Dagblaðið - 03.05.1976, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MANUDAGUR 3. MAÍ 1976.
ÖMAR
VALDIMARSSON
stjórninni seni sögóu
malajsisku leyniþjónustuna
hafa komið útsendurum sínum
inn í flokkinn.
Opinberlega er áætlað að
CPM hafi á að skipa um 1700
hermönnum, í klofningshópi
marz-leninista eru um þrjú
hundruð hermenn og byltingar-
hópurinn hefur um hundrað
hermönnum á að skipa.
CPM og marz-leninistarnir
hafa barizt sín á milli síðan í
janúar þegar þeir siðarnefndu
gerðu nokkrar tilraunir til að
ná landsvæðum frá CPM í
suðurhluta Thailands.
Marz-leninistarnir, sem hafa
komið upp eigin útvarpsstöð
(Suara Rakyat—Rödd alþýð-
unnar) tíl að skapa mótvægi við
gamla og gróna útvarpsstöð
CPM (Sura Revolusi—Rödd
bvltingarinnar), hafa nú leitað
eftir friðarviðræðum við CPM.
„Hœttulegast ef þeir
vinna hug og hjörtu
landsmanna”
Yfirmaður malajsísku her-
sveitanna í Perak-fylki, Datuk
Jaffar Onn hershöföingi, sagði
fyrir helgina í viðtali við
fréttamann Reuter-
fréttastofunnar að tilgangur
hernaðaraðgerðanna væri að
koma skæruliðunum úr jafn-
vægi svo stjórnarhernum
gæfist tækifæri til að grafa
undan starfsemi þeirra og
koma fyrirhuguðum þróunar-
áætlunum í framkvæmd.
Datuk Jaffar hershöfðingi,
sem er yngri bróðir Datuk
Hussein Onn forsætisráðherra
Malajsíu, segir mestu máli
skipta að skæruliðunum takist
ekki að vinna ,,hug og hjörtu”
landsmanna.
Þróunaiáætlanir stjórnar-
innar eru fyrst og fremst í þágu
alþýðu landsins, sagði hann.
Tvær slíkar áætlanir gilda fyrir
Perak.
Skemmdarverka-
starfsemi
120 km langur þjóðvegur sem
áætlað er að muni kostar sem
svarar ellefu milljörðum ísl.
króna mun tengja Grik, 43 km
suður af Kroh, við Kelantan-
fylki, nyrzt í landinu.
Vegarlagningunni verður
lokið 1978, tveimur árum síðar
en upphaflega var áætlað.
Töfin er af völdum
hernaðaraðgerða skæruliðanna
sem m. a. sprengdu í loft upp
og eyðilögðu sextíu og átta
jarðýtur í Grik 1974 og drápu
nokkra yfirmenn vegagerðar-
innar.
Með veginum opnast ný
þéttbýlissvæði og byggða-
kjarnar. Frumskógasvæði
meðfram landamærum
Malajsíu og Thailands, sem til
þessa hafa verið nær algjörlega
einangruð, komast í þjóðbraut.
Vatnið góða
Skæruliðar hafa einnig beitt
sér af krafti gegn fram-
kvæmdunum við Temenggor-
orkuverið sem japanska
verktakafyrirtækið Hazama
Gumi byggir. . Aætlaður
kostnaður við framkvæmdina
er sem svarar hálfum sautjánda
milljarði Isl. kr. Af því er
tæplega helmingur japanskt
lán.
Þegar byggingu stífluversins
verður lokið á næsta ári mun
það sjá allmörgum fylkjum i
vesturhluta landsins fyrir um
370 þúsund kw. raforku. Það
mun m.a. gera landsmönnum
kleift að hefja fiskveiðar að
nokkru marki.
Datuk Jaffar hershöfðingi
dregur ekki dul á að hann telur
viölika mikilvægt ao með stíflu-
gerðinni myndast 80 km breitt
stöðuvatn á landamærunum.
Það á eftir að reynast skærulið-
unum þrándur í götu.
11
Traðkað
ó rétti
neytandans
Kjallarinn
Telja verður nú að sjálfsmeð-
vitund þjóðarinnar sé dauð og
einnig samviska hennar því
hvergi er meir traðkað á rétti
hins almenna borgara en hér á
landi. Virðingarleysi fyrir
rétti neytandans kemur fram á
öllum sviðum þjóðlífsins, hann
er alls staðar prettaður og
traðkað á rétti hans og honum
er í hæsta lagi sagt að halda
kjafti ef hann opnar munninn
til þess að mótmæla órétti.
Hinar „viljalausu verur” eru
oftast ekki þess umkomnar að
láta í sér heyra, þær kjósa oftar
að kyngja óréttlætinu en að
gera uppsteyt.
Nefna mætti mörg dæmi um
það hvernig traðkað er á rétti
hins almenna borgara en hér
eru einungis tök á að nefna
örfá.
Fyrir ári lét IJeilbrigðiseftirlit
Reykjavíkur gera athugun á
rjómabollum i verslunum í
Reykjavík. Athugað var hvort
raunverulega væri rjómi á milli
laga í bollunum. í ljós kom að
3/4 hlutar af öllum sýnum, er
tekin voru. revndust innihalda
gervirjóma. Heilbrigðiseftir-
litið skrifaði fyrirtækjunum,
sem framleiddu rjómabollurn-
ar, og ávítaði þau fyrir að selja
vöru undir fölskum forsendum.
Kvaðst heilbrigðiseftirlitið
mundu kæra til Sakadóms ítr-
ekuð brot. Á bolludaginn í ár
var aftur gerð sams konar
könnun og kom þá í Ijós að
mörg fyrirtæki héldu upptekn-
um hætti. Einstöku fyrirtæki
hafði þö blandað rjóma allt að
15% saman við gervirjómann.
Hér er ekki um beina ósvífni
bakaranna að ræða. Hér er um
það að ræða að þeir vita að mál
sem þessi, sem kærð eru til
Sakadóms, taka mjög mörg ár
og sektir eru mjög vægar. Þeir
hundsa því hreinlega fyrirmæli
Heilbrigðiseftirlitsins.
Hinn almenni borgari virðist
hins vegar hafa litlar áhyggjur
af þessu. Þó er það staðreynd að
maður nokkur f Svíþjóð, sem
heitir Björn Gillberg og hefur
orðið frægur fyrir að gera mat-
vælaframleiðendum á Norður-
löndum erfitt um vik vegna
þekkingar sinnar á innihaldi
aukaefna og eiturefna í
matvælum, tók sér það fyrir
hendur fyrir nokkrum árum að
ófrægja gervirjóma. Sýndur
var sjónvarpsþáttur með Björn
Gillberg í sænska sjónvarpinu
sem heitir „Eg get bara ekki
haldið kjafti”. Sjónvarpsþáttur-
inn varð frægur vegna þess að í
þættinum tók Björn Gillberg
einn pakka af gervirjóma,
skoðaði aftan á pakkann og
Reynir Hugason
fann að meðal efna, sem voru í
gervirjómanum, voru efni sem
ágæt eru til þvotta. Hann tók
því skyrtuna sína og þvoði hana
upp úr gervirjómanum — og
gekk það vel.
Björn Gillberg gerði marga
fleiri þætti og eru þeir um
margt mjög merkilegir. Þar
telur hann meðal annars að
flestar unnar kjötvörur, sem
framleiddar eru í Svíþjóð, séu
hinn mesti óþverri og alls ekki
mannafæða enda setur hann
þær aldrei sjálfur inn fyrir sinn
munn.
Minna má á að neytendasam-
tijkin létu nýlega gera könnun á
unnum kjötvörum og salati í
verslunum í Reykjavík og kom f
ljós að gerlainnihald ýmissa
sýnanna var með fádæmum
hátt. Var ein prufan sérstak-
lega dæmd fádæma óþverri.
Ekki má gley ma því að ekkert
var athugað um efnainnihald
varanna að öðru leyti.
Verðlagsyfirvöld setja mönn-
um stólinn fyrir dyrnar með
verðlagningu á matvælum sem
framleidd eru hér á landi.
Framleiðendur fara þvf þannig
að þegar þeir athuga hvaða efni
skuli sett í matvöruna, að þeir
gera sér grein fyrir að viss efni
verða óhjákvæmilega að vera i
vörunni. Afgangurinn, kannski
50—80% af þunga vörunnar,
eru fylliefni. Þeir reikna því
afturábak frá leyfilegu há-
markssöluverði hvaða fylliefni
megi láta í vöruna. Sinar og fita
eru ódýr fylliefni enda þarf
ekki annað en að fara ! verslan-
ir til þess að finna nóg af slíku
rusli. t smjörlíki er mest notað
hert þorskalýsi sem er hinn
mesti óþverri. Slfkar aðferðir
eru að visu líka þekktar frá
öðrum löndum. Þjóðverjum
tókst meðal annars eitt sinn að
framleiða pylsur sem innihéldu
98% vatn. Hin 2% voru bindi-
efni og bragðefni.
Samtakamóttur
neytenda.
Neytendasamtök í flestum
löndum eru mjög sterkt afl.ís-
lendingar eru auðvitað undan-
tekning eins og á svo mörgum
öðrum sviðum. Það er algjör-
lega í samræmi við dauða sjálfs-
meðvitundar þjóðarinnar að á
aðalfundi Neytendasamtak-
anna nú f apríl mættu einungis
13, þar af 11 stjórnarmeðlimir.
Félagar, sem greiða til samtak-
anna eru þó 3200. Þessi hæg-
fara dauði sjálfsmeðvitundar
þjóðarinnar hefur smám saman
verið að breiða sig út yfir allan
þjóðarlfkamann á undanförn-
um árum. Á aðalfundi samtak-
anna fyrir 2 árum komu 25, en
á aðalfund í fyrra komu 18. Af
þessu má draga þá ályktun aó
mönnum sé skítsama þó þeim
sé byrlað eitur, þó þeim sé selt
ónýtt drasl, þó þeir séu hunds-
aðir þegar þeir kvarta og þótt
þeir séu rúnir inn að skinninu
bæði af stjórnvöldum, kaup-
mönnum og framleiðendum.
Gerum nú eitthvað. Eflum
frjáls neytendasamtök.
Reynir Hugason
verkfræðingur.
Mikil gleðitíðindi fóru yfir
ísland þegar tilkynning kom
frá fréttamanni Ríkisút-
varpsins, Kára. sem nú er um
borð í togaranum Baldri, að
brezku herskipin á Islands-
miðum væru hætt að standa í
ásiglingum og hefðu tilkynnt að
hér eftir mundu þau aðeins
fylgja íslenzku strandgæzlu-
skipunum eftir og senda
togurunum tilkynningu um
ferðir þeirra. Þegar slfkar
fréttir berast vaknar undireins
spurningin, hvernig standi á
þessari uppgjöf Bretanna. Þá
er fyrst að gera sér ljóst hvað
hefur breytzt nýverið og hvað
er nýtt í stöðunni. Víg-
stöðvarnar í landhelgisstríði
Breta og íslendinga eru aðal-
lega 4, heimavfgstöðvar á
Islandi, tslandsmið, heimavíg-
stöðvarnar í Bretlandi og svo á
alþjóðavettvangi. I öllum
þessum vfgstöðvum hafa átt sér
stað verulega breytingar okkur
f vil.
Ekki hefur Morgunblaðið nú
á undanförnum vikum gert
minnstu tilraun til að reyna að
gera þetta dæmi upp og athuga
stöðuna, sem upp kemur, en
þess í stað ausió yfir þjóðina
undanslætti og uppgjafartón.
Svo langt hefur þetta gengið að
Guðlaugur G.islason,
alþingismaður frá Vestmanna-
eyjum, verður að taka sig til og
rita grein i Morgunblaðið 13.
april um Landhelgismál —
Reykjavíkurbréf, til þess að
setja ofan í við nafnlausa
menn á ritst.jórn Morgun-
blaðsins og frábiðja sér að
álitið sé að skrif
Morgunblaðsins túlki skoðanir
þingmanna Sjálfstæðisflokks.
Hér skiptir ekki máli hvort
Morgunblaðið segist vera einka
fyrirtæki úti í bæ þegar það
hentar:! hugskoti almennings er
lilið á Morgunblaðið sem mál-
gagn Sjálfstæðisflokksins.
Sjálfstæðisflokkurinn notar
ekki önnur . málgögn a
höfuðborgarsvæðinu. Og aldrei
sjást f því blaði merkingar um
hvort skrif þess eru að túlka
skoðanir og það efni, sem
forusta Sjálfstæðisflokksins
vill flytja stuðningsmönnum
flokksins, eða hvort þar sé á
ferðinni eitthvað sem
drengirnir á ritstjórn blaðsins
hafa verið að sjóða saman upp á
eigin spýtur. Þar til það er gert
ber Sjálfstæóisflokkurinn, í
hugskoti almennings, ábyrgð á
skrifum starfsmanna hjá einka-
fyrirtæki úti í bæ, og það er það
sem skiptir máli hér. .
Viturlegasta aðgerð fslenzkra
stjórnvalda í rekstri landhelgis-
strfðsins gagnvart Bretum er
framkvæmd á ábendingum
Auðuns Auðunssonar skip-
stjóra um að taka í notkun
hraðgengustu skuttogara
okkar. Hann gerði sér manna
fyrstur ljósa þá einföldu
staðreynd að ónýta mætti
hraðayfirburði brezku
freigátnanna með meiri skrokk-
styrkleika. Enda fór það svo nú
fyrir nokkru að skuttogarinn
Baldur sendi stórlöskuð heim
til Bretlands tvö af þessum
brezku herskipum á nokkrum
dögum. Er hér með fundin
vörnin gegn brezku
freigátunum.
Nú er búið að taka togarann
Ver einnig í gæzluna og með
sama árangri og hjá Baldri um
daginn væru allar 4
fkeigáturnar, sem Bretar hafa
að staðaldri á Islandsmiðum,
komnar stórlaskaðar á leið til
Englands, ef þeir reyndu
ásiglingar á þessi nú 2
sterkustu skip Landhelgis-
gæzlunnar. Það þarf ekki
stóran herfræðing til að sjá
fyrir afleiðingarnar af frekara
ásiglingauppátæki brezka
flotans. Bretar eru búnir í
fullri skynsemi að gefast upp í
þessum þætti landhelgis-
strfðsins. Og nú er undanhaldið
rekið, fjöldi togvíraklippinga
nú á nokkrum dögum, sem
brezki flotinn gat ekki komið í
veg fyrir þrátt fyrir fyrir-
skipanir frá London, og
ástæðan fyrir sendingu hans á
Islandsmið var að vernda
„friðsamar og frjálsar veiðar
brezkra fiskimanna á hinu
frjálsa opna úthafi." Þetta eru
harðar staðreyndir f.vrir brezka
flotann, að hafa reynzt
Pétur Guðjónsson
vanmegnugur í framkvæmd
þessa fyrirskipaða ætlunar-
verks.
En það er fleira sem breytzt
hefur. Á heimavígstöðvunum
er brezka stjórnin sífellt að
verða einangraðri og
einangraðri f framkvæmd
stefnu sinnar f fiskveiðimálum.
Öll brezku blöðin eru orðin á
móti stjórninni, þau gera sér
aúgsýnilega betur ljósa stöðuna
í landhelgisstríði Breta og
íslendinga en blessað Morgun-
blaðið gerir. Eini fjölmiðillinn,
sem skiptir máli í Bretlandi og
styður ennþá stjórnina í niegin-
atriðum, er BBC. En stjórnin á
ekki lengur frið einu sinni f
Neðri málstofunni. Minnumst
fyrirspurnar og yfirlýsingar
Prestcotts þingmanns frá Hull,
þar sem hann kallar eftir
viðgerðarkostnaði
freigátnanna, sem höfðu
laskazt á íslandsmiðum, og við-
gerðarkostnaðurinn er svo
gífurlega hár, að aðstoðarflota-
málaráðherrann þykist ekkert
um hann vita. Prestcott lýsir
aðstoðarráðherrann ósanninda-
mann, þar sem tölurnar séu í
ráðuneyti hans vegna þeirrar
einföldu starfsvenju að ef
brezkt herskip kemur bilað eða
laskað i höfn er undireins
hafizt handa um að semja
Bretarnir gefast upp
skýrslu um bilun eða löskun og
gerð áætlun yfir viðgerðar-
kostnaðinn. Því sé fyrir hendi í
ráðuneyti aðstoðarflotamála-
ráðherrans áætlun yfir við-
gerðarkostnað hinna löskuðu
freigátna. Hann segir Prestcott
vera á 400 milljónir króna og
annar kostnaður beint við leigu
dráttarbáta o. fl. um 500
milljónir. Þannig sé þessi
■kostnaður til samans orðinn
beinn á 900 milljónir króna,
sem sé ekki í nokkru samræmi
við þau verðmæti sem sé verið
að reyna að vernda.
Er svo við þetta bætist að
Bretland hafi meiri hagsmuni
af stórri landhelgi en lítilli þá
veröi ekki séð hvaða tilgangi
þessi fjáraustur þjóni. Strfðið í
Víetnam, tók snöggan enda,
vegna þess að bandaríska
þingið stöðvaði fjárveitingar
til reksturs þess. Brezka ríkis-
stjórnin á þvf það sama yfir
höfði sínu f dag, að brezka
þingið blátt áfram stöðvi fjár-
veitingar til þeirra vitfirrtu
aðgerða brezka flotans sem
hann stendur í í dag, eina
þjóðin,
Einn daginn voru 6 íslenzk
varðskip á miðunum, tveim
fleiri en brezku freigáturnar.
Því skorti Breta tvær freigátur
til viðbótar til þess að geta sett
skip á skip. I slíkri stöðu eiga
íslendingar yfirhöndina og
árangur af veiðitilraunum
brezku togaranna verður mjög
takmarkaður. I slíkri stöðu eru
Bretar búnir endanlega að tapa
landhelgisstríðinu við
íslendinga. Bretar geta eitt;
hvað þrjózkazt enn og þvf ber
að taka tvo skuttogara af sömu
gerð og Baldur og Ver i
gæzluna og reka rembihnútinn
á hrakfarir Breta og neyða þá
til þess að gera hið eina rétta i
málinu, að brezka ríkisstjórnin
taki upp nýja stefnu í fiskveiði-
málum og snúi sér að þvi að
vernda og byggja upp sín eigin
fiskimið og hefjast handa undir-
eins á þeirri endurskipu-
lagningu og tækjabúnaðar-
breytingum sem þetta hefur í
för með sér. Og hætti að sóa
miklum fjármunum á íslands-
miðurn í algjöru tilgangsleysi
og nota það fjármagn til fram-
kvæmda í hinni brezku
þjóðhagslega hagkvæmu nýju
stefnu í fiskveiðimálum
Pétur Guðjónsson forstjpri.