
sem er einkennandi fyrir tónlist Sjostakovitsj.
Sérstaklega verður að nefna léttúðugan ann-
an þáttinn, sem var afburða glæsilegur; enn
fremur niðurlag lokaþáttarins, en það var
bókstaflega rafmagnað.
Þetta voru góðir tónleikar og vonandi eiga
þau Erling og Nina eftir koma hingað til að
spila fyrir okkur aftur og aftur.
Skæðadrífa
BÓKMENNTIR: Bókin Skæða-
drífa eftir Pál Sigurðsson lög-
fræðiprófessor geymir safn sjö-
tíu stuttra greina um magvís-
leg málefni. Allar eru greinarn-
ar nýlegar, hin elsta frá árinu
1995 og þær yngstu frá 2003.
Greinarnarfjalla margar um
mikilvæg menningarmál og
önnur þjóðmál, sem skoðanir
eru skiptar um, og bera sumar
með sér harða
gagnrýni eða
ádeilu. Öðrum
er einkum ætl-
að að vera
fræðandi og
vekjandi. Ekki
er um að ræða eiginlegar
fræðigreinar heldur eru þær
flestar pólitískar, í víðtækum
skilningi.
Leikhúsljós
LEIKUST: (hádeginu á morgun
kl. 12.30 flytur David Walters
Ijósahönnuður frá Ástralíu fyrir-
lestur í Listaháskóla Islands,
Skipholti 1,stofu 113. Erindið
nefnist „Samvinna leikara og
Ijósahönnuða". David er bæði
leikari og Ijósahönnuður og nær
reynsla hans yfir allt litróf leik-
húslistar; leikrit, ballett, söng-
leiki, óperur, safnasýningar o.fl.
FRÁBÆRIR SPILAMENN: Erling Blöndal Bengtsson og Nina Kavtaradze héldu tónleika saman i Salnum á sunnu-
dagskvöldið. DV-mynd Hari
SirWalter Scott
°9
í hádeginu á
morgun, kl. 12.15,
heldur dr. Gauti
Kristmannsson,
aðjunkt í þýðinga-
fræðum, fýrirlestur
ístofu 101 íOddaá
vegum Stofnunar
Vigdfsar Finnboga-
dóttur. Erindið
nefnist „Sir Walter
Scott and Eyr-
byggja saga: the
end and beginning
Dr. Gauti Kristmannsson. of Icelandic Litera-
ture“.
Sir Walter Scott var meðal þeirra fyrstu
sem kynntu norrænar bókmenntir á Bret-
landi. Hann þýddi eða endurritaði Eyrbyggja
sögu úr latínu snemma á nítjándu öld og er
það með fyrstu þýðingum á íslendingasög-
um á ensku. Hann orti síðar nokkurs konar
„víkingakvæði" þar sem hann notaði fyrir-
myndir fslendinga sagna auk þess sem hann
var ófeiminn við að fá lánað úr þeim sögum
sem hann þekkti þegar hann var að skrifa sín-
ar eigin skáldsögur.
Kunnastur er Scott þó fyrir að vera ekki að-
eins höfundur fjölda söguljóða og skáld-
sagna, heldur fyrir að vera í raun höfundur
heillar bókmenntagreinar, hinnar svokölluðu
sögulegu skáldsögu eins og bókmenntafræð-
ingurinn Georg Lukács skilgreindi hana.
Meðal skáldsagna hans eru Rob Roy og Ivar
hlújárn (1819, á íslensku 1910).
I þessu erindi, sem flutt verður á ensku,
verður litið til tengsla Scotts við þær íslensku
bókmenntir sem hann þekkti og einnig
tengsla þeirra íslensku höfunda við hann
sem má kannski telja helstu arftaka hans.
FERNIR TÓNLEIKAR Á fSLANDI: Guðrún Jóhanna ásamt manni sínum, gitarleikar-
anum Francisco Javier Jauregui.
Guðrún Jóhanna
syngur heima
Guðrún Jóhanna Ólafsdóttir
messósópran heldur ferna tón-
lelka á íslandi á næstu vikum,
ýmist við undirieik píanós,
hljómsveitar eða eiginmanns
síns, Francisco Javier Jauregui, á
gítar.
Fyrstu tónleikarnir verða á
Akureyri þann 14. október. Þá
halda Guðrún Jóhanna og
Francisco Javier Jauregui há-
degistónleika í Ketilhúsinu á
vegum menningarmálanefnd-
ar Akureyrar.
Daginn eftir, 15. okt., halda
þau hjón tónleika á Hofsósi í
samvinnu við Vesturfarasetrið.
Tónleikarnir eru haldnir í
tengslum við að Guðrún Jó-
hanna hlaut á síðasta ári fyrsta
styrkinn úr minningarsjóði
Vestur-íslendingsins Önnu
Karólínu Nordal.
Sunnudaginn 19. október kl.
17 heldur Guðrún Jóhanna
ljóðatónleika í Menningarmið-
stöðinni Gerðubergi í Reykja-
vík ásamt Inese Klotina píanó-
leikara. Þar syngur Guðrún ís-
lensk einsöngslög og verk eftir
E.Grieg, H.Wolf og Alban Berg.
Loks verða tónleikar á veg-
um Kammersveitar Reykjavík-
ur í Listasafhi íslands 11. nóv-
ember.
Þegar Guðrún Jóhanna hélt
Tíbrártónleika í Salnum fyrir
rúmu ári lét Jónas Sen svo um
mælt hér í blaðinu að hún
hefði „komið, séð og sigrað
þetta kvöld með óvenjufagurri,
silfurtærri rödd. Var frammi-
staða hennar fádæma glæsileg;
tæknin virtist prýðilega mótuð
og víbratóið var ekki af þeirri
gerðinni sem kallar á við-
bragðsstöðu á skjálftavaktinni
heldur hárfínt og svo eðlilegt
að maður tók varla eftir því. Á
tónleikunum gerði Guðrún Jó-
hanna ekkert til að sýnast,
þvert á móti var túlkun hennar
í alla staði vitsmunaleg, sann-
færandi og örugg.“
Þess má geta að lokum að
Guðrún Jóhanna syngur á
lokatónleikum Tíbrárraðarinn-
ar í Salnum 11. maí í vor. Þá
syngur líka Eyjólfur Eyjólfsson
tenór sem einmitt hlaut styrk
úr minningarsjóði önnu Kar-
ólínu Nordal þegar hann var
veittur í annað skipti núna í
haust.