Dagblaðið - 09.06.1977, Blaðsíða 10

BIABID
frfálst, nháð dagblað
i Dagblaðið hf.
Framkvaomdastjóri: Svainn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Holgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aöstoöarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Saavar Baldvinsson. Handrit: Ásgrímur Pálsson.
Blaóamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurflsson, Hallur Hallsson, Helgi Pátursson, Jakob F. Magnússon. Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Hörflur Vilhjálmsson, Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M.
DACBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 9. JUNÍ 1977.
Rits^óm Síflumúla 12. Afgreiflsla Þverholti 2. Áskriftir. auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
í blaflsins 27022 (10 línur). Áskrift 1300 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 70 kr.
j og umbrot: Dagblaflið og Steindórsprent hf. Ármúla 5.
Myndaog plötugerfl: Hilmir hf. Síflumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
EBE bregður brandinum
íslendingar verða nú að standa
af sér harða hríð frá Efnahags-
bandalagi Evrópu. EBE skekur
vopnin. Augljóst er, hvað fyrir
þeim mönnum vakir, þegar þeir
senda nú toppmanninn Gunde-
lach, Bretann Judd og um leið
mikla sendinefnd til að fjalla um
viðskiptamál.
Ætlunin er að tengja sem greinilegast fisk-
veiðimálin og viðskiptamálin. Það á að gera
hinum þrjózku íslendingum þá lexíu ljósa, að
Efnahagsbandalagið getur fellt niður tollfríð-
indi á íslenzkum afurðum, ef íslendingar
makka ekki rétt í fiskveiðimálunum.
Á yfirborðinu lítur þetta slétt og
fellt út. Jú, Gundelach er kominn til að
gera íslenzkum ráðherrum grein fyrir afstöðu
Efnahagsbandalagsins. Bretinn Judd, aðstoðar-
utanríkisráðherra, á ekki að kallast fulltrúi
Breta heldur Efnahagsbandalagsins. Viðskipta-
nefndin á að fjalla um, hvernig framkvæmd
viðskiptasamnings Islands og Efnahagsbanda-
lagsins hefur gengið. En í rauninni er þetta á
annan veg, þegar betur er að gáð.
Margsinnis hefur komið fram af ummælum
Gundelachs, að hans ær og kýr eru að koma
brezkum togurum að nýju inn fyrir 200 mílna
mörkin. Ljóst er, hversu reiður og vonsvikinn
Gundelach varð um áramótin, þegar fram kom,
að íslenzku ráðherrarnir gerðu ekki það, sem
þeir höfðu verið að gefa í skyn, en vísuðu þess í
stað á bug kröfum Breta og Efnahagsbanda-
lagsins. Gundelach hefur ekki mikinn áhuga á
fiskvernd en þeim mun meiri áhuga á að
tryggjahag Breta.
Brezkir ráðamenn barma sér yfir hættu á, að
mörg þúsund manns í brezkum hafnarbæjum
verði atvinnulaus vegna veiðitapsins við ís-
land. Þeir ræða um, að leggja þurfi fjölda
togara. Brezka ríkisstjórnin stendur illa gagn-
vart kjósendum. Skoðanakannanir benda til
mikils sigurs íhaldsflokksins, ef kosið yrði nú,
og taps Verkamannaflokksins. Aukakosningar
hafa sagt sömu sögu. Enginn þarf því að efast
um áhugamál brezka aðstoðarráðherrans.
Hann hefur ekki áhuga á fiskvernd en því
meiri áhuga á að pressa íslendinga, með öllum
tiltækum leiðum, til að opna að nýju fyrir
brezku togurunum.
Gundelach lét sjálfur í bræði sinni í vetur
orð falla í þá átt, að íslendingar gætu alveg eins
búizt við viðskiptaþvingunum, ef þeir létu ekki
segjast. íslendingar geta því ekki búizt við öðru
frá þeim manni en að hann fari þá leið, um leið
og honum finnst rétti.tíminn kominn til þess.
Og með þeirri áherzlu, sem viðskiptasendi-
nefnd Efnahagsbandalagsins leggur á við-
skiptasamninginn og bein tengsl hans við fisk-
veiðimálið, er Efnahagsbandalagið að bregða
þessum brandi.
íslenzkir ráðherrar, sem í vetur létu undan
þrýstingi almenningsálitsins, tala nú um að
hopa hvergi. Ef í hart fer, á að láta viðskipta-
samninginn við EBE lönd og leið, þar sem
miklu meiri hagsmunir eru í veöi fyrir okkur.
Þjóðin mun ekki fvrirgefa neina eftirgiöf við
Frakkland:
STIRT SAMSTARF
KOMMÚNISTA OG
ANNARRA VINSTRI
FLOKKA
Vilja kommúnistar í raun og
veru taka þátt í vinstrisinnaðri
ríkisstjórn í Frakklandi? Þetta
kann að virðast bæði furðuleg
og óþörf spurning nú, á þeim
tima, þegar samsteypa franskra
sósíalista og kommúnista hefur
betra tækifæri en nokkru sinni
fyrr til að vinna þingkosning-
arnar sem fram eiga að fara í
vor. Þrátt fyrir það eru nú
ýmsir farnir að furða sig á þeim
markmiðum sem kommúnistar
hyggjast keppa að.
Engu er líkara en komm-
únistarnir hafi reynt að
undanförnu allt sem þeir geta
til að reita samherja sína, sósía-
Islendingar hafa ekki mikla
reynslu af gallerírekstri, eins
og slík fyrirtæki eru rekin úti í
heimi. Þar gera gallerí samn-
inga viö listamenn, tryggja
þeim sæmilegar tekjur og eyða
stórfé í að auglýsa þá víða um
lönd, en fá í staðinn alla fram-
leiðslu þeirra. Þetta er því bæði
öryggi og áþján fyrir listamenn
sem ekki eru ávallt samvinnu-
þýðastir manna. Ástæður fyrir
því að stofnanir af þessu tagi
hafa ekki skotið hér rótum eru
ekki flóknar, því stutt er síðan
nokkrir íslenskir listamenn
fóru að geta lifað á verkum
sínum og því er varia hægt að
ímynda sér milliliði eins og
gallerí uppskera miklar tekjur
af því að styðja þá og sýna verk
þeirra reglulega. Þeir einu hér
á landi sem haft hafa einhverj-
ar tekjur af listaverkum, fyrir
utan listamennina sjálfa, eru
uppboðshaldararnir, Sigurður
Benediktsson og nú síðast Guð-
mundur Axelsson sem varla
hafa gert mikið fyrir lista-
menn fyrir utan það að taka af
þeim verk á uppboð gegn pró-
sentum.
List án milliliðo
Þessi skortur á milliliðum til
að taka áhættuna fyrir lista-
mennina hefur orðið til þess að
þeir hafa sjálfir þurft að leigja
sér húsnæði til sýninga og sú
hefð er nú orðin svo rótgróin að
engum dettur í hug að kaupa
verk þeirra gegnum aðra milli-
liði — nema e.t.v. þeir sem leita
að Ásgrími, Kjarval og Jóni
Stefánssyni til fjárfestingar.
Menn kaupa listaverk á einka-
sýningum eða sækja listamann-
inn heim á vinnustofu hans. Nú
þegar meðalstór málverk
seljast fyrir 2-300 þúsund
krónur og grafík fyrir 30
þúsund (og hér held ég að
sumir listamenn þurfi að fara
að gæta sín) þá er ástandið
listamanninum í hag og ekki
nema gott eitt um það að segja.
En þetta hefur einnig gert það
að verkum að sumar sýningar
líta hreinlega út eins og basar,
þar sem enginn metnaður er
lagður í uppsetningu eða sýn-
ingarskrá og hér gæti smekkvís
og fjáður milliliður bætt úr, —
ef ekki einkaaðili þá opinber
Gallerí Suðurgötu 7.
stofnun sem þá mætti fá ein-
hverja málamyndaprósentu
fyrir snúð sinn.
Hugsjónogallerí
En þótt við séum ekki
kunnug atvinnurekstrinum
„gallerí“, þá könnumst við að
sjálfsögðu við annars konar
sýningarsali sem ákveðnir
hópar hafa tekið sig saman um
að reka. Þar hefur gróðasjónar-
miðið aldrei verið nema óljós
Sá dagur
sú sorg?
Á síðustu 12 mánuðum hafa
lántökur þjóðarinnar erlendis
numið röskum 20 milljörðum
króna. Það samsvarar rúmum
1660 milljónum króna á
mánuði, eða 55,5 milljónum á
dag. Erleridar skuldir hafa sem
sagt aukizt um rúmar 2,3
milljónir króna á hverri
klukkustund i 12 mánuði.
Heímilin i landinu munu
vera nálægt 60 þúsund talsins
og hvert þeirra vaknar í fyrra-
málið 925 þúsundum króna
skuldugra en í dag. Nú fara
20% af atvinnutekjum
heimilanna til greiðslu af-
borgana og vaxta af erlendum
lánum.'Það er sú upphæð sem
erlendis er kennt í heimilishag-
fræði að sé hámark þess sein
heimili eigi að greiða í hús-
næðiskostnað ef allt er með
felldu.
Þetta erlenda lánsfé fer til
framkvæmda og fjárfestingar
sem fæstir þora að vona að
verði nokkru sinni arðbær.
—-Uv-U- hugsandi manneskja er
ekki í vafa um að Kröflu-
virkjun er æsilegt glæfraspil og
óvíst nteð öllu hvort sú virkjun
muni afla nokkurra tekna í
framtíðinni til að standa
straum af afborgunum og vöxt-
um af erlenda framkvæmda-
fénu.
Þörungavinnslan við Breiða-
fjörð er á meðgjöf og engar
tekjur er af henni að hafa,
jafnvel talið skynsamlegast að
leggja hana niður.
Hvaða gjaldeyristekjur
skapast með tilkomu Borgar-
fjarðarbrúarinnar er flestum
hulin ráðgáta, hins vegar hefur
hún leitt af sér fjárfestingu í
skuttögara, sem út af f.vrir sig
er einnig óarðbær.
Núverandi ástand á stál-
markaðnum erlendis gerir það
að verkum að fyrirsjáanlegt tap
mun nema hundruðum
milljóna á rekstri málmblendi-
verksmiðju á Grundnrtanga.
Þar verður engar tekjuraðfá og
unt leiö er Sigölduvtrkjun orðin
óaröbær fjárfesting. Þeir skut-
togarar sem keyptir hafa verið
að undanförnu eru gerðir út á
þverrandi þorskstofn og að
sjálfsögðu reknir með dúndr-
andi tapi sem falið er að hluta
með millifærslum.
Það er þvi von að fólk spyrji
með hverju eigi að greiða
erlendu lánin þegar fram líða
stundir. Engin fjárfesting hins
opinbera, sem fjármögnuð er
með 20 milljarða lánum
erlendis, virðist hafa svo mikið
sem möguleika á að geta skilað
arði til greiðslu afborgana og
vaxta. Flest sú fjárfesting sem
vaðið hefur verið út í er annað.
hvort misheppnuð eða dæmd til
að misheppnast, nema krafta-
verk komi til.
Þeir sem stjórna þessu landi
eru hvorki ólæknandi bjart-
sýnismenn eða hrakfallabálkar
heldur fjárglæú'ramenn sem
lifa fyrir liðandi stund eftir
þeirri lífsspeki sent felst í hug-
tökunum; ,,sá dagur sú sorg" og
„flýtur á meðan ekki sekkur“.
Á hverju lifir þjóðin?
Það er engu likara en að
þorri íslendinga neiti að
viðurkenna þá staðrevnd að
75% af tekjum heimilanna í
landinu grundvallast á út-
GALLERÍ, GÖMUL 0G NÝ