Dagblaðið - 07.09.1976, Page 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER 1976.
N
„Ég tel að Clarence Kelly
hafi og muni halda áfram að
standa sig vel í embætti sinu
sem yfirmaður Leyniþjónustu
Bandaríkjanna,“ sagði Ford
forseti í tilkynningu sinni.
Kelly var staddur í Kansas
City, er hann frétti af því að
hann fengi að halda
embættinu.
Gjafir þær, sem Clarence
Kelly er sagður hafa þáð frá
undirmönnum sinum eru meðal
annars hægindastóll og klukka.
Levi saksóknari sagði í til-
kynningu sinni til Fords
forseta, að samkvæmt núgild-
andi lögum og reglum væri
slíkt heimilt.
í síðustu viku greiddi Kelly
335 dollara (rúmlega 60
þúsund krónur) til Leyni-
þjónustunnar fyrir vinnulaun
og efni við endurbætur heimilis
síns, þar á meðal gluggakappa.
Levi sagði í skýrslu sinni til
Fords forseta: „Það er skoðun
okkar, að Kelly eigi að halda
stöðu sinni sem forstjóri
Alríkislögreglunnar áfram og
að hann eigi að greiða stofnun-
inni til baka allar þær greiðslur
fyrir þjónustu og annað, sem
hann kann að hafa tekið sér,
eins og hann hefur farið fram á
að fá að gera.“
Skýrsla þessi var hluti af
rannsókn sem dómsmálaráðu-
neytið lét gera vegna ásakana
þess efnis, að starfsmenn
stofnunarinnar hefðu dregið
sér fé á ýmsan hátt, m.a. með
þvj að láta greiða fyrir sig ýmis-
legt til einkaafnota og að þeir
hafi stolið sér fé vegna
greiðslna fyrir upplýsingar.
Ekkert kom í ljós, sem sýndi
að Kelly hefði gert þessa hluti,
en talið er samt, að hann hafi
þegið gjafir, sem forstjóri FBI.
11
Gildi dagvistunarheimila
I Dagblaðinu þann 21. ágúst
var þraut sem kölluð er orða-
rugl. Meðan ég aðstoðaði son
minn við þessa þraut varð mér
á að lesa lesefnið sem blasti við
augum. Og sjá, þar gaf á að líta
pistil nokkurn sem bar yfir-
skriftina „Hver er réttur
Olivers11? Og þvílíkt rugl, ég las
greinina aftur og komst að því
að á annarri blaðsíðu var orða-
rugl en á bls. 11 leit út fyrir að
einhver væri orðinn ruglaður.
Hver er þessi Geir R. Ander-
sen? Hvaðan kom hann?
Hann hlýtur að hafa farið
nokkurra alda villt, það er engu
líkara en hann hafi hrokkið
beint úr 16. öldinni. Ég hef
aldrei lesið neitt þar sem stað-
reyndir eru eins sniðgengnar.
Fyrst hnýt ég um kaflann þar
sem farið er orðum um ástandið
á öndverðri 19. öld, hér á landi.
Ekki er hugsanlegt að íslend-
ingar hefðu byggt upp heil-
brigðis- og menntaþjónustu ef
þjóðartekjur þeirra þá hefðu
runnið til þjóðarinnar en ekki í
vasa danskra valdhafa sem hér
réðu þá lögum og lofum.
Eftir næstu greinaskil kemur
rulla um barnaheimilin og tek
ég hér orðrétt úr grein G.A.
...þá fyrst uppgötvaði fólk hér
að barnaheimili og dagvistunar-
stofnanir, sem annarsstaðar
voru talin ill nauðsyn, eru
„munaður" sem ekki mátti
vanta í því lífsþægindakapp-
hlaupi, sem hér var að hefjast.“
Mér verður á að halda að
hvergi finnist dagvistunar-
heimili nema á því hrjáða ís-
landi.
Hvar eru dagvistunarheimil-
in talin ill nauðsyn???? En
hvað þá um niðurstöður amer-
ískra sálfræðinga um að börn
sem hafa verið á dagvistunar-
heimili séu miklu betur undir
skólagöngu búin heldur en flest
hinna, og það eru ekki aðeins
amerískir sálfræðingar sem
halda því fram heldur nefni ég
þá vegna þess að ég get bent á
bók sem kennt er úr við Kenn-
araháskólann þar sem slíkri
kenningu er haldið fram.
Satl að segja er ég fóstra og
skammast mín ekkert fyrir það,
einnig er ég húsmóðir og 3ja
barna móðir og hef aldrei
skammast mín fyrir það heldur.
En um kaflann hjá G.A. um
fóstrurnar sem segja sögur og
kenna söngva og sitthvað fleira
vil ég segja, að þar afhjúpar
G.A. sig herfilega. Hann hefur
svo greinilega ekki nokkra hug-
mynd um hvað er að gerast á
dagvistunarheimilum í dag,
annars væri hann ekki svona
skilningslaus á gildi dagvist-
unarheimila í nútímaþjóð-
félagi. Og um samanburð á
fóstrum og sögupersónu
Dickens vil ég segja honum
það, að við vinnum við að um-
gangast og annast litlar mann-
verur og þar myndast meiri og
nánari tilfinningatengsl heldur
en G.A. gæti nokkurn tímann
ímyndað sér, á meðan hann
pikkar visku sína á steindauða
ritvél.
Nú nú, svo kemur gamla
tuggan um skattana og vinn-
una, skattana og útivinnandi
húsmæður. Þar held ég að sé
stórkostlegur misskilningur á
ferð. Ég vil meina að skattíviln-
anir vinnandi húsmæðra séu til
komnar vegna þess að það
vantaði vinnuafl, það var og er
ekki hægt að halda þjóðarskút-
unni á floti án útivinnandi hús-
mæðra, það veit G.A. vel. Eða
treystir hann sér til að segja
okkur hvað mundi ske ef allar
giftar húsmæður færu út af
vinnumarkaðinum? Ég á bara
við giftar, ég er ekki að tala um
þær sem G.A. lætur sem séu
ekki til, það eru þær ógiftu sem
verða einar að sjá sér og
börnum sínum farborða — oft á
smánarlaunum. Hvað mundi
ske? Hvað yrði um frystihúsin,
sjúkrahúsin, elliheimilin,
fæðingardeildirnar, skólana,
skrifstofurnar og áfram mætti
telja, fyrir utan það að þá yrði
G.A. laus við dagvistunarheim-
ilin.
G.A. talar um hagkvæmni f
matarinnkaupum. — Hvað
hefur G.A. eiginlega í
kaup?—Það er mín reynsla
að í sambandi við hagkvæm
matarinnkaup þurfi að hafa
mikla peninga í höndunum, en
þeir eru óvart ekki alltaf til hjá
hinum almenna launþega.
Einnig minnist G.A. á
sparnað í sambandi við hrein-
gerningar. Þar afhjúpar hann
sig enn. Hann er ekki að tala
um neitt venjulegt launafólk,
það hlýtur að vera talsvert
þröngt í buddunni hjá þeim
sem hafa efni á sliku. Ég veit
ekki betur en að ég og mínir
líkar höfum mátt sauma,
prjóna, elda og þrífa jafnframt
því að aðstoða við að vinna fyrir
fjölskyldunni. Að lifa „sóma-
samlega" er mjög teygjanlegt
hugtak og er ég hrædd um að
meiningin sé mjög breytileg
eftltþví hvaða þjóðfélagshópar
túlka það, en hjá okkur í neðri
launahópunum held ég að það
þýði „sjálfsbjargarviðleitni án
svika við þjóðfélagið". Og virki-
lega finnst mér G.A. sein-
heppinn þegar hann segir hinn
almenna skattborgara þreyttan
á að taka á sig byrðar fólks sem
sifellt knýr á um úrbætur á
ýmissi opinberri þjónustu og
tekur sem dæmi dagvistunar-
heimilin. Fólk er ekki orðið
þreytt á að borga skatta til að
Kjallarinn
Þórelfur Jónsdóttir
halda uppi opinberri þjónustu
hvort sem hún er í mynd
sjúkrahúsa, elliheimila, skóla,
dagvistunarheimila o.s.frv.
Nei, við erum orðin dauð-
þreytt á því að borga þessa
þjónustu líka fyrir skattsvikar-
ana og stórþjófana sem alltaf fá
að sleppa. Heldur G.A. að huldu
mennirnir með ávísanasvindlið
séu allir litlir og hrjáðir
Oliverar Twistar, aldir upp á
barnaheimilum? Og nei, ætli
þeir hafi aldurs síns vegna
sloppið undan þeirri ógnar-
grýlu, sem G.A. virðist álíta
þessi heimili vera.
Senflilega hafa einhverjir
þeirra alist upp í þeim dýrðar-
ljóma sem bundinn er við
rökkurbyrjun í lítilli baðstofu,
sitjandi við kné afa og ömmu,
hlýðandi á sögur og söng, og
hafa að öllum líkindum haft
meira af góðu atlæti en Oliver
litli Twist. G.A. talar um
grunnhyggna einstaklinga,
giftar konur. En hvað um feður
barnanna sem eru á dagvist-
unarheimilunum? Þegar ég fer
að rifja upp hvað feður barn-
anna, sem voru í leikskólanum
þar sem ég starfaði síðast,
störfuðu, þá held ég að G.A.
vildi ekki kalla þá grunn-
hyggna, því fyrir utan börn
verkamanna, sem G.A. vill
greinilega ekki vita að séu til,
þá voru þar feður sem voru t.d.
alþingismaður, verkfræðingur,
haffræðingur, prestur, kennari,
læknir og tannlæknir, og flestir
þeirra létu í ljós ánægju yfir
veru barna sinna þar. Einnig
voru börn heimavinnandi hús-
mæðra. Hvers vegna? Jú, þær
eru nefnilega svo vel viti
bornar að þær sjá að í okkar
malbikaða og steinsteypta
nútímaþjóðfélagi gleymist ærið
oft að reikna með yngstu borg-
urunum.
Mér virðist G.A. vera einn af
þeim mönnum sem vilja fá að
standa á stalli kynferðis síns
vegna. Því ætti hann að vita að
það getur aldrei talist karl-
mannlegt að ráðast á garðinn
þar sem hann er lægstur, en
það gerir hann með þvl að
sverta og rægja fóstrur og dag-
vistunarheimili og grafa um
leið undan þeirri þjónustu sem
hvert barn í nútímaþjóðfélagi á
fullan rétt á.
Nei, Geir R. Andersen,
gakktu heldur í lið með blaða-
mönnum og aðstoðaðu þá við að
stinga á kýlin í -okkar sýkta
þjóðfélagi og hreinsa út, þá
verður betra að lifa hér. Þá
höfum við kannski efni á að
reka þau sjúkrahús sem við
þurfum, smánin í aðbúnaði
aldraðra hyrfi, skólarnir gætu
horfið frá því að 40% kennar-
anna séu án kennaramennt-
unar og öll börn ættu kost á því
að dveljast einhvern tíma á for-
skólaaldri á dagvistunarheimil-
um. É'g fagna tilvist Dag-
blaðsins, þvl að síðan það leit
dagsins ljós hafa flest blöðin
breyst í þá átt að afhjúpa alls
kyns svindl sem virðist þrífast
jafnt hjá háum sem lágum, og
gefa þeim þá aðhald sem virtist
ekki vanþörf á. Haldið þvi
áfram, með því getið þið fengið
okkur til að öðlast aftur trú á
mennina í fararbroddi, þannig
að við þurfum ekki að hafa það
á tilfinningunni að þar sé líka
að finna nokkurs konar herra
Fagin.
Þórelfur Jónsdóttir
fóstra, Hafnarfirði.

og auglýsingar Rolfs
Kjallarinn
Póll Bergþórsson
undir sig mannkynið á þessari
öld. Saga sígarettnanna byrjaði
með heldur auvirðilegum hætti
snemma á 16. öld á Spáni. Þá
voru vindlar stöðutákn ríkustu
manna, en betlarar Sevilla-
borgar tíndu upp stubbana,
vöfðu þá innan í pappír og
reyktu: Fyrsta eiginlega síga-
rettan var tilbúin. Eins og
gefur að skilja var þessi upp-
runi ekki til þess fallinn að
breiða siðinn út né gera hann
eftirsóknarverðan, heldur mun
þetta hafa tafið fyrir honum.
Það er ekki fyrr en á síðari
hluta 19. aldar, að þessi gamla
betlaranautn fer að verða vin-
sæl og fín. Um miðja 19. öld var
munntóbak og neftóbak hvað
útbreidöast, en pípan átti sinn
blómatíma síðari hluta aldar-
innar. Arið 1880 voru fram-
leiddar 500 milljón sígarettur í
Bandaríkjunum, milljarður
árið 1885, en fjórir milljarðar
árið 1895. Fram undir 1920 hélt
vindillinn samt velli til jafns
við þennan nýja sið, en árið
1960 námu sígarettureykingar
80% af tóbaksnotkun þar í
landi. Og aðrar þjóðir fylgdu í
kjölfarið.
Einna mestur dýrðarljómi
mun hafa verið um sígarettuna
á blómatíma Hollywood-
myndanna* Sá leyndi draumur
margra bíógesta að fá einhvern-
tíma að faðma filmstjörnu í
skýi af yndislegum sígarettu-
reyk, mun hafa átt verulegan
þátt í sigurför sígarettunnar,
þeirri sigurför, sem getur tæp-
lega orðið meiri en hún er nú
orðin. Nýjan kipp tók sígarettu-
dýrkunin með tilkomu popp-
hljómleikanna á síðustu áratug-
um, hinna nýju guða, sem við
öll tækifæri ráku hinn
magnaða, en óbeina áróður
fyrir þessum dásamlega sið.
Og hvað er svo framundan?
Best er að spá ekki oftar en
maður er til þess neyddur, en i
ljósi reynslunnar er þó freist-
andi að ímynda sér, hver „staða
sígarettunnar" verði eftir
hundrað ár. Neftóbakið ríkti í
heiminum í um hundrað ár,
fram undir 1850, en er nú fyrir-
litið af flestum, stundum ekki
notað nema í laumi af gamalli
þörf. Forkostulegu dósirnar
hennar Elísabetar Rússadrottn-
ingar eru í augum nútíma-
manna ekki nema skrýtla.
Verður það ekki eitthvað
svipað með sígaretturnar árið
2050? Það mætti ætla eins og
allt gengur nú hratt fyrir sig.
Raunar sjást þess merki, að
nýtt afþreyingarmeðal taki við,
einhvers konar pillur, hass eða
annað slíkt, en best er að spá
engu um, hvaða efni muni
sigra. En á þeim nýja dýrðar-
tíma verður efalaust litið á
sígarettureykingar sem heldur
leiðinlegan sóðaskap. Ösku-
bakkar verða taldir álíka fyrir-
bæri og hrákadallarnir. sem
maður sá á öllum göngum í
Arnarhvoli fyrir 30—40 árum,
fyrir bændur, sem komu til að
tala við framsóknarráðherra.
Það verður talað með hneyksl-
un um þann dónaskap að
setjast ekki svo inn í tveggja
rúmmetra bíl, að fylla hann
ekki óðara með ógeðslegum
tóbaksreyk. Það verða
skrifaðar bækur um, hvernig
Rolf Johansen spilaði á þessa
heimskulegu „nautnasýki", í
gæsalöppum, fór á bak við allar
reglugerðir um auglýsinga-
bann I skjóli voldugra vina. Þá
verða þessar auglýsingar á
Þjóðminjasafninu, ásamt
ýmsum öðrum leifum þessa
kostulega siðar, sem tröllreið
þjóðinni um miðja tuttugustu
öldina, en verður þó enn
iðkaður af fáum gamalmenn-
um, aðallega í laumi.
Páll Bergþórsson
veðurfræðingur.