Dagblaðið - 04.07.1977, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MANUDAGUR 4. .JULÍ 1977.
11
Franco, honum reyna allir að gleyma. Hér er hann ásamt konu sinni
nokkrum dögum áður en hann lézt.
dauða Francos. Það verður að
hafa það í huga að efnahagur
Spánar hefur batnað mjög síð-
ustu áratugi. Á árunum upp úr
1960 fór efnahagur Spánar
mjög batnandi. Sem dæmi um
það þá höfðu t.d. aðeins um eitt
prósent Spánverja sjónvarps-
tæki á heimilum sínum árið
1960. Um fjögur prósent höfðu
isskáp. Árið 1973 eiga um 85
prósent Spánverja sjónvarps-
tæki á heimilum sínum og 82
prósent ísskáp. Sama er að
segja um bifreiðaeign lands-
manna. Hún hefur stóraukizt á
þessum tíma. Upp úr 1960 áttu
um fjögur prósent Spánverja
bifreið. Nú er þessi tala komin
upp í tæplega 40 prósent.
Franco leit alltaf á Spán eins
og landið var þegar hann tók
völdin þar. Þá var Spánn land-
búnaðarland og mjög fátækt.
Hann gerði sér enga grein fyrir
þeim breytingum sem urðu í
stjórnartíð hans. Það sýna þær
framfarir og breytingar sem
hafa orðið í landinu á 18 mán-
uðum eftir dauða hans.
Nú reyna allir að gleyma
Franco sem er varla nefndur á
nafn. Það má líkja honum
saman við Stalín sem Sovét-
menn reyndu að gleyma í einu
vetfangi eftir 1956. Þrátt fyrir
það eru ennþá götur sem heita
eftir Franco og varla verður
nöfnunum breytt í bráð.
Háttsettur embættismaður
lét hafa það eftir sér að Franco
hafi farið í taugarnar á Spán-
verjum og þeir hefðu fyrir
löngu verið orðnir leiðir á
honum. Hann sagði einnig að
nú stefndu Spánverjar að því
að geta hagað sér og lifað eins
og aðrir Evrópubúar. Það hefði
vantað mikið upp á það á und-
anförnum árum. Spánverjar
hefðu verið mörgum áratugum
á eftir.
Norður-Ameríku, sem eru okk-
ar langstærsti og hagstæðasti
viðskiptaaðili hafa verið beitt
refsitollum í sambandi við vörur
seldar frá Bandaríkjunum til
Islands. Er þétta ekki i neinu
samræmi og sambandi við
íslenzka og bandaríska
viðskiptahagsmuni og ber
Islendingum að leiðrétta þetta
hið bráðasta.
Stór hópur þýzkra og
belgískra efnahagsbandalags-
togara er ennþá við veiðar á
Islandsmiðum. Sá afli er þessi
skip taka eru efnahags-
verðmæti sem Efnahagsband-
lagið lætur ekki eina einustu
krónu á móti. Á þessu ári
verður afli þessara efnahags-
bandalagstogara nálægt 70.000
tonnum. 70.000 tonnaffiski og
ekkert látið á móti. Þrátt fyrir
þessa staðreynd heimtaði
Gundelach og Efnahagsbanda-
lagið aðstöðu í viðbót fyrir
Breta. Þetta sýnir svart á hvítu
hve heimtufrekjan er tak-
markalaus. Það er ábyggilegt
að ef Efnahagsbandalagið hefði
ætlað að reka sömu stefnu
óbilgirni gagnvart Uganda
og Idi Amin og sent Gunde-
lach í sams konar ferðir til
Kampala og hann hefur komið
hingað, hefði hann ekki komið
lifandi til baka. Það gladdi alla
islenzku þjóðina hversu
ákveðið utanríkisráðherra tók
af skarið í þessum efnum á
blaðamannafundinum eftir
siðustu komu Gundelachs. Því
verður að telja að Gundelachs-
Kjallarinn
Pétur Guðjónsson
þætti landhelgismálsins sé
lokið.
Hitt eftirmálsatriðið er sú
staðreynd að Bretar höfðu
hernaðarlega gjörtapað 4. land-
helgisstríðinu. Nokkrir aðilar
fyrir utan stjórnarstofnanir
unnu mikið starf i ýmissi
gagnasöfnun viðvikjandi land-
helgisstríðunum meðan á þeim
stóð og undirbúningi fyrir
væntanieg landhelgisstríð,
meðal annars Félag áhuga-
manna um sjávarútvegsmál. Á
vegum þess bendir Auðunn
Auðunsson skipstjóri á eigin-
leika og gildi pólskbyggðu skut-
togaranna til átaka við Breta.
Við sof um fast
Nýlega hefur komið fram að
við erum mörgum árum á eftir
Norðmönnum í loðnubræðslu.
Þeir eru með hælana þar sem
við, fiskveiðiþjóðin, erum með
tærnar. Þeir eru að setja gufu-
þurrkun í tvær síðustu verk-
smiðjur sínar þegar við erum
að byrja með þessa aðferð í
þeirri fyrstu. Gufuþurrkun
þessi gefur um 2% betri nýt-
ingu.
Kúfiskstofninn bíður og bíð-
ur við nefið á okkur. Kanada-
menn eru löngu farnir að vinna
þennan sama kúfisk og við
höfum hér. Fyrir tveimur árum
fór ég á stúfana og ætlaði að
kynna mér hvernig þetta væri
með kúfiskinn. Ekki var ég
búinn að fara víða þegar ég
komst að því að ég vissi manna
mest um kúfiskvinnslu á ís-
landi. Vissi þó sama og ekki
neitt.
Safnaði ég saman öllum upp-
lýsingum sem ég náði til og
samdi drög að áætlun um kú-
fiskvinnslu á íslandi.
Þar lagði ég aðaláherzlu á
mengunarrannsóknir, en fyrir
verða að liggja margra ára
mengunarrannsóknir áður en
innflutningsleyfi fæst í aðal-
markaðslandinu, Bandaríkjun-
um. Lagði ég síðan upplýsingar
fram hjá mætum mönnum sem
fannst þetta áhugavert. En allt
sofnaði þetta og sefur fast.
Einn góðan veðurdag verður
rokið upp til handa og fóta og
farið að veiða kúfisk. Þá verð-
ur allt stopp því að mengunar-
rannsóknir liggja ekki fyrir.
Yfir 90% af veiddum grá-
sleppuhrognum hér við land er
selt út óunnið. Verðmætin
margfaldast við þessa einföldu
framleiðslu 2,5-3 sinnum. Ef við
hefðum lagt niður öll hrogn
sem veidd voru á síðasta ári
hefði það þýtt einn og hálfur
milljarður í viðbót i gjaldeyris-
tekjur.
Höfum við með alla okkar
skuldasúpu efni á því að gefa
þessu ekki meira gaum?
Aðallega hefur staðið á tolla-
múrum EBE á síðustu árum.
En við veiðum um 75% af öll-
um grásleppuhrognum í heim-
inum svo aðstaðan er að því
leyti sterk. Það sem gera þarf
er að semja ,,hernaðaráætlun“
um að yfirtaka alla þessa niður-
lagningu á næstu fimm árum.
Kjallarinn
Kristinn Pétursson
Við erum sl og æ að frétta af
nýjungum I fiskvinnslu og fisk-
iðnaði utan úr heimi. Línubeit-
ingarvél frá Noregi, rækjutroll,
saltfiskþurrkunarvél frá Nor-
egi, rækjutroll frá Færeyjum.
Við fundum þó upp kraftblökk-
ina.
Ég er alveg viss um það, að
veiða mætti mikið meira á línu
en gert er. Með því að beita
nýrri loðnu eða síld. Þeir sem
séð hafa muninn á að beita
nýrri loönu eða nýrri, frystri
loðnu vita þetta. Nota strand-
ferðaskipin til þess að flytja
nýja loðnu ísaða i kassa milli
landshluta. Línufiskur er lang-
bezta hráefni sem hægt er að
fá. Lög skipa að ísa í kassa og
banna meira úthald en 10 daga.
Við viljum ekki sjálfir éta skít
(14 daga gamlan fisk ísaðan í
stíu)! íslenzkur fiskur skal
verða sá bezti á heims-
markaðinum.
Kristinn Pétursson
sjómaður, Bakkafirði.

En undir öruggri stjórn
Höskuldar Skarphéðinssonar
skipherra reynast þessi skip al-
gerir ofjarlar freigátnanna
brezku. Voru miklu snúnings-
liprari og sterkari en brezku
freigáturnar, ristu þær blátt
áfram upp á hliðinni með hin-
um hvössu og sterku aftur-
endum. Er þetta ekki i
fyrsta skipti í verajdarsögunni
að minni skip reynast ofjarlar
hinna stærri. Heimssagan
skýrir frá mörgum orrustum er
svo fóru. Orrustan við Salamis
milli Grikkja og Persa,
orrustan við Tchushima
Japanir á móti Rússum, orrusta
i Kóralhafi Japanir gegn
Band.aríkjamönnum, svo ekki
sé nú minnzt á örlög flotans
ósigrandi 1588 en þar voru
Bretar á miklu minni skipum
en Spánverjar en höfðu samt
sigur á sínum snúningslipru
skipum. Það er skemmtilegt
eftir á, að herfræðingar hins
virta stjórnmálatímarits
Newsweek skuii staðfesta í gr.
20. des. sl. þá útreikninga er
gerðir voru á vegum Fél. á-
hugamanna í sambandi við her-
skipaþörf Breta. Er 4. land-
helgisstriðið byrjar voru
íslendingar með 4 varðskip,-
Ægi, Óðin, Þór, og Tý. Bretar
þurftu að tefla fram 3.5
freigátum á móti hverju
íslenzku varðskipi, sem sé til
þess að halda 1 freigátu stöðugt
á átakasvæðunum við tsland
þurfti 3.5 vegna ferðalaga til og
frá Bretlands, áhafnahvíldar,
viðhalds skipanna og viðgerðir
skipanna, sem sífellt tóku meiri
og meiri tíma og fjármuni. Því
þurftu Bretar 14 freigátur er 4.
landhelgisstríðið byrjar. Eftir
að Baldur kemur til skjalanna
urðu Bretar að bæta við 3.5 og
þegar Ver kemur þurfti ennþá
að bæta við 3.5. Svo gegn okkar
6 skipum þurftu Bretar 21
freigátu. En það er nákvæjn-
lega sú tala sem herfræðingar
Newsweek telja að Bretar hafi
þurft og eru þeir í dag með
staðfestar upplýsingar þessu
viðvikjandi. En freigátufloti
Breta var í upphafi 4. land-
helgisstriðsins 32. Það voru
fyrir hendi skyldustörf fyrir
meira en 11 brezkar freigátur,
við hafnbann á Ródesíu, strand-
gæzla við Bretiand, heimsóknir
erlendis, framiag til NATO
o.s.frv. Enda var svo komið að
Bretar voru farnir að sækja i
varaflotann, en slíkt er bæði
mjög tímafrekt og mjög
kostnaðarsamt og ekki eru full-
þjálfaðar skipshafnir nema á
hluta hans.
En íslendingar áttu tiltæk
skip til þess að stigmagna
tækjabúnaðinn út fyrir getu
Breta. Bretar voru bátt áfram
sprengdir í tækjabúnaði. Þvi
var Crossland, er hann kom til
fundarins í Osló, fulltrúi f.vrir
sigraða þjóð og því gerði hann
samning sem Callaghan f.vrir-
rennari hans hafði ekki gert.
þótt þingmaður frá Gritnsby
hafi verið. Það var ekki
eingöngu á hernaðarsviðinu
sem Bretar voru búnir að tapa.
þróunin var slík á Hafréttar-
ráðstefnunni að samþykktur
hafði verið texti sem talinn er
verða endanleg niðurstaða
ráðstefnunnar, en í honum er
ákveðin 200 mílna efnahagslög-
saga strandríkisins og flest
helztu ríki heims eru annað
hvort búin að lýsa yfir 200
mílum eða gefa til kynna að
þau muni gera það. Bretar
voru líka sjálfir orðnir
uppiskroppa tímalega með að
krefjast til handa sér sjálfum
50 mílna einkafiskveiðilögsögu,
sem þeir eru að berjast við
Efnahagsbandalagið út af nú.
Svo Bretar voru gjörsamlega
búnir i öllu tilliti er Oslóar-
fundurinn hefst. En hann varð
því miður eins og Vínarfundur-
inn eftir Napóleons-
styrjaldirnar. Sá aðilinn sem
beðið hafði hernaðarósigurinn
hélt miklu meira en hernaðar-
útslitin gáfu tilefni til.
Nú horfum við fram til þess
dags, er ekkert erlent fiskis.kip
verður innan 200 mílna iög-
sögunnar við Island. en það
verður í síðasta lagi um
mánaðamótin nóvember-
desember. Þjóðin horfir nú
fram til þessa dags með stolti
og eftirvæntingu. Eg er
hræddur um að hún f.vrirgefi
ekki pólitískt ef einhverjir
aðilar á einn eða annan hátt
valda því að þessi draumur
þjóðarinnar rætist ekki.
Pétur Guðjónsson
tormaour Félags
áhugamanna
um sjávarútvegsmál.