Dagblaðið - 01.09.1976, Síða 10

10
DAGBLAÐIÐ. — MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 1976.
HMBIAÐW
Iifálst, úháð dagblað
Utgefandi Dagblaöiðhf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Aðstoðarfrétta-
stjóri: Atli Steinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit
Asgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Berglind Ásgeirsdóttir. Bragi Sigurðsson,
Erna V. Ingólfsdóttir. Gissur Sigarðsson, Hallur Hallsson. Helgi Pétursson. Jóhanna Birgis-
dóttir, Katrín Pálsdóttir, Kristín Lýðsdóttir. Ölafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir
Arni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson, Ragnar Th. Sigurðsson
Gjáídkeri: Þráinn Þorleifsson. DreifingarstjÓri: Már E.M. nalidórsson.
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 90 kr. eintakið.
Ritstjórn Síðumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiðsla Þverholti 2. sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið hf. og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Samningar brotnir
Þjóðverjar hafa getað komizt undan
ákvæðum samninganna. Þeir hafa greinilega
sótt á þau mið, sem helzt gefa þorsk, þótt
samningurinn hafi ætlað þeim að veiða aðal-
lega karfa og ufsa. Þeir eru skuldbundnir til að
gefa upp aflann daglega, en í reyndinni hafa
þeir gefið upp að hafa veitt karfa eða ufsa, þar
sem íslenzkir sjómenn vita af eigin reynslu, að
Þjóðverjarnir voru að veiða þorsk.
Þetta hefur til dæmis gerzt á Halamiðum.
Þar hafa verið f jölmargir íslenzkir togarar, sem
ekki fá karfa, en þýzku togararnir við hlið
þeirra eru sagðir fá karfa en ekki þorsk.
Þjóðverjar hafa aðrar leiðir til að margfalda
þann þorskafla, sem samningarnir heimila
þeim. Þeir geta komið við á öðrum miðum en
íslandsmiðum í sömu veiðiferð og látið sem svo,
að þeir hafi fengið þorskinn, sem þeir koma
með til Vestur-Þýzkalands, á hinum miðunum.
Þetta er stórt gat í samningunum. Aldrei átti að
leyfa Vestur-Þjóðverjum að fara á önnur mið ,,í
leiðinni“. Afleiðing þessa er augljós. Engin leið
er að fylgjast með, hvað vestur-þýzku togararn-
ir hafa fengið á íslandsmiðum og hvað annars
staðar.
Tilgangurinn með samningunum við Vestur-
Þjóðverja í fyrra var að halda þeim við karfa-
og ufsaveiði. Þeir mega á ári veiða 55 þúsund
tonn af þessum fisktegundum. Svo var þeim
leyft að veiða fimm þúsund tonn af þorski,
aðallega til þess að þeir þyrftu ekki að fleygja,
ef einhver þorskur slæddist með.
íslenzk stjórnvöld hafa verið lengi að átta sig
á þessum samningsrofum Vestur-Þjóðverja. 1
ljós er komið, að Landhelgisgæzlan hefur, að
sögn forstjóra Gæzlunnar, ekki talið sitt hlut-
verk að fylgjast með afla og aflasamsetningu í
vestur-þýzku togurunum. Sjávarútvegsráðu-
neytið hefur beðið Landhelgisgæzluna að gera
þetta og nú látið að því liggja, að þjálfa mætti
sjómenn Gæzlunnar til að gera þá hæfa til að
annast þetta eftirlit.
Þá hefur konsúlum í Vestur-Þýzkalandi, sem
að vísu eru Þjóðverjar, verið falið að fylgjast
betur en ella með löndunum togaranna þar.
Þessar aðgerðir eru góðra gjalda verðar, en í
rauninni er hætt við, að þær dugi skammt. Gat
er á samningunum sjálfum, sem slíkar aðgerðir
megna ekki að bæta.
Hætt er við, að eftirlit landhelgisgæzlunnar
með aflasamsetningunni verði af skornum
skammti og enn sem fyrr verður ekki með
eftirliti þýzkra konsúla úr því skorið, hvaðan
þorskurinn kemur, sem landað er.
Þýzku samningarnir voru frá upphafi mis-
tök. Úr þeim verður ekki bætt með öðrum hætti
en að losa okkur algerlega úr viðjum þeirra.
Fréttir Dagblaðsins síðustu daga hafa enn
varpað ljósi á þessar staðreyndir.
Nú er ljóst orðið, að Vestur-
Þjóðverjar brjóta samningana um
fiskveiðar innan 200 mílnanna. ís-
lenzkir sjómenn telja, að Þjóð-
verjarnir kunni að hafa veitt
„nokkrum sinnum“ þau fimm þús-
und tonn af þorski, sem samning-
arnir leyfðu.
Vestri Nýja Gínea:
AF HINNI FURÐULEGU
DANI-ÞJÓÐ ER LÆTUR
r ••
KYNLIF L0ND 0G LEIÐ
Karlmcnn af Dani-ættbálki meö hólkana merkilegu, sem eru aðeins teknir af til að hafa þvaglát og
samfarir.
Þeir hafa ekki kynferðismök
fyrstu tvö árin í hjónabandi og
þeir láta þau alveg eiga sig í
fjögur — sex ár eftir barns-
burð. Kynlíf fyrirog utan hjóna
bands þekkist ekki og engin
merki finnast um kynvillu eða,
aðra kynferðislega útrás. Og
það sem meira er: enginn
virðist sýna á nokkurn hátt að
hann/hún sé óhamingjusamur
eða haldinn streitu.
Ofurmannlegir? Ömann-
legir? Lygi vísindaskáldsagna-
höfundar? Nei. Þessi ættbálkur
er kallaður Dani og þeir lifa við
hestaheilsu í Stóradai í Vestur
Irian (sem fyrrúm hét Vestri
Nýja Gínea), þar sem
bandaríski mannfræðingurinn
Karl Heider frá fylkisháskólan-
um í Suður-Karólínu fylgdist
með þeim og rannsakaði í hálft
þriðja ár. Heider, sem hefur
kennt við engu óvirðulegri
skóla en Harvard, Brown og
Stanford, lýsir kynlífi Dani-
þjóðarinnar — sem er fimm
þúsund manns — í nýjasta
hefti Man, riti Konunglegu
brezku mannfræðistofnunar-
Fullir kistlar
af limahólkum
Áhugi Heiders á Dani-
þjóðinni var vakinn þegar hann
sá furðulega hólka, sem karl-
arnir bera á getnaðarlim sínum
og taka ekki af nema til að hafa
þvaglát eða samfarir. Stærð og
lögun þessara hólka er mjög
mismunandi og lét Heider sér
því detta i hug í upphafi að með
nánari athugun á þessu atriði
gæti hann komizt að persónu-
leika karlanna. í ljós kom að
hver og einn karl átti fullan
kistil af þessum limahólkum og
datt aldrei í hug að nota þá til
kynferðislegrar tjáningar sem
er hvergi í heiminum minni en
meðal Dani-þjóðarinnar.
I frásögn Heiders af rann-
sóknum sínum kemur fram að
engin sérstök boð eða bönn
gilda um kynlíf. Engin skýring
er til á því hvers vegna kynhvöt
þeirra er í lágmarki. Þeir segja
sjálfjr að ef þeir hefji samfarir
fyrr en venjan er eftir barns-
burð verði andarnir reiðir. En
jafnframt er samband þeirra
við andana áberandi vingjarn-
legt og Heider kemst að þeirri
niðurstöðu að öndunum sé ekki
sagt allt.
Öll drift í lógmarki
Dani-þjóðin virðist
einfaldlega ekki vera drífandi,
hvorki i kynferðismálumné öðr-
um málum. Geðbrigði eru fá,
listrænir tilburðir litlir og fáir
bardagar. í stað þess að láta í
ljós reiði gæta Dani-menn þess
að hverfa á brott frá ástandi
eða aðstöðu sem annars staðar
væri talin til þess fallin að
brýna raustina. Stríð — þegar
þau loks brjótast út við ná-
grannana — eru svipuð og villi-
dýraveiðar í Bandaríkjunum,
segir Heider. Stríðsmennirnir
byrja á þvi að ræða málin fram
og til baka, síðan berjast þeir í
klukkustund eða svo og ræða
málin á nýjan leik. Hefnigirni
og reiði skiptir yfirleitt aldrei
máli. Dani-menn vilja miklu
frekar hafa andana góða og
ljúka bardögum af eins fljótt og
auðið er. Það eina, sem þeir
virðast hafa einhvern áhuga á,
er að ala grisi og rækta jarð-
ávexti.
Þurfa hugmyndir Freuds
endurskoðunar með?
Heider segist ekki hafa
hugmynd um hvers vegna orka
Dani-þjóðarinnar er svo lítil
sem raun ber vitni. Barnadauði
er í lágmarki, mataræði heil-
brigt og alvarlegir sjúkdómar
óþekktir. Heider útilokar ekki
að duldar erfðafræðilegar eða
líffræðilegar skýringar kunni
að vera fyrir hendi en hann
telur þó líklegra að „orkuskort-
urinn“ sé menningarlegs eðlis.
Reynist það rétt kann að fara
svo að hugmyndir Vesturlanda-
búa um kynhvötina — sem
aðallega eru fengnar frá Freud
— þurfi endurskoðunar með.