Dagblaðið - 25.06.1977, Blaðsíða 2

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 25. JtJNÍ 1977.
LIF OG FJÖR
VIÐ HÖFNINA
...húfuderið skyggir á augun.
Höfnin er sá staður þar sem
,,púlsinn“ slær hvað sterkast í
æðakerfi þjððlífsins. „Skipin
koma og skipin fara“ sagði
skáldið.
Þeir eru margir semreglu-
iega leggja leið sína niður að
höfn, þó svo þeir eigi þangað
ekkert erindi. En þeir eru líka
margir sem eiga þangað erindi
og þau erindi eru margvísleg.
Sumir eyða meirihluta ævinnar
við höfnina, þangað sækja þeir
sitt lifibrauð. Eitt sinn stóð svo-
kallað Verkamannaskýli,
skammt frá höfninni. Þar áttu
hafnarverkamennirnir skjól,
þar gátu þeir setzt til að borða
bitann sinn eða keypt sér
ódýran mat á staðnum. En svo
voru það einhverjir menn „úti í
bæ“ sem sögðu að þetta væri
ekki nógu gott skýli og börðust
fyrir því að nýtt og glæsilegt
skýli yrði byggt og það var
byggt, en það gamla rifið. Að
sjálfsögðu mátti það ekki heita
Verkamannaskýli. Hafnarbúðir
skyldi það heita, hvorki meira
né minna.
I dag koma helzt engir verka-
menn í Hafnarbúðir, þær hafa
verið gerðar að sjúkrahúsi og
er ekki nema gott eitt um það
að segja.
Höfnin hefur ekki sízt dregið
að sér æskuna og þá sérstaklega
strákana. Þangað fara þeir til
að renna fyrir smáufsann, eða
marhnútinn. Þeir hafa meira að
segja dregið lax á færi í höfn-
inni og landað honum eins og
hverjum öðrum fiski, þó sér-
hæfðir laxveiðimenn mundu
súpa hveljur við að horfa á slík-
ar aðfarir.
Gamlir hafnarverkamenn
eru að færa til tunnur og velta
þeim æfðum höndum að tunnu-
staflanum. Þeir reisa
tunnurnar upp á endann og láta
þær dansa á botngjörðinni.
Skammt frá eru tveir ungir
togarasjómenn að splæsa vlr og
melspíran leikur í höndum þess
...,og melspíran leikur í höndum þess sem spiæsir.
sem splæsir. I brúarglugga sér í
veðurbarið andlit aflaklóar, en
húfuderið skyggir á augun.
Og strákarnir halda áfram að
dorga, sennilega koma þeir
aftur á morgun.
-rl.
RAGNAR LÁR

Elli þú ert
ekki þung
Það er kannski rétt að taka það fram,
þótt óþarft ætti að vera, að þó hér sé
öðru hvoru spjallað um ljóðagerð
kunnra skálda og rætt um einstök kvæði
þeirra, er hér aðeins um að ræða alþýð-
lega vísnaþætti til fróðleiks og skemmt-
unar, engin tilraun gerð til að varpa
heildarljósi á ritferil skálda. Þetta er
aðeins rabb um visur og vísnagerð.
Steingrímur Thorsteinsson var fædd-
uir 1831 og látinn 1913. Hann orti
mikinn fjölda lausavísna, bæði glettnis-
stökur og vísur með alvarlegum boðskap.
Hér verða nú nokkur dæmi tekin.
★
Grundin vallar glitruð hlær,
glóir á hjalla og rinda,
sólar halla blíður blær,
blæs um f jallatinda.
★
Síðasta heildarútgáfa frumsaminna
ljóða Steingríms kom út hjá Leiftri 1958,
ofanrituð visa er þar framarlega. Þar
ritar Jónas Jónsson frá Hriflu formála
Hann lýsir þannig æskustöðvum
skáldsins, Arnarstapa á Snæfellsnesi:
Túnið er á nesi fram við sjóinn, að mestu
slétt. Furðulegir og fagurgerðir klettar
hvarvetna með ströndinni. Þröngvar
víkur, turnar sem minna á riddara-
borgir, steinbogar og lóðrétt hamrabelti.
Hafið hamast á klettóttri ströndinni, og
frá hlaðinu á Arnarstapa ber brimlöðrið
við himin eins og tröllaukna gosbylgju.
Sunnan og vestan við túnið hafði hraun-
elfan runnið í sjó fram, en til hinnar
handar, í átt til Breiðuvíkur, er langt
hamrahelti, þar sem tærir lækir falla
hvítfyssandi fram í sjóinn. Bak við
Arnarstapa gnæfir Snæfellsjökull við
himin, bæði fagur og ægilegur. Þetta eru
orð Jónasar og á þá vel við að á eftir fari
þessi vísa:
★
Látum skotið fari á flot
á fagran græði,
vindur Lotinn varpar mæði,
varla er brot á Ránar klæði.
Dæmi um heimspekivísur:
Sorgarhjör mér sviða gerði,
samt ei vann mér slig,
lífsteinn var í sáru sverði,
sem að græddi mig.
Og
Hafðu í láni hóf á þér,
hæglega kann að skeika,
gleðibyrinn böls á sker
ber þitt fle.við veika.
Eða
Eggjaði skýin öfund svört,
upp rann morgunstjarna:
Byrgið hana, hún er of björt,
helvitið að tarna.
Þrjár vísur bera heitið Sæförin.
Lokavísan:
líviknör um a'ginn ber,
þar örlaga b.vlgjur leikast;
milli fjörs og feigðar er
fjalborð allra veikast.
★
Þótt Steingrímur væri háttsettur
embættismaður og n.vti margs konar
opinberrar viðurkenningar um sina
daga, var hann enginn tildursmaður.
Orður og titlar úrelt þing, — -
eins og dæmin sanna, —
notast oft sem uppfylling
í eyður verðleikanna.
Og
Vtri krans, sem ýtar fá
einatt blómgun týnir,
óvisnandi’ er aðeins sá,
sem innri manninn krýnir.
★
Steimgrímur var eins og allir vita
skáld rómantískra og dramatískra ásta.
Tvær vísur bera nafnið Verndi þig
englar.
★
Verndi þig englar, elskan mín,
þá augun fögru lykjast þín,
liði þeir kringum hvílu hljótt
á hvítum vængjum um miðja nótt.
Nei, nei, það varla óhætt er
englum að trúa fyrir þér,
engiil ert þú og englum þá
of vel kann þig að litast á.
Fræg er líka stakan Freyjukettir.
Enn með köttum Fre.vja fer,
finn ég það hjá sprundum:
Kvennagaman keimlíkt er
kattagamni stundum.
★
Hannes Pétursson skáíd hefur sýnt
Steingrími mikla rækt. 1964 gaf hann út
mikið rit um hann, líf hans og list, stór-
merka bók, og 1973 tók hann saman og
gaf út úrval ljóða Steingrims, frum-
samin og þýdd. i ljóðaútgáfu Leifturs,
sem áður er nefnd, birtir Axel sonur
skáldsins minningarritgerð, sem hann
nefnir Undir silfurhærum, fróðlega, hlý-
lega og fallega grein.
★
Hér er ekki rúm fyrir miklu fleiri
dæmi, en erfitt er að ganga með öllu
fram hjá Haustkvöldi, sem er ort undir
ferskeyttum hætti, 12 erindi. Sýnishorn:
★
Vor er indælt eg það veit,
þá ástar kveður raustin,
én ekkert fegra á fold eg leit
en fagurt kvöld á haustin.
EUi þú ert ekki þung
anda guði kærum;
fögur sál er ávallt ung,
undir silfurhærum.
Fagra haust þá fold eg kveð,
faðini vef mig þínum,
bleikra laufa láttu beð
að iegstað verða mínum.
■k
Jónas frá Hriflu lýkur formála sínum
1958 með þessum orðum:
1 einu af ættjarðarkvæðum þeim, er
Steingrímur orti í Danmörku, hafði
hann óskað að mega deyja og hvíla
heima á tslandi. Honum varð að ósk
sinni. Á mildum sóksinsdegi 1913 kom
dauðinn til hins gamla skálds og flutti
hann hóglega og þjáningarlaust yfir hin
ókunnu landamæri. Steingrimur hafði
sagt:
★
Ljúft er þar að Ijúka
lífsins sæld og þraut
við hið milda, mjúka
móðurjarðar skaut.
J.G.J.
S. 41046