Dagblaðið - 11.06.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 11. JÚNÍ 1979.
11
hinna nýju fulltrúa Danmerkur á
þing Efnahagsbandalagsins. Reynt
verður að nota tækifærið og afgreiða
efnahagsaðgerðirnar um leið. Ekki er
þó víst að það takist vegna málefnaá-
greinings stjórnmálaflokkanna
.tveggja.
Til skamms tima var helzta
hindrunin í veginum fyrir gengisfell-
ingu sú að danska Alþýðusambandið
vildi ekki fallast á hana.
Því er ekki svo farið lengur. Í því
tilviki var um heimatilbúna hindrun
að ræða. Nú er aftur á móti komið
upp á yftrborðið að gjaldeyrissamtök
Efnahagsbandalagsríkjanna hafa
ýmislegt við fyrirhugaða gengisfell-
ingu dönsku krónunnar að athuga.
Þar segja menn að gjaldeyrissamstarf
sem byggist á svo ótraustum grunni
að hvaða land sem er geti breytt gengi
sínu að vild og eftir eigin geðþótta, sé
dæmt til að mistakast. í þessu danska
tilviki er þess meðal annars getið að
gengisfelling á gjaldmiðli landsins
muni valda Frakklandi verulegum
aukabyrðum.
í sjálfu sér eru menn ekki ósam-
mála um að danska krónan sé of hátt
skráð. Ekki eru nema nokkrir dagar
síðan gripið var til þess ráðs að láta
danska þjóðbankann kaupa mikið
magn seðla til að krónan héldist á
lægstu leyfilegri skráningu sam-
kvæmt samkomulagi Efnahags-
bandalagsríkjanna. Fylgismenn
frjálsræðis í gjaldeyrismálum benda
á að danska krónan hafi lengi verið
ofmetin. Hafa beri hugfast að raun-
virðið komi ávallt fram á frjálsum
gjaldeyrismarkaði ef á heildina er
litið. Affarasælast sé því að fara eftir
markaðsverði og berja ekki hausnum
viðsteininn.
Ástæðan fyrir því að Danir vilja
lækka gengi gjaldmiðils síns er sú að
með því mábætasamkeppnisaðstöðu
iðnaðar landsins. Það er þó með
þeim fyrirvara að takast megi að
koma í veg fyrir verulegar launa-
hækkanir samhliða gengisfelling-
unni. Ekki er Ijóst hvort Vinstri
flokknum og Verkamannaflokknum
verður auðið að ná því fram.
Kjallarinn
j fjórar aldir vorum við íslendingar
sjálfstæðir og óháðir öðrum þjóðum
en þá tókst Hákoni gamla Noregs-
konungi að ná hér yfirráðum.
Aðferðin sem hann notaði til þess var
að efna til sundrungar og sundur-
þykkju og etja landsmönnum
hverjum gegn öðrum.
Árið 1262 var svo gerður við hann
sáttmáli sem síðar var kallaður Gamli
sáttmáli. Þjóðin gerði sér þá ljóst að
siglingar til og frá landinu væru
henni lifsnauðsyn og þess vegna voru
sett í sáttmálann ákvæði um að kon-
ungur ábyrgðist að svo og svo mörg
skip sigldu með vörur til landsins
hvert sumar og flyttu út framleiðslu-
vörur landsmanna svo eðlileg verzlun
héldist. Þar var um að ræða líftaug
þjóðarinnar.
Eg rifja þetta upp af því að nú
hefur staðið yfir í sjö vikur siglinga-
bann frá landinu en því veldur verk-
fall yfirmanna á kaupskipum sem
hófst 24. apríl sl. Það eru með öðrum
orðum íslenzkir farmenn sem fyrir
því standa að flutningaskipin eru
bundin i höfnum jafnóðum og þau
koma til landsins. Bannað er að flytja
vörur á milli hafna svo að víða liggur
við neyðarástandi vegna vöru-
skorts. Útflutningsvörur þjóðarinn-
ar hrúgast upp í geymslum og
skemmast. Mörkuðum okkar erlend-
is er þannig stefnt í voða og augljóst
<r að eitthvð af þeim tapast fyrir fullt
og'aUt.lðnaðurinn fær ekki hráefni
til framielðslu sinnar og þess vegna er
einnig fariS að. bera á vöruskorti í
verzlunum. A'tviaotHjej'si blasir við en
vöruflutningar á sjó eru að færast á
hendur útlendinga. Eitt- kaupskip,
sem siglir undir fána Singapore og
hlutafélagið íslenzk kaupskip hf.
hefur á leigukaupsamningi, er
nýkomið til Hafnarfjarðar með
flutning og sagði Sævar Guðlaugsson
skipstjóri að yfirstandandi verkfall
hefði engin áhrif á siglingu eða losun
........ ■! ■ ■■■■■ ,
Ófremdarástand nálgast óðum neyðarástand. DB-mynd: R.Th. Sig.
Nauðvöm f rjáls
atvinnureksturs
„Vinnuveitendasambandið getur ekki
látiö sem ekkert sé....”
nálgast óðum neyðarástand hafi nú
skapazt í landinu vegna verkfalls.
Vegna þessa hefur Vinnuveitenda-
samband íslands, meðal annars, séð
sig knúið til að boða til verkbanns frá
og með 18. þ.m. Verkbannið nær til
allrar starfsemi félaga innan vébanda
Vinnuveitendasambandsins en þó
með undanþágum fyrir þjóðfélags-
lega mikilvæg störf. Þessi ákvörðun
Vinnuveitendasambandsins er
nauðvörn hins frjálsa atvinnurekst-
urs gegn því öngþveiti sem skapazt
hefur i landinu þvi við stjórnvölinn
situr úrræðalaus rikisstjórn, nema
þegar um skattlagningu á atvinnu-
reksturinn og fyrirtækin er að ræða.
Þegar svo er komið er auðsætt að
Vinnuveitendasamband Islands getur
ekki setið hjá og látið sem ekkert sé.
Ríkisstjórnin getur ekki beðið
lengur aðgerðalaus. Hún verður nú
þegar að taka í taumana og fara að
stjórna eða segja af sér ella. Ef
Ólafur Jóhannesson forsætisráð-
herra tekur þann kostinn að biðjast
lausnar og aungvir þingmenn fást til
að mynda nýja rikisstjórn verður
forseti íslands, herra Kristján Eld-
járn, umsvifalaust að skipa utan-
þingsstjórn sem í væru hæfustu menn
þjóðarinnar, og sú stjórn færi með
völd þar til kosningar til Alþingis
hefðu farið fram.
Lýðveldisárið, 1944, sat slík stjórn,
að völdum og farnaðist vel.
Jón I. Bjarnason
ritstjóri.
8. júní 1979.
Jónl.Bjamason
skipsins, fremur en önnur útlend
skip.
Eitt harðasta vor sem komið hefur
hrjáir nú landbúnaðinn og þá fóru
nokkrir mjólkurfræðingar í verkfall
og stöðvuðu mjólkursölu og ollu
bændum með því óbætanlegu tjóni.
Verkfall þeirra stóð í fjórar vikur,
eða frá 14. maí, en þeir voru hafðir á
fullum launum í,;,verkfallinu’ við að
sjá um framleiðslu á óselianlegum
landb únaðarvörum.
Úrræðaleysi
ríkisstjórnar
Segja má að ófremdarástand, sem

Upphaf verðtryggingaraldar
Boltinn
gefinn út af
í fótboltanum sparka menn
gjarnan viljandi út af þegar vinna
þarf tíma og aðrir betri leikir eru ekki
fyrir hendi. Seðlabankanum hefur
undanfarið verið mikill vandi á
höndum en hann hefur átt að
skipuleggja nýtt bankakerfi hér á
landi, kerfi verðtryggingar. Þetta var
honum gert að gera með lögunum í
vetur, Ólafs-lögum.
Þetta er ekki auðvelt verk. Hér
ekki nóg af sérhæfðu starfsliði sem
geti framkvæmt verðtryggingu, sem
fari eftir fióknum reglum. Þess
vegna er frekar farið út í að hækka
vexti, eða svokallaðan verðbótaþátt
vaxta, heldur en að stofna til
flókinna vísitölureikninga.
Nú hefur Seðlabankinn líka tekið
sér eitt og hálft ár, eða til ársloka
1980, til að koma verðtryggingu á í
bankakerfinu að fullu. Á hinn
bóginn er fasteignasölum í raun og
veru ekki ætlaður neinn frestur eða
aðlögunartími þar sem búið er að
leyfa verðtryggingu í fasteigna-
viðskiptum núna frá 1. júní sl. Mér
finnst að með þessu hafi Seðla^
bankinn gefið frá sér verðtryggingar-
boltann eða með því að sparka hon-
um til fasteignasala. Þeir ráða ekkert
við þetta flókna mál og hefur boltan-
um því verið sparkað út af í bili. Með
því vinnst án efa tími fyrir Seðla-
bankann en þetta er leiðinleg aðferð.
Endurskipulag
fasteignasölu
Það er augljóst mál að taka verður
nú snöggt til hendinni og endurskoða
og endurskipuleggja reglur um fast-
eignasölu.
Ríkisstjórnin lofaði því í stjórnar-
sáttmála en ekki bólar neitt á slíku.
Mörgum hefði þó fundizt að fyrst
ætti að semja nýjar reglur um fast-
eignasölu og svo kæmi á eftir verð-
trygging í fasteignaviðskiptum.
Verðtrygging í fasteigna-
viðskiptum er mikið framfaramál
sem þakka ber að nú er hleypt af
stokkunum. En það má ekki skemma
gott mál með vanhugsaðri fram-
kvæmd.
Enginn flaggaði
Upphaf almennrar verðtryggingar"
I. júní 1979 verður lengi talið stærsta
framfaraskrefið í fjármálum
íslendinga á þessari öld, en svosterkt
vil ég taka til orða.
Það veltur á miklu að vel takist.
Stórir hlutir verða oft með
hljóðlátum hætti. Það er til marks
um það að enginn flaggaði núna 1.
júni, enginn hélt ræðu og ekki var
haldin vigsluveizla. I rauninni töldu
fáir nokkuð hafa gerzt.
Lúðvík Gizurarson
hæstaréttarlögmaður.