Dagblaðið - 04.07.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 4. JÚL1U077.
Útgefandi Dagblaðiö hf.
Framkveomdastjóri: Svainn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Frettastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí ntstjórnar:
Jóhannes Reykdal. iþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoðarfróttastjórí: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Sssvar Baldvinsson. Handrít: Ásgrímur Pálsson.
Blaöamenn: Anna Bjarnason. Ásgeir Tómasson. Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pátursson, Jakob F. Magnússon, Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjarnleifsson, Hðrður Vilhjálmsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þoríeifsson. Dreifingarstjórí: Már E.M
Halldórsson.
Ritstjóm Síöumúla 12. Afgreiðsla Þverholti 2. Áskríftir, auglýsingar og skrífstofur Þverholti 11.
Aðalsími blaösins 27022 (10 línur). Asknft 1300 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 70 kr.
eintakið.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindóráprent hf. Ármúla 5.
Myndaog plötugerð: Hilmirhf. Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Ráðherrann reiði
Matthías Bjarnason sjávarút-
vegsráðherra hefur borið á torg
gremju sína út af því, að ákvörðun
Hafrannsóknastofnunar um
hækkun lágmarksstærðar veiðan-
legs þorsks úr 58 sentímetrum í 64
hafi ekki farið rétta boðleið um
virðingarstiga stjórnmálanna.
„Hafrannsóknastofnunin sýndi mér þá
kurteisi að láta mig ekkert vita af þessari
breytingu, svo róttæk sem hún er“, sagði
ráðherra. Þessi orð hans minna örlítið á yfir-
lýsingu hans frá í fyrra: „Tillögurnar fundust
mér lítið rökstuddar og hafa þær lítið vísinda-
legt yfirbragð“.
Þá var hinn móðgunargjarni ráðherra að tala
um tillögur Hafrannsóknastofnunarinnar um
275 þúsund tonna hámarksafla af þorski á ári
næstu tvö árin. Áður var stofnunin búin að
leggja til 230 þúsund tonna hámarksafla, en
hækkaði sig upp til að taka tillit til skammtíma
sjónarmiða ríkisstjórnarinnar í efnahags-
málum.
Skætingur ráðherrans birtist einmitt, þegar
Gundelach, framkvæmdastjóri hjá Efnahags-
bandalaginu, kom til landsins til að semja um
undanþágur til veiða í fiskveiðilögsögunni.
Nær landráöum er ekki auðvelt að komast, er
Gundelach hafði orð ráðherrans fyrir því, að
kenningar íslenzkra fiskifræðinga um friðunar-
þörf væru þvæla.
Sjávarútvegsráðherra hefur oftar reynzt
reiðigjarn. Hann fyrtist, þegar útgerðarmenn
lögðu fram raunsæjar og framsýnar hugmyndir
um minnkun sóknar í þorskstofninn. Hann
sagði þær óframkvæmanlegar. Þar með gerði
hann sig persónulega ábyrgan fyrir því
útsæðisáti á þorskinum, sem framið var í fyrra.
Yfirleitt hefur hinum reiðigjarna ráðherra
fundizt allt ómögulegt, sem af viti hefur verið
sagt og lagt til um björgun þorskstofnsins. Mest
hefur Hafrannsóknastofnunin farið í taug-
arnar á honum og hefur hann gengið berserks-
gang í tilraunum til að hefta málfrelsi fiski-
fræðinga.
Þegar lágmarksstærð þorsks er hækkuð úr
58 sentímetrum í 64, hefur hann ekkert efnis-
lega um málið að segja. Ekkert kemst að fyrir
bræði út af því, að honum sem ráðherra sé ekki
sýnd tilhlýðileg virðing!
Annað er uppi á teningnum í samskiptum
ráðherrans og félaga hans í ríkisstjórninni við
útlendinga. Hvað eftir annað hafa ráðherrarnir
verið komnir á fremsta hlunn með að gefa
útlendingum síðustu bröndurnar. Fjölmiðlar
og áhugamenn hafa þurft að hafa stöðugar
gætur á þeim og að ganga í skrokk á þeim hvað
eftir annað.
Brezk blöð halda því nú fram, að íslenzka
ríkisstjórnin hafi gert Gundelach tilboð. Ríkis-
stjórnin þykist ekkert við það kannast. En
brezku blöðin hafa áður reynzt hafa rétt fyrir
sér við slíkar aðstæður. Til öryggis þurfum við
því enn einu sinni að lemja ríkisstjórnina til
hlýðni við þjóðarvilja og þjóðarhagsmuni.
Að öllu samanlögðu er réttmætt að endur-
taka það, sem áður hefur verið sagt á þessum
vettvangi, að sjávarútvegsráðherrann er stór-
hættulegur. Framtíð þjóðarinnar má ekki vera
háð erfiðri lund manns, sein nú neitar meira
að segja að segja upp undanþágusamningum,
sem komnir eru í eindaga.
NÚ REYNA ALLIR
AÐ GLEYMA FRANCO
— gjorbylting íspænsku þjóðlífi
Gífurlegar breytingar hafa
átt sér stað á Spáni undanfarna
mánuði. Síðan Franco lézt hef-
ur landið tekið miklum stakka-
skiptum, sérstaklega þjóðlífið.
Það má segja að á Spáni hafi
orðið gjörbylting hvað það
snertir. Konurnar í svörtu kjól-
unum sínum eru næstum
horfnar af götunum. Menn
klæðast nú gallabuxum og lit-
ríkum fötum. Prestarnir i land-
inu kvarta yfir því að fólk taki
ekkert tillit til þeirra lengur.
Konur í landinu berjast nú fyr-
ir því að fóstureyðingar verði
leyfðar og auðvelt verði að fá
skilnað. Um þessi mál var varla
rætt meðan Franco var við
völd.
Ef næturlífið er skoðað kem-
ur í ljós að það eru ekki lengur
flamingo-dansararnir sem eru
mest áberandi skemmtikraft-
arnir. Nú eru staðirnir sem þeir
komu fram orðnir að búllum
fyrir kynvillinga. Alls konar
nektarsýningar eru á hverju
götuhorni. Flamingo-dansarar
fá enga vinnu nema þeir
leiki fatafellur að loknum dans-
inum.
Franco stóð í vegi
fyrir framförunum
Það er ijóst af spænsku þjóð-
lífi í dag að þeir mánuðir síðan
Franco féll frá hafa breytt
miklu. Það er ekki aðeins
stjórnarfarið sem hefur
breytzt, heldur siðfræði þjóðar-
innar einnig. Á þessum 19 mán-
uðum sem liðnir eru síðan
Spánverjar losnuðu úr heljar-
greipum Francos hafa þeir
breytt þjóðfélagi sínu eins mik-
ið og önnur ríki breyttust á
mörgum árum. Franco var
strangtrúaður kaþólikki og öll
þjóðin varð að vera það einnig.
Hann hélt mjög í þær siðaregl-
ur sem kaþólskan boðaði og það
var varla nokkur undankomu-
leið fyrir landsmenir'að sleppa
frá þessum reglum. Málefni
eins og fóstureyðingar og skiln-
að hjóna bar varla á góma í tíð
Francos, en nú eru þetta mál-
efni sem stórir hópar kvenna
berjast fyrir opinberlega.
Franco var svo strangur að
t.d. listamenn eins og Pablo
Picasso fann sig knúinn til að
flýja land, vegna þess að hann
gat ekki beygt sig undir þann
járnaga sem Franco krafðist af
þegnum sinum. Lítt þekktir
listamenn urðu að hætta við
störf sín eða gjörbreyta um stíl
til þess að fá að starfa I landinu.
Franco var eins konar guð sem
allir voru skyldugir til að lúta.
Ahrif hans settu mörk á allt
þjóðlíf Spánverja.
Nektarmyndir vinsœlar
Leikhúsin blómstra þessa
dagana. Tekin hafa verið verk'
til sýninga sem hafa verið
bönnuð í áratugi á Spáni. Kvik-
myndir sem voru aigjör bann-
vara á Spáni, t.d. eftir höfunda
eins og Bunuel cg Alain
Resnais, eru nú sýndar á ný.
Fólk fer í leikhúsin til að sjá
verk höfunda eins og Bertholt
Brecht, Federico Garcia Lorca
og Rafael Alberti. Vinsælustu
sýningarnar eru nú samt kvik-
myndir sem hafa nógu mikið af
nektarsenum. Kvikmyndahúsin
troðfyllast þegar slík mynd er
tekin til sýninga.
Það eru dagblöð og tímarit'
sem bera skýrust merki nýrra
tíma. Nú eru blöðin full af alls
konar skoðunum og þar má
finna blað allra skoðanahópa.
Þau- eiga samt eitt sameigin-
legt. Það er eins og þau leitist
við að nefna ekki Franco á
nafn. Að vísu er oft minnzt á
hann og stjórn hans en þá er
oftast talað um fyrrverandi for-
sætisráðherra landsins. Sum
blöðin hafa sakað fyrrverandi
stjórnarmenn í Francostjórn-
inni um að hafa framið myrkra-
verk. T.d. hefur Navarro fyrr-
verandi forsætisraðnerra
landsins verið sakaður um að
vera ábyrgur fyrir dauða um 18
hundruð manna sem börðust á
móti Franco í borgara-
styrjöldinni.
Velferðarsprengjan
En það er ekki hægt að rekja
allar breytingar á Spáni til
Sjötíu þúsund tonn
— en ekkert á móti
V
Það er eins og ásóknin í lífs-
auðlind Islendinga eigi sér
engan endi og engin takmörk.
Nú, eftir að þróunin er orðin sú
á Hafréttarráðstefnu, að flest
strandríki heims, einnig Efna-
hagsbandalagið sjálft, eru
komin út í 200 mílur og þar meó
undirstrikað að allar auðlindir
innan 200 milnaeruþjóðareign
strandríkisins, kemur upp
fyrirbrigðið Finn Olav Gunde-
lach. Þessi maður á vegum
Efnahagsbandalagsins er búinn
að koma þrisvar sinnum til
íslands og á einn fund eru ís-
lendingar búnir að fara til
Brússel. Auðvitað hafa þessir
fundir verið haldnir til þess að
reyna að koma Bretum aftur
irin í íslenzka landhelgi. Efna-
hagsbandalagið hefur ekki gert
fiskverndarsamning við neina
þjóð og ekki sótzt eftir slíkum
samningi, svo allt tal um slíkt
er einfalt yfirskin.
Seinni hluta siðastliðins árs
töluðu ákveðnir menn mikið
um gagnkvæma fiskveiði-
samninga, þótt allir þeir sem
nokkra þekkingu hafa á fi.sk-
veiðimálum vissu að Efnahags-
bandalagið átti ekkert til til að
láta tslendinga hafa í gagn-
kvæmum fiskveiðisamningum.
Talað var jafnvel um að Efna-
hagsbandalagið ætlaði að fórna
auðlindum grænlenzku
þjóðarinnar til handa togaraút-
gerðinni í ríkustu iðnaðarlönd-
um Vestur-Evrópu og
íslendingar áttu að vera
kaupendurnir í þeim ód; "ngi-
legu viðskiptum. En þegar
betur var að gáð um siðastliðin
áramót kemur á daginn að
Grænland er komið inn i ísald-
ardauða í bolfisklegu tilliti,
svo ekki var minnzt frekar á
Grænland þar sem þar er
nákvæmlega ekkert að hafa.
Stofnanir þar eru hrundir eins
og síldin hjá okkur. bæði af
inanna og náttúrunnar völduin.
y
Eftir því sem frekari
upplýsingar og þekking hefur
legið fyrir hefur framkoma
Gundelachs breytzt. Hann kom
hér tvær fyrstu ferðirnar sem
frekur dóni, móðgandi íslenzka
lýðveldið. Fátt fréttist af fund-
inum í Brússel fyrir jólin. En í
síðustu umræðum var talað við
hann og Judd af fullri einurð
og þeim tilkynnt að tslendingar
ættu nú ekkert til til að láta og
við blasti sú staðreynd að
íslendingar yrðu að stöðva
sínar eigin veiðar eftir mitt
árið. Uppgjörið við Efnahags-
bandalagið er einfalt. tsland
er miklu stærri viðskiptaaðili
við Efnahagsbandalagið en
Efnahagsbandalagið við tsland.
Efnahagsbandalagið er búið^að
njóta tollafríðinda á tslandi nú
um langt árabil en Efnahágs-
bandalagið uppfyllti ekki smar
skyldur um tollfríðindi fyrr en
á síðastliðnu ári. Svo langt
gengur þetta að Bandaríki