Dagblaðið - 23.06.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 1977.
frýálst, nhái dagblað
Útgafandi OagblaAiö hf.
Framlcvnmdastjóri: Svainn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannas Raykdal. íþróttir: Hallur Símonaraon. Aöstoöarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Saavar Baldvinsson. Handrít: Ásgrímur Pálsson.
BttAamonn: Anna Bjarnason, Ásgair Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stafánsdóttir, Gissur
SigurAsson, Hallur Hallsson, Holgi Pétursson, Jakob F. Magnússon, Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjarnleifsson, Héröur Vilhjálmsson, Sveinn Þormóösson.
Skrífstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Práinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M
HaMórsson.
fUtstjóm Síöumúla 12. AfgreiAsla Þverholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
AAaliími blaAsins 27022 (10 linur). Áskríft 1300 kr. á mánuAi innanlands. i lausasölu 70 kr.
eintahiA.
Setning og umbrot: DagblaAiA og Steindórsprent hf. Ármúla 5.
Myndaog plötugerA: Hilmir hf. SíAumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Kollsteypa óþörf
Aö loknum samningum eru
margir uggandi um framvindu
efnahagsmála þjóðarinnar.
Sumir tala um kollsteypu. En
tvennt er augljóst. í fyrsta
lagi, að ekki gat komið til
greina, að láglaunafólkið
þyldi lengur þá kjaraskerðingu, sem á það
hafði verið lögð. í öðru lagi, að það verður
undir stjórnarstefnunni komið, hvernig fer um
efnahagsmálin. Kjarabætur sem þessar eru
ekki það miklar, að eigi að valda neins konar
kollsteypu.
Stjórnarliðar búa sig undir að reyna að skella
skuldinni á verkafólk, ef illa tekst til fram að
næstu kosningum. Fólk hefur síðustu ár vanizt
mikilli verðbólgu samfara lágum launum.
Vissulega verður áfram mikil verðbólga, en
samfara skárri kjörum.
Verðbólgan gæti orðiö um 25 prósent frá
deginum í dag fram til áramóta. Hún gæti orðið
yfir 40 prósent á næsta ári. Þetta er nokkru
meiri verðbólga en var á síðasta ári, en árin þar
áður var hún meiri. Síðustu ár verður háum
launum ekki um kennt, eins og allir
viðurkenna. Verðbólguhvatinn hefur legið í
stjörnarstefnunni, og aðalorsök mikillar
verðbólgu á næstunni verður því miður að
líkindum einnig að finna í stjórnarstefnunni.
Nú er gert ráð fyrir, að kaupmáttur meðal-
kaups verkafólks verði í ár rúmum fimm af
hundraði meiri en var í fyrra, og rúmlega
þrettán af hundraði meiri á næsta ári. Þetta
eru niðurstöður kjarasamninganna. Samt mun
enn ekki takast að gera kaupmáttinn jafn-
mikinn og hann var árið 1973.
Geta menn sagt, að slíkar kjarabætur hafi
verið of miklar í ljósi þess, að efnahagur
þjóðarinnar hefur reikningslega batnað, með
hærra verðlagi á útflutningsafurðum og
bættum viðskiptakjörum? Síðustu vikur hefur
komið fram, að staða flestra stærstu fyrir-
tækjanna hefur gjörbreytzt til batnaðar á
síðasta ári. Eðlilegt er, að láglaunafólkið yndi
ekki lengur við sín kjör og sínar miklu fórnir,
þegar svona var komið.
Allir viðurkenndu í rauninni, að láglauna-
fólk þyrfti og hlyti að fá betri kjör, og margir
töluðu um, að þau ættu að verða betri en varð í
samningunum, meðal annars ráðherrar og
aðrir forvígismenn Framsóknarflokksins. Jafn-
framt viðurkenndu allir, að ekki væri unnt að
hækka laun yfir 100 þúsund um færri krónur
en lægra kaupið var hækkað um. Þvert á móti
eru margir efins um, að hærra kaupið hækki
ekki, með yfirborgunum, meira en um var
samið, vegna þess að lægra kaupið hækkar nú
meira í prósentum. Við þessar aðstæður var val
samningamanna rétt.
Þá er ástæða til að undirstrika, að niður-
stöður samninganna fengust á grundvelli sátta-
tillögu, sem háttsettir menn í ríkisstjórnar-
liðinu sömdu.
Þetta verða menn að hafa hugfast síðar,
þegar þeir fara að hlýða á söng stjórnarliða um,
að of mikil kauphækkun hafi sett allt úr
skorðum.
Kauphækkunin var eðlileg og sjálfsögð. Sem
slík á hún ekki að valda kollsteypu.
Fránasisma
tíi NASA
Það verður að fara aftur til
ársins 1958 til að fá skýringu á
þvi hvers vegna Wernher von
Braun var þjóðhetja i Banda-
ríkjunum. Hann var maðurinn
á bak við fyrstu eldflaugar-
sendingar Bandaríkjanna út í
geiminn. Hann lézt þann 17.
júní sl. af lifrarkrabbameini.
Wernher von Braun var
einnig maðurinn sem átti
stærstan þátt í gerð þeirra
sprengja sem var varpað á
London árið 1940. Þær voru
kallaðar V-2. Það má því segja
að hann hafi verið einn af
óvinum vesturlanda á meðan
hann starfaði fyrir nasista í
Þýzkalandi.
Spútnikkapphlaupið
Það var hinn 4. október 1957
að géimferðir hófust fyrir
alvöru. Þá ákváðu Bandaríkja-
menn að senda mannað geimfar
umhverfis jörðu í síðasta lagi
seint á árinu 1958.
Það var 4. október sem
Rússar sendu upp geimfar og
unnu þar með kapphlaupið um
hver yrði fyrstur úr í geiminn.
Þessu neituðu þingmenn að
trúa. Þeir neituðu að viður-
kenna að Rússar hefðu orðið á
undan. En samt sem áður
komst Spútnik 1 á loft og sendi
frá sér hljóðmerki til jarðar-
innar sem Rússar tóku á móti.
Ameríka hafði tapað í kapp-
hlaupinu.
Rússar nóðu
Þjóðverjunum
Eisenhower forseti Banda-
ríkjanna hélt ræðu til að full-
vissa þjóðina um að ekki væri
allt unnið með því að verða
fyrstir til. Hann sagði að öryggi
þjóðarinnar væri ekki stefnt í
voða. Hann átti sínar skýringar
á því hvers vegna Rússar urðu á
undan að senda eldflaugar út í
geiminn. Hann sagði að Banda-
ríkjamenn væru komnir mjög
langt á þessu sviði en það sem
hefði riðið baggamuninn væri
að eftir seinni heimsstyrjöldina
tóku Rússar vísindamenn til
fanga sem höfðu unnið við að
gera sprengjur fyrir Hitlers-
stjórnina. Þessi vinnuhópur
hafði unnið í Peenemiinde og
verk hans var meðal annars
sprengjur þær sem Þjóðverjar
notuðu í miklum loftárásum
sem þeir gerðu á London árið
1940.
I Peenemiinde var hópur
vísindamanna sem hafði unnið
í fjölda ára við að framleiða
eldflaugar og fullkomna þær.
Þar á meðal var Wernher von
Braun. Hann hafði unnið við að
gera sprengjur sem voru
kallaðar V-l, sem siðar urðu að
V-2, sem var varpað á London,
eins og áður er sagt.
Von Braun til
Bandaríkjanna
En meðan Eisenhower var að
útskýra fyrir bandarísiu þjóð-
inni að Rússar hefðu unnið
kapphlaupið vegna þess að þeir
hefðu alla þekkinguna fá Þjóð-
verjum höfðu þeir mann frá
Peenemiinde á sínum snærum
Wernher von Braun sat í
Huntsville í Alabama. Hann
hafði verið yfirmaður í Peene-
múnde. Vinnuveitandi hans var
ameríski herinn og brátt varð
nafn hans þekkt í Bandaríkjun-
um. í stríðslok hafði hann
haldið til Bandaríkjanna og
hafði með sér mjög miklar upp-
lýsingar og skjöl yfir alls 129
tilraunir með eldflaugar sem
gerðar höfðu verið í Þýzka-
landi.
Eisenhower vissi mæta vel
um starf von Braun og hann
Wemhervon
Braun eldflauga-
sérfræðingurinn
erlátinn
var löngu búinn að segja
forsetanum að hann gæti sent á
loft eldflaug. Forsetinn vildi
ekki gefa leyfi sitt, fyrst og
fremst vegna þess að von Braun
og félagar hans störfuðu fyrir
herinn. Fyrstu eldflaugina, sem
send var á loft, átti að nota til
að viðhalda friðnum, þess
vegna mátti herinn hvergi
koma þar nærri.
Þar var fyrst þegar Rússar
höfðu unnið kapphlaupið að
allt var sett í fullan gang. En
Rússar skutu Bandaríkja-
mönnum aftur ref fyrir rass,
þeir sendu hundinn Laika út í
geiminn 23. október 1957.
Mistökin sýnd
í sjónvarpinu
Loksins rann upp sú stóra
stund hjá Bandaríkjamönnum.
Hinn 6. desember árið 1957 átti
að senda eldflaug á sporbaug
um jörðu. Sjónvarpið var notað
til að enginn missti af atburðin-
um og allir gætu fylgzt með
heima í stofunni. En tilraunin
mistókst og sjónvarpsáhorf-
endur sáu aðeins eldhaf á pall-
inum. Eftir þessi mistök var
sent eftir Wernher von Braun
og félögum hans og honum
gefið leyfi til að senda á loft
eldflaug en hann hafði ekki
fengið það einu ári áður þegar
hann bað um að fá að senda
eldflaug á sporbaug um jörðu.
Málin þróuðust þannig í
höndum von Braun að 31.
janúar 1958 var Explorer 1
EÐUSÁVÍSANIR 0G
AÐRIR GÚMMÍIÉKKAR
Það sem einkennir þessa
síðustu og allra verstu tíma er
hvað allt er orðið stórhættulegt
og heilsuspillandi. Þjóðlegur
matur er sagður bráðdrepandi,
brennivínið verður fyrir hverri
árásinni á fætur annarri,
tóbakið er stórhættulegur and-
skoti, mjólkin veldur
æðakölkun, loftið spillir lung-
unum, hávaði getur drepið fólk
og nú síðast kemur í ljós að
kaffi getur valdið krabbameini.
Mengunin er alls staðar og um-
ferðin eykst stöðugt. Það er því
orð að sönnu að nú er
stórhættulegt að lifa á íslandi.
Fólk ætti því að hætta að éta,
drekka, reykja og fara út úr
húsum ef það hefur áhuga á að
halda í líftóruna.
Við íslendingar erum hálf-
gerðir frávillingar í lífs-
gæðakapphlaupi hins vestræna
heims. Á meðan blómlegt at-
vinnulíf þróaðist í nágranna-
löndunum um og fyrir síðustu
aldamót bjó þjóðin í moldar-
kofum og treindi tóruna á
þjóðarrembingi og fornri
frægð. Forfeður, sem ólu kálfa
til að skrifa á, hefðu sennilega
hætt því ef þeir hefðu vitað að
hin bókelska þjóð m.vndi nota
listaverk þeirra i skóbætur
eftir að hreppakellíngar hefðu
legið á þeim í nokkra áratugi.
Sú kynslóð sem nú er að
hverfa frá völdum var alin upp
við húslestra úr hrútleiðinleg-
um doðröntum og þá var
bannað að brosa í landinu. Nú
er að komast til valda á Islandi
sú kynslóð sem fyrst af öllu
fékk nóg að éta (sú kynslóð sem
með málhreinsun segir að
hundar og kettir ,,borði“).
Þessi kynslóð ólst upp við
lestur á Tarzan og Basil fursta
og er nú tekin til við að safna
máfastelli í gríð og erg.
„Blessað stríðið" varð til þess
að brjála dómgreind þessa fólks
en á stríðsárunum urðu tómt-
húsmenn að þeim fyrirbrigðum
sem kallast islenzkir smáborg-
arar nú á dögum. Þeir þenja sig
á sunnudögum Þingvallahring
á nýju blikkbeljunni sinni með
skeiðklukku, úrillri kellíngu og
óþekktaröngum sem slást í
aftursætinu. A sunnudags-
kvöldum má sjá þá í kappakstri
upp Kamba með leikföngin sín
dinglandi aftan í tryllitækinu
fyrir milligöngu hins nýja
stöðutákns — dráttarkúlunnar.
Markmið þessarar kynslóðar
er að ná þeirri hámarkshagsæld
i landinu sem felst í því að
skorta allt nema fé.
Nú þegar flestar menningar-
þjóðir eru að fá sig fullsaddar
af lífsgæðunum og fylgikvillum
þeirra erum við enn að hamstra
hagvöxtinn með erlendum
lánum.
Skrítið húttalag
Skógrækt hefur verið einn af
bröndurum islenzkrar menn-
íngar síðastliðna áratugi.
Ríkisvaldið hefur varið
miljónatugum til þess sem
kallað hefur verið „skipulögð
skógrækt" og felst í því að
girða af svæði sem síðan er
plantað í.
Utan þessara girðinga hefur
síðan ríkisstyrktur meinvættur
eytt h.u.b. öllum skógi á nokkr-
um áratugum. Rollurnar eru
þegar orðnar svo margar í
landinu að það verður að gefa
með kjötinu til útlanda á
A sama tíma og smalað er saman sjálfboðaliðum til að gróðursetja
trjáplöntur er bændum borgað úr ríkissjóði fyrir hvern þann
hektara sem þeir bre.vta úr skógi í flag.