Dagblaðið - 15.08.1978, Blaðsíða 11

Hérlendis sem erlendis er gerður
greinarmunur á einkalífi manna og
opinberu lífi þeirra. Á sama hátt er
gerður greinarmunur á einstaklingum,
sem gegna opinberum störfum og öðru
fólki. Þeir sem gegna opinberum störf-
um eru allajafna í sviðsljósinu vegna
starfa sinna, en í vissum tilvikum geta
augu almennings beinzt að óbreyttum
einstaklingum, t.d. þegar þeir brjóta
lög eða eru grunaðir um slíkt.
í nokkrum greinum hér I Dag-
blaðinu hef ég fjallað um meinta okur-
lánastarfsemi Guðbjarts heitins Páls-
sonar. Hann er dæmi um einstakling,
sem kemst í sviðsljósið vegna meintra
saka.
í sömu greinum hef ég fjallað um
persónuleg viðskiptatengsl Guðbjarts
og Einars Ágústssonar, fráfarandi
utanríkisráðherra. Einar er opinber
persóna, hann gegnir opinberu starfi
og hefur verið til þess kjörinn af
almenningi. Þess vegna verður hann
að sæta þvi að vera undir smásjá
almennings.
1 þessum sömu greinum hef ég
fjallað um þátt Kristleifs Jónssonar,
bankastjóra Samvinnubankans, í
þessu máli. Hann er einnig opinber
persóna. Hann gegnir starfi í þágu
þúsunda manna, sem eru félagar í
samvinnuhreyfingunni.
Engan þarf því að undra þótt um
þessa menn hafi verið fjallað opinber-
lega.
Á fyrstu dögum útvarpsins var
þetta vandamál tekið til umræðu.
Einn þeirra, sem lagði orð í belg var
Jónas Þorbergsson, þáverandi útvarps-
stjóri, fyrrverandi ritstjóri Tímans.
Um menn í opinberri þjónustu sagði
Jónas:
„En opinbert líf þessa manns, hver
sem hann er, opinber persóna hans er
þjóðinni allri viðkomandi og er skylt
að rannsaka þá hlið á persónu hans
og lífi, þegar nauðsyn ber til að skapa
haldbæra almenningsskoðun um hæfi-
leika hans til að takast á hendur
trúnaðarstörf fyrir þjóðina.”
Það er vert að hafa þessi orð
Jónasar í huga i Ijósi allra þeirra dóma,
sem felldir hafa verið um gagnrýni
mína á aðilja Samvinnubankamálsins,
m.a. Einar Ágústsson, fráfarandi ráð-
herra.
Úlfur
í sauðagæru
Guðbjartur heitinn Pálsson nýtur
að sjálfsögðu sérstöðu. Hann er látinn.
En þótt hann sé látinn hafa þær
sakir, sem á hann voru bornar í lif-
anda lífi og ég endurtekið og stutt
gildum rökum, ekki gleymzt. Þessar
sakir hafa fyrst og fremst verið
endurteknar til þess að sýna fram á, að
fjármálaumsvifum Guðbjarts, sem
Samvinnubankinn fjármagnaði, tengj-
ast tugir manna. Þær hafa ekki verið
settar fram til þess að sverta minningu
látins manns. Þær hafa verið settar
fram til þess að benda á, að órann-
sökuð eru meint sakamál tuga manna
og viðskiptahættir bankastofnunar.
Þess vegna er það hræsni, þegar
Þórir Stephensen, prestur við
Dómkirkjuna í Reykjavík, gagnrýnir
mig fyrir skrif um Samvinnubanka-
málið.
Og það er enn meiri hræsni hjá sálu-,
sorgaranum að birta gagnrýni sína
opinberlega. Mér er fullkunnugt um,
að vandamönnum Guðbjarts heitins
eru engin þægindi að skrifum, þar sem
hann kemur við sögu. En við þvi get
égekkertgert.
Mál hans er í svæfingarmeðferð hjá
saksóknara. Þess vegna hef ég viljað
vekja athygli á því opinberlega. Skrif
um Guðbjart heitinn eru ekki tilefnis-
laus. Hann hefur verið blaðaefni um
nokkurra ára skeið, bæði fyrir og eftir
andlátsitt.
Hafi sálusorgaranum Þóri Stephen-
sen blöskrað skrif min um látinn
mann, hefði hann átt að leita beint til
mín. Sjálfur er ég ekki i beinu sam-
bandi við himnaríki. Ég er ekki einu
sinni áskrifandi að Morgunblaðinu
þessa dagana. Hins vegar hef ég síma.
Mér er næst að halda, að það sem
vakti fyrir prestinum hafi verið að
vekja upp andúð gegn skrifum minum
og um leið dreifa athygli fólks frá
kjarna málsins. Þetta er ekki i anda
kristinnar kenningar. Um Þóri eiga vel
við þessi orð úr Mattheusarguðspjalli:
„Gætið yðar fyrir falsspámönnum,
er koma til yðar í sauðaklæðum, en
Harald Blöndal. Hann þarf ekki að
ímynda sér að ná með tærnar, þar sem
Ingjaldsfíflið hafði hælana. Hann er í
hæsta lagi ritglapi — eða bara glapi.
Hann þarf ekki að ímynda sér, að
honum verði kápan úr því klæðinu að
hafa uppi á htimildum mínum. Það er
ekkert glapaverk. Enda myndi Þórður,
rikissaksóknari, aldrei fást til sliks.
En gott dæmi um glapaverk Haralds
voru skrif hans í Visi á dögunum,
málaflokki, nýjasta flokki Jóns).
Nú sá Jón sér leik á borði og birti
grein Þóris prests óstytta með formála
og eftirmála á Víðavangi Tímans, sem
allajafna er vettvangur pólitískra
klámhögga blaðsins. í eftirmálanum
tekur Jón fram, að hvert einasta orð í
„áminningu” prestsins sé „gullvægt”.
En hræddur er ég um, að Jón hefði
ekki sagt þetta, hefði hann lesið betur,
verið nákvæmari Því í upphafi greinar
og skjðl Guðbjorts
1 kjölfar kosninganna hafa orð-
iö miklar umræður um fjölmiðla
og menn hafa réttilega bent á, aft
blöftin hafa meft öftrum hætti áhrif
á skoftanir fólks nú en fyrir
nokkrum árum. Þaft er hins vegar
ekki rétt, aft blaftamenn séu fyrir-
ferftarmeiri i stjórnmálum nú en
áftur. Blabamenn hafa alltáf verift
mjög fjölmennir meftal stjórn-
málamanna.og er þab eblilegt.
Almenningur vill ætift vita ein-
hver deiliá frambjóftanda sinum,
og blaftámenn eru nokkuft þekktir
menn, — a.m.k. eiga þeir auft-
veldara raeft aft vera i svjþai*^!
inu en aftrir.
Mi
*ó *ff *r.
- . aóttl*irkju.
áminnii
h<J
eru hið innra glefsandi vargar." —
Matth. 7:15.
Ég hafði í rauninni ekki hugsað mér
að eyða orðum á Þóri Stephensen,
prest. Hins vegar hafa fleiri hræsnarar
hent orð guðsmannsins á lofti og
umturnast í ólundarskrifum alls
konar.
Ingjaldsfíflið
Einn þessara manna heitir Haraldur
Blöndal. Hann skrifaði Visisgrein, þar
sem hann reyndi að ímynda sér
einhverjar illar hvatir að baki skrifum
mínum. Hann óð á súðum. Hann
kallaði mig heimskan og illgjarnan,
sakaði mig um ónákvæmni og hug-
takarugling o.s.frv. án þess þó að
nefna eitt einasta dæmi máli sínu til
stuðnings. Hann vildi meira að segja,
að fram færi opinber rannsókn á því
hvar ég hefði aflað mér heimilda.
í íslenzkri bók kemur við sögu
persóna, sem kölluð er Ingjaldsfíflið.
Fífiinu er svo lýst, að það væri afglapi
sem mestur mætti verða — fifi.
(Svona lýstu kristnir menn látnu fólki í
pápisku). Þetta eru alltof sterk orð um
°g*stí»imadur'líi *
* sJaIfsatrf w a* d«m,
Bofá,r *'»*?**■
“"drað mifir , “ anna« jl,/1'
Þaf skril^
þegar hann gerði yfir 100 daga
stjórnarkreppu i tíð Sveins Björns-
sonar, forseta, að nokkurra daga
vandamáli. Á þessum glöpum byggði
hann svo, þegar hann réðst ómaklega
að störfum Kristjáns Eldjárns, forseta,
í yfirstandandi stjórnarmyndunarvið-
ræðum.
Eftir lestur skrifs ritglapans komu
mér í hug vitur orð úr þeirri góðu bók
Biblíunni:
„Gefið gætur að hundunum, gefið
gætur að hinum vondu verka-
mönnum.” — Filippíbréfið 3:2.
„Gullvæg" hræsni
Þessi orð fengu enn frekari
staðfestingu, þegar mér var bent á
hinar og þessar umsagnir í Tímanum.
Þá varð mér ljóst, að ótrúlegustu
mönnum virðist auðvelt að hræsna í
skjóli kristilegs kærleiksboðskapar.
Jón Sigurðsson, ritstjórnarfulltrúi
Tímans, hafði i skrifum sínum ráðizt
að mér á fiokkspólitiskum forsendum
(og undraði mig ekkert á’því, enda þótt
gagnrýni mín beindist ekki að stjórn-
Þóris segir hann, að það síðasta sem
hann hafi lesið um Guðbjartsmálið
hafi ábyrgir bankastjórar um fjallað.
Siðan segir Þórir:
„Framkvaemdir lánastofnunarinnar
eru, samkvæmt skrifum þessum, tald-
ar gruggugar mjög.” (!?)
En Tíminn lætur sér ekki þetta
nægja, heldur leggur spurningu fyrir
fimm einstaklinga: „Hver er réttur
hinna dauðu?” Spurningin er þannig
lögð fyrir, að hún minnti mig strax á
fræga tilboðsaðferð frægra glæpasam-
taka, sem ekki var hægt að hafna.
Aðalatriðin
í málinu
Nú vil ég benda lesendum þessara
orða á eina staðreynd. Allt það, sem
hér hefur verið sagt fjallar ekki um
Samvinnubankamálið. Gagnrýnendur
mínir hafa drepið málinu á dreif.
Snúum okkur að aðalatriðum
málsins.
. Málið snýst um okurlánastarfsemi
Kjallarinn
Halldór Halldórsson
höggi á Samvinnubankann <
Einar Agústsson og er aft reyr
aft sýna fram á glæpsamlegar a
ferftir bankans efta Einars I þest
sambandi.
Ekki hefur hann þó sýpt frai
á, aft Einar hafi Dgjii^^^sal
unnift anna£^^^^^ \Gu
biari.
♦ §éð ^
£?*?***
m*xv**&*
»v''% s-''
Guðbjarts heitins og fjölda annarra
manna. Meintar sakir eru í fjöl-
mörgum tilvikum ekki fyrndar.
2. Málið snýst um mútuþægni hátt-
scttra embættismanna hjá rikinu.
bankastjóra, útibússtjóra, gjaldkera,
lögfræðinga, framkvæmdastjóra o. fi.
3. Málið snýst um það, að bankastjór-
ar Samvinnubankans, bankaráð hans
og endurskoðendur hafi viáð hvað var
á seyði og beinlinis stuðlað að þessari
staffsemi til að bjarga eigin skinni.
5. Málið snýst um spillt bankakerfi,
spillingu, sem þrifst í skjóli banka-
leyndar.
6. Málið snýst um það hvernig einn
maður, aðeins einn maður, getur velt
hundruðum milljóna út og inn af
reikningum í einum banka án þess að
stunda reksturaf neinu löglegu tæi.
7. Málið snýst um það hvernig Sam-
vinnubankinn gerði nokkrum
mönnum kleift að kaupa víxla og
verðbréf með afföllum, sem bankinn
keypti siðan á fullu verði.
!8. Málið snýst einnig um það, að
ríkissaksóknari hefur þæft málið í 1
1/2 ár.
9. Og síðast en ekki sízt snýst málið
um það, að utanríkisráðherra íslands,
Einar Ágústsson, átti einkaviðskipti
við meintan okurlánara þvert ofan í
opinbera yfirlýsingu I dagblaði.
Miklu fleira mætti tína til. Málið er
stórpólitískt. Þess vegna er rikissak-
sóknari hræddur við það. Það er
sjóðandi heitt. En þetta er bara eitt
litið dæmi í sundurspilltu þjóðfélagi.
Með kveðju
frá Gregorý
Að lokum langar mig til þess að
segja litla sögu.
Þegar Guðbjartur heitinn var á lifi
skrifaði ég nokkrar greinar í Dag-
blaðið, þar sem hann og félagar hans i
fjármálaundirheimunum komu við
sögu. Vegna þessa gaf Guðbjartur sig
oft á tal við mig. í eitt skipti sagði
hann við mig eitthvað á þessa leið:
„Þetta sem þú ert að segja i grein-
unum er að vísu alveg rétt, en þið,
þessir strákar, vitið samt ekki hvað þið
eruð að skrifa um. Þið vitið ekki
hverjir það eru, sem í rauninni standa
á bak við þetta allt saman. Þið eruð að
eltast við smákalla, þegar þið skrifið
um migogfleiri.”
Á þessum tíma tók ég þetta svona
mátulega trúanlegt. Nú hallast ég að
því, að hann kunni að hafa verið að
segja satt. Enda kvaðst hann hafa i
hyggju að skrifa um fjármálaævintýri
sín og allra, sem kæmu við sögu. Þá
bók fáum við þvi miður aldrei að sjá.
En hann sýndi mér aðra bók, sem
heitir Sannleikurinn sem leiðir til eilífs
lifs ” sem er kristileg handbók Votta
Jehova. Án þess að hafa um það
nokkur orð sýndi hann mér saur-
blaðið, lokaði bókinni glottandi og
kvaddi.
*
Asaurblaðinustóð:
„Til Guðbjarts Pálssonar, með
kærri kveðju frá Samvinnubankanum.
Kristleifur.”
Halldór Halldórsson.
í anda kristindómsins
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 15. ÁGÚST 1978.
Samvinnubankamálið