Dagblaðið - 07.02.1979, Qupperneq 10

10
m@BIAÐW
Iijál5itoháð dagblað
Útgefandi: Daflblaöið hf. '
Framkvœmdastjóri: Svainn R. Eyjótfeson. Ritstjóri: Jónas Kristjénsson.
Fréttastjóri: Jón Blrglr Pétursson. RitstjómarfuMtrúi: Haukur Halgason. Skrifstofustjóri rttstjómar.
Jóhannes ReykdaL iþróttir: HaUur Sfmonarson. Aðstoðarfréttastjórar Atíi Stalnarsson og Ómar Valdi-
marsson. Mennlngarméi: Aöabtelnn Ingóffsson. Handrit: Ásgrimur Pélsson.
Blaöamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragi Slgurösson, Dóra Stefánsdóttír, Gissur Sigurðs-
son, Gunnlaugur A. Jónsson, Hallur Hallsson, Helgi Pétursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson,
ólafur Jónsson. Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndlr Ami Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður VUhjálmsson, Ragnar Th. Sigurös-
son, Sveinn Þormóðsson. «
Skrtfstofustjóri: ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorietfsson. Sökistjóri: Ingvar Sveinsson. Dretfing-
arstjóri: Már E.M. HaHdórsson.
Ritstjóm Slðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeUd, augtýsingar og skrifstofur Þverhohi 11.
Aðabimi bbösins er 27022 (10 linuri. Áskrift 2500 kr. á mánuði innanlands. Í lausasölu 125 kr. eintakið.
Sotning og umbrot Dagbbðið hf. Slðumúb 12. Mynda- og plötugerð: Hiimir hf. Sfðumúb 12. Pren|un:
Árvakur hf. Sketfunni 10.
Við sitjum eftir
Starfsmenn Flugleiða, Loftleiða og /Jj
Flugfélagsins eru aðilar að 40 stéttar-
félögum og um 500 kauptaxtar eru not-
aðir í þessari fyrirtækjasamsteypu.
Þetta er grófasta dæmið um úrelt og
dýrt skipulag verkalýðsfélaga, sem Bald- ^2
ur Guðlaugsson lögfræðingur fjallaði um í kjallaragrein í
Dagblaðinu í fyrradag.
Starfsmenn prentsmiðjunnar Odda eru í sex stéttar-
félögum, sömuléiðis starfsmenn Hótel Sögu og starfs-
menn Slippfélagsins á Akureyri eru í 11 stéttarfélögum.
Mjólkursamsalan í Reykjavík notar 80 kauptaxta,
Slippstöðin á Akureyri 85 og Sláturfélag Suðurlands not-
ar nærr 350 kauptaxta.
Ástand sem þetta ríkir hvergi í nágrannalöndunum,
nema í Bretlandi. Enda eiga Bretar og íslendingar fleira
sameiginlegt á þessu sviði, svo sem ófrið á vinnumarkaði
og léleg lífskjör á vestræna vísu.
í Noregi, Svíþjóð, Finnlandi, Vestur-Þýzkalandi og
nokkrum öðrum þróuðum ríkjum eru stéttarfélög byggð
upp eftir atvinnugreinum, en ekki eftir sérgreinum eins
og hér á landi.
Til dæmis eru prentarar í Vestur-Þýzkalandi í sama
verkalýðssambandi, hvort sem þeir eru blýsetjarar,
blýbrotsmenn, offsetmenn, myndagerðarmenn eða bók-
bindarar. í þessu sambandi er annað starfsfólk prent-
smiðja, handlangarar og verkamenn, verzlunarmenn
og skrifstofufólk.
Sambandið fer með samningsréttinn fyrir allt þetta
starfsfólk. Þar á ofan hefur það í samningum samflot
með samtökum þess fólks, sem starfar að blaðamennsku
og útgáfumálum.
Þar í landi kemur allur grafiski iðnaðurinn fram sem
einn aðili að vinnumarkaðinum. Verkalýðssambandið
leysir sjálft innan sinna vébanda deilur um launastiga og
staðsetningu einstakra hópa í launastiganum. Gagnvart
atvinnurekendum er samningsmálið fyrst og fremst
prósentuhækkunin sjálf.
Hér á landi er samningsrétturinn hjá einstökum sér-
félögum. í reynd vill koma upp samkeppni milli þeirra,
sem leiðir til verðbólgu án þess að bæta hag launafólks í
atvinnugreininni í heild.
í þessu stríði hafa fjölmenn stéttarfélög tilhneigingu til
að fara halloka í samanburði við fámenn sérfélög sem
nota verkfallsréttinn eins og kverkatak.
íslenzka kerfið er arfleifð frá tímum fámennra
vinnustaða. Norræna og vestur-þýzka kerfið er hins veg-
ar lagað að tíma fjölbreytts atvinnulífs og mikillar verka-
skiptingar á hverjum vinnustað.
Norræna og vestur-þýzka kerfið gerir samninga launa-
fólks og atvinnurekenda einfaldari og auðveldari. Það
hamlar gegn verðbólgu, stuðlar að vinnufriði og leiðir á
þann hátt til betri lífskjara.
íslenzká kerfið gerir samningana flókna og erfiða,
stuðlar að verðbólgu og ófriði á vinnumarkaði og leiðir á
þann hátt til lakari lífskjara en í löndum betur
skipulagðs vinnumarkaðar.
Niðurstaða kjallargreinar Baldurs Guðlaugssonar er
rétt. Ekki verður séð, að ríkjandi skipan á íslandi sé í
þágu nokkurs aðila, nema ef vera skyldi fámennra smá-
hópa. Það þjónar ekki heildarhagsmunum verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Það er merkilegt, að forustumönnum aðildarfélaga
Alþýðusambands íslands skuli enn ekki hafa tekizt að
læra af revnslu starfsbræðranna í nágrannalöndunum.
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 7. FEBROAR 1979.
Verður blý úr bensíni
til að skaða böm?
—Thalidomid harmleikurinn aðeins barnaleikur
í samanburði við spádóma vísindamanna
Thalidomid harmleikurinn gæti
orðið hreinn barnaleikur í samanburði
við þær hættur sem næstu kynslóðir
eiga yfir höfði sér vegna blýeitrunar
frá bensíni. Þetta er álit visindamanna
nú og það er hjartað sem er í hættu.
Álitiö er að hætta sé á að hjarta fólks
geti skaðazt svo af blýeitrun að það
bíði þess aldrei bætur. Thalidomid var
lyf eða róandi töflur sem meðal annars
þungaðar konur neyttu með þeim
sorglegu afleiðingum að afkvæmi
þeirra fæddust vansköpuð á ýmsan
hátt.
Rannsóknir á Bretlandi hafa að
sögn þegar sýnt fram á að gáfnastuðull
sem áður var venjulegur hefur fallið
nokkuð. Skýrði prófessor við Reading
háskóla frá þessu á ráðstefnu í Auck-
land á Nýja Sjálandi. Einnig kom fram
á ráðstefnunni að þær takmarkanir
sem Alþjóða heilbrigðismálastofnunin
hefur hingað til miðað við sem
hámark blýs í umhverfinu væru engan
veginn fullnægjandi vörn.
Minni gáfur, ýmsar andlegar trufl-
anir, talerfiðleikar og minni hæfileikar
til náms. Allt eru þetta atriði sem fram
koma sem fylgikvillar varanlegrar blý-
eitrunar. Börnin eru talin sérstaklega
næm fyrir blýi úr útblæstri bifreiða.
Hinn brezki prófessor sem flutti
skýrslu sina á ráðstefnunni á Nýja Sjá-
landi telur að helmingur þeirra barna
sem í stórborgum búa verði fyrir ein-
hverjum ofangreindra áhrifa.
Rannsökuð hafa verið eitt hundrað
tuttugu og tvö börn úr brezkum
stórborgum á aldrinum hálfs árs til
fjórtán ára. Telja sérfræðingar sig
hafa fundið ýmsar skemmdir sem
valda ofangreindu hjá börnum, er
ekki hafa haft nema þriðjung þess
magns sem hingað til hefur verið talið
skaðlaust og þá meðal annars af
Alþjóða heilbrigðismálastofnuninni.
Mörk hennar hafa hingað til verið 40
til 50 mikróarömm af blýi á hvern
desilitr^" blóðs. Hingað til hefur til
dæmis verið álitið að ekki væri hætt
við örlitlum skemmdum á hjarta fólks
nema blýmagnið komist upp i 50—60
mikrógrömm á hvern desilítra blóðs.
Á ráðstefnunni skýrði brezki
prófessorinn einnig frá því að börn
gætu líka orðið fyrir skaða af því blýi
sem komizt hefði í líkama móðurinnar
fyrir og á meðan hún gengi með
barnið. Hann taldi að I Ijós hefði
komið svo mikil fylgni með blýmagni í
blóði móðurinnar og námshæfni
barna að I framtiðinni ætti það að
verða eitt af frumprófunum við heil-
brigðisrannsókn á þunguðum konum
að kanna blýinnihald blóðs þeirra.
ERUM VIÐ í FÉLAGI
EÐA EKKI?
Mikið hefur verið rætt og ritað um
orkumál. Ég hef áður lýst þeirri
skoðun minni hér í blaðinu að orku-
verð til hvers konar almennra nota
eigi að vera jafndýrt hvar sem er á
landinu. Það er sjálfsagt hægt að pexa
endalaust um þetta en pólitíkusar á
suðvesturhorninu hafa reynt að troða
þeirri vitleysu inn í kollinn á kjósend-
um sínum að með samræmingu orku-
verðs yrði gengið stórlega á hlut þeirra
sem búa nú við hagkvæmar orkuveit-
ur, s.s. Hitaveitu Reykjavíkur. Að
sjálfsögðu myndi orkusala Hitaveit-
unnar hækka eitthvað en það er ekki
.aðalatriðið I þessu máli heldur hitt.
Hvers konar þjóðfélag er það sem mis-
munar þegnum sínum eftir því hvar
finnst heitt vatn I jörðu og hvar ekki?
Hér er á ferðinni megnasta óréttlæti.
það er sent frá Isafirði til Hornafjarðar
eða milli húsa i Reykjavík. Þetta er
réttlæti í orðsins fyllstu merkingu.
Ef þér dytti hins vegar í hug að
hringja milli lsafjarðar og Horna-
fjarðar þá er simataxti nákvæmlega
tiu sinnum dýrari en að hringja milli
húsa í Reykjavik eða milli Hafnar-
fjarðar og Reykjavíkur.
Fyrr má nú rota en . . . Svona
svínarí getur ekki viðgengist lengur.
Hvar eru nú þingmenn dreifbýlisins?
Eða Samband fsl. sveitarféjaga?
Fjórðungssambönd sveitarfélaga? Hér
með er skorað á þessa aðila að standa í
stykki sinu.
Rúsína hjá „Svörtu og hvítu” er
svo sú að fyrir að tala i síma milli
landshluta þarf að borga tíu sinnum
„Svona svínarí getur ekki viðgengist lengur, —
hvar eru þingmenn dreifbýlisins?"
Það á að ríkja jafnrétti um svona án
tillits til búsetu.
Rúsínan I pylsuendanum á þessari
vitleysu er sú að þar sem helmingi dýr-
ari orka er keypt til sömu nota þá
hirðir rikið tvisvar sinnum meiri sölu-
skatt af þeim þegnanum sem borgar
dýrari orkuna.
Orkusala á bila og báta er sú eina
sem vit er í þar sem sama verð er á
bensini og gasoliu hvort sem það er
keypt I miðbaenum eða úti I Grimsey.
Svart og hvítt
Þegar maður segir „Póstur og sími”
þá gæti það alveg eins heitið „svart og
hvítt” því gjaldskrá fyrir póstþjónustu
og símaþjónustu er eins og svart og
hvitt. Fyrir póstþjónustu borgar þú
fast gjald fyrir að senda bréf hvort sem
meiri söluskatt en fyrir að tala milli
Hafnarfjarðar og Reykjavíkur.
Gjaldeyrisbanki
landshluta...
Ef ofangreind dæmi eiga að við-
gangast lengur þá er auðvitað ekkert
annað að gera en halda áfram
svona „uppstokkun” og „arðsemisút-
reikningum”. Næst er þá að stofna
gjaldeyrisbanka hvers landshluta, t.d.
eftir kjördæmum. Hvert kjördæmi
skal sjá sér sjálfu farborða með gjald-
■eyrisöflun. Þau kjördæmi sem engan
veginn gætu þetta myndu geta fengið
lánaðan gjaldeyri hjá þeim sem efni
hefðu á þvi. 1 framkvæmd yrði þetta
t.d. þannig að þegar stórkaupmaður
Albert Guðmundsson ætlaði sér að
Kjallarinn
Kristinn Pétursson
flytja inn heildsöluvörur fyrir um 50
milljónir þá sækti hann um gjaldeyris-
leyfi hjá gjaldeyrisbanka Reykjavíkur.
Væri sá banki tómur gengi umsóknin
áfram í eitthvað annað kjördæmi sem
siðan tæki ákvörðun ...
Eftirþankar...
Af því sem hér hefur verið skrifað
má það vera ljóst að það er lítil sann-
girni I því að landshlutar eins og t.d.
Vestfirðir eða Austfirðir afli gjald-
eyris i stórum stil handa öðrum til að
eyða en íbúar og fyrirtæki sömu
svæða borga svo margfalt meira fyrir
að kynda hús sín eða tala í síma. Ráða-
menn þessara mála ættu að hrista af
sér slenið og kippa þessu í lag og það
strax.
Kristinn Pétursson
Bakkafirði.