Dagblaðið - 12.01.1977, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDACUR 12. JANÚAR 1977.
herra, menntamálaráðherra,
varnarmálaráðherra, iðnaðar-
ráðherra, námumálaráðherra,
tryggingamálaráðherra og sam-
gönguráðherra.
Ef Bokassa óskar eftir að
hitta einhvern undirsáta sinna
eða embættismanna, tilkynnir
hann viðkomandi það í gegnum
útvarp. Þannig sló hann tvær
flugur í einu höggi: kom boðun-
um til viðkomandi og losnaði
við að nota frumstætt símakerfi
landsins. A sama hátt og ldi
Amin, forseti Uganda, er
Bokassa mikið fyrir herskraut
og orðufláka á brjósti sér. Hann
er talinn afar tilfinninga-
næmur maður, sem óhuggandi
grét „pabbi, pabbi“ við útför
Charles de Gaulles. 1971 sendi
hann hóp diplómata til Víet-
nam til að leita þar uppi
stúlkubarn er hann hafði getið
í framhjátöku mörgum árum
áður.
En Bokassa er þekktastur
fyrir grimmd sína, einkum í
garð þjófa og annarra afbrota-
manna. Fyrir nokkrum árum
fór hann sjálfur í fararbroddi
hermanna sinna inn í Bangui-
fangelsið til að berja fjörutíu
Tillaga þessi var samþykkt á
fundinum. Hans Sigurjónsson
skipstjóri og undirritaður voru
kosnir af fundinum til að fylgja
málinu eftir við fjölmiðla og
sjávarútvegsmálaráðherra, sem
þá var Eggert G. Þorstei'nsson.
Viðbrögð hans voru jákvæð. Til
að gera langt mál stutt voru
samningar að fyrstu 10 skut-
togurunum þá gerðir strax um
sumarið. En fyrstu skipin sem
komust í notkun voru keypt
nótuð frá Frakklandi
seinni hluta ársins og komust
þau I gagnið fyrri hluta árs
1971. Tvö þessara skipa, sem
eru 330 tonn brúttó, yoru keypt
til hafna á Austurlandi. Skipa-
kaup þessi urðu afdrifarík fyrir
landsbyggðina alla og
uppbyggingu á heppilegri
skipakosti en hér hafði þekkzt
áður til . hráefnisöflunar
fyrir fiskiðnaðinn og hefur
gjörbylt atvinnuástandinu
víða um land. Margir staðir,
sem áður bjuggu við mjög
alvarlegt árstíðabundið
atvinnuleysi eru í dag í
fremstu víglínu verðmæta-
sköpunar útflutningsafurða.
Þessi atriði eru forsaga þess, að
tslendingum tókst að færa fyrst
út í 50 mílur og seinna í 200. An
skipakosts til að nýta land-
helgina alla hefði það verið
rökleysa og dæmt til að mis-
takast.
Þess vegna hygg ég, að
fleirum en mér hafi þótt mælir-
inn fullur, er sú frétt barst út,
að búið væri að leysa Hauk
Guðmundsson rannsóknarlög-
reglumann frá störfum. Hvað
var hér á seyði? Hverra erindi
reka lögreglu- og dómsyfirvöld
okkar, — almennings eða af-
brotamanna? Fólkið í landinu
hlýtur að hugsa sitt þegar þeir
atburðir verða, að svo harka-
lega er vegið að starfsheiðri
þeirra manna, sem öðrum
fremur hafa gengið fram fyrir
skjöldu í uppljóstrun afbrota,
sem þeir Haukur og Kristján
Pétursson.
Eg vil taka það fram, að ég
hefi persónulega þekkt Hauk
Guðmundsson um nokkurra ára
skeið, og þrátt fyrir það að við
höfum oftar en ekki verið á
öndverðum meiði I skoðunum á
ýmsu því sem okkur hefur farið
á milli, þá hef ég aldrei reynt
hann að öðru en fyllsta dreng-
skap og hreinskilni. Þeir menn,
sem ég þekki og kannast við
Kristján hafa látið mjög svip-
aða skoðun í ljós hvað hann
áhrærir.
Tvímælalaust verður að telja
að Dagblaðið, með Vilmund
Gylfason í broddi fylkingar,
ásamt þeim Hauki og Kristjáni,
séu þeir aðilar sem einna best
hafa gengið fram í því að vekja
þá andlegu timburmenn þjóðar-
innar, sem áður er minnst á.
Við skulum minnasl þess, að
enn er tími íhugunarinnar ekki
liðinn, — látum því grlnið bíða.
Enn eiga of margir um sárt að
binda af völdum þeirra mála,
sem enn er ólokið og enn eru of
og sex þjófa, sem þar voru. Her-
mönnunum var sagt, að þjóf-
arnir þyrftu ekki endilega að
komast lifandi úr þeim leik.
Þrír voru drepnir, hinir voru
sýndir almenningi á torgi í
höfuðborginni.
Nú beitir Bokassa keisari
öðrum ráðum gegn þjófum.
Fyrir fyrsta brot missir þjófur-
inn annað eyrað, hitt fyrir
næsta brot, höndina fyrir það
þriðja. Fyrir fjórða brot er
hann drepinn.
Salaheddin Ahmed Bokassa,
keisari Mið-afríska keisara-
dæmisins, ásamt konu sinni við
krýningarathöfnina: höndin af
fyrir þriðja brot.
Kjallarinn
Auðun Auðunsson
Hik Sjálfstæðisflokksins í 50
mílunum fyrir þingkosningarn-
ar 1971 olli því, að flokkurinn
missti möguleika á áframhald-
andi stjórnarsetu. 50 mílna út-
færslan var rökrétt 1971, vegna
þess að þá gátum við ekki nýtt
200 mílurnar með þeim skipa-
stól, sem þá var fyrir hendi. 200
milna reglan var á móti sjálf-
sögð um leið og úr því hafði
verið bætt. En jafnframt urðu
mörg mál óupplýst. Almenn-
ingur krefst þess, að unnið sé
að uppljóstrun þessara mála af
fullri alvöru og að yfirmenn
dómsmálakerfisins geri opin-
berlega grein fyrir afstöðu
sinni til starfsaðferða löggæslu-
manna. Það er nefnilega svo, að
enn er sú skoðun rík í okkur, að
með illu skuli illt út reka, og
þrátt fyrir það að orka kunni
tvímælis um aðferðir við hand-
töku misindismanna, þá er sú
gjörð ekki til þess fallin að
leysa viðkomandi undan því að
standa reikningsskil gerða
sinna. Fólk er búið að fá sig
fullsatt af innbyrðis átökum
löggæslunnar og heimtar að-
gerðir út á við. Það ætlast til
þess að dómsyfirvöld taki á sig
rögg og sýni svo ekki verði um
villst, að þau standi þann vörð
um hinn almenna borgara", sem
ætlast ver<Sur ti).
Ég veit að ég mæli fyrir
munn margra, er ég skora á
dómsmálaráðherra að sjá til
þess, að þeir Haukur og
Kristján fái aðstöðu og aðstoð,
til að koma í höfn þeim málum,
sem þeir hafa átt meginþátt í að
vekja. Það ætti ekki að vera
neinum manni kærkomnara en
Ólafi Jóhannessyni, manninum,
sem talinn var hafa heiðarleika
og réttlætistilfinningu sem
aðalkosti, er hann skaust upp á
stjörnuhimin íslenskra stjórn-
mála. Hætt er við, að flokkur
ráðherrans þynnist ískyggilega
um næstu kosningar ef ekki
bólar á vilja frá hans hendi til
að hreinsk til I kring um það
þokukennda mistur, sem virðist
umlykja samband ýmissa
flokksmanna hans við þær
erlendu rányrkjutogararnir að
víkja, ef sóknarþungi erlendu
fiskiskipaflotanna og hins nýja
íslenzka átti ekki að ganga allt
of nærri stofnunum. Þessa var
ekki gætt sem skyldi. Gerðir
voru allt of stórir undanþágu-
samningar til handa útlending-
um. Þetta sést bezt á því, að
þrátt fyrir stóraukna sókn
tslendinga sjálfra hefur aflinn
ekkert vaxið.
Þá menn sem sáu fyrir, hvert
stefndi I fiskveiðimálunum
leyfir Morgunblaðið sér að
kalla öfgamenn. Morgunblaðið
lætur að því liggja, að allir þeir,
sem ekki voru sammála ríkis-
stjórninni í framkvæmd land-
helgismálsins, þar á meðal sjó-
menn og útvegsmenn á Suður-
nesjum og Hornfirðingar hafi
verið glámskyggnir i öryggis-
málum. Ég vona að þeir svari
fyrir sig sjálfir. Stærstu sam-
tök, sem mynduð hafa verið í
þessu landi, Samstarfsnefndin
til verndar landhelginni,
en hana skipuðu þingflokkar
allra stjórnarandstöðu-
flokkanna á Alþingi, Alþýðu-
samband íslands, Sjómanna-
samband íslands, Farmanna-og
fiskimannasamband íslands,
Verkamannasamband íslands,
og Félag áhugamanna um
sjávarútvegsmál, voru mynduð
til þess að vernda það sem eftir
var af bólfiskistofnum við
Island. Nefndin hefur unnið
fram á þennan dag að því að
tryggja íslendingum einum 20Ö
mílna fiskveiðilögsögu, einfald-
lega vegna ástands fiski-
stofnanna, efnahagsástands
þjóðarinnar og geysihraðrar
þróunar i hafréttarmálum. Það
er Morgunblaðinu til skammar,
er það í dag beitir þeim
blekkingum að reyna að telja
þjóðinni trú um, að það hafi
verið lítill hópur öfgamanna,
sem hart barðist á móti
samningum við útlendinga um
áframhald veiða í fiskveiðilög-
sögu íslendinga. Jafnframt
leyfir Morgunblaóið sér að
fullyrða, að þessir aðilar hafi
viljað fórna varnarmálastöðu
Islendinga fyrir landhelgismál.
Þá er rétt að spyrja, af hverju
Joseph Luns hafi komið hér
tvisvar sinnum til að reyna að
setja niður deilurnar og finna
leiðir út úr vandanum? Málið
kom NATO við, og forráða-
menn NATO gerðu sér fulla
grein fyrir gildi varnarstöðvar-
innar i Keflavík og hvernig lífs-
hagsmunamál þjóðarinnar í
efnahagslegu tilliti gat beint
tengst varnarmálunum.
íslendingar hafa Íítið við
varnaröryggi að gera, þegar
ekki er lengur lífvænlegt í
landinu og þjóðin verður að
flytja burt. Hér voru það Bretar
með hernaðarofbeldis-
aðgerðum sínum, sem voru að
svipta bandalagið í sameiningu
einum mikilvægasta hlekknum
í varnarkeðju sinni, og það varð
NATO að reyna að koma í veg
fyrir: Það virðist vera, að
Morgunblaðið skilji ekki enn í
dag grunneðli þessara mála.
Auðvitað var fiskveiðiað-
staða Breta hér við land lítils
virði borið saman við varnar-
verðmæti Islands. Auðvitað lét
NATO þessi mál til sín taka, en
hlífði Bretum eins mikið og
hægt var miðað við þann
þrýsting sem ísiendingar settu
í málið. t>að er nákvæmlega
svona, sem hlutirnir ganga
fyrir sig í samskiptum þjóða á
alþjóðlegum vettvangi. Þetta
skildi Samstarfsnefndin til
verndar landhelginni.
Mál málanna í dag er,
hvernig bezt verður staðið að
fiskvernd. Það vita allir
ræktunarmenn, að hagkvæmast
ér að slá ekki hálfsprottin tún
og slátra ekki hálfvöxnum grip.
Þetta á sér þó stað um flesta
fiskistofna við landið. Ekki hefi
ég séð að íslenzk stjórnvöld hafi
gert nokkuð raunhæft í
ræktunarmálum fiskistofn-
anna. Afram er anað stefnu-
laust í mistri og þoku að því er
séð verður.
Auðun Auðunsson
skipstjóri.
mafíur sem eru að skapast I
þjóðfélaginu.
En víkjum að öðru.
Nú um áramótin bárust þær
gleðifréttir til okkar, að togarar
landsmanna kæmu nú hver um
annan þveran með fullfermi af
þorski til lands. Kvað svo
rammt að þessu, að sumstaðar
þurfti að senda fiskinn til ann-
arra staða, svo hann fengist
unninn óskemmdur. Kættust
nú menn allverulega, og margir
urðu til þess, svona í huganum,
að óska sjávarútvegsráðherra
til hamingju. — Sko Matta,
hugsaði maður, — hann lætur
ekki að sér hæða. Hver var að
tala um síðasta þorskinn? Nei,
það er greinilega nóg af þeim
gula í sjónum enn. —
En bakslagið lét ekki á sér
standa.
Þarna voru hetjur hafsins
sem sagt að moka upp ókyn-
þroska fiski, undirstöðu þess
afla, sem á að verða lífsfram-
færsla okkar á komandi árum.
Og ekkert er enn gert til að
stöðva þennan ósóma. Nema
það, að landsins forni fjandi,
hafísinn, virðist í þessu tilfelli
ætla að taka ómakið af Matt-
híasi og stöðva frekari rán-
yrkju að sinni, og mætti þá
kannski skíra hann upp og
nefna hann bjargvættinn hvíta.
Getum við í alvöru ætlast til
að aðrar þjóðir taki alvarlega
allt okkar hjal um verndun
fiskistofna, á meðan svona
vinnubrögð eru látin viðgang-
ast? Ég held varla.
Eg minnist þess er ég sem
drengur fékk að fara nokkra
veiðitúra með gamla Mai. Ein
er sú minning, sem illt er að
gleyma. Það er minning frá því
er ég vaknaði á fögrum sumar-
morgni á Halanum. Skipið
hafði komið þangað um nóttina,
og hafið veiðar. Með fögnuði
hljóp ég upp í brú til að sjá
hvernig að væri staðið. Margt
var að sjá, en eitt vakti þó at-
hygli mína öðru fremur. Það
var sá gífurlegi urmull af
karfa, sem flaut þarna út um
allan sjó, svo nærri mátti segja,
að sjórinn væri rauður á að líta.
Þá þótti karfinn ekki fiskur, nú
fæst hann ekki lengur nema í
litlum mæli. Þetta var árið
1945. Sumarið 1949 eða 1950, ég
man ekki vel hvort heldur,
nema bæði væru, var ég aftur á
móti skipverji á Jóni forseta.
Þá stunduðum við aftur á móti
svokallað skítfiskirí á þessum
sama fiski, það er að segja,
hann var veiddur til skepnufóð-
urs.
Allir þekkja sögu síldveið-
anna hér við land.
I þá daga mátti segja, að van-
kunnátta og þekkingarleysi
væru allt að því fullgildar af-
sakanir fyrir því hvernig fór.
En nú er því ekki til að dreifa
lengur. Harðsnúið lið fiskifræð-
'inga, sem vel að merkja hefur
unnið dágott starf við misjafn
ar aðstæður, hefur varað við.
En ráðamenn hundsa þessar
ráðleggingar að miklu leyti. Og
dansinn um gullkálfinn heldur
áfram.
En spurningin vaknar ósjálf-
rátt: Ef þetta er ekki glæpur,
hvað er þá glæpur? Að stela frá
öðrum, er stundum gert í sár-
ustu neyð, eða undir annarleg-
um áhrifum. Það er glæpur og
sjálfsagt að taka á þeim málum
með festu. En að stela frá
sjálfum sér og afkomendum
sínum, — er það ekki glæpur?
Svari hver sem vill. Og í þokka-
bót er það gert af mönnum með
fullu viti, og án afskipta þeirra
stjórnvalda, sem um eiga að
fjalla.
Nei, nú er einfaldlega nóg
komið. Nú skuluð þið vakna,
drengir mínir, bæði Ólafur og
Matthlas.þurrkaaf ykkur brosið
frá því á gamlaárskvöld og
hefjast handa. Minnist þess, að
það er ætlast til þess af ykkur
af kjósendum að standa þannig
að málum, að þið skilið framtíð-
inni betra þjóðfélagi, eða í öllu
falli ekki verra. Þið skuluð
minnast þess, að meirihluti
þjóðarinnar stendur að baki
þeim haukum, vilmundum og
kristjánum, sem nú eru að rísa
upp til andsvara því ófremdar-
ástandi, sem þið virðist helst
vilja halda dauðahaldi í. Við
fengum ekki landhelgina til
þess eins að rányrkja hana
sjálfir. Og fólk leggur ekki
sparifé sitt í banka, til að það sé
síðan notað til útlána til handa
okurkörlum, á meðan banka-
kerfið skellir í lás fyrir almenn-
ingi, að skipan Seðlabankans.
Fólkið í landinu á heimtingu
á að flett sé ofan af þeirri fjár-
málaspillingu, sem augljóslega
á sér stað, og meinið upprætt,
og einnig að fiskimið okkar séu
nýtt á skynsamlegan hátt,
þannig að fullt tillit sé tekið til
álits þeirra sérfræðinga er best
þekkja til, þannig að við getum
horft vonglöð götuna fram eftir
veg.
Hafsteinn Snæland.