Dagblaðið - 10.05.1979, Blaðsíða 11

a.m.k. þrenn lög til lausnar kjara-
deilna farmanna.
Þvi hefur verið haldið fram að við
séum hátekjumenn. Það orð er auð-
vitað fjandi teygjanlegt. Meira að
segja menn sem hafa tugþúsundir á
dag fyrir akkorðsvínnu eru kallaðir
láglaunamenn og fá bætur sem slíkir.
Akkorðið var víst reiknað út þegar
allt önnur vinnubrögð voru tiðkuð.
Mánaðarlaun mín fyrir 40 stunda
vinnuviku eru kr. 256.332. Vinnu-
veitendur hafa birt tölur um geipihá-
ar tekjur farmanna. Þeir hirtu samt
ekki um að geta þess hver vinna lá að
baki. Sjómenn eru, eins og þú vænt-
anlega veist, settir undir sjómannalög
sem sumir kalla þrælalög á nútíma
mælikvarða. í samningum stýri-
manna stendur eftirfarandi skírskot-
un til laganna: „Þegar hafnarvaktir
eru staðnar telst vinnutími stýri-
manna vera 8 klst., frá 0800—1200
og frá 1300— 1700, en skylt er stýri-
manni að vinna á öðrum tíma, skv.
ósk útgerðar, enda verði sú vinna
greidd með yfirvinnutaxta A . . .”
Það er nær sama hvaða störf menn
stunda, ef þeir skila lengri vinnutima
fá þeir fleiri krónur.
Á íslandi eru lög um 40 stunda
vinnuviku. Hafa flestir launþegar
miðað kjör sín við hana. Það ætlum
við líka.
Hversu blankir?
Hinn ungi, óreyndi talsmaður
vinnuveitenda, Þorsteinn Pálsson,
varpaði fram þeirri spurningu í sjón-
varpsþættinum Kastljósi um daginn
hvort farmenn gætu sýnt fram á auk-
inn hag útgerðanna. Spyr sá sem ekki
veit. Meðan hann var ritstjóri Vísis
birtust oftlega greinar um farm-
gjaldastríð Eimskips og Bifrastar, um
útboð í málmblendiflutninga og
skipakaup útgerðanna. Þegar jafn-
mikil þjóðþrifamál og að reyna að
drepa niður samkeppni með undir-
boðum eru á dagskrá eru alltaf til
nægir aurar og hagur biómgast. En
eigi að borga mannsæmandi laun eru
vinirnir blankir og fá félaga Þorstein
til að spyrja í sjónvarpinu um aukinn
hag.
Kæri ráðamaður,
Ég las grein eftir þig i Alþýðublað-
inu 1. maí. Þar varst þú að tala um
einhverja hátekjumenn með miklar
kröfur. Ég trúi því ekki að þú hafir
verið að tala um farmenn. Þá menn
sem þú mundir svo vel eftir í fyrra.
Um mennina sem þá og nú eru fjarri
fósturlandsins ströndum að berjast
við óblið náttúruöfl á notuðum
skipum, keyptum af tannlæknafélagi
i Kaupmannahöfn fyrir mishátt verð.
Ef einhver skyldi minnast á bráða-
birgðalög eða aðrar slíkar ráðstafanir
á næstunni vona ég að þú minnist
okkar með sama hlýhug og við til-
löguflutninginn forðum.
Með kveðju,
Páll Hermannsson
stýrimaður.
Kjallarinn
Páll Hermannsson
„Samningana í gildi"
Það mun flestum Ijóst að krafan
um „samningana í gildi” var einung-
is sett fram í því skyni að egna laun-
þega gegn ríkisstjórn Geirs Hall-
grimssonar og fá þá jafnframt til að
greiða A.A.-flokkunum atkvæði sitt í
kosningunum sl. sumar. Með febrú-
arlögunum var stigið ákveðið skref til
viðnáms gegn verðbólgu, og þá van-
kanta sem á þeim lögum voru gagn-
vart láglaunafólki hefði mátt sníða af
ef verkalýðsrekendurnir hefðu borið
hag launþega fyrir brjósti.
Það sem verkalýðsrekendurnir
höfðu hins vegar leiðarljósi voru
kosningarnar framundan og þörf
A.A.-flokkanna fyrir að skapa
óánægju með þjóðinni. Því hófu
Karl Steinar og Guðmundur J. Guð-
mundsson útflutningsstríðið og kraf-
an um „samningana í gildi” var sett
fram. Nú tala verkalýðsrekendurnir
ekki um „samningana i gildi”, það er
hljótt um þá kröfu en þess í stað er
sjálfsagt að versla með fyrri samn-
inga og tala um félagsmálapakka.
Skrípaleikur Verslunar-
mannafélagsins og
BSRB
„Samanburðarfræði” Verslunar-
mannafélagsins og BSRB hefur nú
tekið á sig æði skrípalega og þó jafn-
framt raunalega mynd. Fyrir nokkr-
um árum var helsti rökstuðningur
BSRB-manna fyrir kröfu um launa-
hækkanir sá að vitna til launa versl-
unarmanna í ýmsum sambærilegum
störfum. Var jafnvel gengiðsvo langt
að benda á þann „sannleika” að til
ríkisins sæktu ekki nema lélegir menn
og liðleskjur sem ekki fengju störf
annars staðar, en einkafyrirtækin
sætu að afburðafólki.
Veruleg skelfing greip ráðamenn
rikisins sem síðan hafa bætt svo hag
ríkisstarfsmanna að rekendur þeirra
toldu þá hafa efni á að kaupa sér
samningsrétt fyrir kjarabót.
Skrípaleikurinn tekur svo á sig þá
mynd að nú spila verslunarmenn
BSRB-plötuna og telja sig þurfa
verulegar kjarabætur, enda hlaupi
allir góðir menn til starfa hjá ríkinu.
Þar séu laun svo há. Þannig bíta
Guðmundur H. Garðarsson og
Kristján Thorlacius í skottið hvor á
öðrum, veita sér síðan áfram i hring
og að sjálfsögðu til skiptis ofan á. Sá
sem ofan á er fitnar og fyllist líkt og
mylluhjól vatni og kaupvélin er
komin í gang.
Þessi skripaleikur er í gangi, ekki
aðeins milli fyrrnefndra félaga heldur
sitt á hvað í allri kjaramálaumræðu,
t.d. réttlæta yfirmenn á kaupskipum
kaupkröfur sínar með samanburði
við undirmenn og undirmenn með
samanburði við starfsmenn í landi,
og kaupvélin snýst.
Leiksýning
iðnaðarmanna
Þegar kjarabarátta iðnaðarmanna
er skoðuð kemur í Ijós að i samning-
um milli launþega og atvinnurekenda
er annar aðilinn, atvinnurekandinn, í
raun bæði ábyrgðarlaus og umboðs-
laus. Atvinnurekendur iðnaðar-
manna eru iðnmeistarar og fyrirtæki
sem endurselja vinnuna.
Atvinnurekendurnir geta jafnan
treyst því að kauphækkunin komi
beint út í verðlagið. Þeir hafa lika
hag af því að hækkunin verði sem
mest þvi að þeirra tekjur koma í pró-
sentum ofan á umsamin laun. Af
þessum ástæðum eru atvinnurek-
endur iðnaðarmanna ekki í hinni
nauðsynlegu vörn sem raunverulegir
kaupendur vinnunnar. Viðsemjendur
iðnaðarmanna ættu því í stað iðn-
meistara að vera t.d. neytendasamtök
og ríkisvald (verðlagsstjóri). En leik-
sýning iðnaðarmanna heldur áfram
og kaupvélin snýst.
Kjarabaráttuna
inn í kjörklefana
Þetta slagorð heyrðist i síðustu
kosningum og að sjálfsögðu er það
hárrétt.
Ríkisstjórn á að dæma í kjörklef-
Kjallarinn
Kristinn Snæland
anum og rikisstjórn, sem rýrir kjör
þegnanna að óþörfu, á vitanlega að
fella ef unnt er. Kjarabarátta er og
verður alltaf pólitísk þótt ávallt séu
til svo hjartahreinir menn að þeir trúi
því að starfsemi stjórnmálaflokka og
verkalýðsfélaga sé sitt hvað og óskyld
mál. Svo blessunarlega saklausir
menn eru til að þeir kjósa aðalat-
vinnurekandann í plássinu bæði í
bæjarstjórn og inn á Alþingi, þótt
svo þeir sjái vitleysuna í þvi að kjósa
hann sem formann verkalýðsfélags-
ins.
Þetta dæmi er bláköld staðreynd
og þúsundir launþega setja allt sitt
traust í landsmálum og bæjarmálum
á menn sem þeir myndu ekki einu
sinni treysta sem dyravörðum á fundi
í verkalýðsfélaginu. Þannig er vitan-
lega rétt að kjarabaráttan á að fara
fram í kjörklefanum og hún á að ná
inn á Alþingi.
Lýðræðið í hættu
Það frelsi sem verkalýðsfélögin
hafa nú til margs konar aðgerða i
nafni kjarabaráttu hefur verið ofnot-
að og jafnvel réttara sagt misnotað.
Óbeit margra launþega á pólitík í
verkalýðsfélögunum stafar af þeirri
sannfæringu þeirra að pólitískir
verkalýðsrekendur vinni ávallt í sam-
ræmi við þá stefnu sem stjórnmála-
flokkur verkalýðsrekendans mótar.
Þetta er auðvitað rétt athugað.
Verkalýðsrekendurnir fara fram með
'sanngirni og gera kröfur í samræmi
við óskir síns flokks, þegar hann á
aðild að ríkisstjórn, en böðlast áfram
algerlega tillitslaust ella.
Óvinveitt verkalýðshreyfing,
aðdns eitt samband eða félag, jafn-
vel mjög fámennt, getur gert ríkis-
stjórn erfitt fyrir eða eyðilagt alveg
nauðsynlegar aðgerðir hennar.
Þegar svo er komið að lýðræðis-
lega kjörin ríkisstjórn meirihluta
þjóðarinnar kemur ekki fram málum
sínum vegna pólitiskrar andstöðu
hluta launþega, sem gætu verið agn-
arlítill minnihluti meðal þjóðarinnar,
þá er lýðræðið í hættu. Þá eru smá-
kóngarnir farnir að ráða.
Afnema ber
verkfallsrétt
Með því að færa kjarabaráttuna
inn í kjörklefann er hálft skrefið
stigið til þess að færa kjarabaráttuna
á annað stig en nú er og hættuminna
lýðræðinu.
Með því að kjósendur hafi kjara-
baráttuna í huga, er þeir koma að
kjörborðinu, má færa kjarabarátt-
una beint inn á Alþingi ( þar sem
mestur hluti hennar er ávallt háður
hvort eð er) og þá er sjálfsagt að af-
nema með öllu verkfallsrétt og ekki
aðeins hann, heldur er einnig rétt að
afnema með öllu rétt verkalýðsfélag-
anna til að semja um laun.
Til þess að vernda Alþingi og
lýðræðislegan rétt meirihluta þjóðar-
innar er nauðsynlegt að stiga þetta
skref.
Kjararáð íslands
Að sjálfsögðu mundu verkalýðsfé-
lög starfa áfram en að öðrum málum
en launamálum og án verkfallsréttar.
Kjararáð íslands yrði stofnað og
starfaði í nánum tengslum við Þjóð-
hagsstofnun.
Innan kjararáðs væru þrir fulltrú-
ar, einn frá launþegum, annar frá at-
vinnurekendum og hinn þriðji frá
ríkisvaldi.
Þessir þrír aðilar tækju ákvörðun
um kjör og laun hverrar stéttar en
hver þeirra fyrir sig gæti skotið
ágreiningi til kjararéttar sem í sætu
sjö menn sem kosnir væru í þjóðarat-
kvæðagreiðslu er fram færi hverju
sinni sem kosið væri til Alþingis.
Með þessu væri lokið stjórnleysi á
islenskum vinnumarkaði, \öld tekin
af óábyrgum verkalýðsrekendum en
lýðræðislegar leikreglur í heiðri hafð-
ar.
Kristinn Snæland.
,Meö W að kjóseenrd^eir koma að
baráttuna i kjarabaráttuna
borðinu, . 0„ þá er síálfeag
ifnema meö ou
V.
J
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 1979.