Dagblaðið - 24.04.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 24. APRÍL 1979.
Salzburg er ein mesta tónlistarborg Austurríkis og þar eru haldnar merkar
listahátfðir. Þar fæddist meðal annarra tónskáldið Wolfgang Amadeus Mozart
árið 1757.
aftur árið 1945 og þá í einu lagi.
Síðan hafa Sovétmenn ekki skipt sér
af málum þar, í það minnsta ekki
opinberlega, og aldrei ógnað frelsi
landsins.
Þó svo að Austurríki hafi tekizt að
komast undan sögulegum og land-
fræðilegum veikleikum sínum mæltu
öll rök með þvi að efnahagslega yrði
það veikt. Engar námuauðlindir
eru í landinu sem heitið geta. Fjöldi
íbúa er of lítill til að hægt sé að
byggja verulegan verksmiðjuiðnað á
innlendum markaði. Landið er
heldur ekki sérlega vel í sveit sett í
þeirri Evrópu sem byggzt hefur upp
eftir að síðari heimsstyrjöldinni lauk.
Þrátt fyrir þetta og þrátt fyrir
olíukreppur og aðra óáran sem riðið
hefur yfir Austurríki eins og önnur
vestræn ríki hefur hagvöxtur þar
verið stöðugur og að meðaltali 4% á
ári. Tekizt hefur að halda
verðbólgunni í skefjum — um það bil
3% á ári að meðaltali. Verkföll eru
mjög sjaldgæf og atvinnuleysi nær
óþekkt. Vel rekið og tiltölulega rétt-
látt almannatryggingakerfi tryggir
að enginn þar í landi á að þurfa að
búa við sára fátækt.
Hinn venjulegi Austurríkismaður
býr við góð kjör eins og sjá má Ijós-
lega við heimsókn til landsins.
Honum er ekki að fullu ljóst hverjum
hann á að þakka þessa velgengni. En
af venjubundinni íhaldssemi við
ríkjandi ástand er líklegast að
Austurríkismenn velji Bruno Kreisky
fyrir kanslara sósíalistastjórnarinnar
sem nú ríkir við kosningarnar hinn 6.
maí næstkomandi. Yrði það þá
fjórða kjörtímabil þeirrar stjórnar.
Höfuðástæðan fyrir velgengni
Austurríkismanna er þó tæpast nein-
um einum stjórnmálaflokki eða ríkis-
stjórn að þakka. Þar vegur heildar-
samkomulag um verðlag og
kaupgjald mjög þungt. Síðan árið
1957 hefur nokkurs konar efnahags-
ráð skipað fulltrúum stjómmála-
flokkanna, launþega og vinnuveit-
enda með kanslarann i fararbroddi
gefið út árlegar áætlanir og
leiðbeiningar um laun, verðlag og al-
menna stefnu í efnahagsmálum.
í Austurríki er efnahagslífið mjög
sósíaliserað, það er mikið af at-
vinnuvegunum rekið af ríkis-
fyrirtækjum og hefur þessum
leiðbeiningum efnahagsráðsins yfir-
leitt verið hlýtt.
Ekki er líklegt að það mundi á
neinn hátt breytast þó svo að
jafnaðarmenn Bruno Kreiskys
mundu missa völdin. Þó er líklegt að
nægilega margir Austurríkismenn
trúi því til að auka enn veldi flokks
hans, sem er langstærstur og
voldugastur.
11
Kæra bezta
Fjallkona
Ég vona, að þér líði bærilega eftir
þennan harða vetur og að gigtin sé
ekki að plaga þig allt of mikið. Nú
'kemur lóan og þá fer allt að lagast.
Tilefni þessa litla bréfs til þín er það,
að ég fór að hugsa um þig, þegar ég
gat ekki sofnað eitt kvöldið. Komst
ég þá að raun um, að ég hafði ekki
heyrt á þig minnst síðan ég las um 17.
júní hátíðahöldin í fyrra. Þá kom í
blöðunum mynd af vel vaxinni leik-
konu, sem klæddist skautbúningi og
þóttist vera þú.
Þú fylgist auðvitað vel með
barnahópmmi þinum og held ég, að
þú þurfir ekki að hafa allt of miklar
áhyggjur af honum. Þetta er mest
myndarfólk, vel menntað og
heilsuhraust, sláandi flest heimsmet í
langlífi og sykuráti. Skyldi annars
vera nokkurt samband þar í milli? Þú
íSérð auðvitað ofan af fjallinu þínu,
hve mikið er búið að rækta og byggja
á hólmanum. Svo sérðu náttúrlega
öll nýju, glæsilegu skipin, sem sigla
með ströndum og flugvélarnar, sem
bruna um loftið. AUar þessar fram-
farir hafa útheimt mikla vinnu og
mikið átak, og geturðu svo sannar-
lega klappað krökkunum þinum á
kollinn og sagt þeim, að þeir hafi
verið duglegir.
Ekki hafa nú samt öll afkvæmin
þín orðið eins nýtir og góðir borgarar
og óska hefði mátt. Sum eru allbaldin
og þyrftir þú að taka þau á hné þér og
flengja. Önnur hafa algjörlega blind-
ast af eigin mikilvægi og misst sjónar
á þjóðarhag. Oft finnst mér, að
sumir þjóðarkrakkanna taki sjálfa
sig of alvarlega, og má segja, að
mikið sé oft gert úr hlutunum i þessu
pínuUtla þjóðfélagi, sem vaxið hefir
upp úr fjölskyldu þinni. Ég held, að
það myndi vera happasælla, ef ein-
hver barnanna myndu yrkja um þig
ljóð, semja um þig lag eða mála af
þér mynd, frekar en engjast sundur
og saman af áhyggjum af þorskkvóta
og álverði á heimsmarkaði.
Samt veit ég annars ekki hve vel
þú fylgist með því sem er að gerast á
eyjunni þinni hvítu. Ég veit ekki
hvaða fjölmiðlar ná til þín þarna
uppi á fjallstindi. Þú ert kannske á
Bréf frá henni
Ameríku:
þig komin eins og ég, hérna úti í
henni Ameríku, reynandi af alefli að
fylgjast með hinum hröðu atburðum
á Fróni, sem oft virðast vera eins og
hringiða, en stefnandi hvert?
Hver dagur
20 mínútur
Hérna fæ ég blaðapakka vikulega
og sit þá við heilt kvöld, meðtakandi
atburði þess tímabils. Vikusaga
íslands er þannig spiluð inn í haus
minn með allmiklum hraða og er hver
dagur ekki nema um 20 mínútur. Það
er samt ekki eins slæmt og í
þjóðsöngnum, en þar eru þúsund ár
sem einn dagur, eins og þú manst.
Það var annars ósköp leiðinlegt, að
ekki skyldi vera á þig minnzt í
þjóðsöngnum okkar.
Já, ég hefi upp úr blöðunum
mikinn fróðleik og verð að
viðurkenna, að svona viku-
skammtur al' lslandssögu kemur oft
miklu róti á huga minn. Sérð þú
annars ekki blöðin reglulega? Ég er
alls ekki viss um, hve mikils þú ferð á
mis þótt þú sjáir þau ekki. Þau eru
Þórir S. Gröndal
Lesir þú blöðin, þá veizt þú allt
um sólarferðirnar og hve snar þáttur
þær eru orðnar í lífi landsbamanna.
Ég er ekki frá því, að það væri gott
fyrir þig að taka þér smásólarfrí eftir
rúmlega 1100 ára starf. Land-
vættirnar gætu litið eftir fyrir þig á
meðan.
Þú ættir að koma hingað vestur til
Ameríku. Ég get kynnt þig fyrir
,,Þetta er mest myndarfólk, vel
menntað og heilsuhraust, sláandi flest
heimsmet í langlífi og sykuráti.”
einlægt uppfull af greinum og
bréfum frá Pétri og Páli um öll
möguleg mál og allur almenningur
liggur daginn út og daginn inn yfir
því að lesa hvern stafkrók. Fólk rífst
ekki eða deilir núorðið nema það
sendi blöðunum langar greinar, sem
raunverulega koma ekki allt of
mörgum við öðrum en deiluaðilum.
Þannig er búið að prenta, svo
eitthvert dæmi sé tekið, á sl. 10 árum
einar 56 Moggasíður um deilu tveggja
fjölskyldna um staðsetningu á bílskúr
í Reykjavík. Hefir öll þjóðin orðið að
fylgjast með þessum ósköpum.
annarri fjallkonu, sem býr hér í
fjallafylkinu Vestur-Virginíu. Þeir
syngja um hana og kalla hana
„Mountain Mama.” Svo myndir þú
koma hér niður til Flórída og við
gætum farið á ströndina saman til að
láta sólina verma þín gömlu bein. Þá
getum við haldið áfram umræðum
okkar um landsins gagn og
naúðsynjar.
Ég vonast til að heyra frá þér
sem fyrst.
Þinn sonur
Þórir S. Gröndal.
Kjallarinn
Geir R. Andersen
um fjárfestingum hefur fækkað og
óarðbærum fjölgað og fjárfesting
landsmanna skilar engum arði.
Verðbólgan er sem sé bölvaldurinn!
Allar ríkisstjórnir sem hér hafa
setið sl. 40 ár hafa þó vísvitandi stutt
dyggilega að verðbólgu, hver um
aðra þvera, en forsvarsmenn þeirra
allra hafa þó hrópað út í tómið:
„Verðbólguna verður að stöðva”! —
og „Til þess að vinna bug á verðbólg-
unni þarf sterka ríkisstjórn, sem
beitir samræmdri efnahagsstefnu
markvisst”! — En við höfum haft
„sterkar” ríkisstjórnir, og allar þær
ríkisstjórnir, sem við hugsanlega
getum myndað úr þeim flokkum og
flokksbrotum sem hér hafa skotið
upp kollinum.
Samt hafa ríkisstjórnir íslenzka
lýðveldisins, hver á eftir annarri, tor-
veldað innkaup til landsins og gert
þau óhagkvæmari, þjóðinni til stór-
tjóns. Þær hafa slævt verðskyn neyt-
enda með blekkingum um.aðopin-
berir aðilar gætu tryggt rétt verð á
vöru og þjónustu. Þær hafa beitt
verðmyndunarhöftum og boðið heim
spillingu, ófrelsi og valdníðslu.
En að íslenzkar ríkisstjórnir hafi sl.
40 ár stuðlað að stöðvun verðbólg-
unnar, t.d. með traustum gjaldmiðli
sem heldur verðgildi, það er af og
frá. Hið opinbera hefur, þegar á allt
er litið, brugðizt skyldum sínum, svo
augljóslega, að ekki stendur steinn
yfir steini af þeim markmiðum, sem
það (þ.e. ríkisstjórnirnar) hefur sett
sér.
Annaðhvort er því, að íslenzkar
ríkisstjórnir hafi, í yfir 40, ár, stefnt
markvisst að því að koma hér á sósía-
lisku þjóðskipulagi eða alræðisríki,
þrátt fyrir gagnstæðar yfirlýsingar,
eða að í ríkisstjórnir hafa valizt aular
einvörðungu, sem telja áfallaminnst
að láta fyrst og fremst til sín taka þau
mál sem þeir eru sízt dómbærir á.
Það er sannarlega kominn tími til
að óvitar, sem ryðja sér braut inn á
stjórnmálasviðið og ílendast þar til
þess eins að bregðast skyldum sínum,
víki fyrir öðrum sem hafa meiri tiltrú
fólks.
Stefna
Verzlunarráðsins
í nýútkomnu Fréttabréfi
Verzlunarráðs íslands um stefnu
Verzlunarráðsins í efnahags- og at-
vinnumálum er að finna hinar
gleggstu upplýsingar, sem þjappað
hefur verið saman i stutt en greinar-
gott yfirlit um markaðskerfi og hlut-
verk hins opinbera, verðbólgu, verð-
myndun og samkeppni, fjármagns-
markað og fjárfestingu, utanríkis- og
gjaldeyrisviðskipti, nýtt skattkerfi og
opinber fjármál og stjórn efnahags-
mála.
Að Verzlunarráðinu eiga aðild
fyrirtæki úr öllum greinum viðskipta-
lífsins, þ.á m. fiskvinnslufyrirtæki,
iðnfyrirtæki, innflytjendur og skipa-
félög, útfiytjendur og innflytjendur,
auk fjölmargra annarra sérgreina í
atvinnulífi landsmanna.
Það væri ómaksins vert að
Verzlunarráð íslands dreifði þessu
Fréttabréfi til landsmanna i einhverju
því formi sem telja mætti, að al-
menningur gæti kynnt sér þær hug-
myndir og staðreyndir sem þar er að
finna. íslenzk stjórnvöld hafa ekki
til þessa gert jafnglögga grein fyrir
þeim lögmálum, sem gilda á grund-
velli frjálsra viðskipta, og sem eiga að
vera til staðar í þjóðfélagi sem byggir
á lýðræðisskipulagi.
> íslenzkar ríkisstjórnir byrja flestar
á því að byggja upp eitthvert nýtt
skipulag í viðskiptamálum, jafn-
skjótt og þær komast til valda, sem
leiðir til þess, að ekkert skipulag
stendur lengur en viðkomandi ríkis-
stjórn situr, og oftar en ekki eru
mörg kerfi í gangi á valdaferli hverrar
stjórnar.
Og það stendur ekki á árangrinum.
Verðlagsnækkunin sl. 15 ár, 1962—
1977 (samkv. Fréttabréfi Verzlunar-
ráðs íslands) var 1240% á íslandi,
200% í Danmörku, 155% í Noregi,
150% í Svíþjóð, 100% í Bándaríkj-
unum og 80% í Þýzkalandi;
Á íslandi eru engar reglur til um
samkeppni í viðskiptum. í Bandaríkj-
unum og Vestur-Þýzkalandi eru sam-
keppnishömlur bannaðar, en eftirlit
með samkeppni í Sviþjóð, Noregi og
Danmörku. — Á fslandi eru víðtæk
verðmyndunarhöft, í Noregi og
Danmörku er verðlagseftirlit, sem er
raunhæft, en í Vestur-Þýzkalandi,
Bandaríkjunum — og Sviþjóð, er
frjáls verðmyndun.
Þetta segir sína sögu og hana
raunalega fyrir íslendinga. Þær til-
lögur, sem Verzlunarráð fslands setur
m.a. fram í þessu síðasta og merka
Fréttabréfi sínu, miða að þvi að
endurreisa gildi sparnaðar í þágu arð-
bærra framkvæmda, að opinber út-
gjöld og umsvif verði takmörkuð, að
taka upp nýtt skattakerfi, þar sem
sköttum er fækkað og skattheimtan
takmörkuð við þriðjung þjóðar-
tekna, að fríverzlun verði óskoruð
stefnan í utanríkisviðskiptum og
frjáls gjaldeyrisviðskipti verði inn-
leidd, samhliða afnámi aðflutnings-
gjalda og upptöku auðlindaskatts til
nýtingar á fiskimiðunum.
Flestar eru tillögurnar nýjar og
eiga ekkert sammerkt með þeim til-
lögum sem fólk á að venjast frá
stjórnpalli sósíalismans, þaðan sem
stýrt hefur verið þjóðarskútunni sl.
fjóra áratugi.
Óvitar verða
að víkja
Ef það verður gæfa íslendinga að
fylgja þeim tillögum, sem Verzlunar-
ráð íslands setur fram í Fréttabréfi
sínu og skipuleggja efnahagsstarf-
semina á grundvelli hins frjálsa
markaðskerfis, eins og þeim ber að
gera samkvæmt þjóðskipulagi sínu,
mun þáð einnig færa þeim þau lífs-
kjör, sem flestar þjóðir í þessum
heimshluta búa við og eru þau æski-
legustu.
En til þess að svo geti orðið þarf
vissulega aðra menn og öðruvísi
þenkjandi en þá sem hlýða kalli
sójíalismans og íslenzkra kommún-
ista um að koma þjóðinni á bekk með
þeim vanþróuðustu í efnahagslegu og
markaðslegu tilliti.
Það er því raunhæft að ætla að
landsmenn geri þá kröfu, öðrum
fremur, að menn sem standa að til-
lögum eins og þeim sem Verzlunarráð
íslands hefur nýlega birt leysi af
hólmi staðfestulausa stjórnmála-
menn, sem telja það skyldu sína eina
að strita við að sitja.
(Heimildir og tilvitnanir: Frétta-
bréf Verzlunarráðs íslands, 4—1979)
Geir R. Andersen.
„Allar ríkisstjórnir, sem hér hafa setið síðastliðin 40 ár,
hafa vísvitandi stutt dyggilega að verðbólgu.”
-/v