Dagblaðið - 08.06.1979, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 8. JÚNÍ 1979.
MMEBIABIÐ
Irfálstáháð dagblai
Útgofandi: Dagblaöid hf. /
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannes Roykdal. Fróttastjóri: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Hallur Simonarson. Monning: Aöalsteinn Ingólfsson. Aöstoöarfréttastjóri: Jóqas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómassop, Atli Steinarsson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefónsdótt-
ir, Gissur Sigurösson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pétursson, Ólafur Geirsson, Siguröur Sverrisson.
Hönnun: Guöjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamloifsson, Höröur Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurös-
son, Sveinn Þormóösson.
SkrHstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorieifsson. Sölustjóri: Ingvar Sveinsson. Droifing
arstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgroiösla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þvorholti 11.
Aðalsimi blaösins fer 27022 (10 linur). Áskrift 3000 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 150 kr. ointakið.
Setning og umbrot Dagblaðiö hf., Siðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun:
ÁrvakurHf. Skeifunni 10.
og bráðabirgðalaga um eitt eða annað en fylgjast jafn-
frav, með athafnaleysi ríkisstjórnarinnar dag frá
degi, viku eftir viku.
Þegar þetta er skrifað, horfir býsna óvænlega um
þjóðmálin. Verkfall farmanna hefur staðið í hátt í sjö
vikur. Boðað er, að verkbann verði fært út, þannig að
það nái til meginhluta atvinnurekstrarins hinn 18.
þessa mánaðar. Útvegsmenn hyggjast stöðva veiðar á
mánudag. Að vísu er ekki vonlaust, að lausn fínnist á
farmannadeilunni án bráðabirgðalaga og allsherjar
verkbanni verði afstýrt, en fjölmargir hafa verið þeirr-
ar skoðunar, að ríkisstjórnin hefði fyrir löngu átt að
grípa í taumana. Sundrung innan flokkanna veldur
rniklu um hikið. Hún veldur því einnig, að hættast er
við, að aðgerðir ríkisstjórnarinnar verði fálm, e.f ein-
hverjar verða. Áberandi klofningur er í röðum fram-
sóknarmanna og alþýðuflokksmanna.
Steingrímur Hermannsson formaður Framsóknar-
flokksins var formaður í nefnd þriggja ráðherra, sem
átti að gera tillögur um aðgerðir í kjaramálum. Ráð-
herrarnir í nefndinni voru sammála um ýmis mikilvæg
atriði og stefndu að framkvæmd þeirra með bráða-
birgðalögum. Steingrímur var talsmaður bráðabirgða-
laga, en forsætisráðherra, Ólafur Jóhannesson, setti
honum stólinn fyrir dyrnar, þegar nefndarmenn komu
á ríkisstjórnarfund. Ólafur fór í áheyrn ráðherra
annarra flokka háðulegum orðum um tilraunir
Steingríms til setningar bráðabirgðalaga. Ólafur taldi
alltof lítið hanga á spýtunni, til þess að réttlætti slík
lög, sem aðeins yrðu sett samkvæmt stjórnarskránni,
ef brýna þjóðarnauðsyn bæri til.
Framhaldið hefur ekki síður verið athyglisvert. Ekki
var forsætisráðherrann fyrr farinn úr landi en
framkvæmdastjórn Framsóknarflokksins kom saman
til að samþykkja í mörgum liðum og undirstrika á
blaðamannafundi, hversu nauðsynlegt og réttmætt
væri að gefa út bráðabirgðalög um kjaramálin. Þetta
var gert að undirlagi ráðherranna, Steingrims
Hermannssonar og Tómasar Árnasonar. En Ólafur
kom heim. Hann var í Tímanum í gær spurður, hvort
von væri á bráðabirgðalögum bráðlega. Ólafur svaraði
stutt og laggott: ,,Nei”.
Fólk hefur í lengri tíma fylgzt með klofningnum í
Alþýðuflokknum í afstöðu til kjaramálanna. Magnús
H. Magnússon sat í ráðherranefndinni án þess að hafa
til þess umboð þingflokks Alþýðuflokksins. Hann var
þar sem annars staðar ákafur talsmaður tafarlausra
aðgerða ríkisstjórnarinnar í kjaramálum. Þingflokkur
Alþýðuflokksins samþykkti hins vegar á næturfundi,
að mottóið skyldi vera „frjálsir samningar”. Ríkis-
stjórnin skyldi halda að sér höndum. Magnús og sveit
hans sóttu síðan í sig veðrið. Magnús taldi sig hafa
fengið í síma umboð meirihluta þingflokksins til að
samþykkja bráðabirgðalög og virtist um hríð vera
kominn ofan á. Margir í flokksstjórn Alþýðuflokksins
hafa mælt með inngripi ríkisstjórnarinnar. En síðast í
fyrradag var sú skoðun ríkjandi á fundi níu manna
framkvæmdastjórnar flokksins, að ríkisstjórnin ætti
að standa utan við launamálin.
Þegar innanflokks sundrung bætist við ágreining
milli stjórnarflokkanna, er ekki að vænta rökfastra
aðgerða.
Foringjaslagur
Valdabarátta innan einstakra
stjórnarflokka hefur spillt fyrir
samræmdum aðgerðum þeirra í launa-
og efnahagsmálum. Hætt er við, að
lesendum dagblaðanna þyki einkenni-
legt að sjá nær látlaust yfirlýsingar ráð-
herra um nauðsyn tafarlausra aðgerða
Kína:
Stærsta hdb-
safníheimi
—tvö þúsund ára gömul borg með
risavaxin veggmálverk og
þúsundir standmynda
Mógaó-hellarnir, aðalkerfi
Dunhúang-hellanna, er stærsta dýr-
gripasafn af hellalist, sem nú er til í
heiminum. Veggmálverkin þekja
45.000 fermetra, og í hellunum eru
2.300 standmyndir.
Dunhúang, 2.000 ára gömul borg,
stendur við vesturmynni Gansú-
hliðsins á hinni fornu Silkileið. Til
forna var þetta mikilvægt skarð á
landleiðinni frá K'ma til vesturlanda
— leið, sem þeir notuðu, sem
önnuðust diplómatísk, efnahagsleg
og menningarleg samskipti milli Kína
og annarra landa. Meðal nafn-
togaðra gesta í Dunhúang voru
munkurinn Xúan Zhúang af
konungsættinni Tang (618—907),
sem fór i pílagrímsför til Indlands til
að kynna sér búddískar ritningar og
varði 19 árum í að þýða þær og
skýra, og Markó Póló, ítalski ferða-
langurinn, sem kom til Kina á síðari
hluta 13. aldar. Hellarnir eru 25 km í
suðuraustur frá hinni fomu borg.
Sá sem kemur inn í hellana, sér
gangaog veggi og loft þakin veggmál-
verkum og teikningum. Stytturnar,
sem sitja eða standa í útskotum, birt-
ast sjónum í mildu ljósi og eru eins og
sjónarsvjð yfirjarðneskrar fegurðar.
Sá sem gengur um hellana eftir tíma-
röð, mun komast að raun um, að hin
ýmsu tímabil hafa sinn eigin listastíl,
sem greina má á formi, byggingu og
þema styttnanna og veggmálverka.
í hellunum, sem gerðir voru á tíma-
bili Norður-konungsættarinnar (386-
581), er aðalþemað i veggmyndunum
atvik úr lífi Sakyamúni og sögur eftir
vitrun hans og aðrar sögur trúarlegs
efnis. Hin flóknu söguefni eru tekin
til meðferðar í einstökum myndum
og myndröðum. Mannamyndir eru
yfirgnæfandi í málverkunum, og
þær eru stærri en bakgrunnsatriðin
eins og byggingar, fjöll og tré, en
þetta er áberandi einkenni i byggingu
málverka frá þessum tíma. Sumar
persónumar á myndunum eru hold-
grannar, en þó friðar og með yndis-
þokka, aðrar eru grófgerðar og
hraustlegar. Enn aðrar, sem eru
nokkuð upplitaðar af veðrun, vekja
hugmynd um hrottaskap og þrótt.
Framsóknarmaðurinn Guðmundur
G. Þórarinsson skrifar kjallaragrein í
Dagblaðið þann 17. maí sl. undir
yfirskriftinni „Framsóknarstefnan”.
í grein þessari leitast Guðmundur
við að sýna fram á yfirburði þess
dulda fyrirbæris sem hann kýs að
kalla stefnu Framsóknarflokksins, en
aðrir myndu heldur kalla stefnuleysi,
fram yfir aðrar stefnur sem setja svip
sinn á íslensk stjómmál.
„Sérstaða"
Framsóknar
■ Guðmundur heldur því fram í
byrjun greinar sinnar að Fram-
sóknarflokkurinn njóti þeirrar sér-
stöðu fram yfir aðra íslenska stjórn-
málaflokka að vera eini fiokkurinn
sem ekki byggir stefnu sína á erlendu
kenningakerfi. Eins og flestum er
kunnugt er samvinnuhugsjónin
kjarni framsóknarstefnunnar og er
hún upprunnin á Englandi. Þess
vegna er stefna Framsóknarflokksins
ekkert sérstakt íslenskt fyrirbæri þótt
sérstök sé á margan hátt. Það skiptir
heldur ekki öllu máli hvort stjóm-
málastefna er íslensk eða erlend. Það
sem mestu máli skiptir hlýtur að vera
það að stefnan hæfi íslenskum að-
stæðum og hvort hún sé réttlát eða
ranglát, raunhæf eða staðleysa.
Brauðfætur
Framsóknarflokksins
Að mati Guðmundar stendur
Framsóknarflokkurinn traustum fót-
um í íslensku þjóðfélagi. Það eina
sem réttlætt getur slík skrif er það að
greinin sé skrifuð fyrir síðustu Al-
þingiskosningar. Því eins og Guð-
mundur veit þá missti Framsóknar-
flokkurinn 5 þingmenn í þessum
kosningum og varð þar með minnsti
þingfiokkurinn. Ef tekið er mið af
þessu og frammistöðu þeirrar rikis-
stjórnar sem Framsóknarfiokkurinn
á nú aðild að þá sýnist réttara að
segja að Framsóknarflokkurinn
standi á brauðfótum.
Að vísu tapaði Sjálfstæðisflokkur-
inn einnig 5 þingmönnum í þessum
sömu kosningum. En ef marka má
þær skoðanakannanir sem fram hafa
farið um fylgi stjómmálaflokkanna
og þær óánægjuraddir sem alls
staðar heyrast þá má glöggt sjá að al-
menningur er fyrir löng orðinn leiður
á getu- og úrræðaleysi núverandi
ríkisstjórnar.
Guðmundur leitast við að lýsa
helstu einkennum á hinum þremur
meginstjómmálastefnum íslendinga.
Þ.e. „framsóknarstefnan”, sósíal-
isminn og frjálshyggjan, sem hann
kýs að kalla auðhyggju. Honum tekst
verkið ágætlega og setur það fram á
skýran og einfaldan hátt sem hæfir
vel stuttri blaðagrein.
Húsnæðismál
í Hátúni
Nokkurrar óánægju hefur gætt að
undanfömu meðal leigjenda í húsum
Öryrkjabandalags íslands við Hátún.
Sú óánægja er vegna húsaleigunnar,
rafmagns og fleira Sumt af þessu
væri ekki tilefni mikillar óánægju
hjá fullfrísku hálaunafólki, en fyrir
láglaunafólk á ellistyrk eða örorku-
bótum getur lítil upphæð skipt miklu
máli. Reyndin er líka sú, að þrátt
fyrir kvartanir á fundum eða við for-
ráðamenn, þá fást ekki lítilfjörlegar
úrbætur.
Húsaleigan
Þegar flutt var inn í Hátún lOb
var talað um að húsaleigan fyrir
tveggja herbergja íbúð yrði tæplega
nokkurn tímann hærri en 10 þúsund
krónur á mánuði, þetta var vissulega
ekki loforð né fastmælum bundið,
heldur óskhyggja. Nú er leiga fyrir
slíka íbúð 38.400 kr. á mánuði og
mun ekki fullyrt að það sé há leiga
fyrir tveggja herbergja íbúð um 40
fermetra. Það sem er íbúum
umhugsunarefni, er hví húsaleigan
þarf að fylgja byggingarvísitölu.
Þegar flutt var inn í húsið, voru
ýmsir leigjenda búnir að greiða fyrir-
framgreiðslur er námu umtalsverðum
upphæðum. Vextir til leigjendanna
vegna þessa námu þá 8% en munu nú
vera 20%. Húsaleigan fer til þess að
greiða niður húsið, en engar upplýs-
i'ngar liggja fyrir um það að fjár-
magnskostnaður þess fylgi
byggingarvísitölu. Því lítur svo út, að
með því að láta leiguna fylgja bygg-
ingarvísitölu, sé verið að stofna til
tekna sem ekki varða viðkomandi
húsnæði. Vissulega er hugsanlegt að
viðhlítandi og einföld skýring sé til,
varðandi þá þörf að húsaleigan
hækki stöðugt, en þá skýringu þarf
þá að leggja fyrir leigjendurna á1
íslensku en ekki á stofnanamáli.
Sameiginlegur
kostnaður
Á yfirliti vegna leigu 1976 er sam-
eiginlegur kostnaður talinn 12 þús.
kr., hiti 36,810 kr. ðg rafmagns-
kostnaður 32,730 kr. Spurningin
verður þá sú hvað er reiknað í sam-
eiginlega kostnaðinum. Ef viðhald
hússins er í þeim lið þá er eðlilegt að
hann hækki í samræmi við verðlag
vöru og þjónustu sem kaupa þarf til
viðhaldsins. Slíkur liður getur einnig
verið breytilegur frá ári til árs eftir
þvi hvert viðhald hússins er á
hverjum tíma. Sé svo að í sameigin-
legum kostnaði sé daglegt viðhald
hússins, þá styrkir það enn frekar, að
ónauðsynlegt sé að húsaleigan hækki
stöðugt. Meðal leigjenda er fólk sem
ítrekað hefur reynt að fá botn í þetta,
en án árangurs. Ekki skal fullyrt
hvers sök það er, en ljóst má vera að
skýrari upplýsingar þurfa að liggja
fyrir hjá stofnuninni um þessi atriði.
Rafmagnið
og hitmn
Um hitakostnaðinn er ekki deilt
enda flestum eða öllum ljóst að hann
verður tæpast reiknaður nema miðað
við fermetra íbúðar og svo sem hlut-
fall af sameign. T.d. verður vitanlega
að hita íbúð þó svo að íbúar séu fjar-
verandi. Þannig hefur verið taliðeðli-